1
BHP W PLACÓWKACH HANDLU DETALISTYCZNEGO ARTYKUŁAMI SPOŻYWCZYMI
Praca w placówkach handlu detalicznego charakteryzuje się stosunkowo wysokim wysiłkiem fizycznym oraz umysłowym. Pracownicy narażeni są na szereg czynników szkodliwych, a przede wszystkim uciążliwych, wpływających niekorzystnie na stan zdrowia.
1. Środowiska pracy, a zwłaszcza niewłaściwego mikroklimatu miejsca pracy (wilgotność, temperatura, ruch powietrza), nadmiernego promieniowania cieplnego i hałasu oraz niewłaściwego oświetlenia naturalnego i sztucznego.
2. Rodzaju i specyfiki wykonywanej pracy, jak uciążliwa pozycja przy pracy (np. ciągła praca stojąca), nierównomierne obciążenie poszczególnych układów organizmu, nadmierny wysiłek, powodowany głównie koniecznością wykonywania prac transportowych przy niedostatecznej ich mechanizacji.
3. Nierównomiernego, a przede wszystkim nadmiernego tempa pracy, wymuszanego np. nasilonym napływem klientów.
4. Zmęczenia fizycznego i psychicznego.
Typowe choroby wywołane warunkami pracy w placówkach handlowych dotykają w szczególności sprzedawców i kasjerów. Są to najczęściej schorzenia: stóp (płaskostopie), podudzi (żylaki), kręgosłupa (skrzywienie) oraz układu nerwowego (psychonerwice).
Przepis regulujący zagadnienia związane z urządzeniem i utrzymaniem terenu wokół placówki oraz budynków i pomieszczeń w placówkach handlu detalicznego to rozporządzenie ministra zdrowia z 28 lutego 2000r. w sprawie warunków sanitarnych oraz zasad przestrzegania higieny przy produkcji i obrocie środkami spożywczymi, używkami i substancjami dodatkowymi dozwolonymi (Dz. U. nr 30, poz. 377).
1. Teren, na którym znajduje się placówka handlowa, musi być wyposażony w odpowiednią kanalizację, z krytym odprowadzeniem ścieków do sieci kanalizacji publicznej. W miejscowościach nie posiadających sieci kanalizacyjnej zakład powinien mieć własne urządzenia kanalizacyjne.
2. Drogi i place w granicach terenu zakładu powinny mieć nawierzchnię utwardzoną, przystosowaną do ruchu kołowego oraz ukształtowaną w sposób uniemożliwiający gromadzenie się wody i błota.
3. Teren, na którym znajduje się zakład oraz rampa powinny być utrzymane w czystości i porządku. Opał, opakowania i inne materiały należy, w miarę możliwości, przechowywać w miejscach obudowanych i zadaszonych, poza budynkiem.
4. Zużyte opakowania i sprzęt należy przechowywać w miejscach wydzielonych, zabezpieczonych przed wpływem warunków atmosferycznych oraz systematycznie usuwać z miejsc składowania. Dopuszcza się możliwość składowania opakowań na rampie zadaszonej.
5. Placówka handlowa nie może służyć za miejsce zamieszkiwania lub noclegu ani prowadzenia działalności nie związanej z określonym, zakresem obrotu artykułami spożywczymi czy ewentualnej ich produkcji. Dostawa towarów na zaplecze powinna odbywać się odrębnym wejściem od strony zaplecza.
6. W placówce handlowej należy zapewnić odpowiednią do potrzeb ilość bieżącej wody zimnej i ciepłej. Woda powinna odpowiadać wymaganiom przewidzianym dla wody do picia oraz na potrzeby gospodarcze. Woda powinna być doprowadzona z wodociągu publicznego lub z ujęcia własnego.
7. Woda do celów przeciwpożarowych, zmywania powierzchni otoczenia zakładu, zraszania zieleńców i innych celów technicznych, nie odpowiadająca wymaganiom wody do picia, powinna mieć odrębną instalację, inaczej oznaczoną niż instalacja dla wody do picia i na potrzeby gospodarcze.
