alicja tysiąc.pdf

Nr 3 (3)

marzec 2007

AKTUALNOŚCI

Wygrana w sprawie Alicji Tysiąc

Adw. Justyna Metelska, która

przez ostatnie pięć lat pracowała

w Kancelarii Europejskiego Trybunału

Praw Człowieka, rozpoczęła współ-

pracę z PSP. Adw. Justyna Metelska

podjęła się prowadzenia pro bono

sprawy Norberta Stępnia. N. Stępień

był aresztowany przez ponad 3 lata

i 10 miesięcy, co było okresem dłuż-

szym niż kara w ymierzona mu przez

sąd I instancji. Wyrok tego sądu zo-

stał uchylony i przekazany do ponow-

nego rozpoznania; przy ponownym

rozpoznaniu sprawy N. Stępień nie

mógł być skazany na wyższą karę.

Adw. J. Metelska na prośbę Fundacji

przygotowuje skargę do Europejskiego

Trybunału Praw Człowieka, w której

zamierzamy podnieść nielegalność

tymczasowego aresztowania oraz

jego zbyt długie stosowanie.

20 marca 2007 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka („Trybunał”)

wydał wyrok w sprawie Alicja Tysiąc przeciwko Polsce (skarga

nr 5410/03). Trybunał stwierdził naruszenie przez Polskę art. 8

Europejskiej Konwencji Praw Człowieka („Konwencja”) i zasądził

na rzecz pani Tysiąc zadośćuczynienie w wysokości 25 000 EUR

oraz zwrot kosztów postępowania (w szczególności kosztów

pomocy prawnej) w wysokości 14 000 EUR. Jest to najwyższe

zadośćuczynienie zasądzone do tej pory przez Trybunał w polskich

sprawach.

W 2000 r. Alicja Tysiąc była matką dwójki

dzieci i cierpiała na poważną wadę wzro-

ku (–20 dioptrii). Kiedy okazało się, że

jest w ciąży, z dużym trudem uzyskała

zaświadczenie, które potwierdzało jej zły

stan zdrowia. Trzech okulistów, z któr y-

mi konsultowała się ustnie, twierdziło,

że kontynuowanie ciąży stanowi ryzy-

ko dla jej wzroku grożąc wylewami wew-

nątrz oka i odklejeniem się siatkówki.

Lekarze odmawiali jednak poświadcze-

nia na piśmie tej opinii, co jest koniecz-

ne do dokonania zabiegu przerwania

ciąży. Zaświadczenie potwierdzające

ryzyko dla wzroku, jakie niesie ze sobą

ciąża w przypadku A. Tysiąc wydał lekarz

ogólny. W celu usunięcia ciąży A. Tysiąc

spotkała się 26 kwietnia 2000 r. z leka-

rzem ginekologiem R. D., który stwier-

dził, że nie istnieją względy medyczne

pozwalające na aborcję. W konsekwencji

A. Tysiąc nie mogła usunąć ciąży i uro-

dziła swoje trzecie dziecko w listopadzie

2000 r. Po porodzie u Alicji Tysiąc stwier-

dzono znaczące pogorszenie się wzroku

(już w drugim miesiącu jej wada wzroku

pogorszyła się do –24 dioptrii). Dostała

pierwszą grupę inwalidzką, oznaczają-

cą w jej wypadku przeciwwskazanie do

każdego wysiłku, w tym opieki nad dzieć-

mi, jak również konieczność stałej po-

mocy ze strony osób trzecich. A. Tysiąc

próbowała wszcząć postępowanie karne

przeciwko R. D., jednak śledztwo zostało

umorzone ze względu na brak związku

pomiędzy decyzją lekarza a pogorsze-

niem się jej wzroku. Przeciwko lekarzowi

nie zostało też wszczęte żadne postępo-

wanie dyscyplinarne.

