Rozwijanie mowy u dzieci w wieku przedszkolnym
System morfologiczny
Wzory odmiany wyrazów:
ü wyrazy odmiennekoniugacje: osoby, liczby, czas, tryb, strona
deklinacja: rodzaje, liczby, przypadki.
ü wyrazy nieodmienne
Wzory według których tworzone są:
ü znaczenie
ü zakres
ü fonacja
ü forma
Słowotwórstwo Fleksja
Związki wyrazówSposoby łączenia pojedynczych wyrazów w grupy zwane wyrażeniami, zwrotami, wypowiedziami lub zdaniami.
ü związki logiczne
ü związki gramatyczne
ü związki frazeologiczne
Zdania lub grupy wyrazów połączone związkami gramatycznymi, wyrażające myśli, uczucia, akty woli
ü budowa
Składnia Wypowiedzenia
Konstruowanie dziecięcych wypowiedzi
ü Rozbudowywanie podstawowych schematów syntaktycznych w postaci zdań pojedynczych
ü Transformacja wypowiedzi ze względu na intencje
ü Wprowadzenie zdań współrzędnie i podrzędnie złożonych
ü Wzrost stopnia spójności językowej, logicznej wypowiedzi.
Zapamiętaj!
ü Dla dziecka na poziomie przedoperacyjnym liczy się treść informacji
ü dziecko na poziomie operacji konkretnym zaczyna powoli świadomie skupiać się na formie wypowiedzi.
Kształcenie wymowy
Ortofonia
§ Nauka o poprawności dźwiękowej mowy ludzkiej. Obejmuje ćwiczenia doskonalące u dzieci akustyczną percepcję oraz kinestetyczną produkcje słowa
ü wrażliwość słuchu
ü sprawność mięśni narządów mowy
Koordynacja między bodźcami słuchowymi a odpowiednimi czynnościami narządów mowy
Norma w rozwoju mowy
Dziecko w wieku 3 lat wymawia
ü wszystkie samogłoski
ü większość spółgłosek
Dziecko w wieku 4 lat wymawia:
ü s, z, c, dz
Dziecko w wieku 5 lat wymawia:
ü sz, cz, ż, dż, r
Wady rozwojowe
U 3- Latków
ü szeplenienie
ü zmiękczanie spółgłosek sz, s, ż, cz, c, t, d.
ü wadliwa wymowa głosek k, g, r.
ü wymawianie dźwięcznych głosek jak bezdźwięcznych.
U 4-latków
ü szeplenienie, seplenienie
ü wadliwa wymowa głoski r
ü upraszczanie grup spółgłoskowych lub brzmienia całego wyrazu
U 5-latków
ü seplenieni lub reranie
ü upraszczanie wyrazów z trudniejszymi grupami spółgłoskowymi
U 6-latków
ü może występować parasygmatyzm
Błędy płynności wypowiedzi
ü wtręty spółgłoskowe lub samogłoskowe
ü nieprawidłowy oddech
ü sporadyczne jąkanie się
ü nosowanie
ü dyslalia całkowita (bełkot)
Ćwiczenia kształcące dźwiękową jakość mowy
Ćwiczenia oddechowe:
ü usprawniają aparat oddechowy
ü zwiększają pojemność płuc, kształtują ruchy przepony,
ü uczą ekonomicznego zużywania powietrza w czasie mówienia
ü różnicują fazy oddychania, wydłużają fazę wdechową
ü działają uspokajająco po większym wysiłku fizycznym lub psychicznym
Ćwiczenia artykulacyjne
ü wzmacniają ruchy krtani, podniebienia miękkiego, języka, dolnej szczęki,
ü wpływają na większą precyzje tych ruchów
Ćwiczenia słuchowe
ü pomagają dziecku w koncentracji na dźwięku i ich cechach
ü uwrażliwiają na rodzaj dźwięku, tempo, rytm, natężenie głosu
Ćwiczenia słuchu fonematycznego
ü kształtują umiejętność rozróżnienia najmniejszych elementów składowych wyrazów czyli fonemów
ü doskonalą umiejętność rozróżniania za pomocą słuchu brzmienia głosek
ü umożliwiają prawidłowe wybrzmiewanie głosek w wyrazach
ü usprawniają umiejętność dzielenia wyrazów na sylaby
ü ułatwiają wyodrębnianie głosek w wyrazach.
malgosiek_n