Wcześniak.pdf

NEONATOLOGIA

Wcześniak

1. Definicje:

 noworodek urodzony o czasie ( donoszony ) – ur. między 37 a 42 t.c.

 noworodek urodzony przedwcześnie (niedonoszony, wcześniak ) – ur. przed 37 t.c.

 noworodek urodzony po terminie ( przenoszony ) – ur. po 42 t.c.

2. Ocena wieku ciążowego - sposoby:

 USG

 data ostatniej miesiączki

 data odczuwalnych przez matkę I ruchów płodu (16 – 18 t.c.)

 I odnotowane tony serca w badaniu USG metodą Dopplera

3. Ocena dojrzałości noworodka:

 skala Ballarda – ocena 12 parametrów

6 cech morfologicznych 6 cech dot. układu nerwowego

 skóra  ułożenie

 meszek płodowy  kąt ramienny (po wyprostowaniu ręki, noworodek

ją z powrotem zgina)

 oko  objaw szarfy (możliwość przesunięcia łokcia

noworodka poza linię środkową ciała)

 ucho  kąt podkolanowy (jak bardzo można wyprostować

nogę noworodka w kolanie?)

 brodawki sutkowe  zgięcie nadgarstka (wcześniak placami ręki dotknie

przedramienia, noworodek donoszony – nie)

 narządy płciowe  pięta do ucha

 pozwala na określenie dojrzałości noworodka z dokładnością do 2 tygodni

4. Masa ciała a wiek ciążowy:

 noworodek z urodzeniową masą ciała zbyt małą ( < 10. centyla) w stosunku do

wieku ciążowego = SGA – small for gestational age

 wewnątrzmaciczne opóźnienie wzrastania, hipotrofia wewnątrzmaciczna

 zakażenia wewnątrzmaciczne (toksoplazmoza, różyczka, cytomegalia – TORH)

 choroby matki (nadciśnienie, cukrzyca z powikłaniami naczyniowymi)

 palenie tytoniu

 czynniki genetyczne (anomalie chromosomowe – zespoły wad)

 nadmierna urodzeniowa masa ciała ( > 90. centyla ) w stosunku do wieku

ciążowego = LGA – large for gestationalage

 makrosomia > 4500 g

 źle kontrolowana cukrzyca w ciąży

 zaburzenia tolerancji węglowodanów związanych z ciążą

 otyłość u matki

5. Podział wcześniaków:

 mała urodzeniowa masa ciała LBW < 2500 g

 bardzo mała urodzeniowa masa ciała VLBW <1500 g

 ekstremalnie niska masa ciała ELBW < 1000 g

 niewiarygodnie niska masa ciała ILBW < 750 g

Strona 1

NEONATOLOGIA

Wcześniak

6. Różnice rozwojowe pomiędzy wcześniakami urodzonymi wg różnych tygodni ciąży

wcześniak ur. między 23 – 25 t.c.

wcześniak ur. między 29 – 31 t.c.

 ♀ ok. 600 g, ♂ ok. 700 g

 ♀ 1,4 kg, ♂ 1,5 kg

 bardzo cienka skóra,

ciemnoczerwona, galaretowata

 skóra grubsza, bledsza

 małżowina uszna miękka, ulega

odkształceniom

 małżowina uszna jest bardziej

uformowana, mniej się odkształca

 ♀ - łechtaczka i wargi sromowe

mniejsze są widoczne ponad

wargami sromowymi większymi

♂ - moszna gładka, jądra

niewyczuwalne (nie zstąpiły)