15 stycznia 2003 r. A. Tysiąc złoży-

ła skargę do Trybunału na naruszenie

przez Polskę art. 3, 8, 13 i 14 Konwencji

poprzez nieprawidłowe stosowanie prze-

pisów ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r.

o planowaniu rodziny ochronie płodu

ludzkiego i warunkach dopuszczalności

przerywania ciąży („Ustawa o planowa-

niu rodziny”). Helsińska Fundacja Praw

Człowieka wraz z Federacją na rzecz

Kobiet i Planowania Rodziny złożyły

opinię przyjaciela sądu , w której zosta-

ły przedstawione argumenty za tym, że

w Polsce nie jest przestrzegana usta-

wa o planowaniu rodziny, a sprawa Alicji

Tysiąc dotyczy problemu o systemo-

wym znaczeniu. Ponadto podkreślono,

iż w polskim prawie konieczne jest stwo-

rzenie środka odwoławczego od decyzji

lekarza uniemożliwiającej przeprowa-

dzenie zabiegu aborcji.

W orzeczeniu Trybunał stwierdził, że

doszło do naruszenia prawa do prywat-

ności (art. 8 Konwencji), które obejmuje

swoim zakresem psychiczną i fizycz-

ną integralność każdego człowieka. Do

naruszenia doszło wskutek nie wywią-

zania się przez państwo z jego pozytyw-

nych obowiązków w zakresie ochrony

prywatności.

Trybunał nie rozstrzygał czy aborcja

w przypadku Alicji Tysiąc rzeczywiście

była uzasadniona. Trybunał wyraźnie

wskazał, że „nie byłoby wręcz właści-

we spekulowanie, na podstawie przed-

stawionych informacji medycznych, czy

wnioski lekarzy odnośnie ewentualne-

go pogorszenia się wzroku skarżącej

w przyszłości były poprawne”. Trybunał

podkreślił jedynie, że obawy skarżą-

cej, iż jej ciąża oraz poród mogą do-

prowadzić do pogorszenia się wzroku

ciąg dalszy na stronie 2

kancelarią prawną. Kancelaria Magnusson została Partnerem

Głównym naszego Programu.

Pierwsza kancelaria nawiązała trwałą

współpracę z PSP

W ramach realizacji nowego projektu finansowanego przez Trust for Civil

Society in Central and Eastern Europe , PSP nawiązał współpracę z pierwszą

Magnusson jest niezależną międzynarodową firmą prawniczą działającą

w regionie Morza Bałtyckiego za pośrednictwem biur w Sztokholmie,

Kopenhadze, Warszawie i Moskwie. Kancelaria doradza zarówno

przedsiębiorstwom krajowym, międzynarodowym koncernom, jak

i instytucjom państwowym. Oferta obejmuje pełen zakres pomocy prawnej

związanej z takimi dziedzinami jak m.in. projekty na rynku nieruchomości,

fuzje i przejęcia, sprawy korporacyjne, bankowość i finanse, nowoczesne

technologie, podatki, prawo pracy i międzynarodowe stosunki pracy, spory

sądowe i arbitrażowe.

ciąg dalszy ze strony 1

lub też aby ograniczyć dalsze pogarsza-

nie się zdrowia kobiety. Trybunał zbadał

istniejące w Polsce procedury dotyczą-

ce zgody na dokonanie aborcji ze wzglę-

dów terapeutycznych. Stwierdził, że nie

zawierają one efektywnego mechanizmu

pozwalającego na ustalenie czy w da-

nych okolicznościach można dokonać

aborcji. Państwo w tym zakresie nie wy-

wiązało się ze swoich pozytywnych obo-

wiązków. W przypadku A. Tysiąc taka

sytuacja powodowała stan przedłużają-

cej się niepewności, stres oraz niepokój

związany z rozważaniem ewentualnych

negatywnych konsekwencji ciąży na jej

stan zdrowia.

Trybunał zauważył, że w Polsce ist-

nieje problem z dostępem do aborcji ze

względów terapeutycznych z uwagi na

niejasne procedury dotyczące sytua-

cji, kiedy lekarz może dokonać aborcji,

a kiedy jej odmówić oraz groźbę odpo-

wiedzialności karnej lekarza.

Trybunał podkreślił przy tym, że na

problem nieskuteczności polskich pro-

cedur w zakresie dostępności aborcji

terapeutycznej zwracał uwagę wielo-

krotnie Komitet Praw Człowieka ONZ,

co było oficjalnie potwierdzane przez

polski Rząd. Biorąc powyższe okolicz-

ności pod uwagę, Trybunał stwierdził

naruszenie Konwencji ze względu na

nie wypełnienie przez Polskę pozytyw-

nych obowiązków dotyczących efektyw-

nego poszanowania życia prywatnego.

Ze względu na stwierdzenie narusze-

nia art. 8 Konwencji, Trybunał uznał,

że nie ma konieczności zajmowania się

naruszeniem art. 13 Konwencji (prawo

do skutecznego środka odwoławcze-

go) oraz art. 14 Konwencji (zakaz dys-

kryminacji).

nie były bezpodstawne. Zauważył, że

były one uzasadnione uzyskanymi przez

skarżącą opiniami lekarskimi oraz jej

dotychczasowymi doświadczeniami me-

dycznymi.

Wyrok w sprawie Alicji Tysiąc

został wydany w okresie

gorącej debaty politycznej na

temat aborcji i niesłusznie

posłużył niektórym do

argumentacji w sporze „za

i przeciw aborcji”.

W wyroku Trybunał

podkreślił, że jeśli

ustawodawca krajowy

decyduje się na

wprowadzenie możliwości

dokonania aborcji przy

zaistnieniu pewnych

okoliczności, to nie wolno

mu kształtować procedur

prawnych w taki sposób, że

w istocie ograniczają taką

możliwość. Wymagają tego

zasady państwa prawa.

Trybunał w wyroku nie kwestionu-

je opinii środowisk medycznych, nie

stwierdza, że Alicji Tysiąc „należała się

aborcja”, nie dokonuje oceny, czy cho-

roba oczu była wystarczającą podstawą

do dokonania zabiegu. Trybunał stwier-

dza jedynie, że nie zostało wykazane czy

polskie prawo zastosowane w przypad-

ku Alicji Tysiąc zawierało mechanizmy,

które pozwoliłyby na określenie, czy

warunki usunięcia ciąży zostały w jej

przypadku spełnione. Ta sytuacja była

dla skarżącej przyczyną niepewności,

niepokoju i stresu związanych z roz-

ważaniem możliwego wpływu ciąży na

jej zdrowie.

Ponadto, państwo powinno zapewnić

istnienie niezależnego organu, który po

wysłuchaniu kobiety w ciąży, może wy-

dawać pisemne, uzasadnione decyzje

o odmowie przeprowadzenia aborcji (lub

zgodzie na ten zabieg) w oparciu o usta-

wowe przesłanki. Co więcej, procedura

postępowania przed takim organem po-

winna być na tyle szybka, aby umożliwić

podjęcie decyzji przed upływem okresu,

kiedy aborcja stanie się już niemożliwa,

Dorota Pudzianowska

Adam Bodnar

KONFERENCJE

19 marca 2007 r. Dorota Pudzia-

nowska uczestniczyła w debacie przy

okrągłym stole, zorganizowanej przez

Katedrę Kryminologii i Polityki Krymi-

nalnej IPSiR UW oraz Ambasadę Wiel-

kiej Brytanii w Polsce. Przedmiotem

debaty była kwestia przeludnienia

w więzieniach i możliwości rozwiązania

tego problemu. Gościem honorowym

była pani Anne Owers, Królewski In-

spektor do Spraw Więzień z Wielkiej

Brytanii. Podczas dyskusji D. Pudzia-

nowska odniosła się do niedawno

wygranej przed Sądem Najwyższym

sprawy Adama D. dotyczącej podstaw

odpowiedzialności Skarbu Państwa

za przebywanie osadzonych w prze-

ludnionych celach.

21 marca 2007 r. Maciej Bernatt wziął

udział w seminarium poświęconemu

lustracji na Wydziale Politologii

Uniwersytetu im. Kardynała Stefana

Wyszyńskiego. M. Bernatt przedstawił

prezentację pt. „Lustracja a prawa

człowieka. Standardy europejskie

i standardy polskie” oraz uczestniczył

w dyskusji na temat nowej ustawy

lustracyjnej.

Ochrona przed zniesławieniem

dokonanym za pomocą internetu

13 marca 2007 r. Helsińska Fundacja Praw Człowieka złożyła opinię

przyjaciela sądu w sprawie K.U. przeciwko Finlandii (skarga nr 2872/02).

Sprawa dotyczy możliwości identyfikacji tożsamości sprawców czynów

zniesławienia, znieważenia lub naruszenia dóbr osobistych przy

wykorzystaniu internetu.

3 marca 2007 r. na Wydziale Prawa

i Administracji UW odbyła się do-

roczna konferencja wydziałowa pt.

„Nowe Technologie i Prawo”. Adam

Bodnar przedstawił referat pt. „Och-

rona dobrego imienia i prywatności

a zniesławienie przy pomocy Internetu

na przykładzie orzecznictwa Euro-

pejskiego Trybunału Praw Człowieka”.

Jednym z przykładów przedstawionych

w referacie była sprawa K.U. przeciw-

ko Finlandii, objęta PSP. Prezentacja

A. Bodnara dostępna jest na stronie

www.hfhr.org.pl/precedens.

W 1999 r. nieznana osoba opublikowa-

ła ogłoszenie w fińskim internetowym

serwisie randkowym. Ogłoszenie to zo-

stało opublikowane „w imieniu” dwuna-

stoletniego wówczas chłopca, bez jego

wiedzy, i zawierało takie dane jak wiek

chłopca, rok urodzenia, rysopis, link

do jego strony internetowej (na któ-

rej było jego zdjęcie i numer telefonu).

Z treści anonsu wynikało, że chłopiec

chciałby poznać jakiegoś innego chłop-

ca w swoim wieku albo starszego. Po

pewnym czasie do chłopca zgłosił się

mężczyzna, który „odpowiedział” na tak

opublikowany anons. Chciał się spotkać

z dwunastolatkiem.

W tym momencie do akcji wkroczył

ojciec chłopca. Zażądał on od organów

ścigania zabezpieczenia danych osoby,

która opublikowała anons. Domagał

się wszczęcia postępowania przeciw-

ko tej osobie. Operator serwisu inter-

netowego odmówił ujawnienia danych

osoby, która opublikowała anons (cho-

dziło o numer IP). Zasłonił się tajemnicą

telekomunikacyjną. Wobec tego Policja

poprosiła sąd by zobowiązał operato-

ra do ujawnienia tych danych. Sąd nie

znalazł jednak w obowiązującym pra-

wie uzasadnienia dla wydania postano-

wienia nakazującego ujawnienie danych

stanowiących tajemnicę telekomunika-

cyjną. To stanowisko zostało potwierdzo-

ne przez sąd rozpatrujący odwołanie.

Zauważono tam, że prawo fińskie prze-

widuje szereg przypadków, w których po-

licja może domagać się zabezpieczenia

danych związanych z telekomunikacją.

Jednak nie ma wśród nich przypadku

pomówień czy zniewag.

Mężczyzna, który zgłosił się do dziec-

ka został zidentyfikowany oraz ukara-

ny. Nie zdołano jednak zidentyfikować

– a tym samym ukarać – osoby, która

zamieściła anons. Dlatego też ojciec

dziecka złożył skargę do Trybunału

w Strasburgu na naruszenie art. 8 oraz

art. 13 Konwencji. Zdaniem skarżące-

go, na podstawie fińskiego prawa nie

ma żadnej możliwości poznania tożsa-

mości osoby, która umieściła niejako

„w jego imieniu” zniesławiający/poma-

wiający anons w internecie.

Fundacja w opinii przyjaciela sądu

zwróciła uwagę, że w sprawie powinien

znaleźć zastosowanie art. 8 Konwencji

oraz koncepcja tzw. pozytywnych obo-

wiązków państwa. W przypadku znie-

sławienia lub znieważenia za pomocą

internetu, państwo powinno zapewnić

mechanizm pozwalający na zidentyfi-

kowanie sprawcy, pod warunkiem, że

istnieje kontrola zapewniająca ochro-

nę zasady anonimowości w interne-

cie. Należy zauważyć, że w Finlandii

– po złożeniu skargi przez K.U. zosta-

ło zmienione prawo. Obecnie pozwala

ono na identyfikację sprawcy zniesła-

wienia oraz znieważenia, ale tylko pod

warunkiem uzyskania pozytywnej de-

cyzji sądowej w tej kwestii.

Fundacja poprzez dokonanie prze-

glądu najważniejszych spraw dotyczą-

cych zniesławienia za pomocą internetu,

stwierdziła, że w Polsce identyfikacja

sprawców takich czynów jest istotnym

problemem prawnym i praktycznym.

Dlatego też, tak ważne jest stworzenie

standardu na poziomie europejskim,

który mógłby wpłynąć na ustawodaw-

stwo w wielu państwach.

Adam Bodnar

Od lewej: W. Sadurski, W. Osiatyński, M. Wyrzykowski, P. Winczorek, M. Zabłocka

„Demokracja i prawa człowieka

– standardy europejskie

i standardy polskie” – Konferencja

16 marca 2007 r. odbyła się na

Wydziale Prawa i Administracji

Uniwersytetu Warszawskiego

doroczna konferencja Zakładu

Praw Człowieka WPiA UW pt.

“Demokracja i prawa człowieka

– standardy europejskie

i standardy polskie”.

Panel pierwszy konferencji – „Demokra-

cja” otworzył prof. Mirosław Wyrzykowski,

organizator konferencji. Jego zdaniem od

pewnego czasu powtarzane jest w Polsce

niczym zaklęcie stwierdzenie, że: “nie ma

w Polsce zagrożeń dla demokracji”. Poddał

tym samym pod zastanowienie uczestni-

ków pierwszego panelu – prof. Wojciecha

Sadurskiego, prof. Wiktora Osiatyńskiego

i prof. Piotra Winczorka czy faktycznie ta-

kie zagrożenia nie mają miejsca.

Prof. Wojciech Sadurski z European

University Institute we Florencji przeana-

lizował europejskie standardy demokra-

cji. Za punkt odniesienia uznał porządek

prawny Unii Europejskiej i Rady Euro-

py. Zauważył, że na gruncie UE nie moż-

na mówić o „acquis démocratique”, choć

wobec państw kandydujących stawia się

warunki odnoszące się do demokratycz-

nego ustroju, praworządności czy ochrony

mniejszości narodowych. Brak jest jednak

jego zdaniem progowych standardów de-

mokracji w UE. Zdaniem W. Sadurskiego

więcej dla oceny sytuacji w Polsce wyni-

ka ze standardów Rady Europy. W szcze-

gólności standardy takie płyną z Europej-

skiej Konwencji Praw Człowieka, gdzie

w preambule mowa o efektywnej demo-

kracji politycznej a przesłanką możliwości

ograniczenia niektórych wolności i praw

gwarantowanych w Konwencji jest nie-

zbędność danego ograniczenia w demo-

kratycznym społeczeństwie. Konkludując

W. Sadurski uznał, że nie ma standardów

demokracji europejskiej. Zauważył jed-

nak, że podniesienie standardów demo-

kratycznych w Polsce na pewno będzie

miało dobry wpływ na kondycję demo-

kracji w Europie.

