WSPÓŁCZYNNIK WIEDNIĘCIA
-ilość wody w glebie(w% suchej masy gleby przy której dochodzi do trwałego więdnięcia rośl.
-zależy od zawartości koloidów hydrofilowych glebie
Jest wtedy gdy wilgotność gleby spada do poziomu współczynnika więdnięcia i zaczyna brakować wody dostępnej dla roślin
HIGROSKOPIJNA warstwa cząsteczek wody powlekająca cząstki gleby utrzymywana przez nie z wielką siłą jest ona niedostępna
BŁONKOWATA warstwa cząsteczek wody następna po higroskopijnej przyciągana z siła przekraczająca siły ssące korzenia niedostępna
KAPILARNA wypełniająca kapilary w glebie przytrzymywana siłami napiec powierzchniowych nie przemieszcza się w głąb profilu glebowego dostępna
GRAWITACYJNA
Wypełnia większe przestwory glebowe przemieszczające się w głąb profilu glebowego pod wpływem siły ciążenia dostępna
Są to okresy rozwojowe roślin których istnieje szczególne duże zapotrzebowanie na wodę a jej niedobór prowadzi do obniżenia plonowania
FOTOSYNTEZA zachodzi wyłącznie w chloroplastach i składa się z dwóch faz
-fazy jasnej ( fotochemicznej )
-fazy ciemnej (biochemicznej)
głównym receptorem światła jest chlorofil receptorami pomocniczymi są KAZENOTOIDY
FAZA JASNA pod wpływem energii świetlnej z chlorofilu są wbijane elektrony które wędrując przez system przenośników powodują fotolizę wody i wytwarzają siły asymilacyjne yj. Redukującego czyli NADPH2 oraz nośnika ATP
Faza jasna zachodzi w błonach TYLOKOIDÓW
-fosforylacja –fotosyntetyczna cykliczna i niecykliczna i powstaje ATP
-fotoliza-wody prowadzi do powstania NADPH2
FAZA CIEMNA dwutlenek węgla jest wiązany przez organiczny akceptor a następnie przy udziale siły asymilacyjnej redukowany do poziomu cukrów prostych
FAZA CIEMNA W STROMIE
-karboksylacja przyłączenie dwutlenku węgla CO2 do akceptora RuDP
-redukcja kwasu trzy fosfoglicerynowego do aldehydu przy udziale siły asymilacyjnej
-regeneracja RuDP
ŚWIETLNY PUNKT KOMPENSACYJNY jest to takie natężenie światła przy którym ilość dwutlenku węgla wydzielana w procesie oddychania równoważy ilość dwutlenku węgla pobranego w procesie fotosyntezy roślina jest w tym punkcie 2* w ciągu doby rano i wieczorem
PUNKT WYSYCENIA jest to takie natężenie światła przekroczenie którego nie powoduje dalszego wzrostu fotosyntezy
PUNKT HAMOWANIA jest to takie natężenie światła przekroczenie którego powoduje hamowanie fotosyntezy
TRANSPORT ASYMILATÓW
Transport bliski-na niewielkie odległości, z niewielka szybkości, przez tkankę miękiszową, głównie na drodze dyfuzji
Transport daleki na duże odległości z dużą szybkością przy udziale floemu na zasadzie transportu aktywnego wiec przy udziale energii
TRANSPORT PRODUKTÓW FOTOSYNTEZY
załadunek floemu eksport asymilatów z chloroplastów do cytoplazmy a następnie z komórek miękiszowych liści do rurek sitowych jest procesem wymagającym nakładu energii ATP
TRANSPORT DALEKI
Przepływ asymilatow rurkami sitowymi od organu donora do organu akceptora (szybkość 20-200cm na godz.)
rozładunek floemu przemieszczenie się transportowanych związków z rurek sitowych floemu do tkanek organu akceptora jest procesem wymagającym nakładu energii w postaci ATP
AUTOTROFY są to organizmy samożywne które asymilują dwutlenek węgla syntetyzują zw. Organiczne z prostych zw. Nieorganicznych należą do nich rośliny zielone i bakterie chemosyntezujące
HETEROTROFY są to organizmy cudzożywne nie asymilują dwutlenek węgla syntetyzują związki organiczne z innych zw. organicznych należą do nich saprofity i, symbionty i pasożyty
WŁAŚCIWOŚCI CHEMIKO -FIZYCZNE WODY O ZNACZENIU BIOLOGICZNYM
- dwubiegunowa (dipolowa) budowa cząsteczki wody à zdolność do tworzenia wiązań wodorowychà dobry rozpuszczalnik
- mała gęstość à dobry ośrodek dla dyfuzji różnych subst.
