Temat: Terapia zajęciowa jako forma rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
Ćw. dla grupy: Jak myślisz co to jest terapia zajęciowa i kiedy datuje się jej początki? (kilka osób zapytać.)
1. Pojęcie terapii zajęciowej.
Terapia zajęciowa:
1. K. Malinowska- to zespół określonych czynności o charakterze zajęć fizycznych i umysłowych, które mają na celu przywrócenie choremu sprawności fizycznej i psychicznej.
2. To celowe, polisensoryczne działania rehabilitacyjne, o charakterze zajęć ciągłych, stanowiących proces terapeutyczny, prowadzący do usprawnienia i kompensacji zaburzonych funkcji organizmu pacjenta. Są to zajęcia planowe, celowe i systematyczne.
Jest to jedna z najstarszych metod postępowania. Jest to forma rehabilitacji.
Za prekursora uważa się Soranosa z Efezu(w odniesieniu do chorych psychicznie stosował różne formy terapeutyczne np. śpiew).
Galen również dostrzegał wartość pracy jako środka terapeutycznego.
Hipokrates- propagował jazdę konną jako jako środek terapeutyczny.
W starożytnej Grecji zalecano zabawy z psem.
W okresie republiki rzymskiej ustanowiono prawo dwunastu tablic, które nakazywało opiekę nad osobami z chorobami: INSANI,czyli chorobliwą utratą spokoju oraz FURIOSI, czyli nad osobami ubezwłasnowolnionymi i niepoczytalnymi.
Prekursorem humanitarnego traktowania w epoce oświecenia chorych, starych i niesprawnych oraz stosowania metod innych, niż medyczne był Filip Pinel.
Pojęcie terapia zajęciowa powstało w Anglii po I w.ś., kiedy było mnóstwo młodych ludzi potrzebujących pomocy z zakresu działań rehabilitacyjnych.
Pojęcie ,,terapia zajęciowa’’ wprowadził Herman Simon.
W 1939r. w Meyerson w USA zostaje utworzony ośrodek terapii zajęciowej(metoda wszechstronnej mobilizacji).
Na początku XXw. Stosowano ją w lecznictwie psychiatrycznym i w domach opieki.
Jest to jedna z form rehabilitacji, ,,spina” rehabilitację leczniczą i społeczną, również uzupełnia fizjoterapię i rehabilitację psychologiczną. Postrzegana jest jako leczenie bez użycia środków farmakologicznych lub interwencji chirurgicznej wobec osób, które czują się źle fiz., bądź psych. (W. Szulc)
Termin ten z greckiego oznacza: leczenie lub metodę leczniczą.
Terapeuta natomiast, to ktoś kto opiekuje się, troszczy o kogoś.
Terapia zajęciowa wykorzystuje podstawowe komponenty oddziaływań na aktywność psychiczną, odwołuje się do potrzeb estetycznych i do możliwości dokonywania wyboru przez uczestnika zajęć.
W USA w 1917r. –Amerykańskie Towarzystwo Terapeutów- cel- organizacja kursów i szkół terapii zajęciowej.
Polska- Początek lat 90 ubiegłego wieku-dynamiczny rozwój terapii zajęciowej, szczególnie w placówkach pomocy społecznej, WTZ, czyli warsztatach terapii zajęciowej, przedszkolach i szkołach z oddziałami integracyjnymi.
Ćw. dla grupy: (w ławkach) Napisz jak myślisz jakie są cele terapii?
2.Cele i zadania terapii zajęciowej.
Cel terapii zajęciowej w odniesieniu do poszczególnych pacjentów jest zawsze określany indywidualnie. Tworzy się cel ogólny i cele szczegółowe. Jednak do najważniejszych z nich należy:
1. Przestawienie toru myślenia chorego i zwrócenie uwagi na sprawy nie związane z chorobą.
2. Poprawa stanu fizycznego.
3. Neutralizowanie otępiającego działania nudy i bezczynności.
4. Zmniejszenie odruchu bólowego w wyniku rozluźnienia mięśni i koncentracji psychiki.
5. Zmniejszenie napięcia w stanach depresyjnych i lękowych.
6. Stworzenie u chorego poczucia własnej wartości oraz rozszerzenia kręgu zainteresowań.
7. Wzbogacenie jego życia emocjonalnego.
8. Zaktywizowanie chorych nie posiadających zajęcia.
Zadania realizuje się poprzez:
1. Ogólne usprawnianie.
2. Rozwijanie umiejętności, w tym wykonywania czynności życia codziennego oraz zaradności osobistej, przy zastosowaniu różnych technik terapii zajęciowej.