 ♀ - wargi sromowe mniejsze mniej

widoczne

♂ - moszna bardziej

pomarszczona, jądra w kanale

pachwinowym

 postawa wyprostowana, brak

koordynacji ruchów

 ruchy bardziej skoordynowane,

postawa „zgięciowa”

 powieki zrośnięte lub częściowo

otwarte, brak lub rzadkie ruchy

gałek ocznych

 powieki częściowo otwarte,

małżowiny uszne miękkie, prostują

się powoli lub wcale

 reakcja na głosy, dźwięk

 reakcja na głosy, dźwięk, światło

 często bezdechy, wsparcie

oddechowe



 dużo śpią, trzeba wybudzać na

karmienie

 karmienie na żądanie, faza snu i

przebudzenia

7. Najczęstsze problemy i choroby obserwowane u wcześniaków:

 zespół zaburzeń oddychania – 74%

 wentylowanie mechaniczne – 68%

 leczenie surfaktantem - 64%

 drożny przewód tętniczy Botalla – 42%

 posocznica - 25%

 martwicze zapalenie jelit – 6%

 zaburzenia metabolizmu węglowodanów (hipo – i hiperglikemia)

 krwawienie dokomorowe – 27%

krwawienie III i IV o – 10%

 retinopatia – 41%

8. Zespół zaburzeń oddychania (ZZO).

 główna przyczyna zachorowań i

umieralności wcześniaków

 zależne od dojrzałości noworodka

 czynniki ryzyka:

 niedojrzałość

 niedotlenienie

 hipotermia

 cięcie cesarskie

 cukrzyca u matki

 płeć męska

Strona 2

NEONATOLOGIA

Wcześniak

 zespół zaburzeń oddychania - przyczyny:

 niedojrzałość morfologiczna płuc, śródbłonek naczyń włosowatych

oraz klatki piersiowej

 niedobór surfaktantu

 opóźnienie absorpcji płynu płucnego

 niedostateczny przepływ krwi przez płuca

 zwiększenie ilości płynu w tkance śródmiąższowej płuc

 objawy:

 zaburzenie oddychania (poruszanie skrzydełkami nosa, stękanie

wydechowe, przyspieszenie oddechu, bezdechy, sinica)

 hipoksemia (za mało O 2 ) i hiperkapnia (za dużo CO 2 )

 charakterystyczny obraz radiologiczny (siateczkowo – ziarnisty obraz

płuc, bronchogram, wzmożony rysunek naczyniowy, niedodma)

 leczenie:

 wspomaganie wentylowe – ciągłe dodatnie ciśnienie wydechowe

(CPAP) lub wentylacja mechaniczna

 podanie surfaktantu do płuc

 kontrola ciepłoty ciała i glikemii

 kontrola równowagi kwasowo – zasadowej

 ocena przewodu tętniczego i ewentualne leczenie

 zabezpieczenie kaloryczne

 odpowiednie monitorowanie

 zasada „minimal handing”

9. Hipotermia u noworodków.

 noworodek powinien przebywać w środowisku o temp. naturalnej, a ich temp.

ośrodkowa powinna wynosić 37 o C

 duża powierzchnia ciała w stosunku do masy ciała (brak równowagi między

wytwarzaniem a utrata ciepła)

 skóra cienka i przepuszczalna

 niewielka ilość tłuszczu i tkanki podskórnej

 ograniczenie zdolności wytwarzania ciepła – termogeneza bezdrżeniowa, z

wykorzystaniem brunatnej tkanki tłuszczowej

 brak zdolności wytwarzanego ciepła w odpowiedzi na bodźce z układu

współczulnego (u wcześniaków drżenie pojawia się po 2 tygodniach)

 wcześniaki nie mogą skulić się, aby ograniczyć utratę ciepła

 skutki hipotermii to np.: bezdech, zwiększenie zużycia tlenu i energii (kwasica

metaboliczna, niedotlenienie)

Strona 3

NEONATOLOGIA

Wcześniak

10. Wzrost masy ciała u wcześniaków.

 między 24 – 26 t.c. – średni przyrost masy ciała płodu: 15 g / kg / dzień

 noworodek żywiony enteralnie wymaga 120 – 140 kcal / kg / dzień

 zwykle u wcześniaków początkowo następuje znaczna utrata masy ciała,

urodzeniową masę ciała osiąga zwykle ok. 21 dnia życia (donoszone – ok. 7 d.ż.)

