KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA JAKO UMIEJĘTNOŚĆ SPOŁECZNA.Komunikacja – porozumiewanie.O komunikacji możemy mówić w dwóch aspektach:1. Teoretycznym.2. Praktycznym.Teoretyczne jej rozumienie sprowadza się do m. in. :- poszukiwania czynników zwiększających efektywność kontaktu z drugim człowiekiem,- definiowanie elementów tworzących podstawy schematu porozumiewania.Praktyczny – pojmowanie sprowadza się do ujmowania komunikacji jako umiejętności społecznej – zajmują się nimi terapeuci, doradcy, „zawodowi pomagacze”, którzy wspierają, usprawniają porozumiewanie się.- umiejętności nawiązywania kontaktów,- umiejętności prowadzenia rozmowy,- umiejętności słuchania,- umiejętności werbalizowania swoich myśli, uczuć i spostrzeżeń,- umiejętność udzielania informacji zwrotnej.Prace prowadzą E. Trzebińska, L. Grzesiuk.Hofland wyróżnia 3 podstawowe elementy:1. Nadawca - NAD2. Kanał przekazu.3. Odbiorca - OBDkanał przekazuNAD ODB---------------------1. Intencja. 1. Odbiór.2. Wiadomość. 2. Dekodowanie.3. Kod. 3. Interpretacja.Intencja – zamiar, zamysł, cel, motyw działania, chęć, pragnienie - popycha do nawiązania kontaktu.Źródła intencji:- zaspokojenie własnych potrzeb psychicznych ( poznawczych, ciekawości, doinformowania się, akceptacji, bezpieczeństwa, przynależności ),- poinformowanie odbiorcy o naszych spostrzeżeniach, uczuciach, intencjach,- rozładowanie napięcia emocjonalnego,- realizacji wspólnego przedsięwzięcia,- w celu zaspokojenia potrzeb odbiorcy.Nie zawsze jesteśmy świadomi naszych intencji, nie zdajemy sobie sprawy, co chcemy osiągnąć przez rozmowę z drugą osobą, wtedy może dojść do zakłócenia w procesie komunikacji. Może również być tak, że nadawca ma więcej niż jedną intencję, dla których podejmuje rozmowę. Zakłócenia to:- złe odczytanie intencji przez odbiorcę,- złe zakodowanie intencji przez nadawcę,- celowe ukrycie prawdziwych intencji przez drugą osobę,- usiłowanie wprowadzenia w błąd sugerując intencje, których właściwie nie posiada.Aby nie zakłócać należy:- dokonując wyboru kodu powinniśmy uwzględnić umiejętności odbiorcy do posługiwania się tym kodem,- nadawca powinien trafnie dobrać kod do treści jakie zamierza przekazać rozmówcy,- jeśli nadawca posługuje się kodem, który ma wiele zmian i udziela dodatkowych wskazówek, o które ze znaczeń mu chodzi, to może dojść do założenia ( odbiorca wybierze treść nie tą, o którą chodzi nadawcy ). Wiadomość – konkretna treść, konkretne informacje, które wybieramy, to co czujemy odzwierciedla nasze intencje, to jest to co wychodzi od nas. Wiadomość – konkretne informacje, które chcemy przekazaćTE WIADOMOŚCI UBIERAMY W KOD.
Kod- forma, sposób w jaki przekazujemy wiadomość – język jest systemem porozumiewania się.Rodzaje kodów:1. Werbalny ( słowa, język, wypowiedzi ) – podział ze względu na zakres:– wąski – zrozumiały dla wąskiej grupy osób np. gwara, alfabet morsa, gryps, język migowy, naukowy, informatyczny, żargon,– szeroki – język potoczny, z którego korzystamy w codziennym życiu.2. Niewerbalny ( mimika, język ciała, gesty, ton głosu ) :- mimika twarzy – na twarzy odbijają się nasze emocje,- pantomimika – gestykulacja rąk, założenie nogi na nogę,- para język – pomachiwanie, aha, mmm, absolutnie, w rzeczy samej, drżenie głosu przyspieszenie tempa mówienia, opóźnienie tempa mówienia, brzmienie ciepłe i ostre, pomyłki, przejęzyczenia,- proksemika – odległość, dystans, jak zachowujemy się w kontaktach z innymi osobami,- wielkość naszych źrenic – mogą się rozszerzać, zwężać • rozszerzone – radość,• zwężone – smutek.Do sformułowania wiadomości nadawca szuka formy, w jakiej ma ją przesłać.Wiadomość może być przekazana wyłącznie przez zachowanie nadawcy, gdyż jedynie zachowanie może być spostrzeżone przez odbiorcę.Zachowania nadawcy są nośnikami określonych wiadomości i pełnienia funkcji sygnałów( werbalnych lub niewerbalnych ):- 20% - za pomocą kodów werbalnych,- 80% - za pomocą kodów niewerbalnych.KANAŁ PRZEKAZU to:- droga jaka przenosi informacje od nadawcy do odbiorcy, - narzędzie za pomocą którego przesyłamy przekaz,- różny rodzaj bodźców oddziaływujących na różne receptory. Są nimi środki przekazu ( gazety, książki, radio, TV ).Najprostszy kanał przekazu występuje wówczas, gdy nadawca ma bezpośredni kontakt, również werbalny – podczas referatu, dyskusji, odczytu.Często zdarza się, że w przekazywaniu informacji uczestniczy wielu pośredników.Liczba elementów pośredniczących w przekazie stanowi o długości kanału przekazu. Im więcej uczestniczy pośredników, tym dłuższy kanał przekazu, a przekazywana informacja tym bardziej ulega zniekształceniu.Zniekształcenia informacji idą w kierunku stereotypowych opinii, bardziej znanych i powszechnych.ODBIORCA – włączenie receptorów na dźwięk, słuch, wzrok, dotyk – poprzez słuchanie drugiej osoby.DEKODOWANIE – ( odkodowanie ) – inaczej odtwarzanie wiadomości,- przełożenie odebranych sygnałów na treści, jakie ze sobą wniosły w celu zrozumienia wiadomości,- rozszyfrowanie wiadomości.INTERPRETACJA – tłumaczenie, wyjaśnianie, komentowanie, zrozumienie intencji - jeżeli odbiorca zrozumie nadawcę to nastąpi porozumienie.CZY TYLKO SŁOWA PRZEKAZUJĄ INFORMACJĘ?Komunikacja niewerbalna – wymiana pewnego rodzaju informacji między ludźmi, która nie ma postaci kodu, ani nie jest świadoma, czy zamierzona.Mowa ciała:- mimika,- gestykulacja,- ruchy,- reakcje wegetatywne,- sposób ubierania się, makijażu, perfumy itp.Alport wyróżnia 7 regionów twarzy, które kształtują wyrazy mimiczne. Są to: brwi, czoło, oczy, nos, warga dolna i górna , broda, szczelina ust oraz dolna szczęka.Na podstawie wyrazów mimicznych ludzie potrafią identyfikować 6 grup emocji:1. Miłość, uszczęśliwienie, radość.2. Zdziwienie.3. Strach, cierpienie.4. Gniew, wściekłość, zdecydowanie.5. Niesmak, wstręt.6. Lekceważenie, pogarda.PANTOMIMIKA – gesty i ruchy ciała. Może mieć charakter - ciągły - trwający w czasie, - nieciągły - mają wyraźny początek i koniec.Zachowanie