PRAWO WSPÓLNOTOWE
GEOPOLITYCZNA SPECYFIKA EUROPY
Początki integracji europ. dały:
§ jedność kulturowa (wytworzona w Grecji)
§ wspólne podstawy prawne (prawo rzymskie)
§ wspólny katalog wartości (np. równouprawnienie)
§ aktywność (dążenie do wiedzy, krytycyzm Europejczyków)
przyczyny integracji europy:
§ szybko wykształcony syst obronny przed najeźdźcami
§ jedność rasowa (rasa biała)
§ nawiązanie pierwszych stos międzynarod. (Grecja)
§ jednolity syst wartości
§ brak różnic religijnych
§ syst demokratyczny, suwerenny
§ duży podział gospodarczy (wsch-zach)
§ ogólnie przyjęte wartości niezbędne dla integracji (wolne wybory, prawa człowieka, etc)
Korzyścią dla integr jest jednolitość rasowa europy. Przeszkoda w integracji jest niedemokratyczny ustrój w krajach Eur Wsch, aby wstąpić do UE należy najpierw zyskać akceptacje i potwierdzenie Rady Europy że państwo ubiegające się o członkostwo spełnia wszystkie warunki demokracji.
v Integracja to zespół idei które rozwijały się przez 25 wieków Tales z Miletu(1620-1540pn) zauważył że przy-czyną sporów są granice jako pierwszy apelował o stwo-rzenie Federacji Państw Greckich. Spory pomiędzy nimi miały być rozstrzygane przez arbitraż. Stworzono amfiktionę tj wspólnotę kult-religijną która była podstawa wspólnot politycznych.
v W średniowieczu gł. Cz integracyjnym był Kościół bo głosił hasła wolności i równości. Zjednoczoną religijnie europą miał rządzić papież. Koncepcję tą stworzyli Sw Tomasz i św Augustyn. Państwo takie nie miało możliwości militarnych przy-sługiwały one jedynie cesarzowi rzymskiemu narodu niemieckiego. Przeszkodą w realizacji takiej integracji były dążenia państw do suweren-ności.
v Nowożytność. Pojawił się rozłam relig oraz powst państwa suwerenne. W 1462 książę Czeski Jerzy spod Jebrat zaproponował utw Ligi Książąt Czeskich obejmującą państwa chrześci-jańskie mającą na celu obronę przed islamem. Kolejnym elemen-tem jednoczącym były odkrycia geograficzne w 1492r (wytworzyło się poczucie odrębności od Am pn i Azji) Hugo Grocjusz z Niderlan-dów stworzył księgi „o wojnie i pokoju” i „o morzu otwartym” które były podst prawa międzynarodowego.
v W XVIIIw integracja była sposobem na zakończenie wojen w europie
v XIXw był okr upodmio-tawiania się narodów, należało więc integrować nie rządy ale narody.
v W 1818 stworzono Pruską Unię Celna która miała za-pewnić Prusom rozwój gos-podarczy a nie obronę. W 1932 taki sam związek stworzyły Niemcy i w XXw zwycięża konc hegemonii niemieckiej w Europie
v Po I wojnie św hrabia Ry-szard Coudenhove-Kalergis utworzył ruch proeuropejski 1922r do jego koncepcji nie pasowały jednak Rosja i GB
v Po II wojnie idea integracji powrócił głównie z inicjatywy małych państw. Jednocześnie na wsch Stalin założył ZSRR
v Pierwsze wzmianki o UE wysunął Churchill jednak USA i ZSRR to ignorowały obawiając się o swoje interesy. Ekspansja komunizmu zmusiła państwa zach do reakcji. Plan Marshalla zmusił zachód do współpracy, szukano również innych podstaw do integracji którymi okazały się chrześcijańskie korzenie.
v W 1949r powstała Rada Europy struktura badająca europejskość i podstawy integracji. Celem tej org rządowej jest wyrażanie opinii co do przygo-towania państw do integracji. RE jest bada poziom demokratyzacji państw wstępujących, zajmuje się opieką socjalną, ochroną praw człowieka, wspieraniem rozwoju itp.
PRZYCZYNY KONCEPCJE I REALIZATORZY INTEGRA-CJI I ICH ODBICIE W PRAWIE WSPÓLNOTOWYM
INTEGRACJA-oznacza łączenie mniejszych części w większą całość. Można mówić o integracji globalnej, regionalnej, lokalnej. Europa jest przykładem int regionalnej. Coraz częściej mamy do czynienia również z int ekonomiczną, a również czę-ściowo polityczną i kulturalną.
