Wnęka wątroby, żyłą wrotna, przestrzeń zaotrzewnowa

Na powierzchni trzewnej wątroby odróżniamy trzy bruzdy ułożone w kształcie litery H. Dłuższe ramiona tej litery to bruzdy strzałkowe: prawa i lewa. Ramię poprzeczne to wnęka wątroby, zwana wrotami wątroby. Oddziela ona płat ogoniasty od płata czworobocznego, zawartego między dołem pęcherzyka żółciowego a szczeliną więzadła obłego.

Bruzda strzałkowa prawa składa się z dwóch dołów, nie pokrytych otrzewną. W części brzusznej leży dół pęcherzyka żółciowego w którym on leży. W części grzbietowej przebiega żyła główna dolna.

Bruzda strzałkowa lewa składa się z dwóch szczelin oddzielonych od siebie wrotami wątroby. W części przedniej leży szczelina więzadła obłego. Część tylną bruzdy zajmuje szczelina więzadła żylnego. Wrota stanowią jej wnękę, czyli miejsce przez które przechodzą naczynia i przewody narządu. Pośrodkowo leży żyła wrotna, która prowadzi krew z trzew nieparzystych jamy brzusznej. Po stronie prawej leży przewód wątrobowy wspólny, po lewej tętnica wątrobowa właściwa. Naczynia otacza tkanka łączna leżąca między blaszkami otrzewnej tworzącej więzadło wątrobowo dwunastnicze.

Więzadło tworzy wolny brzeg krezki brzusznej żołądka, krezka kończy się na wysokości pępka.

Żyła wrotna

Zbiera ona krew z narządów nieparzystych jamy brzusznej- zaopatrywanych przez pień trzewny, tętnice krezkowe górną i dolną- i odprowadza ją do wątroby. Pień żyły ma długość ok. 5 cm, powstaje ku tyłowi od głowy trzustki z połączenia żyły krezkowej górnej z żyłą śledzionową. Biegnie w więzadle wątrobowo-dwunastniczym i wchodzi do wrót wątroby, gdzie dzieli się na dwie wielkie gałęzie prawą i lewą.

Gałęzie te oddają gałęzie segmentowe. Prawa –przednią i tylną do segmentów przedniego i tylnego. Gałąź lewa dzieli się na gałęzie płata ogoniastego oraz gałęzie boczne i przyśrodkowe dochodzące do segmentów płata lewego.
Gałęzie segmentowe rozgałęziają się na coraz mniejsze żyły i kończą się żyłami międzyzrazikowymi.

Przestrzeń zaotrzewnowa.

Ściany jamy brzusznej od wewnątrz są wysłane powięziami, tkanką łączną oraz wreszczie otrzewną. Powięź pokrywająca mięśnie od wewnątrz nosi ogólna nazwę powięzi wewnątrzbrzusznej. Poszczególne części tej powięzi noszą nazwy od mięsni które pokrywają.

Powięź wyściełająca przednią i boczną ścianę j. brzusznej nosi nazwę powięzi poprzecznej. Na ścianie tylnej ściana ta układa się na mięśniu czworobocznym lędźwi i nosi nazwę powięzi lędźwiowej, mięsień ten od tyłu pokrywa blaszka głęboka powięzi piersiowo lędźwiowej. Odcinek powięzi wewnątrzbrzusznej pokrywający mięsień biodrowo-lędźwiowy nosi nazwę powięzi biodrowej.

Od strony jamy otrzewnej na powięzi wewnątrzbrzusznej leży warstwa tkanki łącznej, która wypełnia przestrzeń między tą powięzią a powięzią podotrzewnową pokrywającą całą jamę brzuszną. Część tej powięzi pokrywająca ścianę tylną nosi nazwę powięzi zaotrzewnowej, przestrzeń leżąca między powięzią wewnątrzbrzuszną a zaotrzewnową nosi nazwę przestrzeni zaotrzewnowej.

W przestrzeni zaotrzewnowej leżą: nerki i drogi odprowadzające mocz, nadnercza, aorta brzuszna, żyła główna dolna, zbiornik mleczu, naczynia chłonne nn. Splotu lędźwiowego oraz sploty układu autonomicznego.

Nadnercza

Mają powierzchnie przednie, tylne oraz nerkowe. Brzeg górny i przyśrodkowy.
Leżą na tylnej ścianie jamy brzusznej na wysokości Th XI-XII, przylegają do nerek.
 

