Mitologia celtycka.pdf

Parę słów na początek

Niestety dysponujemy niewieloma dokumentami, które mogłyby przybliżyć

mitologię Celtów. Wiąże się to, z tym, że Celtowie przekazując je opierali się na

przekazie ustnym. Jedyne starożytne źródła to źródła rzymskie, ale ze względu

na wojny, jakie Rzym prowadził z Celtami, na terytorium dzisiejszej Francji,

jest to obraz nieprzychylny i niezupełnie prawdziwy. Celtowie są tu

przedstawieni jako prymitywny i wrogo nastawiony naród, składający ofiary z

ludzi. O wiele bardziej godne zaufania są legendy wchodzące w skład

irlandzkich i walijskich zarówno poetyckich jak i epickich zbiorów,

pochodzących odpowiednio z XIII i XIV wieku. Wyróżnia się tu cztery główne

cykle:

- losy Tuatha De Danann, "Plemion bogini Danu". Głównym bóstwem, o

którym jest w nim mowa jest syn Danu, Dagda, właściciel magicznego kotła,

przy pomocy, którego potrafił przywracać zmarłych ludzi do życia.

- o przygodach irlandzkich herosów z Ulsteru, w szczególności Cuchulainna,

półboskiego wojownika, ulubieńca całej Irlandii.

- dzieje legendarnych irlandzkich królów oraz historie wojen przez nich

prowadzonych.

- o przygodach Finna Mac Cumhaila, zwanego też Finnem Mac Coolem,

przywódcy Fianów, grupy wypróbowanych i zaufanych wojowników.

Oczywiście prócz legend pochodzących z Irlandii mamy tzw. "mity

arturiańskie", znane w całej średniowiecznej Europie, gdyż to na Rycerzach

Okrągłego Stołu opierano właśnie ówczesny wzorzec rycerza. Mitom

arturiańskim poświęcono wiele poematów i pieśni.

Jak Artur stał się królem...

Artur był nieślubnym dzieckiem Uthera Pendragona i Igierny, małżonki

kornwalijskiego księcia Gorloisa. Wychowywał się z dala od rodziców pod

opieką czarownika Merlina. Po śmierci Uthera Pendragona rycerze i

możnowładcy łamali sobie głowę nad tym, kto powinien zostać nowym królem.

Postanowili udać się do Merlina. Czarownik powiedział im, że poznają następcę

Uthera, gdy ten wyciągnie miecz, magiczną siłą utkwiony w skale, który

wcześniej z niewyjaśniony sposób pojawił się w Londynie. Wielu rycerzy

próbował wyrwać miecz ze skały, ale nie mogli go nawet ruszyć. Po kilku latach

Artur przybył do Londynu, by po raz pierwszy obejrzeć turniej rycerski. Rycerz,

którego Merlin wyznaczył na strażnika chłopca miał wziąć udział w turnieju, ale

zorientował się, że nie ma miecza, posłał, więc Artura, żeby mu jakiś przyniósł.

Nie zdając sobie sprawy ze znaczenia miecza tkwiącego w skale, Artur

wyciągnął go i wręczył zdumionemu rycerzowi. W ten sposób znalazł się

następca Uthera Pendragona. Nawet wtedy byli jednak rycerze, którzy nie

chcieli zaakceptować Artura jako króla. Tylko dzięki pomocy Merlina młody

władca zdołał pokonać przeciwników i przywrócić pokój w Brytanii. Bardzo

wcześnie Artur przekonał się, w jak wielkim stopniu zależny jest od magii. Gdy

kiedyś bez powodu dobył miecza przeciw jednemu ze swoich rycerzy, z

przerażeniem stwierdził, że głownia jest strzaskana. Merlin uratował go,

zsyłając na rycerza sen, gdyż w innym razie Artur byłby bezbronny. Pogrążony

w rozpaczy król szedł brzegiem jeziora, gdy ku swemu zaskoczeniu ujrzał

wynurzającą się z wody rękę trzymającą inny zaczarowany miecz.

Był to słynny Ekskalibur, który zgodnie ze słowami Pani Jeziora, wręczającej go

Arturowi, miał stać się niezawodnym oparciem dla króla. Odzyskawszy broń i

pewność siebie, Artur został wielkim królem. Pokonał anglosaskich najeźdźców,

pomógł szkockiemu królowi Leodegranceowi w jego zmaganiach z

przybyszami z Irlandii. W zamian za pomoc Leoderganceowi Artur mógł

zaręczyć się z jego córką Guinevere. Początkowo Merlin sprzeciwiał się temu

małżeństwu, ponieważ wiedział, że Guinevere kochała Lancelota,

najprzystojniejszego z rycerzy Okrągłego Stołu. Później jednak pobłogosławił

małżonków i - według jednej wersji mitu - dał Arturowi w prezencie ślubnym

Okrągły Stół. Jednakże królowa i Lancelot wkrótce zostali kochankami i gdy

Artur dowiedział się o zdradzie swej żony, Lancelot uciekł do Bretanii. Artur

ruszył w pościg za Lancelotem i obległ jego twierdzę. Oblężenie nie zostało

jednak przerwane, bowiem do króla dotarły wieści, że jego siostrzeniec

Mordred, zajął zamek w Camelocie i, rozsiewając pogłoski o śmierci króla w

trakcie wyprawy do Bretanii zmusił nawet Guinevere do poślubienia go. Po

powrocie do Brytanii Artur zwołał swych rycerzy do bitwy przeciw

buntownikom. Zanim do niej doszło, uzgodniono, że król i jego siostrzeniec

spotkają się między liniami obu wojsk, aby przedyskutować możliwość

utrzymania pokoju. Ponieważ jednak nie ufali sobie wzajemnie, każdy z nich

wydał swym wojskom rozkaz ataku, gdy tylko ujrzą, że ktoś dobywa miecza.

Gdy jeden z rycerzy wyciągnął miecz, aby zabić węża, rozgorzała straszliwa

bitwa, w której poległ kwiat brytyjskiego rycerstwa. Tylko dwaj rycerze Artura

pozostali przy życiu na polu usłanym trupami i konającymi. Król Artur odniósł

wprawdzie zwycięstwo, ale z powodu odniesionych ran musiał być zniesiony z

pola bitwy przez owych rycerzy. Wiedząc, że zbliża się jego koniec, kazał

wrzucić Ekskalibur z powrotem do jeziora, gdzie ramię w białym złotogłowiu

zręcznie chwyciło miecz i znikło w wodzie. Następnie Artur wsiadł na

zaczarowaną łódź i zniknął. W ostatnich słowach wyjaśnił, że rusza do

Awalonu, gdzie wyleczy swe rany, zaś pewnego dania powróci, by jeszcze raz

poprowadzić swój lud.

Ważne osoby związane z mitem arturiańskim:

Guinevere - (Ginewra; jej walijskie imię Gwenhwyfar znaczy prawdopodobnie

" Biały Duch "), małżonka króla Artura i potajemnie kochanka Lancelota. Afera

miłosna z Lancelotem osłabiła wspólnotę rycerzy Okrągłego Stołu. Jej uroda

wzbudziła też zainteresowanie siostrzeńca Artura, Mordreda, który pod

nieobecność króla zajął zamek w Camelocie i zmusił Ginewrę do małżeństwa.

Starcie między wojskami Artura i Mordreda w bitwie pod Camlan oznaczało

krwawy koniec złotego wieku brytyjskiego rycerstwa, gdyż nikt nie przeżył tej

bitwy. Śmiertelnie ranny Artur został zabrany do Awalonu, Ginewra zaś

wstąpiła do klasztoru Amesbury, gdzie po latach zmarła. Zdaniem niektórych

została ona pochowana w Glastonbury, niedaleko grobu króla Artura.

Merlin - arcymag Brytanii; główny doradca i opiekun Artura, uzdrowiciel.

Pochodzenie Merlina nie jest pewne. Merlina wiąże się z legendą o Ninianie,

kobiecie z Zaświatów, która podstępem skłoniła go, by odkrył przed nią

tajemnice swej magii. Ukryła go następnie w szklanej wieży.