INTEGR. JAKO PROCES- obejmuje działania zmierzające do zniesienia dyskryminacji między jednostkami gospodarczymi należącymi do różnych państw. Jest przeciwieństwem XIXw protekcjo-nalizmu. Termin integr gospod wprowadził W.Ropke.
INT GOSPODARCZA- wg Kameckiego- wytworzenie się na podstawie na podst wy-kształconej jednolitej struktury ekonomicznej pewnego organizmu gospod obej-mującego grupę krajów. Wewnę-trzne powiązania sprawiają ze wysoki stopień spoistości ekonom pozwala go odróżnić od innych.
Koncepcje integracji:
1) Federalistyczna: federacja państw, członkowie mieli się zrzec części suwerennych praw w dziedzinie gospodarki, poli-tyki i bezpieczeństwa. Pewne fukcje miały być sfedera-lizowane, np. jeden wspólny rząd federalny, tylko niektóre atrybuty władzy miały być przekazan. rządom suwerennym.
2) Funkcjonalistyczna: należy tworzyć więzi najlepiej gospo-darcze, prymat gospodarki nad polityką. Uważano że trzeba stworzyć od razu społeczeństwo między-narodowe, sprzeciw wobec regionalizacji.
3) Konfederacyjne: Europa ojczyzn system miał funk-cjonować w oparciu o stałe konsultacje.
ETAPY INTEGRACJI:
1) Strefa wolnego handlu- zmiana ceł i opłat między państwami
2) Unia celna- państwa wpro-wadzają wspólną taryfę wewn i ograniczenia ilościowe dot towarów wprow na własny rynek. Musi nastąpić specja-lizacja produkcji aby zwiększyć możliwość wymiany. W wyniku unii celnej następuje efekt kreacji tj wzrost obrotów między krajami.
3) Wspólny rynek- wprowadzenie 4swobód wewn i wolności na rynek wewn +ustalenia SWH i unii celnej. Swobody wewn: sw osiedlania się w innych krajach członkowskich (w praktyce od 1992); sw przepływ kapitału (od 1988); i osób (praca i prze-bywanie w krajach czł na odpow standardzie i z opieka socjalną); swob przepływ towarów (zniesienie barier celnych, wpływ na ujednolicanie usług finansowych). Wolności: wolny przepływ towarów, wolny ruch obrotowy (zniesienie kontr granicznej; harmonizacja przepisów dot udzielania azylu, handlu narkotykami itp.)
4) Unia gospodarcza- koor-dynacja i unifikacja poszcz dziedzin polit gospod w szcze-gólności polit rozwojowej, podatkowej, przemysłowej, naukowo-techn, rolnej, transpor-towej, energetycznej, socjalnej, wyrównywania poz gospodar-czego i ochr środow, wprow wspólnoty walutowej.
5) Integracja całkowita- ujednoli-cenie państw w jeden organizm.
Narodziny integr powiązane sa z J.Monnetem, (proponował integ-racje gospodarczą eur, twierdził że im większy obszar gospod tym silniejszy) K.Adenauerem (widział w integracji jedyna szansę dla pobitych Niemiec) i A.deGasperi.
Rozwój int zaczął się od gospodarki. Pierwszą org była Europ Wsp Węgli i Stali założona w 1951r. Miała gospodarczo odbudować Eur po wojnie. Gł rolę odegrały Francja i Niemcy. R. Shumann zaproponował aby niem i fr złoża węgla i stali oddać pod zarząd m.dowy, aby nie były wykorzystywane do celów milita-rnych. Podst rozwoju była integ-racja newralgicznych sektorów gospod. EWWIS powstała na podst Traktatu Paryskiego było to stowarzysz państw którego funkcjonowanie regulowały odpo-wiednie akty prawne. Podpisano 3 protokoły:
· dot przywilejów i immunitetów dla członków EWWIS
· dot utworz. Tr Sprawiedliw.
· Dot stosunków z Radą Europy
Tr Paryski był wielokrotnie modyfikowany przez umowę w spr wspónych organów wspólnot eur z 1957r, oraz Jednolity Akt Eur z 1986 i Tr z Maastricht z 1992. Rozwój EWWiS był ściśle powiązany z powstaniem innych wspólnot, mają one wspólne cechy: wspólne organy i członkowstwo, UE jest tylko forma współpracy.
RADA EUROPY
Powstała 5 V 49r pierwsza org w w Eur dział na rzecz integracji. Jej zadaniem jest zacieśnianie współpracy w dziedzinie społ kult i prawnej. Organami RE są: Komitet Ministrów (każde państwo po 1 przedst) i Zgrom Parla-mentarne organ doradczy bez kompet ustawodawczych, zło-żony z delegacji parlamentarzystów p. członkowskich (2-8 deputowanych z każdego kraju)oba te org maja do dyspozycji Sekretariat generalny. W ramach RE działa Kom Praw Człow, Europ Tr Praw Człow, Stała Konf Gmin i Regionów Europy, Społ Fundusz Rozwoju. Obecnie RE liczy 40 państw, Polska od 1991
Ewolucja RE: pocz zajmowała się sprawami techn, w 1983 w Stutgarcie wydała Uroczystą dekl o UE i sformułowała tam ustalenia co samej siebie. Po każdym posiedzeniu składa raport przed parlam Europ. W spotkaniach RE biorą udział szefowie rządów (tj obecnie 2 prezydentów i 13 premierów) +ministr spr zagranicznych(15 os) +przewodni-czący Rady (Szef państwa w którym są obrady)+ członek komisji= razem 33os. Obrady trwają 2 dni.Obecnie RE zajmuje się okr celów strategicznych rozwoju wspólnot, realizuje ich najważniejsze koncepcje strate-iczne, okr ogólne wytyczne ich polityki, decyduje o rozszerzeniu UE. MECHANIZM DZIAŁANIA: REÞdecyzjaÞkomisja Europ (sprawdza czy dane państwo spełnia war wstąpienia, szuka najlepszego spos wykonania decyzji. Na rzecz RE ograniczono jej inicjatywę ustawod- musi ona być zgodna z postanowieniami RE) lub Rada UE (przygotow akty prawne wymagane dla tej decyzji. Po powołaniu RE RUE stała się jedynie jej organem wykonaw-czym) RE nie jest formalnie okr aktami pr ma charakter obrzędowy, mimo iż podejmuje najważniejsze decyzje.
WSPÓLNOTY EUROPEJSKIE
Wspólnoty to europ organiz m.dowe mające podmiotowość prawną. Są to: EWWIS, Wspólnota Europejska, i Eur Wsp Energii Atomowej EURATOM. Traktat Paryski 18. IV 51r powołał EWWIS podpisany przez Belgię Holandie Fr Luxemburg RFN Włochy, zawarty wstępnie na 50lat Tr Rzymski 25 III 57r na czas nieokr powołują EWG i EURATOM podpisany przez Belgie Holandie Włochy Fr RFN Luxemb. W 73r do obu wspólnot przystąpiły Dania Irlandia GB, w 81r Grecja, w 86r Hiszpania Portugalia, w 95r Austria Finlandia Szwecja. Postanowienia Traktato-we obowiązują w tych państwach i na ich terenach np. Monako, Andora, San Marino
EWWIS- powstała w 51r (Tr Paryski) z inicjatywy Fr ministra spraw zagranicznych Shumanna. Miała ona usta-nowić wspólny rynek p członkowskich na surowce i produkty przem węglowego i stalowego. Dot. regularnych dostaw jednakowych war dostępu do źródeł produkcji, racjonalnej eksploatacji suro-wców i kontroli poziomu zatrudnienia w tej branży. Celem jej był szybki i równomierny rozwój gospod, zwiększenie zatru-dnienia i podniesienie stopy życiowej. Dążono do: utw wspólnego rynku surowców i produktów tego przemysłu, zapewnienia jednakowego dostępu do źródeł produkcji, regularnych dostaw surowców, najniż-szych cen przy utrzymaniu opłacalności. Racjonalnego gospodarowania surowcami, jednakowych war pracy górników i hutników we wszys-tkich p. członkowskich, wzrostu poziomu produkcji, racjonalności wydobycia, zapewnienia bezpie-czeństwa i tym przemyśle, wzmocniono mechanizm konkuren-cji- zamykano zakłady nieren-towne ale z możliwością innego zatrudnienia, nowe technologie, wprow mechanizmy antykartelowe, w latach 82-85 wprow subsydiowanie tej branży, położono główny nacisk na gospodarkę.
WSPÓLNOTA EUROPEJ-SKA-
Do momentu wejścia w życie traktatu w Unii Europejskiej (01.11.1993) WE nosiła nazwę Europ Wspól Gospodarczej. Powstała w 1957r na mocy traktatu rzymskiego przyjętego przez 6 państw założycielskich (Belgia, Francja, Holandia, Włochy i Niemcy ). Obecnie liczy 15 państw członkowskich. Wspólnota europejska jest podstawą funkcjonowania UE. Zadanie WW wg traktatu założycielskiego to:
· ustanowienie wspólnego rynku – dziś rynku wewnętrznego- oraz unii gospodarczej i walutowej;
· realizacja wspólnych polityk i działań przyczyniających się do harmonijnego, zrównoważonego i trwałego rozwoju działań gospodarczych;
· osiągnięcie wysokiego poziomu zatrudnienia i ochrony socjalnej, równość pomiędzy kobietami i mężczyznami, trwałego i nieinflacyjnego wzrostu gospodarczego, wysokiego stopnia konkurencyjności i zbieżności przedsięwzięć gospodarczych;
· osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego;
· podnoszenie jakości i standardu życia, spójności gospodarcze, społecznej oraz solidarności między państwami członkowskimi.
Cele WE
· Harmonijny rozwój gospodarczy;
· Utrzymanie stabilizacji;
· Szybsze podwyższanie stopy życiowej;
· Tworzenie wspólnego rynku dla państw członkowskich w oparciu o ujednoliconą politykę gospodarczą:
-znoszenie ceł, - likwidacja ograniczeń w imporcie i eksporcie,
Państwo, które chcą stać się członkiem UE musi przystąpić do jej wszystkich wspólnot jednocześnie. Nie może przystąpić tylko do jednej wspólnoty.
PROCES ROZSZERZANIA WE W ŚWIETLE PRAWA- procedura wstępowania
Każde państwo europejskie może złożyć wniosek o członkostwo w Unii (z preambuły TUE wynikają warunki członkostwa). Pań-stwa zamierzające przystąpić do UE muszą uznawać zasady wolności, demokracji i szacunku dla praw człowieka oraz podstawowych wolności i państwa prawa, muszą być gotowe do przystąpienia i współtworzenia Unii gospo i walutowej, która obejmuje stabilną i jednolitą walutę, oraz do prowadzenia wspólnej polityki zagranicznej i polityki bezpieczeństwa, za czym idzie ustalenie wspólnej polityki obronnej. Polityka gospodar-cza państwa zamierzającego przystąpić do UE powinna być podporządkowana zasadom otwartej gospodarki rynkowej ze swobodą konkurencji. Pań-stwo musi być przygotowane i zdecydowane do tworzenia Unii Narodów Europy. Kandydaci zobowiązują się do przyjęcia całego obowiązują-cego pierwotnego i wtórnego prawa wspólnotowego, włą-cznie z wykładnią Trybunału.
Procedura wstępowania:
1. wniosek państwa zamie-rzającego wstąpić- z możliwością wycofania aż to ratyfikowania trak-tatu o przystąpieniu.
2. wydanie opinii („Avis”) przez Komisję, przede wszystkim w sprawie spełnienia kryteriów przystąpienia do Unii.
3. Podjęta kwalifikowaną większością głosów dec Rady o rozpoczęciu negocjacji.
4. Negocjacje nad traktatem o przystąpieniu.
5. Końcowe, ale nie zobowiązujące dla rady, wydanie opinii przez Komisję.
6. Głosowanie w Parlame Europ- przystąpienie wymaga zgody PE wyrażonej absolutną większością głosów.
7. Ratyfikacja traktatu o przystąpieniu przez wszystkie państwa członkowskie i państwa przystępujące.
STOWARZYSZENIE ZE WSPÓLNOTAMI- jego podstawy prawne i formy.
Traktaty o stowarzyszeniu zgodnie z art. 131 i n. I art. 238 TWE. Stowarzyszeniem nazywany jest szczególny status prawny między Wspól-notą a państwem trzecim lub jakimś obszarem. Szczegóły tego statusu negocjowane są w zależności od konkretnego przypadku i następnie spisane w odpowiednim traktacie o stowarzyszeniu. W ślad za umowami o stowarzyszeniu tworzone są nowe organy, np. komisje mieszane, obsadzane na podstawie parytetu, które w zakresie obowiązywania umo-wy ustanawiają wiążące i stosowane bezpośrednio prawa.