3. Przygotowanie do życia w środowisku społecznym, w szczególności poprzez rozwój umiejętności planowania i komunikowania się, dokonywania wyborów, decydowania o swoich sprawach oraz rozwój innych umiejętności niezbędnych w niezależnym życiu, a także poprawę kondycji psychicznej i fizycznej.
4. Rozwijanie psychofizycznych sprawności niezbędnych w pracy.
5. Rozwijanie podstawowych oraz specjalistycznych umiejętności zawodowych, umożliwiających podjęcie pracy w zakładzie aktywności zawodowej lub innej pracy zarobkowej, albo szkolenia zawodowego.
Ćw. dla grupy: Jak myślisz jakie są zadania terapii zajęciowej i które uważasz za najważniejsze?
Zadania terapii zajęciowej, to przede wszystkim:
1. Usprawnianie fizyczne (Ścisłe powiązanie terapii zajęciowej z
gimnastyką leczniczą. Praca i czynności wykonywane w oddziale terapii
zajęciowej są kontynuacją ćwiczeń prowadzonych w sali gimnastycznej).
2. Usprawnianie psychiczne (poprzez pracę dobrze dobraną, następuje akceptacja kalectwa).
3. Usprawnianie społeczne (m.in. pomoc przy wyborze zawodu).
3.Warunki prowadzenia terapii zajęciowej.
4.Podstawowe techniki:
Ćw. dla grupy: Przydzielić na ławki konkretna terapię i niech zaproponują wygląd zajęć.
1. Arteterapia (plastyko terapia i muzykoterapia)
2. Biblioterapia
3. Ludoterapia
4. Ergoterapia
5. Silvoterapia
6. Terapia ruchowa
7. Dogoterapia
8. Hipoterapia
9. Esteroterapia
10. Hortikuloterapia
11. Hilaroterapia
12. Talasoterapia
Arteterapia:
- terapia sztuką
- wykorzystywanie i organizowanie różnych form zajęć plastycznych, muzycznych, teatralnych
Plastykoterapia:
- metoda pozawerbalnego wyrażania stanów emocjonalnych, idei, wyobrażeń
- prowadzi do oczyszczenia-katharsis
- usuwa zahamowania i poczucie niepewności, buduje wiarę we własne możliwości,samoocenę
- usprawnia manualnie
-poprawia koordynację wzrokowo-ruchowa
- pomaga w nawiązywaniu interakcji
Muzykoterapia:
- podstawowe formy aktywności muzycznej: śpiew i ćwiczenia mowy, gra na instrumentach,ruch przy muzyce, tworzenie muzyki, słuchanie muzyki
- funkcje terapeutyczne zajęć muzycznych: rozwój słuchu i sprawności głosowej, utrwalanie prawidłowej mowy, ćwiczenia dykcji, aktywizacja ogólna, umacnianie dyscypliny wewnętrznej, obniżenie napięcia nerwowego,umacnianie więzi, rozwijanie wyobraźni, wrażliwości na dzwięk,rozwijanie procesów poznawczych, poprawa koordynacji wzrokowo-ruchowej, uczenie poczucia rytmu
- można łączyć zajęcia muzyczne i plastyczne
Biblioterapia:
- praktyczne wykorzystywanie literatury
- terapia poprzez czytanie i przetwarzanie literatury
- rozwiązywanie problemów emocjonalnych pod opieką terapeuty
- formy biblioterapii: audytoryjna- bierna
Uczestnicząca- aktywna
Ludoterapia (jokoterapia)
- terapia za pomocą gier i zabaw
- dziecko poznaje otaczający świat za pomocą zabawy,kształtuje wyobraźnię i wrażliwość na piękno, następuje socjalizacja oraz kształtowanie postaw prospołecznych i etycznych
- stosowana u dzieci w celu ich aktywizacji, dostarczenie satysfakcji i pozytywnych emocji, rozwiązywanie konfliktów, rozwijanie osobowości i sprawności ruchowej