Prof. Piotr Winczorek (Instytut Nauk

o Państwie i Prawie WPiA UW) w swoim

wystąpieniu porównywał demokrację libe-

ralną do plebiscytarnej. Rozważał, z któ-

rą mamy do czynienia w Polsce. Za cechy

demokracji plebiscytarnej uznał: brak wy-

mogu pluralizmu, podejście do prawa ja-

ko środka do realizacji założonych celów,

możliwość zmiany prawa na skutek wo-

li ludu, represyjny charakter prawa, po-

dejrzliwość wobec wszystkiego co obce,

przekonanie o trwałości (a nie kadencyjno-

ści) własnych rządów oraz brak tolerancji.

P. Winczorek nie zgodził się, że w Polsce

mamy już do czynienia z demokracją ple-

biscytarną. Wskazał na wciąż obowiązu-

jące standardy demokracji liberalnej, takie

jak wolne media. Zastanowił się jednak czy

oby Polska demokracja na pewno zmierza

we właściwym kierunku.

Prof. Wiktor Osiatyński (Central Eu-

ropean University w Budapeszcie) swo-

je bardzo wyraziste wystąpienie rozpo-

czął od stwierdzenia, że posługiwanie się

przez urzędnika państwowego pojęciem

IV Rzeczpospolita jest w świetle obecnej

regulacji konstytucyjnej wykroczeniem.

Za największy problem współczesnej de-

mokracji uznał brak efektywnej kontro-

li nad sposobem sprawowania władzy

w okresie pomiędzy wyborami. Wskazał

zarazem na litygację strategiczną jako je-

den ze sposobów wykonywania tejże kon-

troli. Za podstawową zasadę demokracji

uznał podział władzy. Wskazał, że do kla-

sycznego trójpodziału należy dodać jesz-

cze niezależność banków, mediów, pro-

kuratury i samorządów. Za skandaliczne

uznał ataki dokonywane przez obóz rzą-

dzący na niezależność mediów (przejęcie

kontroli nad Krajową Radą Radiofonii i Te-

lewizji poprzez uchwalenie nowych zasad

proceduralnych) oraz sądów (wypowiedź

Jarosława Kaczyńskiego przed ogłosze-

niem wyroku TK w sprawie oświadczeń

majątkowych samorządowców). Za fak-

tyczne naruszenie zasady podziału wła-

dzy uznał sprawowanie dwóch najważ-

niejszych funkcji w państwie przez braci

bliźniaków. Odnosząc się do nowo uchwa-

lonej ustawy lustracyjnej uznał ją za inte-

ligentny instrument czystki motywowany

chęcią zemsty. W. Osiatyński uznał słabość

społeczeństwa obywatelskiego wśród lu-

dzi o poglądach liberalno-demokratycz-

nych za największy problem demokracji

w Polsce. Wyraził nadzieję, że rządy bra-

ci Kaczyńskich mogą przyczynić się do

powstania takiego społeczeństwa oby-

watelskiego.

Do w ypowiedzi panelistów ustosunko-

wali się przedstawiciele polskiej nauki.

Dr Elżbieta Łojko (Instytut Nauk o Pań-

stwie i Prawie WPiA UW) zauważyła, że

postępowania cywilnego, co może jej zda-

niem skutkować naruszeniem zasady pra-

wa do sądu. Uznała, że podstawową zasa-

dą myślenia i interpretacji prawa powinna

być zasada proporcjonalności. Zestawi-

ła ją z zasadą effet utile prawa wspólno-

towego, która sprowadza się jej zdaniem

do stwierdzenia „rób jak chcesz, aby było

dobrze”. Istotą jest więc jej zdaniem kon-

stytucyjny efekt wyroku sądowego. Ma on

zostać osiągnięty przy użyciu instrumen-

tów wykładni – nie tylko tej literalnej, któ-

re znajdują się w posiadaniu sędziego. Jej

zdaniem obecny system prawa wymaga

kreatywnej wykładni – w szczególności

celowościowej i systemowej.