 przyczyny:

 nietolerancja dużych ilości pokarmu

 ograniczenie ilości płynów (PDA – przetrwały przewód tętniczy Botalla)

 choroby towarzyszące

11. Mleko matki – najlepsze, m.in. dlatego, że:

 jest lepiej tolerowane

 zawiera wszystkie potrzebne składniki dla noworodka

 rzadziej występuje martwicze zapalenie jelit

 wzmacnianie więzi między matką a dzieckiem

 lepszy rozwój w okresie dzieciństwa

 ALE nie zawsze jest jego wystarczająca ilość

 suboptymalny przyrost masy ciała – wzmacnianie pokarmu

12. Mieszanki dla noworodków urodzonych z małą urodzeniową masą ciała < 2500 g

 80 kcal / 100 g

 zwiększona zawartość białka, sodu, wapna i fosforu

 żelazo – podawane wszystkim wcześniakom od czasu kiedy żywione są

całkowicie entera lnie i jeśli nie otrzymały transfuzji krwi (6 miesięcy – 1 rok)

 witaminy, w tym profilaktycznie wit. K (zapobiega chorobom krwotocznym)

13. Karmienie.

 żywienie troficzne

 brak zdolności ssania i połykania: urodzone między 34 – 35 t.c.

 niewielka ilość pokarmu: 10 – 20 ml / kg / dzień

 stymulacja produkcji hormonalnej jelit

 wspomaga dojrzewanie jelita, perystaltyki oraz czynności pęcherzyka

żółciowego

 skraca czas przejścia na pełne żywienie enteralne

 obniża stężenie bilirubiny w surowicy krwi

 szczególnie wolno wprowadzane u noworodków z hipotrofią

wewnątrzmaciczną oraz z odwróconą końcowo – rozkurczowym

przepływem krwi

 żywienie przez sondę

 u noworodków niedojrzałych < 34 t.c. lub ciężko chorych

 stopniowe zwiększanie objętości pokarmu

 zwykle żywienie podawane bolusami – bardziej fizjologiczna

odpowiedź hormonów jelitowych, ale spadki saturacji przy karmieniu

Strona 4

NEONATOLOGIA

Wcześniak

 żywienie parenteralne

 droga podania – linia centralna lub cewnik obwodowy

 mieszanina węglowodanów, białek, tłuszczów, witamin i pierwiastków

śladowych

 powikłania:

 zakażenie linii

 hiperbilirubinemia

 bezpośrednie zaburzenie elektrolitami

 hiperglikemia

 oparzenie chemiczne skóry w razie wynaczynienia

 wysięki opłucnowe lub osierdziowe – jeżeli linia centralna

dochodzi do serca

14. Bezdechy.

 często u noworodków VLBW – ok. 30%

 klasyfikacja:

 bezdech centralny (utrata napędu oddechu)

 bezdech obwodowy (zaburzenia wentylacji)

 objaw towarzyszący: bradykardia

 postępowanie:

 stymulacja dotykowa

 nCPAP

 metyloksantyny (kofeina, teofilina)

 wentylacja mechaniczna

 żywienie: hipowentylacja, sinica – często pojawia się po wprowadzeniu

karmienia enteralnego (zwłaszcza butelką)

15. Drożny przewód tętniczy Botalla.

 u donoszonego noworodka PDA stanowi 10% wszystkich wad wrodzonych serca

 prawidłowo ulega zamknięciu w 1 dobie życia wskutek skurczu błony

mięśniowej (czynnik stymulujący - tlen)

 u wcześniaka zamknięcie jest opóźnione z powodu zmniejszenia wrażliwości

ściany przewodu tętniczego na tlen

 objawy:

 zaburzenia oddychania

 bezdechy

 tachykardia

 szmer skurczowy lub skurczowo – rozkurczowy

 niewydolność krążenia

 leczenie:

 monitorowanie czynności serca i oddychania

 ograniczenie podaży płynów

 leczenie farmakologiczne (indometacyna, ibuprofen)

 chirurgiczne podwiązanie przewodu

Strona 5

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: