Myśliwska broń kulowa.
Myśliwską broń kulową stanowi przede wszystkim sztucer zwany repetierem. Najczęściej jest to broń wyposażona w tak zwany zamek suwliwy, a więc nie łamana. Na budowę sztucera składają się następujące elementy:
· Lufa o przewodzie gwintowanym na której końcu znajduje się precyzyjna muszka.
· Drewniane łoże, które może obejmować całą długość lufy bądź jej część.
· Zamek suwliwo obrotowy, 4 taktowy, wyposażony w dźwignię.
· Magazynek pudełkowy bądź innego typu.
· Bezpiecznik, w postaci suwaka, bądź skrzydełka.
· Szczerbinkę, regulowaną w pionie i poziomie, dla precyzyjnego zgrania z muszką.
· Kolbę wraz z szyjką i policzkiem.
Pierwszy ruch zamka, polegający na obrocie dźwignią ku górze, powoduje otwarcie zamka, następnie zamek jest odsuwany do tyłu, wyciąg wyprowadza z komory nabojowej wystrzeloną łuskę, która zaczepiwszy o pazur oddziela się od zamka i zostaje odrzucona. W tym czasie sprężyna podajnika, wypycha z magazynka kolejny nabój. Pchnięcie zamka do przodu, powoduje wprowadzenie naboju do komory nabojowej, a obrót zamka ku dołowi, zamkniecie komory nabojowej. W międzyczasie napięta zostaje sprężyna iglicy. Po naciśnięciu spustu następuje wystrzał. Obecne konstrukcje sztucerów myśliwskich, odchodzą dość daleko od tego schematu. Ogranicza się kąt obrotu zamka, istnieją konstrukcje dwutaktowe, ruch do tyłu jest jednocześnie otwarciem zamka i wyrzuceniem łuski. Bezpieczniki są często integrowane z całym systemem napinania iglicy, co często wymaga dodatkowego pchnięcia rączki zamka, co dopiero powoduje gotowość do strzału. Wszystkie te innowacje, mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa posługiwania się bronią kulową, z uwagi na jej wyjątkowo dużą siłę rażenia i dystans na jaki niebezpieczna jest sztucerowa kula, który może osiągać od 3 do nawet 5 kilometrów. Sztucer myśliwski wykorzystywany jest w Polsce do polowania przede wszystkim na zwierzynę grubą. Obecnie mało kto korzysta z otwartych przyrządów celowniczych muszka i szczerbinka. Najczęściej sztucer wyposażony jest w specjalny montaż, który utrzymuje lunetę celowniczą. Dzięki temu, możliwe jest precyzyjne ulokowanie kuli w tuszy zwierzęcia, dzięki czemu następuje natychmiastowa śmierć. Luneta umożliwia oddanie strzału na odległość góra 200 metrów tak stanowi prawo łowieckie. Pomaga myśliwemu właściwie określić odległość od celu, umożliwia polowanie nocą, bez czego niemożliwe było by, pozyskanie dzików w okresie nasilenia szkód, wreszcie umożliwia oddanie precyzyjnego strzału, co ogranicza ilość zwierzyny postrzelonej i nie podniesionej.
Lunety celownicze określane są dwoma parametrami 6na50, 8na56. Pierwsza liczba to krotność powiększenia, druga jest średnicą obiektywu. W praktyce myśliwskiej stosowane są lunety o krotności 4, 6, 7, 8, 10 i średnicy obiektywu od 40 do 56 milimetrów. Im większa średnica obiektywu tym luneta jaśniejsza, a krotność większa niż 10 powoduje duże drżenie obrazu i utrudnia strzał. Istnieją także lunety typu variable, umożliwiające zmianę krotności powiększenia przy stałej średnicy 1,5 do 6na56. Jest to ważne, gdyż, wraz ze wzrostem krotności powiększenia maleje pole widzenia i tak w dzień na polowaniu zbiorowym, przy szybko oddawanych strzałach, najlepsze są krotności 1 (brak powiększenia) do 2,5 duże pole widzenia, natomiast w nocy, ważne jest dobre rozpoznanie celu, dlatego używa się krotności 6do8 a nawet 10 pole widzenia mniej istotne.