Prof. Magdalena Środa (Instytut Fi-

lozofii UW) w swoim wystąpieniu sku-

piła się na porównaniu dwóch świato-

poglądów – dominującego jej zdaniem

utrzymania wysokich standardów ochro-

ny praw człowieka. Zapowiedziała raport

Komisarza Praw Człowieka Rady Euro-

py, prawdopodobnie krytyczny w szcze-

gólności jeżeli chodzi o kwestię lustra-

cji w Polsce. Pokreśliła, że według RE

celem lustracji jest ochrona demokra-

cji, jej umocnienie a nie zemsta.

Panel drugi zamknęła prezentacja

dr Adama Bodnara (Zakład Praw Czło-

wieka WPiA UW) pt. „Lustracja a prawa

człowieka – standardy europejskie i stan-

dardy polskie”. Przedstawione zostały

standardy Rady Europy oraz Trybunału

Praw Człowieka w Strasburgu (sprawy

Sidabras i Dziautas przeciwko Litwie, Rai-

nys and Gasparavi č ius przeciwko Litwie, Ivan

Turek pr zeciwko Słowacji ) oraz Trybunału

Konstytucyjnego (sprawa K 39/97). A. Bod-

nar wskazał, że model lustracji przyjęty

w nowej ustawie godzi w zasadę dookre-

śloności przepisów, zasadę domniemania

Uczestnicy konferencji - w środku prof. Juliusz Bardach

w Polsce nastąpiło dramatyczne narusze-

nie tkanki społecznej. Prof. Ireneusz Krze-

miński (Instytut Socjologii UW) porównał

zaś obecną sytuację polityczną z „faszy-

zacją” demokracji. Wskazał, że światopo-

gląd ekipy rządzącej i jej zaplecza nawią-

zuje w pełni do tradycji endeckich, z tym,

że atakowaną grupą społeczną nie są już

Żydzi a homoseksualiści.

W panelu drugim konferencji – „Prawa

człowieka” udział wzięli prof. Ewa Łętow-

ska, prof. Magdalena Środa, dr Hanna Ma-

chińska oraz dr Adam Bodnar. Prof. E. Łę-

towska (Instytut Nauk Prawnych PAN)

mówiła o standardach myślenia prawni-

czego o prawach człowieka. Wskazała na

przerost formalizacji i kontradyktoryjności

we współczesnej Polsce światopoglą-

du chrześcijańskiego oraz światopoglą-

du oświeceniowego, który leży u źródeł

Traktatu Konstytucyjnego UE. Wskaza-

ła, że cechą światopoglądu chrześci-

jańskiego jest pojmowanie wolności ja-

ko instrumentu do poznania obiektywnej

prawdy. Za przyczynę niezrozumienia ra-

cji ekologów, broniących Doliny Rospu-

dy uznała chrześcijańskie założenie, że

świat przyrody jest w pełni podporząd-

kowany człowiekowi. Odpowiednikiem to-

lerancji oświeceniowej jest jej zdaniem

chrześcijańska miłość bliźniego.

Dr Hanna Machińska (Instytut Nauk

o Państwie i Prawie WPiA UW) mówiła

o znaczeniu monitoringu Rady Europy dla

niewinności oraz zasada in dubio pro reo .

Wyliczył również 20 konkretnych zagrożeń,

które niesie ze sobą nowa ustawa. Zauwa-

żył również, że bardzo prawdopodobne są

liczne skargi do Trybunału w Strasburgu.

A. Bodnar zakończył stwierdzeniem „No-

wa ustawa lustracyjna może albo zniszczyć

demokrację oraz naruszyć prawa tysięcy

osób, albo – paradoksalnie – może przy-

czynić się do rozwoju standardów ochro-

ny praw człowieka w odniesieniu do lu-

stracji – zarówno na poziomie krajowym

jak i międzynarodowym. Od nas, prawni-

ków, dziennikarzy oraz naukowców zale-

żeć będzie wykorzystanie tej drugiej szan-

sy – rozwoju standardów.”

Maciej Bernatt

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: