Minstrele – w średniowieczu poeci i pieśniarze umilający życie dworskie, uznani autorzy liryki miłosnej (teatr drugiego nurtu). popularyzatorzy i wykonawcy (śpiewacy, recytatorzy) poezji, działający w XIII - XIV w. w krajach zachodniej Europy. Przebywali na dworach lub wędrowali z miasta do miasta. Wywodzili się z uprawiających sztukę poetycką trubadurów albo spośród zawodowych "zabawiaczy" dworskich: grajków, śpiewaków, żonglerów, akrobatów. Obok popularyzacji pieśni miłosnych trubadurów i truwerów prezentowali też własną zróżnicowaną twórczość literacką, podejmującą tradycyjne motywy legend i ballad ludowych. W Niemczech minnesingerzy, w Polsce rybałci. Jakościowe składniki tragedii – (wg Arystotelesa) fabuła, charakter, wysłowienie, sposób myślenia, widowisko, śpiew. Theatron – (od gr. „przyglądanie się”, „patrzenie”) nazwa widowni w starożytnej Grecji, od tego pojęcia powstało słowo teatr. Akt licencyjny - ustawa przywracająca w Anglii cenzurę sprawowaną przez urząd Lorda Szambelana (24 czerwca 1737), na jego mocy tekst każdego dramatu musiał zostać zaakceptowany, a miejsce wystawiania zalegalizowanych sztuk ograniczono do koncesjonowanych teatrów, na celu miał skuteczną ochronę przed żebrakami i włóczęgami; zniesiono go w 1968 r. Bienseance - pojęcie poetyki klasycyzmu, oznacza zharmonizowanie wszystkich elementów utworu literackiego. Corrales de comedias – nazwa hiszpańskiego teatru publicznego, powstałego w II połowie XVIw., lokowane na podwórzach, scena ustawiana pod jedną ze ścian budynków na planie prostokąta lub kwadratu, bez proscenium, w celu ochrony przed upałami i słońcem zadaszano patio płóciennymi zasłonami (vellos), scenografia skromna i umowna, tworzona raczej w wyobraźni, na widowni miejsca siedzące i stojące, kobiety zajmowały balkony, aby nie odwracać zbytnio uwagi od przedstawienia, miejsca honorowe umieszczone były w bocznych galeriach, jedno wejście, wstęp płatny. Fabula atellana – rzymska farsa improwizowana ze stałymi postaciami seryjnymi; obśmiewanie typów odbywało się burleskowo; typy postaci (występowały w maskach): Maccus – tępy, żarłoczny młodzieniec Bucco – żarłok, łysy, pucołowaty, pyszałek Pappus – zdziecinniały, infantylny starzec, lubieżny Dossenus – starzec pasożyt, dosyć inteligentny, sprytny Tematami były układy małżeńskie, śluby, pogrzeby, zaręczyny. Cechuje się nieprzyzwoitością, wulgarnością. Hilarotragedia – (z gr. „wesoła tragedia”) wyśmiewanie tragedii w komedii, bohater zamiast tragicznym jawił się błazeńskim, karykaturalnym. Stichomythia – (od stichomythein, „opowiadać linijka po linijce”, stichos - „wers”, mythos – „mowa”) dialog prowadzony w bardzo szybki sposób (replika za replikę, po linijce).
Auto sacremental – religijne sztuki na wozach wystawiane w czasie Bożego Ciała, z rozbudowaną choreografią i scenografią; operuje parabolą i alegorią; wozy ustawiano na największym placu miejskim dla króla, potem oglądał je lud, a potem wozy ruszały w drogę
Moralitet - gatunek dramatyczny o charakterze dydaktyczno-filozoficznym uprawiany w XV i na początku XVI w. Bohaterami moralitetu, stanowiącego rodzaj przypowieści na temat uniwersalnych praw rządzących ludzkim życiem, były postaci alegoryczne, uosabiające pojęcia: Dobro, Zło, Cnota, Występek, Wiara, Pycha i Zawiść; między nimi toczyła się walka o ludzką duszę. Koncentrujące się na problemie grzechu i sposobie walki z nim, moralitety poruszały też kwestie religijne, obyczajowe i polityczne. Bywało, że służyły celom satyrycznym.