Graal

Graal (wg mitologii celtyckiej) jest świętym kielichem, z którego miał pić Jezus

Chrystus podczas Ostatniej Wieczerzy a po przebiciu mu boku włócznią po

ukrzyżowaniu miała być tam zebrana jego krew. Jak już łatwo się domyślić

Graal potrafił leczyć wszelkie rany.

Jest kilka wersji legendy, jedna z nich mówi, że Józef z Arymatei po

ukrzyżowaniu i przebiciu boku Jezusa zebrał jego krew do naczynia, z którego

pił Chrystus podczas Ostatniej Wieczerzy. Po tym wyruszył do Anglii gdzie

pełnił funkcję jednego z pierwszych misjonarzy. Józef chodził od domu do

domu i "rozdawał" zdrowie jednak pod wpływem wielu grzechów ludzkich

zniknął. Jako za najważniejsze zadanie rycerze Okrągłego Stołu obrali sobie

odnalezienie Graala.

Druga wersja mówi, że Graal został znaleziony przez Templariuszy i był

bezpiecznie przechowywany. Powstała nawet specjalna straż, która chroniła

kielich. Gdy zakon chylił się ku upadkowi kielich został schowany razem z

innymi skarbami.

Okrągły stół

Nie dowiadujemy się z mitów ile dokładnie było miejsc przy okrągłym stole -

zdaje się że było ich koło 24 z koleji inni sądzą , że było ich 155 a inni 46 -

ustalmy jednak że było ich 24. Historia ich rozpoczyna się od Króla Artura który

gdy objął tron z pomocą czarownika Merlina powiedział iż będą oni się

spotykać w kręgu gdzie każdy będzie sobie równy że nie będzie podziału na

kategorie z jakich pochodzą rodzin. Wszyscy rycerze w tym kręgu mieli za

zadanie bronić królestwa Camelot . A uprzyjemniać coroczne biesiadowanie

miały opowieści które przeżył któryś z rycerzy . Właśnie z tąd powstały słynne

przygody Króla Artura i rycerzy okrągłego stołu.

Najsłynniejsi rycerze okrągłego stołu:

Bors de Granis - syn króla Bana z Benoic. Kuzyn Lancelota i jeden z

najznamienitszych rycerzy Okrągłego Stołu. Jeden z trójki rycerzy-

poszukiwaczy Graala, którym się powiodło.

Galahad - jeden z trzech rycerzy Graala, którym udało się zdobyć to niezwykłe

naczynie; nieślubny syn Elaine z Corbenic i Lancelota. Był rycerzem o czystym

sercu, niepokonanym w walce. W dokonaniach prześcignął ojca, który przez

grzech cudzołóstwa z Guinevere nie był godzien zobaczyć Graala; stanowi

niejako duchowe przedstawienie Lancelota. Zmarł, ujrzawszy Graala; został

pochowany w Sarras.

Gawain - najstarszy syn Morgause i Lota z Orkney, siostrzeniec Artura. Wiążą

się z jego postacią dwie opowieści:

G romer Somer Joure, potężna magiczna istota, uwięził kiedyś Artura, a w

zamian za jego wolność zażądał odpowiedzi na pytanie: "Czego pragnie kobieta

najbardziej na świecie?". Pewnej nocy do Artura przyszła do niego okropna

stara kobieta i przedstawiła mu się jako Ragnell. Była to siostra Gromera, który

zaklął ją właśnie w staruchę. Powiedziała mu, że zna odpowiedź na pytanie, ale

powie mu, tylko wtedy, gdy wyjdzie za nią jeden z Rycerzy Okrągłego Stołu.

Zgodził się właśnie Gawain. W noc poślubną Gawain pocałował Ragnell i

zmieniła się ona w piękną kobietę. Oświadczyła mu, że od niego zależy, czy ma

być piękna w nocy i brzydka za dnia, czy piękna za dnia i brzydka w nocy.

Gawain nie mógł się zdecydować i poprosił, by sama podjęła decyzję - w ten

sposób znalazł właściwą odpowiedź: każda kobieta pragnie władzy albo

przeprowadzenia swojej woli.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: