PROTEZY CAŁKOWITE:
USTALANIE ZWARCIA centralnego (Fazy):
1) Kształtowanie powierzchni wargowej wzornika górnego
2) Wyznaczenie przebiegu płaszczyzny protetycznej
3) Ustalenie wysokości zwarcia
4) Wyznaczenie i rejestracja poziomej składowej zwarcia centralnego
5) Wyznaczenie linii pomocniczych i dobór zębów sztucznych
ANALIZA PODŁOŻA PROTETYCZNEGO:
1) Jaki jest typ podłoża?
2) Jakie perspektywy stwarza dane podłoże dla pełnosprawnego użytkowania protez? (ostrzec )
3) Jaka powinna być konstrukcja protezy i jej zasięg? (ekstensywna/jezyk)
4) Jaka powinna być wielkość standardowej łyżki wyciskowej?
5) Jaką metodę i materiał wyciskowy należy zastosować w danym przypadku?
TYPY PODŁOŻA PROTETYCZNEGO wg. Supplee:
Typ I – j.u. o podłożu idealnym:
a) WZ dobrze ukształtowane
b) sklepienie podniebienia wysokie, wał podnieb. nie uwypuklony
c) BŚ podłoża twarda, zbita, nieprzesuwalna nie poddająca się uciskowi
d) przyczepy mięśni i więzadła umieszczone daleko od grzbietu WZ
Typ II – j.u. o podłożu zanikłym twardym:
a) WZ zanikłe
b) sklepienie podniebienia niezbyt wysokie, wał podnieb. w SZ linia skośna w Ż uwypuklony
c) BŚ cienka, ale twarda i zbita
d) przyczepy mięśni i więzadła umieszczone blisko grzbietu WZ
Typ III – j.u. o podłożu zanikłym miękkim:
a) WZ dobrze ukształtowane lub zanikłe
b) sklepienie podniebienia mniej lub bardziej wysokie
c) określenie tego typu j.u. zależy wyłącznie od stanu podłoża miękkiego; poszczególne odcinki BŚ wykazują różnice w spoistości i podatności na ucisk
Typ IV – j.u. o podłozu zanikłym rozwiązłym:
a) WZ silnie zanikłe, pokryte cienką, wiotką BŚ o dużej przesuwalności względem podłoża i podatności na ucisk
b) W SZ WZ pokryte ruchomymi płatami dziąsła, przesuwalną BŚ często zakończone miękkimi i ruchomymi guzami szczęki, zbudowanymi z wybujałej BŚ
c) W Ż WZ jest tak płaski, że BŚ przedsionka przechodzi niepostrzezenie w BŚ dna j.u., grzbiet WZ ruchomy, przesuwalny, ma kształt koguciego grzebienia.
KLASYFIKACJA BRAKÓW UZĘBIENIA
wg Galasińskiej-Landsbergerowej (oddzielna do szczęki i żuchwy):
I. Klasa – braki jakościowe w 1 lub więcej zębów przy pełnych łukach zębowych (protezy stałe)
II. Klasa – braki zawarte między zębami (protezy stałe lub ruchome w zależności od rozległości braków i jakości filarów)
III. Klasa – braki skrzydłowe jedno lub obustronne (protezy ruchome podparte lub osiadające)
IV. Klasa – braki całkowite ® bezzębie (protezy całkowite)
Klasyfikacja Applegate’a–Kennedy’ego:
I. Obustronne skrzydłowe braki zębów
II. Jednostronne skrzydłowe braki zębów
III. Jednostronne braki ograniczone z przodu i z tyłu przez zęby; zęby te nie mogą służyć jako jedyne podparcie dla protezy (® filar zespolony)