Komedia stara – pierwsza: 486 r. p.n.e. wystawiona na Lejach; przedstawiciele: Chionides (pierwsza komedia stara), Arystofanes, Eupolis, Kratinos; wyrosła z tradycji karnawałowych i protestów chłopów ateńskich; nie znała umiaru w żartach i satyrach; skierowana do szerokiego grona odbiorców (wyrafinowanie i farsa); brak przyczynowo-skutkowości; bazowanie na wyobraźni; skomplikowana rola choreografa; nie stara się zachować realizmu; związana z kulturą wiejską i regionalną; często wyśmiewa lokalnych polityków, poetów, filozofów więc może nie być rozumiana w innym miejscu i czasie; była za dojrzałą demokracją; szydzenie z dostojników po imieniu; zaangażowana politycznie; parabaza – aktorzy zdejmują maski i mówią w swojej osobie; mieszanie stylów języka; groteskowe kostiumy; maski rozśmieszające
Jean-Baptiste Lully - francuskich kompozytorów epoki baroku. Zasłynął jako faktyczny twórca francuskiej opery narodowej, francuskiego typu uwertury operowej, rozwinął także recytatyw w języku francuskim. U szczytu swojej kariery na dworze Ludwika XIV otrzymał tytuł Nadintendenta Muzyki Królewskiej co uczyniło go najważniejszym i najbardziej wpływowym muzykiem we Francji epoki Króla Słońce. Ćwiczył się także w tańcu i aktorstwie. Ludwik XIV w 1653 mianował go nadwornym kompozytorem i stworzył dla niego zespół Les petits violons. Komponował wówczas głównie balety i divertissement, a po nawiązaniu współpracy z Molierem tzw. comédie-ballets. W 1672 otrzymał przywilej królewski na założenie Academie Royale de Musique et de Danse oraz patent na wyłączne prawo wystawiania dzieł scenicznych z muzyką w teatrach francuskich, czym przypieczętował zwycięstwo nad swym muzycznym konkurentem P. Perrinem. Niektóre kompozycje: balety: opery, komedie , kompozycje religijne (tzw. Wielkie Motety), utwory instrumentalne, 9 utworów organowych. David Garrick (1717-1779) angielski aktor, dramaturg i przedsiębiorca teatralny, który wywarł wpływ na całą sztukę aktorska XVIII wieku.Sztandarowym przykładem geniuszu aktorskiego Garricka jest jego rola w sztuce Szekspira Ryszard III, była to także przełomowa rola dla samego artysty, bowiem wówczas kontrakt z nim podpisał słynny menadżer Charles Fleetwood, który zatrudnił Garricka na sezon w teatrze Drury Lane Theatre. Zrewolucjonizował grę aktorską stosując daleko posunięty realizm. J.Lacy i Garrick przejęli Drury Lane Theatre w kwietniu 1747. Teatr znajdował się w upadku, z którego Lacy i Garrick go wyciągnęli.
Św. Genezjusz patron aktorów, za czasów cesarza Dioklecjana, który prześladował chrześcijan. Był aktorem tzw. teatru niskiego, zajmującego się komediami. W prezentowanych wówczas sztukach wyśmiewano m.in. chrześcijan, ich obrzędy i sposób życia. Podczas jednego z takich przedstawień Genezjusz grał rolę chrześcijańskiego neofity. Na scenie odbył się jego prześmiewczy chrzest, podczas którego parodiowano gesty i słowa chrześcijan. Scenariusz przewidywał także szyderczą scenę skazania i śmierci nowo ochrzczonego. Tymczasem, zaraz po owym prześmiewczym chrzcie, spłynęła na Genezjusza łaska: uwierzył w to, z czego przed chwilą szydził. Ponieważ na przedstawieniu był obecny cesarz, stanął przed nimi i wyznał: Wszystko do tej pory było tylko grą, teraz jednak stało się to prawdą, jestem chrześcijaninem". Chwilę potem z woli cesarza zginął śmiercią męczeńską, co miało być grą aktorską, stało się sakramentalną i męczeńską rzeczywistością.
Teatr elżbietański- Budynek był okrągły bez dachu nad środkową areną. Wokół postawione były drewniane galerie dla zamożniejszych widzów. Dla biedniejszych widzów były miejsca stojące na parterze. Scena była umieszczona w dole na podwyższeniu, nad nią znajdował się niewielki dach. Dekoracji było nie dużo, zastępowały ją napisy w rodzaju: „jest to las”. Nieraz osoby dramatu w swych wypowiedziach opisywały miejsce i wspominały o porze dnia w której akcja się toczy. Kostiumy odzwierciedlały się wspaniałością, a od aktorów wymagano nienagannej dykcji popartej odpowiednią gestykulacją. Aktorzy byli szanowani i tworzyli zespoły składające się z dwóch do trzech osób. Role kobiece grali chłopcy przed mutacja głosu.
laililang