8. Przydatność wody używanej w zakładzie powinna być potwierdzona wynikami badań laboratoryjnych. Wyniki badań laboratoryjnych wody powinny być przechowywane w dokumentacji zakładu i udostępniane organom nadzoru sanitarnego.
9. Ujęcie wody i sieć ją rozprowadzająca powinny być zabezpieczone przed zanieczyszczeniami, z zachowaniem stref ochronnych dla ujęć.
10. W placówce handlowej powinien być zorganizowany system odprowadzania ścieków i usuwania odpadów tak, aby ścieki i odpady były usuwane na bieżąco. Urządzenia i sprzęt służące do tego celu powinny być utrzymywane we właściwym stanie technicznym i sanitarnym. Sposób gromadzenia odpadów, usuwania ich z pomieszczeń zakładu, a także mycia i dezynfekcji nie może powodować zanieczyszczenia artykułów spożywczych.
1. Budynki i instalacje z nimi związane, a także urządzenia, w których jest prowadzony obrót artykułami spożywczymi, powinny posiadać odpowiednio trwałą konstrukcję i być utrzymywane w dobrym stanie technicznym.
2. Materiały, z których zostały wykonane budynki i instalacje, nie mogą:
a. Powodować emisji czynników szkodliwych dla zdrowia w ilościach wyższych niż określone w obowiązujących przepisach.
b. Wchodzić w reakcje chemiczne z artykułami spożywczymi w przypadku zetknięcia się z nimi.
3. Budynki i instalacje z nimi związane, w tym także elementy wykończenia ścian i stropów oraz drzwi i okna, powinny być tak wykonane, aby istniała możliwość łatwego utrzymania ich w czystości i zapewnienia ochrony przed zanieczyszczeniami zewnętrznymi i dostępem szkodników.
4. Budynki, pomieszczenia, a także urządzenia powinny być tak usytuowane, zaplanowane i wykonane, aby zapewniały organizację sprzedaży artykułów spożywczych w wyznaczonych miejscach. Zasada jest taka, że artykuły przeznaczone do bezpośredniego spożycia są oddzielone od artykułów, które są sprzedawane w celu poddania ich dalszej obróbce przez kupujących.
5. Przewody instalacji wodnej, kanalizacyjnej, parowej i innych instalacji wewnętrznych oraz grzejniki powinny być gładkie, szczelne, o konstrukcji zapobiegającej opadaniu ewentualnych skroplin lub zanieczyszczeń na artykuły spożywcze. W nowo budowanych budynkach zakładów nie należy prowadzić instalacji po powierzchni ścian. Wymaganie to nie dotyczy podłączeń do odbiorników. Instalacje powinny być prowadzone pod tynkiem (w bruzdach) lub zabezpieczone osłonami. Kanalizacyjne wpusty podłogowe powinny być zabezpieczone kratkami i posiadać zamknięcia syfonowe oraz łatwe do czyszczenia osadniki.
6. Pomieszczenia zakładu znajdującego się w budynku mieszkalnym lub w budynku o innym przeznaczeniu powinny być w sposób trwały oddzielone od pomieszczeń nie należących do zakładu. Zaplecze zakładu powinno być zabezpieczone przed dostępem osób nieupoważnionych i zwierząt.
7. Osoby postronne nie mogą korzystać z pomieszczeń sanitarno-higienicznych przeznaczonych dla pracowników oraz z dróg komunikacyjnych zakładu.
8. Pomieszczenia, w których dokonywany jest obrót, w przypadkach uzasadnionych, powinny być wyposażone w szczelne, wykonane z nienasiąkliwego materiału, pojemniki do przechowywania odpadów. Pojemnik powinien być opróżniany niezwłocznie po wypełnieniu 2/3 objętości, a w każdym przypadku po zakończeniu pracy. Opróżnione pojemniki powinny być umyte i wydezynfekowane w pomieszczeniu przeznaczonym do tego celu.
9. W pomieszczeniach zakładu nie należy wykonywać czynności innych niż przewidziane dla danego pomieszczenia ani przechowywać rzeczy osobistych, palić tytoniu i spożywać posiłków, chyba, że są to pomieszczenia przeznaczone do tego celu.
10. W placówce handlowej należy stosować skuteczne, posiadające wymagane atesty, środki ochrony przed dostępem i bytowaniem szkodników.
11. Zwalczanie szkodników przy użyciu środków chemicznych może być dokonywane wyłącznie przez uprawniony personel, przy zachowaniu warunków ochrony artykułów żywnościowych przed pozostałościami środków chemicznych.
12. Substancji chemicznych, które mogą zanieczyszczać artykuły spożywcze, nie wolno używać ani przechowywać w miejscach, gdzie znajdują się artykuły spożywcze, z wyjątkiem przypadków, gdy są one niezbędne do celów produkcyjnych lub higienicznych.
13. W zakładzie powinna znajdować się łatwo dostępna w każdym czasie i odpowiednio wyposażona apteczka pierwszej pomocy.
14. Powinny być również wydzielone miejsca do przechowywania sprzętu do utrzymywania w czystości pomieszczeń i urządzeń w ilości dostosowanej do rodzaju i funkcji pomieszczenia, zapasu środków do mycia i dezynfekcji posiadających odpowiednie atesty.
1. Podłogi powinny być gładkie, nienasiąkliwe, łatwo zmywalne, niepylące, nie śliskie oraz odporne na ścieranie i uderzenia mechaniczne.
2. Podłogi nie mogą być uszkodzone.
3. Odpowiednio do potrzeb podłoga powinna mieć nachylenie do kanalizacyjnych wpustów podłogowych.
4. Ściany i sufity mają być gładkie, białe lub w jasnych kolorach, bez uszkodzeń i szczelin, zabezpieczone przed kondensacją pary oraz pleśnią.
5. Ściany w pomieszczeniach zmywalni pojemników transportowych, gromadzenia odpadów oraz w pomieszczeniach wyposażonych w urządzenia chłodnicze muszą być pokryte materiałem łatwo zmywalnym, nienasiąkliwym, nietoksycznym, odpornym na działanie wilgoci do wysokości, co najmniej 2m, mierząc od poziomu podłogi.
6. Wystrój sali sprzedaży powinien gwarantować utrzymywanie ich we właściwym stanie sanitarnym.
7. Ściany stoisk mięsnych, mięsno-wędliniarskich, nabiałowych, rybnych, owocowo-warzywnych, z artykułami garmażeryjnymi, paczkarni, rozbieralni mięsa i innych tego rodzaju powinny być pokryte materiałem łatwo zmywalnym do wysokości, co najmniej 2m, mierząc od poziomu podłogi.
8. Narożniki ścian przy ciągach komunikacyjnych powinny być zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi.
9. Okna, z wyłączeniem okien (witryn) wystawowych, powinny mieć konstrukcję umożliwiającą stałe wietrzenie pomieszczeń oraz górne skrzydła lub wietrzniki umieszczone w górnych częściach okiem, łatwe do otwierania z poziomu podłogi.
10. Okna powinny być gładkie, szczelne, dostosowane do zmywania wodą, mieć konstrukcję zapobiegającą zbieraniu się kurzu i umożliwiającą w razie potrzeby założenie ram z siatkami chroniącymi przed dostępem gryzoni i owadów.
11. Drzwi powinny być szczelne i mieć powierzchnię gładką, dostosowaną do zmywania wodą.
12. Drzwi do zaplecza i zewnętrzne do magazynu powinny być metalowe lub obite blachą na całej wysokości, a drzwi w miejscach sprzedaży do wysokości, co najmniej 30cm, mierząc od poziomu podłogi. Progi powinny być metalowe lub obite blachą. Rodzaj drzwi i sposób ich wykończenia musi być dostosowany do funkcji pomieszczenia.
13. Schody, windy i platformy powinny mieć konstrukcję odpowiednią do prowadzonej działalności i być pokryte materiałem spełniającym wymagania określone dla podłóg.
1. Oprócz wentylacji grawitacyjnej lub mechanicznej ogólnej, nad otwartymi urządzeniami, z których wydobywa się para, pył, dym itp., powinny być zainstalowane okapy z wyciągiem mechanicznym (odciągi miejscowe).
2. Na otworach wentylacyjnych powinny być zainstalowane kratki z materiału nierdzewnego, o konstrukcji łatwej do zdejmowania (demontażu) i mycia.
3. Usuwanie nawiewu i wywiewu powietrza powinno umożliwiać swobodny ruch powietrza w całym pomieszczeniu, bez tworzenia się tzw. martwych stref.
4. Kierunek przepływu powietrza powinien odbywać się od strony, na której nie występują zanieczyszczenia gazowe, tj. od strony czystej do strony brudnej pomieszczenia.
5. Pomieszczenia o różnym poziomie wymagań sanitarnych nie mogą być łączone we wspólny układ wentylacji mechanicznej.
6. Punkty oświetlenia elektrycznego powinny być wyposażone w nietłukące się osłony, chroniące przed odpryskami szkła w razie stłuczenia żarówek lub kloszy, oraz mieć konstrukcję umożliwiającą ich łatwe czyszczenie.
7. Punkty oświetlenia elektrycznego powinny zapewnić prawidłowe oświetlenie przy każdym stanowisku pracy. Światło nie powinno zmieniać barw.
1. Pomieszczenie magazynu przeznaczone do przechowywania artykułów spożywczych powinno być tak urządzone, aby istniała możliwość łatwego dostępu do wszystkich artykułów spożywczych i utrzymania czystości i porządku.
2. Pomieszczenie magazynu powinno mieć wejście bezpośrednio z pomieszczeń komunikacji ogólnej oraz być wyposażone w urządzenia niezbędne do przyjmowania artykułów spożywczych.
3. Musi ono być suche, szczelne, z wentylacją grawitacyjną, zabezpieczone przed dostępem światła słonecznego, szkodników, przystosowane w zakresie temperatury do rodzaju magazynowanych artykułów, zaopatrzone w sprawne termometry i higrometry do mierzenia temperatury i wilgotności powietrza.
4. W pomieszczeniu magazynu należy codziennie dokonywać kontroli warunków składowania artykułów spożywczych, ich jakości oraz rotacji towarów, aby nie dopuścić do ich przeterminowania i psucia się.
5. Pomieszczenie to powinno być okresowo, nie rzadziej jednak, niż co 6 miesięcy, oraz doraźnie w przypadku stwierdzenia obecności szkodników objęte zabiegami dezynsekcji i deratyzacji przez uprawnionych pracowników, w sposób nie stanowiący zagrożenia dla jakości zdrowotnej artykułów spożywczych.
6. Używane w pomieszczeniach magazynu sprzęt i naczynia powinny być w dobrym stanie technicznym. Muszą być przechowywane czyste w wyznaczonych do tego celu miejscach (regały, szafki, półki). Zużyte opakowania, odpady środków spożywczych, zbędny sprzęt i naczynia należy niezwłocznie usuwać z pomieszczeń magazynu.
1. W każdej placówce handlowej powinny być wydzielone szatnie lub miejsca na odzież i przedmioty osobistego użytku oraz na odzież i obuwie robocze, a także środki ochrony indywidualnej.
2. Wejścia do szatni powinny być dostępne z pomieszczeń komunikacji ogólnej, bez konieczności przechodzenia przez pomieszczenia produkcyjne i magazynowe.
3. Wejścia do ustępów powinny prowadzić z pomieszczeń o charakterze komunikacji ogólnej poprzez izolujący przedsionek.
4. Miski ustępowe i pisuary muszą mieć spusty do spłukiwania bieżącą wodą, a w pomieszczeniu musi znajdować się papier toaletowy. W przedsionku izolującym powinna być umywalka, wieszak na odzież oraz umieszczony w widocznym miejscu napis informujący o konieczności umycia rąk po opuszczeniu toalety.
5. W zakładzie powinny być zainstalowane umywalki do mycia rąk w każdym miejscu, gdzie jest to konieczne ze względu na proces produkcji lub obrotu.
6. Każda umywalka powinna być wyposażona w armaturę umożliwiającą mieszanie cieplej i zimnej wody, przy czym wskazane jest instalowanie kranów działających bez dotyku rąk, a także pojemnik z mydłem w płynie oraz zasobnik z ręcznikami jednorazowego użytku lub suszarkę do rąk.
7. W pobliżu umywalek powinny znajdować się pojemniki z nierdzewnego materiału na zużyte ręczniki.
8. W zakładzie wyłącznie wprowadzającym do obrotu artykuły spożywcze umywalki do mycia rąk muszą być zainstalowane w każdym pomieszczeniu. Mogą one być wyposażone w zwykłą armaturę doprowadzającą ciepłą i zimną wodę oraz w mydło i ręczniki jednorazowego użytku lub suszarkę do rąk.
9. W szczególnie uzasadnionych przypadkach właściwy powiatowy inspektor sanitarny, na wniosek zakładu, może w drodze decyzji zezwolić na odstępstwo na czas określony od powyższych wymagań dotyczących instalowania umywalek, ustalając warunki zapewniające, że odstępstwa te nie spowodują zagrożenia jakości zdrowotnej środków spożywczych i używek produkowanych lub wprowadzanych do obrotu w tym zakładzie.
10. w zakładzie musi być wydzielone pomieszczenie przeznaczone na jadalnię dla pracowników, wyposażone w sposób umożliwiający zjedzenie posiłku i umycie naczyń.
11. Palenie tytoniu jest dozwolone wyłącznie w odpowiednio przystosowanych pomieszczeniach {palarniach) lub w innych miejscach wyposażonych w sprawnie działającą wentylację.
12. W zakresie nieuregulowanym, w rozporządzeniu do budynków, pomieszczeń pracy, terenu zakładu, procesów pracy, pomieszczeń i urządzeń sanitarno-higienicznych stosuje się ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.
1. W placówkach handlowych do najczęściej spotykanych maszyn, urządzeń, narzędzi i wyposażenia należą:
a. Urządzenia i instalacje chłodnicze, systemy wentylacji, klimatyzacji i oświetlenia.
b. Elektryczne maszyny do krojenia wędlin, serów, chleba (krajalnice) itp.
c. Urządzenia do transportu wewnętrznego, jak np.: ręczne i mechaniczne wózki transportowe, dźwigi, podnośniki.
d. urządzenia służące do układania, zdejmowania oraz ekspozycji towarów, jak np.: regały, drabiny przenośne schodki i podesty podłogowe.
e. narzędzia ręczne, jak np.: różnego rodzaju i przeznaczenia noże, narzędzia do otwierania opakowań (wyciągacze i obcęgi do gwoździ, szczypce do cięcia drutu, wkrętaki, przecinaki, młotki, nożyce).
2. Wymagania ogólne, dotyczące maszyn i urządzeń technicznych, zawarte są w Kodeksie pracy.
3. Maszyny, urządzenia techniczne oraz narzędzia pracy powinny być tak skonstruowane i budowane, aby zapewniły bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczególności zabezpieczały przed urazami, porażeniem prądem elektrycznym, hałasem, działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych oraz uwzględniały zasady ergonomii.
4. Maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają powyższych wymagań, należy wyposażyć w odpowiednie zabezpieczenia.
5. W przypadku, gdy konstrukcja zabezpieczona jest uzależniona od warunków lokalnych, wyposażenie maszyny lub innego urządzenia technicznego w odpowiednie zabezpieczenie należy do obowiązków pracodawcy.
6. Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny, urządzenia oraz narzędzia pracy, które:
a. Nie są oznaczone znakiem bezpieczeństwa i nie posiadają aktualnego certyfikatu uprawniającego do oznaczania tym znakiem, jeśli znajdują się w wykazie wyrobów podlegających obowiązkowi zgłaszania do certyfikacji na znak bezpieczeństwa i oznaczania tym znakiem.
b....
bhp.KarolKa