IV. Pojedyncze obustronne braki zębów w odcinku przednim z pełnymi łukami w odcinkach bocznych
V. Braki w odcinku przednim i tylnym, kiedy zęby przednie nie mogą być wykorzystane jako filary, np.
brak zębów 2-6
VI. Braki zębowe, przy których zęby ograniczające lukę mogą być użyte jako filary zdolne do całkowitego podparcia protezy,
np. brak 4 i 5 ® most z filarami w postaci zębów 3 i 6
TESTY HERBSTA DLA SZCZĘKI:
· szerokie otwarcie ust – obustronnie od guza szczęki do okolicy zęba 17 i 27
· ściąganie warg jak przy gwizdaniu – odcinek przedni od 13 do 23
· ruchy mimiczne – policzkowo obustronnie od 17 do 14 i 14 do 27
TESTY HERBSTA DLA ŻUCHWY:
· szerokie otwarcie ust – policzkowo obustronnie od trójkąta zatrzonowcowego do zęba 37 i 47
· oblizywanie warg – językowo obustronnie od trójkąta zatrzonowcowego do zębów 36 i 46
· dotykanie końcem języka wewn. str. policzków – językowo po przeciwległej str. w okolicy przedtrzonowców i kła
· wysuwanie języka do czubka nosa – językowo na siekaczach
· ściąganie warg jak przy gwizdaniu – wargowo od 33 do 43
ANALIZA WYCISKU CZYNNOŚCIOWEGO I MODELU ROBOCZEGO
Stanowi on odwzorowanie pola protetycznego w stanie dynamicznym. Znajdują w nim odbicie elementy tkanek mało podatnych na ucisk i przemieszczenie oraz czynnościowo ukształtowane pobrzeże, czyli granica miedzy ruchoma i nieruchoma BŚ. Analizy wycisku dokonuje się w obecności pacjenta porównując go z jama ustna.
SZCZĘKA:
- wędzidełko wargi górnej w kształcie rowka
- odbicie BŚ w części wargowej i policzkowej przedsionka określa granice zasięgu protezy
- grzbiet WZ tworzy rów zębodołowy
- guzy wyrostka zębodołowego szczeki dają zagłębienia na końcach rowu
- więzadło skrzydłowo-zuchowe wytwarza rowek za guzem wyrostka
- na tylno-bocznej ścianie wycisku może się odcisnąć przedni brzeg wyrostka dziobiastego żuchwy, ale tylko przy energicznych ruchach czynnościowych bocznych
- dołeczki podniebienne tworzą symetryczne wyniosłości na tylnej granicy podniebienia twardego
- granica przejścia podniebienia twardego w miękkie (A-H) daje gładkie odbicie
- szew podniebienny daje zagłębienia
- zmarszczki podniebienne tworzą w przedniej części wycisku rowki
- brodawka sieczna tworzy regularne zgłębienie na środku przedniego odcinka wycisku
ŻUCHWA:
- więzadła języka i wargi dolnej kształtują rowki
- obrzeża BŚ bardziej wydatne niż w szczęce - linia skośna zewnętrzna jest niewielkim zagłębieniem
- w dystalno-policzkowej części wycisku powstaje zagłębienie wywołane uciskiem żwacza na mięsień policzkowy
- przestrzeń pozatrzonowcowa jako guzowata wklęsłość
- fałdy podjęzykowe tworzą zagłębienia
- przyczepy mięśnia żuchowo-gnykowego tworzą rowek
- wędzidełko języka tworzy rowek - przestrzeń podżuchwowa tworzy wyniosłość
Model roboczy wykonuje się z twardego gipsu. Podstawa modelu dolnego – sześciobok, górnego – siedmiobok. Powinien być gładki, bez pęcherzy, odtwarzać całość pola protetycznego. Musi odtwarzać również pobrzeża wycisku od strony przedsionkowej umożliwiając wykonanie protezy o płycie ukształtowanej czynnościowo.
WYKONANIE WYCISKU WYBIÓRCZO ODCIĄŻAJĄCEGO (wg Kozłowskiego).