Vedder rozróżnia cztery pod-stawowe formy stowarzysze-nia:
- stowarzyszenie związane z przystąpieniem, tzn. z konkretnymi ustaleniami o przyszłym członkostwie;
- stowarzyszeni o wolnym handlu;
- stowarzyszeni o pomocy rozwojowej
- stowarzy. Krajów i obszarów dalekomorskich o rozumieniu art. 131 i n. TWE.
Pomimo, iż art. 228 TWE mówi o wzajemnych prawach i obowiązkach, to jednak z reguły na planie pierwszym stoi gospodarcza współpraca, która służy przede wszystkim interesom stowarzyszonych krajów lub obszarów (por. art.131 TWE).
Pierwsze europejsko- afry-kańskie porozumienie zawarte zostało już w 1962r. Z następnych porozumień szcze-gólnie istotny był rozpoczęty konwencją w Jaunde w lipcu 1963r proces stowarzysze-niowy Wspólnoty z pierw-szymi 18 afrykańskimi państwami.. Pierwszą umową z Lome z 1975r związane było już 46 państw afrykańskich, karaibskich i obszaru Pacyfiku (AKP). W 1989 zawarta została IV umowa z Lome na okres 10 lat z 68 państwami AKP.
KONSTRUKCJA TRAKTATU Z MAASTRICHT- 3 FILARY UE
Traktat o Unii Europejskiej, zwany także Traktatem z Maastricht został podpisany 7.02.1992, Wszedł w życie 1.11.1993. Traktat ten jest bardzo rozbudowaną umową międzynarodową, składa się on z 7 Tytułów , które kolejno dotyczą, Tytuł 1 postanowień wspólnych m.in. określa istotę i cel UE, Tytuły 2 - 4 stanowią modyfikację pos-anowień Traktatów założy-cielskich trzech Wspólnot, , Tytuł 5-6 uregulowuje współpracę państw członkowskich Unii w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa oraz współpracy w dziedzinie spra-wiedliwości i spraw wewnętrznych, Tytuł 7 zaś zawiera postanowienia końcowe. Integralną część Traktatu stanowi 17 protokołów i 32 deklaracje. Powyższa konstrukcja traktatu o Unii Europejskiej oparta jest na trzech filarach.
Filar I dotyczy celu i funkcji trzech Wspólnot, WE, EWWiS, Euratomu, oraz Unii Gospodarczej i Walutowej. Do tego Filaru odnoszą się art. od 8 do 10 TUE. Filar II stanowią przepisy regulujące współpracę w zakresie polityki zagranicznej oraz bezpieczeństwa, zawarte są one w art. od 11 do 28 TUE. Filar III zawiera regulacje działań Unii w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych art. 29 do 45 TUW. Wg Traktatu ramy instytucjonalno- prawne Wspólnot Europejskich i Unii Europejskiej wyznaczają 5 dokumentów prawnych: Traktaty założycielskie Wspólnot(traktat paryski, traktaty rzymskie), Jednolity akt Europejski oraz Ukł. O Unii Europejskiej.
PIERWSZY FILAR UE-WSPÓLNOTA GOSPODAR-CZA I UNIA WALUTOWA
Filar złożony jest z
dawniej EWG- powstała na mocy traktatu Rzymskiego w 1957 zawartego przez 6 państw (Belgię, Francję, Holandię, Włochy, Niemcy) obecnie liczy 15 członków
1) realizacja wspólnych polityk i działań przyczyniających się do harmonijnego, zrównoważonego i trwałego rozwoju gospodarcz
2) osiągniecie wysokiego poziomu zatrudnienia i ochrony socjalnej, równości pomiędzy kobietami i mężczyznami,
3) osiągnięcie trwałego i nie inflacyjnego wzrostu gospod
4) osiągnięcie wysokiego stopnia konkurencyjności i zbieżności przedsięwzięć gospod
5) osiągnięcie wysokiego poz ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego
6) podnoszenie standardów i jakości życia
7) dążenie do spójności gospodarczej i społecznej oraz solidarność między państwami członkowskimi
8) Tworzenie Wspólnego Rynku dla państw członkowskich w oparciu o ujednoliconą politykę gospodarczą:-, zanoszenie ceł -, likwidowa...
stary_hipis