-rozdzaje zabaw: zbawy indywidualne i grupowe,na świeżym powietrzu, przy łóżku chorego
-ważnym elementem zabawy jest śmiech
Ergoterapia:
- terapia pracą
- przygotowuje do samodzielnej pracy
Silvoterapia:
- nastawiona na kontakt z przyrodą
- szczególnie dla osób prowadzących stateczny tryb życia
- podtrzymywanie kontaktów interpersonalnych w innych od codziennych warunkach
- sprzyja rozwojowi zainteresowań
Terapia ruchem:
- obejmuje ćwiczenia usprawniające ogólną kondycję fizyczną
- może być realizowana w domach pomocy społecznej, na wtz, w świetlicach szkolnych, terapeutycznych, w formie gier sportowych, zajęć rytmicznych, czy zajęć tanecznych
Dogoterapia:
- terapia z udziałem psa
-inaczej terapia kontaktowa, bądź kynologiczna
- wzbudza wzrost pozytywnych emocji, obniża ciśnienie krwi, zmniejsza poziom agresji, zwiększa poczucie bezpieczeństwa, wzrost poczucia bycia potrzebnym
- prowadzą terapeuci po kursach kynologicznych z przeszkolonymi psami
Zastosowanie dogoterapii:
- usprawnianie dzieci z MPD i z zespołem Downa
- wspomaganie rozwoju dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
- terapia osób z uszkodzeniami wzroku/słuchu
- terapia osób po przebytych urazach, chorobach z widoczna niepełnosprawnością
- terapia osób niedostosowanych społecznie
- terapia osób samotnych, starszych
Hipoterapia:
- usprawnianie psychoruchowe osób z różnymi zaburzeniami rozwojowymi
- terapia z udziałem konia
- wzrost motywacji
-korekcja postawy ciała
-redukcja zbytniego napięcia mięśniowego
-rozwój sfery psychoruchowej
Przebieg zajęć:
Etap wstępny (oswojenie dziecka z koniem)
Etap właściwy (nauka jazdy)
Etap końcowy (zakończenie zajęć)
Esterotrapia:
- terapia poprzez doznania estetyczne, poprzez kontakt z pięknem
Hortikuloterapia:
- terapia poprzez przebywanie lub pracę w ogrodzie
Hilaroterapia:
- terapia śmiechem
Talasoterapia:
- terapia poprzez kontakt z morzem, bryzą morską
5 . Funkcjonowanie warsztatów zajęciowych (Wtz):
- działają zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej
- jest to placówka rehabilitacyjna dziennego pobytu
- w pracowniach terapii zajęciowej prowadzony jest proces terapeutyczny, którego celem jest przygotowanie osób niepełnosprawnych do pracy zawodowej, pełnego uczestnictwa w życiu społecznym i samorealizacji
- czas trwania wynosi nie więcej niż 7 godzin dziennie i 35 tygodniowo, zajęcia merytoryczne nie więcej niż 5 godzin dziennie, pozostałe 2 godziny to przerwy i zajęcia rekreacyjne
- warsztat działa na podstawie regulaminu organizacyjnego
zatwierdzonego przez jednostkę prowadzącą warsztat
- w pracowniach terapeuta zawiera kontrakt z uczestnikami
- liczebność grupy zależy od stopnia i rodzaju niepełnosprawności uczestników procesu terapeutycznego (jednego terapeutę nie powinno być więcej, niż 5 uczestników)
- wtz powinny umożliwiać realizację programu rehabilitacji poprzez zajęcia organizowane w rozmaitych pracowniach
- warsztat może prowadzić dodatkowe zajęcia kulturalne, sportowe, rekreacyjne, w godzinach popołudniowych i w dni wolne od pracy
- warsztat może prowadzić działalność o charakterze niezarobkowym.
Ewentualny...
ala61-61