Formy terenu.doc

Cele lekcji:

Poziom wiadomości
- uczeń zna pojęcia: krajobraz, teren, równina, pagórek, dolina
- uczeń zna nazwy geograficzne i zwyczajowe kilku najbliższych wyraźnie odznaczających się w krajobrazie form terenu
- uczeń zna elementy pagórka
- uczeń rozróżnia stok łagodny, wklęsły i wypukły, wierzchołek, szczyt
- uczeń rozumie związek między krajobrazem a dominującymi formami terenu

Poziom umiejętności
- uczeń umie wskazać istotne różnice między podstawowymi formami terenu

Czas trwania zajęć: 2 godz. (wskazane jest wykorzystanie lekcji techniki lub plastyki do realizacji zajęć zintegrowanych

z przyrodą)

Metody: obserwacja, pokaz, praktyczne (modelowanie)
Formy pracy: indywidualna i zbiorowa

Środki dydaktyczne: tektura formatu A3, masa papierowa, farby plakatowe, pędzle, gazety (tyle kompletów, ile

zespołów 4-osobowych w klasie), karty ćwiczeń;
J. Lewicka - 100 technik plastycznych, Nasza Ksiegarnia, 1967

Przebieg zajęć:

Przygotowanie
- skompletowanie środków dydaktycznych potrzebnych do lekcji
- przygotowanie kart pracy i powielenie ich w odpowiedniej ilości
- przygotowanie masy papierowej

Przeprowadzenie lekcji
- wprowadzenie do lekcji (nauczyciel poleca uczniom wstać i podejść do okna, wyjrzeć za okno, następnie zająć swoje

miejsca w ławkach );
- problem: co oznacza słowo krajobraz i jakie są jego elementy;
- ćwiczenia we wskazywaniu form terenu o różnych kształtach;
- uczniowie wykonują ćwiczenie 1 z karty ćwiczeń „Widok z okna”;
- nauczyciel dzieli klasę na 4-osobowe zespoły, wyjaśnia zadania i przydziela materiały do ćwiczenia: gazety

do zabezpieczenia stolików, tektury formatu A3, masę papierową, farby plakatowe, pędzle;
- uczniowie modelują formy terenu występujące w najbliższej okolicy;
- uczniowie poznają pagórki o różnych stokach, wierzchołkach;
- wyjaśnianie jaki to jest stok: łagodny, stromy, urwisty, wklęsły; wierzchołek płaski, kopulasty, ostry;
- uczniowie wymieniają nazwy lokalnie występujących pagórków;
- uczniowie porządkują stanowiska pracy, myją ręce i zajmują miejsca w ławkach;
Przerwa ruchowa przy otwartym oknie
- uczniowie wypełniają kartę ćwiczeń - ćwiczenie 2
- po zaschnięciu masy papierowej uczniowie malują wymodelowaną planszę plastyczną
- zbiorowa klasyfikacja form terenu na płaskie, wklęsłe i wypukłe (schematyczny rysunek na tablicy)
- uczniowie dzielą formy terenu na:
płaskie - równiny
wklęsłe - dolina i kotlina
wypukłe - pagórek, wzgórze, góra
-    próba wyjaśnienia jaki wpływ mają formy terenu na krajobraz, jaki jest ich udział w decydowaniu o ukształtowaniu 

powierzchni:
równinnej
terenu falistego
terenu pagórkowatego

Podsumowanie
- uczniowie wykonują ćwiczenie 3 z karty ćwiczeń

Ocena aktywności
- nauczyciel ocenia wysiłek i osiągnięcia uczniów

Zadanie domowe: Napisz jakie formy terenu występują w Twojej okolicy. Opisz je.

KARTA ĆWICZEŃ NR 1

Ćwiczenie 1. Narysuj formy terenu występujące w Twojej okolicy
                       
                                    Widok z okna

Ćwiczenie 2. Rozpoznaj i podpisz na rysunku poszczególne formy terenu

Uwagi i wnioski:
Lekcja ta może być przeprowadzona w terenie - ogródek przyrodniczy z piaskownicą Zamiast modelowania z masy papierowej wykorzystać można do modelowania mokry piasek.

Instrukcja przygotowania masy papierowej:
Drobne kawałki papieru gazetowego zalewamy wodą i gotujemy przez kilka godzin, mieszając od czasu do czasu. Roztarty papier odsączamy od wody i odmierzając np. szklanką wkładamy do miski, do której wlewamy taką samą ilość rozpuszczonego kleju malarskiego. Klej przyrządzamy w ten sposób: do ¾ wody wsypujemy ¼  kleju. Nie należy robić odwrotnie, to znaczy do suchego kleju dolewać wody. Mieszamy dokładnie klej z wodą, po godzinie klej nadaje się do użycia. Teraz do mieszaniny papieru z klejem wsypujemy mieloną strąconą kredę w takiej samej ilości objętościowej, jak klej. Następnie wszystko (czyli 1/3 roztartego papieru, 1/3 kleju rozpuszczonego w wodzie i 1/3 kredy) mieszamy drewnianą łyżką, a potem wyrabiamy ręką jak ciasto i wkrótce mamy gotową masę. Przedmioty wykonane z tej masy nie ulegają deformacji po wyschnięciu. Masa ta jest zdatna do użycia najwyżej 2-3 dni.

Uwagi i wnioski:
Modele pagórków  po wysuszeniu można wykorzystać na późniejszej lekcji przy realizacji zagadnienia „wysokość względna i bezwzględna”.