Jeżeli chodzi o kalibry broni kulowej, to stanowi je zespół dwóch liczb 7na64, gdzie 7 oznacza średnicę lufy w milimetrach. a 64 długość łuski w milimetrach. Problem jednak pojawia się w momencie uświadomienia sobie, iż lufa broni kulowej jest gwintowana, składa się jej przekrój z tzw. pól i bruzd. Czasami kaliber określa średnicę lufy, pomiędzy polami, czasem średnią, a czasem między bruzdami. Sprawę komplikują kalibry broni o pochodzeniu anglosaskim . Pierwsza z tych cyfr oznacza kaliber broni ale w calach. Kropka przed cyfrą oznacza iż jest to dziesiąta część cala czyli 0,30 cala co daje 7,62 milimetrów. Druga z tych cyfr, oznacza rok wprowadzenia tego kalibru do użytkowania w armii 06 czyli 1906 r. Nie podaje się tutaj długości łuski. Oprócz tego, za symbolem kalibru znajduje się oznaczenia literowe 7,65 R, Poszczególne litery mają różne znaczenia, R oznacza, iż jest to nabój, przeznaczony do broni kulowej, ale nie z zamkiem suwliwym, ale do broni łamanej, posiada, bowiem kryzę. Litera S oznacza nabój grubszy od normalnego o 0,1 milimetrów. i sygnalizuje możliwość strzelania tym nabojem tylko z broni przeznaczonej do używania naboi o tzw. S kalibrze.
W Polsce najpopularniejsze kalibry broni kulowej to 7,64; 30,06; 308 WIN; 7,57R; 7,65R; 7,62; 53R; - jest to jedyny nabój, który pomimo posiadania kryzy, nie jest przeznaczony tylko do broni łamanej ale także do broni z zamkiem suwliwym karabin typu Mosin, 6,5na55; 222 Remington. Oznaczenie Mag lub magnum, jest wskaźnikiem możliwości stosowania specjalnej wzmacnianej amunicji typu magnum, o zwiększonej naważce prochu.
Oprócz kalibru, w aminicji do broni kulowej, dużą role odgrywa masa pocisku(w tym samym kalibrze można dostać pociski o różnej gramaturze), oraz typ pocisku. W wielkim uproszczeniu można powiedzieć, iż występują pociski pełno płaszczowe stosowane na Safari i przy strzelaniu do zwierząt futerkowych, oraz półpłaszczowe z których przede wszystkim strzelają polscy myśliwi. Pocisk półpłaszczowy, po trafieniu w tuszę zwierzyny zaczyna się deformować jest półpłaszczowy czyli metalowy pancerz nie osłania całkowicie miękkiego ołowianego rdzenia, dzięki czemu powoduje duże spustoszenie w tuszy zwierzyny i jej śmierć. Pociski te mają jednak tę wadę, że jeśli na swojej drodze napotkają przeszkodę nawet źdźbło trawy, to rozkwitają co powoduje, iż zmieniają tor lotu i najczęściej nie trafiają w cel. Dlatego istnieje cała masa typów pocisków, których stopień deformacji jest konstrukcyjnie uzależniony od napotkanego oporu, dzięki czemu nie czynią dużych szkód, (ale są bardzo skuteczne) w tuszy mniejszych zwierząt np. sarny, a silniej deformują gdy napotkają na duży opór (dzik odyniec czy jeleń byk. Stąd wykorzystywanie w produkcji amunicji myśliwskiej różnych stopów metali.
Oprócz typowych sztucerów z zamkiem suwlilwym czyli tzw. repetierów, w myślistwie zastosowanie znajdują również automaty i półautomaty kulowe, a także pojedynki kulowe łamane i sztucery podwójne zwane ekspresami. Nazwa wywodzi się stąd, iż dysponując dwoma lufami mamy możliwość oddania błyskawicznie po sobie (ekspresowo) dwóch strzałów. Ma to szczególne znaczenie w przypadku polowań na zwierzynę niebezpieczną w krajach tropikalnych, ale także na dalekiej północy. Ekspresy mogą mieć układ luf horyzontalny lub pionowy i wtedy nazywamy je bok ekspresami. Kolejnym urządzeniem, w jaki wyposażone są współczesne sztucery myśliwskie, jest przyspiesznik. Jest to urządzenie, którego zadaniem jest zmniejszanie siły, potrzebnej do wyzwolenia strzału, poprzez naciśnięcie języka spustowego. Dzięki temu, minimalizuje się ryzyko poruszenia broni w momencie działania zbyt dużą siłą na język spustowy czyli tzw. zerwania strzału. Wyróżniamy dwa rodzaje przyspieszników: typ niemiecki i typ francuski. Typ niemiecki polega na umieszczeniu w kabłąku dwóch spustów - jeden z nich jest normalnym spustem wyzwalającym strzał, drugi dźwignią, której wciśnięcie, powoduje naciągnięcie przyspiesznika i zmniejszenie siły koniecznej do wyzwolenia strzału za pomocą spustu właściwego. Przyspiesznik typu francuskiego, działa inaczej. Występuje tylko jeden spust, którego ruch do przodu, powoduje naciągnięcie przyspiesznika.
misiek.b