Nerki.

Leżą na tylnej ścianie jamy brzusznej, mają położenie nie całkiem symetryczne, nerka lewa leży nieco wyżej od prawej o 1/2-1 trzon kręgu, końce górne są bardziej do siebie zbliżone niż dolne. Powierzchnie przednie są zwrócone na zewnątrz pod kątem ok. 45 stopni.

W pozycji poziomej ciała wnęki nerek leżą na wysokości L II. W pozycji stojącej obniżają się o wysokość połowy do całego trzonu kręgu. Koniec górny nerki wchodzi do klatki piersiowej sięgając do wysokości górnego brzegu trzonu Th XII, koniec dolny sięga trzonu L III. Żebro XII zasłania od góry koniec górny nerki. Nerki utrzymują się w swym położeniu dzięki włóknom torebki włóknistej.

Miedniczki nerkowe leżą na wysokości

L I/L II.

Moczowód leży zaotrzewnowo na mięśniu lędźwiowym, schodzi ku dołowi do linii granicznej miednicy, krzyżując naczynia biodrowe wspólne to odzcinek brzuszny. Nad stawem krzyżowo-biodrowym zagina się ku bokowi i tyłowi w kierunku ścian miednicy mniejszej i dochodzi do jej dna jest to odcinek miedniczny. Następnie obydwa moczowody kierują się ku przyśrodkowi i uchodzą do pęcherza moczowego.

Początek moczowodu leży do tyłu od części zstępującej dwunastnicy. Część brzuszna biegnie ku dołowi po prawej stronie żyły głównej dolnej. Część miedniczna u mężczyzn po przejściu do miednicy mniejszej biegnie po brzegu przednim otworu kulszowego większego, do przodu od tętnicy biodrowej wewn. przyśrodkowo od otworu zasłonowego.

Na poziomie dolnej części otworu kulszowego większego moczowód zawraca w kierunku płaszczyzny dośrodkowej i po skrzyżowaniu z nasieniowodem wchodzi do pęcherza moczowego.

U kobiet moczowód biegnący po bocznej ścianie midnicy mniejszej leży do przodu od t. biodrowej wewnętrznej, w tym miejscu tworzy tylne ograniczenie dołka jajnikowego, po czym kieruje się ku dołowi i do środka i wchodzi między blaszki więzadła szerokiego macicy. Biegnąc u jego podstawy krzyżuje tętnicę maciczną. W pobliżu szyjki macicy leży 2 cm od niej.

Aorta brzuszna

Ciągnie się od rozworu przełykowego do czwartego kręgu lędźwiowego, gdzie dzieli się na dwie tt. biodrowe wspólne. Leży w przestrzeni zaotrzewnowej, tuż przed kręgosłupem, przesunięta nieco na lewo w linii pośrodkowej. Otacza ją tkanka łączna, liczne sploty i zwoje współczulne oraz naczynia i węzły chłonne.

Żyła główna dolna

Jest pniem zbiorczym dla wszystkich żył leżących poniżej przepony. Rozpoczyna się ze zlania ze sobą dwóch żył biodrowych wspólnych na wysokości L IV-V. Biegnie w przestrzeni zaotrzewnowej ku górze wzdłuż prawego brzegu kręgosłupa i po prawej stronie aorty. Na poziomi L I zbacza nieco na prawo, po czym wcinając się w miąższ wątroby dochodzi do swego otworu w przeponie.

Naczynia chłonne

Podpowięziowe i nadpowięziowe towarzyszą powierzchownym naczyniom krwionośnym.
Naczynia chłonne przestrzeni zaotrzewnowej zbierają się w dwa duże pnie chłonne -pnie lędźwiowe– zbierają one chłonkę z kończyn dolnych. Zlewają się one ze sobą tworząc zbiornik mleczu. Zmienny co do kształtu wielkości i położenia (od Th XII do L II / III).

Węzły chłonne

Do węzłów chłonnych zaotrzewnowych zaliczamy
1- w. ch. trzewne
2- w. ch. lędźwiowe
3- w. ch. biodrowe wspólne
4- w. ch. biodrowe wewnętrzne
5- w. ch. biodrowe zewnętrzne
6- w. ch. krzyżowe