Na łyżce indywidualnej przy użyciu pasty wyciskowej. Jest to wycisk częściowo uciskowy. Tutaj osiągamy odciążenie miejsc, które w trakcie żucia nie powinny być nadmiernie uciskane:
-okolica walu podniebiennego
-brodawka trzysieczna
-otwory podniebienne większe
Podczas badania określa się okolice podlegające obciążeniu. Pobieramy wycisk anatomiczny wykonujemy model gipsowy. Na tym modelu zakreślamy miejsca odciążenia i pokrywamy cienka warstwa rzadkiego gipsu. Wykonujemy łyżkę indywidualna na tak przygotowanym modelu i pobieramy nią wycisk czynnościowy. Wyjmujemy wycisk i na błonie śluzowej zakreślamy okolice odciążeń. Wprowadzamy ponownie wycisk celu odbicia na jego powierzchni miejsc zakreślonych. Usuwamy z tych miejsc materiał wyciskowy, a łyżkę w tych miejscach perforujemy wiertłem. Na taki wycisk nakładamy pastę wyciskowa i mocno dociskamy.
OGÓLNE ZASADY USTAWIANIA ZĘBÓW W PROTEZACH
Wykonuje to technik. W protezie inaczej niż w jamie ustnej nacisk nie jest wywierany na pojedynczy ząb lecz ząb ten jest ściśle połączony z całym łukiem i płytą protezy. Różnice miedzy uzębieniem naturalnym a sztucznym:
-utrzymywane przez tkanki przyzębia
-mogą reagować niezależnie, każdy osobno, mogą się przemieszczać
-zaburzenia zwarcia nie powodują takich drastycznych działań ujemnych
-siły inne od pionowych są dobrze znoszone
-nagryzanie zębów siecznych nie ma wpływu na resztę łuku
-drugi ząb trzonowy jest korzystny do rozcierania pokarmów, w protezie powoduje przemieszczenie
-dwustronne zrównoważenie jest rzadko spotykane (3 punktowy kontakt żucia)
-kontrola czynności przez układ mięśniowy
W protezie całkowitej nie ustawiamy więcej niż 14 zębów, brak jest 3 zębów trzonowych. Czasami można zmniejszyć liczbę do 12 zębów. W zgryzie prawidłowym łuk górny ma kształt elipsy, a dolny paraboli. Żeby górne pokrywają od strony przedsionkowej część zębów dolnych i każdy ząb powinien kontaktować z dwoma zębami przeciwstawnymi, z wyjątkiem dolnych przyśrodkowych siekaczy oraz drugich górnych trzonowców. Żeby boczne powinny być ustawione na środku grzbietu wyrostka zębodołowego. Ze względów estetycznych zęby przednie trzeba niekiedy ustawić poza grzbietem wyrostka. Wskazane jest ustawianie zębów z pewnymi odchyleniami, nie idealnie prostych. W metodzie artykulacyjnej ustawia się zęby o kształtach anatomicznych, gdzie układ powierzchni żujących i siecznych w trakcie żucia powinien zapewnić zrównoważoną okluzję i artykulację. W metodzie statycznej ustawiamy żeby bezguzkowe i płaskoguzkowe kontaktujące z płytą sferyczna, co umożliwia wykonywanie ruchów żujących bez wyważania protezy.
KLASYCZNA METODA USTAWIANIA ZĘBÓW GYSIEGO (artykulacyjna).
Ustawianie rozpoczynamy od ustawiania zębów górnych, pamiętając ze powierzchnia przedsionkowa walu zwarciowego stanowi obwód łuku zębowego, a powierzchnia zwarciowa walu dolnego podstawę w stosunku do której ustawia się powierzchnie sieczne i żujące.
· Jako pierwszy ustawiamy ząb sieczny przyśrodkowy górny, którego większa część powierzchni przedsionkowej powinna przebiegać zgodnie z krzywizna wału wzornika. Brzeg sieczny dotyka całą powierzchnią płytki kontrolnej.
· Następnie ustawia się ząb przyśrodkowy strony przeciwnej. Powinny być oddzielone od siebie linia środkową zaznaczoną na wałach wzorników. Osie długie zębów przyśrodkowych powinny być zbieżne ku dołowi
· Sieczne górne boczne nie kontaktują się z płytką, ustawiamy je dystalnie do przyśrodkowych
· Kły ustawiamy w taki sposób, ...
klaudussska