- Wysokie ciepło właściweà złagodzenie nagłych wahań temp
- Wysokie ciepło parowania à ochrona roślin przed przegrzaniem
- Duża spójność cząsteczek (kohezja) à ciągłość słupa wody w elementach przewodzących rośliny
PĘCZNIENIE – (imbibicja) uwodnienie koloidów hydrofilowych którego efektem jest zwiększenie masy i objętości hydrofilności koloidów tj. ich powinowactwo do wody wynika z obecności grup hydrofilowych.
KOLOIDY HYDROFILOWE – białka polisacharydy (celuloza i skrobia) i ich pochodne (hemiceluloza, zw. pektynowe) oraz ligniny. Koloidy hydrofilowe wyst. jako skł ścian kom i protoplastu lub stanowią materiały zapasowe.
STOPIEŃ PĘCZNIENIA zależy od liczby i rodzaju gr. hydrofilowych i stężenia roztworu.
SZYBKOŚĆ PĘCZNIENIA zależy od liczby i rodzaju gr. hydrofilowych i stężenia roztworu oraz od temp.
DYFUZJA – samorzytne przemieszczanie się cząsteczek (lub jonów) 1 subst względem cząsteczek (lub jonów) drugiej subst zachodzace w obrębie danego ośrodka Dyfuzja jest wynikiem ruchów kinetycznych.
Kier dyfuzji – w kier gradiantu (spadku) stężeń subst dyfundującej
SZYBKOŚĆ DYFUZJI – zależy od gęstości ośrodka temp i wielkości cząsteczek.
OSMOZA – pewien rodzaj dyfuzji wody przez błonę półprzepuszczalną oddzielającą 2 roztwory różniące się potencjałem chemicznym wody
KIER PRZEPŁYWU WODY zgodnie z gradientem (spadkiem) stężeniem wody tj. od od roztworu o wyższym (mniej ujemnym) do roztworu o niższym (bardziej ujemnym) potencjale wody.
Osmoza przebiega tak długo aż nie nastąpi wyrównanie potencjałów wody po obu stronach błony półprzepuszczalnej.
POTENCJAŁ CHEMICZNY WODY (Yw) (psi)
woda chemicznie czysta (Yw)=0
Roztwór wodny subst (Yw)<0 (wartość ujemna)
Im roztwóer bardziej stężony tym (Yw) niższe (bardziej ujemne)
TRANSPORT WODY
- w obrębie kom
- między kom
- w obrębie rośliny (daleki)
- między rośliną a otoczeniem
transport BIERNY – rośliny nie musza wydatkować na transport swojej energii
transport AKTYWNY – roślina wydatkuje energię z ATP KTÓRA POWSTAJE W PROCESIE ODDYCHANIA.
KOM ROŚLINNA JAKO UKŁ OSMOTYCZNY
(Yw) kom= (-) Y (osmotyczny)+Y (ciśnienia)
komórka w roztworze hypotonicznym – woda do kom wnika
Yroztworu >Y kom
Kom w roztworze izotonicznym- zjawisko plazmolizy granicznej protoplast przylega do ścian u 50%kom zauważalny początkowy stan plazmolizy
Y roztworu= Ykom
Kom w roztworze hipertonicznym – woda z kom odciągana przez roztwór na zasadzie osmozy następuje silna plazmoliza objętość wakuoli maleje wyst plazmoliza wklęsła.
PLAZMOLIZA – odstawanie protoplastu od ścian kom
3 MOŻLIWOŚCI MIGRACJI WODY PRZEZ TK ROŚLINNE:
- z wakuoli do wakuoli – osmoza
- protoplastami kom
- ścianami kom
KANAŁ APOPLASTYCZNY (apoplast) - system pozaplazmatyczny obejmujący ściany kom, przestwory międzykom i martwe kom
- KANAŁ SYMPLASTYCZNY (symplast) – protoplasty kom połączone ze sobą za pomocą plazmodesmów
SIŁA ODPOWIEDZIALNA ZA POBIERANIE I TRANSPORT WODY:
- SIŁA SSĄCA TRANSPIRACJI (en słoneczna) – związana z dalekim transportem wodnym niezbędna en słoneczna która powoduje zamianę wody w parę,
- SIŁA PARCIA KORZENIOWEGO (en metaboliczna)
- SIŁA KOHEZJI (spójnościcząsteczek wody), I ADHEZJI (siła fizyczna z jaką cząsteczki wody przylegają do cząsteczek naczyń)
RODZAJE TRANSPIRACJI
- szparkowa (największe znaczenie)
- kutikularna
- przetchlinkowa
POWIERZCHNIE WEW WODY
- suma powierzchni ścian kom graniczących z przestworami międzykom
- większa 7-20 razy od powierzchni wew
- na powierzchni wew odbywa się zamiana wody w parę wodną
PRAWO STEPHANA – dyfuzja przez dwa otwory mniejsze jest taka sama jak przez większy którego średnica jest sumą średnic otworów mniejszych
INTENSYWNOŚĆ TRANSPIRACJI – ilość wody wytranspirowanej przez określoną powierzchnię rośliny w jednostce czasu (g H2O dm-2h-1)
CZYNNIKI ZEW WPŁYWAJĄCE NA INTENSYWNOŚĆ TRANSPIRACJI:
-potencjał wody powietrza otaczającego roślinę
- światło
- temp
- wiatr
WSPÓŁCZYNNIK TRANSPIRACJI – stosunek ilości wytranspirowanej wody do przyrostu suchej masy (gH2O g s m-1)
BILANS WODNY ROŚLINY – różnica pomiędzy ilością wody pobranej a ilością wody wydalonej do otoczenia
Bilans wodny może być: dodatni (korzystny), zrównoważony (zahamowanie wzrostu rośliny, ujemny (więdnięcie więcej wody traci niż pobiera)
WSPÓŁCZYNNIK WIĘDNIĘCIA (WW) – WILGOTNOŚĆ TRWAŁEGO WIĘDNIĘCIA
- ilość wody w glebie (w % suchej masy gleby przy której dochodzi do trwałego więdnięcia roślin)
- zależy od zawartości koloidów hydrofilowych w glebie
- SUCHA GLEBOWA – gdy wilgotność gleby spada do poziomu WW i zaczyna brakować wody dostępnej dla rośliny.