nieciągłe:- gesty,- ruchy towarzyszące mowie,- zmiana pozycji ciała,- dystans między osądami,- wzajemne ukierunkowanie ciała. Zachowanie ciągłe:- rytmiczne ruchy różnych części ciała,- zachowania jak:• poruszanie ramieniem lub nogą,• bawienie się ołówkiem,• pocieranie rąk o siebie – interpretowane jako wyraz wewnętrznego niepokoju.NIEWERBALNE ASPEKTY KOMUNIKACJI JĘZYKOWEJWskaźniki wokalne – właściwości akustyczne, jako poziom natężenia i stosunek natężenia głosu, tempo mowy, charakterystyczne przerwy, zaburzenia mowy, ton głosu.Lęk – wpływa uszkadzająco na normalny tok mowy.V kategorii zaburzeń:1. Powtórzenia.2. Zdania niekompletne.3. Ominięcia.4. Pomyłki językowe, zająknięcia.5. Łzy, „achy” .- ekstrawertycy mówią szybciej niż introwertycy,- w kontekście różnopłciowym wypowiedzi są głośniejsze,- status osób: osoby mówiące do innych o wyższym statusie mówią ostrożnie, bardziej niezdecydowanie z większą liczbą pauz,- ton głosu osoby, która kłamie jest wyższy.Zmiany wielkości źrenic:- źrenice mężczyzn rozszerzają się bardziej na widok kobiet niż innych dziewczyn czy dzieci,- dzieci niezależnie od wieku i płci wykazują najsilniejsze reakcje źreniczne na widok niemowląt,- w populacji osobników o oczach niebieskich.Reakcje źreniczne mają większą wartość komunikacyjną niż w populacji o ciemnych tęczówkach. KONTAKT WZROKOWY- oznacza niewerbalne potwierdzenie zainteresowania,- większą uwagę wzrokową prezentowali ekstrawertycy,- częstotliwość kontaktu między lubiącymi @@@,- osoba zajmująca niższą pozycję kieruje większą liczbę aktów uwagi wzrokowej w kierunku osoby o wyższej pozycji, kiedy ta mówi, niż kiedy słucha. Natomiast osoba o wyższej pozycji częściej spogląda mówiąc, niż słuchając, wobec osoby o niższej pozycji.PRZESTRZEŃ PERSONALNAPrzestrzeń personalna – to obszar bezpośrednio otaczający jednostkę, w którym przebiega większość jej interreakcji z innymi.Hall dzieli ją na 4 strefy:1. Intymna.2. Indywidualna.3. Społeczna.4. Publiczna.Dystans interakcyjny uzależniony jest od stopnia znajomości członków, determinowany jest kulturowo przez wiek i płeć.Przekroczenie norm przestrzeganych wyzwala emocje negatywne i występowanie takich zachowań, jak opuszczenie głowy, zamykanie oczu itp.Wywiera to także wpływ na przebieg procesów fizjologicznych: potliwość dłoni, akcja serca, napięcie mięśni.Manipulacja przestrzeni wpływa na zmiany wzajemnej atrakcyjności – daleki dystans interakcji zwiększa atrakcyjność.TERYTORIALNOŚĆTerytorialność – przejęcie przez osobę lub grupę orientacji własnościowej wobec jakiegoś obszaru geograficznego. Rodzi się ona przez zajmowanie przestrzeni w sposób ciągły lub sporadyczny, jakby to była własność tej osoby.Tendencja ta uruchamia różnorodne obrony zajętego terytorium.FORMACJA FACINGOWACzłonkowie grupy stoją zwróceni twarzami w kierunku małej przestrzeni wewnątrz grupy, którą wspólnie utrzymują, a która nie jest łatwo dostępna dla innych osób znajdujących się w pobliżu. Stanowi to informację zarówno dla tych, którzy informację tą tworzą, jak dla tych, którzy się znajdują poza jej obrębem. PRZESTRZEŃ INTERPERSONALNA- musi być dostępna jednakowa dla wszystkich uczestników interakcji bez fizycznych ograniczeń,- musi się ograniczać do takich rozmiarów, aby do utrzymania interakcji nie były potrzebne dodatkowe urządzenia.
stary_hipis