- WODA W GLEBIE WYST W 4 POSTACIACH:
- WODA HIGROSKOPIJNA- warstwa cząsteczek wody powlekająca cząstki gleby, utrzymywana przez nie z wielką siłą (niedostępne)
- WODA BŁONKOWATA – warstwa cząsteczek wody następne po higroskopijnej przyciągana z siłą przekraczającą siły ssące korzenia (niedostępna)
- WODA KAPILARNA – wypełniająca kapilary w glebie przytrzymywana siłami napięć powierzchniowych nie przemieszcza się w głąb profilu glebowego (dostępna)
- WODA GRAWITACYJNA – wypełniająca większe przestwory glebowe przemieszczająca się w głąb profilu glebowego pod wpływem siły ciążenia (dostępna)
SUSZA FIZJOLOGICZNA – w glebie jest woda dostępna dla roślin ale rośliny nie mogą jej pobrać z powodu:
- nadmiernego zasolenia
- niskiej temp
- braku tlenu
- obecności metali ciężkich lub zw. toksycznych
OKRESY KRYTYCZNE – okresy rozwojowe rośliny w których istnieje szczególnie duże zapotrzebowanie na wodę a jej niedobór prowadzi do obniżenia plonowania (np. okres kwitnienia, formowanie bulw, grubienie korzeni, wykształcenie koszyczków)
ZWIĄZKI ORGANICZNE OSMOTYCZNIE CZYNNE – to takie które z wodą tworzą roztwory rzeczywiste
ZWIAZKI ORGANICZNE OSMOTYCZNIE BIERNE – to takie które z wodą nie tworzą roztworów rzeczywistych
GUTACJA – jest przejawem siły parcia korzeniowego która wymaga nakładu energii z procesów metabolicznych zachodzi w warunkach dobrego zaopatrzenia korzeni w wodę oraz wysokiej wilgotności powietrza
PODSTAWOWE SKŁADNIKI ORGANIZMU ROŚLINNEGO
- związki organiczne
- związki mineralne (popielne)
- woda
- liście (75-95%)
- kwiaty (90-95%)
- korzenie bulwy (70-90%)
- owoce soczyste (80-90%)
- owoce suche (10-15%)
- nasiona (10-15%)
- stanowią 90-95% suchej masy rośliny
- zbudowane głównie z C, H, O, N
- podział ze względu na budowę chemiczną lub funkcje
ZE WZGLĘDU NA BUDOWĘ CHEMICZNĄ (klasyfikacja chemiczna roślinnych składników organicznych)
- cukrowce (węglowodany),
- białka
- tłuszczowce
- kwasy nukleinowe
- barwniki
- fitohormony
- substancje swoiste (metabolity wtórne)
- STRUKTURALNA (BUDULCOWA) składniki ścian kom i protoplastu (cytoplazmy, błon kom, (białka tłuszczowce celuloza hemiceluloza związki pektynowe lignina))
- ZAPASOWA pula substancji stanowiących rezerwę materiałów budulcowych i energetycznych (cukrowce białka tłuszcze właściwe)
- KATALITYCZNA I REGULACYJNA związki o dużej aktywności metabolicznej (enzymy kwasy nukleinowe witaminy fitohormony chlorofil fitochrom
- OCHRONNA I KOMUNIKACYJNA chroniąca przed patogenami i szkodnikami przekaźniki sygnałów pomiędzy roślinami oraz między roślinami a organizmami innych grup (substancje swoiste)
CUKROWCE (WĘGLOWODANY) Dzielimy na:
- cukry proste
- kilkucukrowce
- wielocukrowce
Kryteria podziału:
· liczba atomów węgla w cząsteczce cukru (triozy 3C, pentozy 5C, heksozy ...
Kalsk