KLASYFIKACJA CHORÓB UKŁADU RUCHU wg ARA
Obowiązuje od 1983 roku i obejmuje wszystkie choroby, którym towarzyszą dolegliwości ze strony narządu ruchu.
I UKŁADOWE CHOROBY TKANKI ŁĄCZNEJ:
A. Reumatoidalne zapalenie stawów(sero+ i sero- RF IgM obecny)
B .Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów:
1.początek wielostawowy.
2.początek skąpostawowy.
3.początek układowy.
C. LES=Toczeń(skórny,układowy,polekowy)
D. Skleroderma.
E. Rozlane zapalenie powięzi.
F. Zapalenie wielomięśniowe.
G. Martwicze zapalenia naczyń.
H. Zespół Sjögrena.
I. Overlap syndrom ( MCTD = Mieszana układowa choroba tkanki łącznej).
J.Inne ( Polymyalgia reumatyczna,Rumień guzowaty).
II ZAPALENIE STAWÓW Z TOWARZYSZĄCYM ZAPALENIEM KRĘGOSŁUPA
§ zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
§ zespół Reitera,
§ łuszczycowe zapalenie stawów,
§ enteropatie.
III. CHOROBA ZWYRODNIENIOWA STAWÓW (pierwotna i wtórna).
IV.ZESPOŁY REUMATYCZNE TOWARZYSZĄCE ZAKAŻENIU:
§ bakteryjne, wirusowe, grzybicze
§ odczynowe: gorączka reumatyczna, przewlekłe bakteryjne zapalenie wsierdzia.
V. CHOROBY METABOLICZNE I GRUCZOŁÓW DOKREWNYCH,KTÓRYM
TOWARZYSZĄ OBJAWY STAWOWE:
§ Dna moczanowa – odkłada się moczan sodu
§ Chondrokalcynoza – odkłada się pirofosforan wapnia.
§ Amyloidoza
§ Hemofilia.
§ Wrodzone zaburzenia metabolizmu( Zespół Marfana,Cukrzyca, Choroby tarczycy)
VI NOWOTWORY:
§ Łagodne – ganglion
§ Złośliwe – białaczki, szpiczak mnogi , przerzuty
VII ZABURZENIA NERWOWO-NACZYNIOWE:
§ Zespół kanału nadgarstka
§ Zespół algodystroficzny = Sudecka
§ Zespoły korzeniowe.
VIII CHOROBY KOŚCI I CHRZĄSTEK:
§ Osteoporoza (uogólniona, miejscowa)
§ Osteomalacja.
§ Choroba Forestier.
§ Choroba Pageta.
§ Martwice kości.
IX ZMIANY POZASTAWOWE:
§ Zapalenia kaletek, ścięgien, entezopatie, torbiele,
§ Fibromyalgia.
X RÓŻNE CHOROBY< KTÓRYM TOWARZYSZĄ OBJAWY STAWOWE:
§ Reumatyzm palindromiczny
§ Okresowa puchlina stawów
§ Sarkoidoza
§ Choroby trzustki, Przewlekłe zapalenia wątroby
ETIOPATOGENEZA:
· predyspozycje genetyczne
· reakcje autoimmunologiczne
· czynniki infekcyjne
DIAGNOSTYKA:
§ Badanie podmiotowe=wywiad
§ Badanie przedmiotowe
§ Badania laboratoryjne: w tym RF, CRP, kwas moczowy, OB.,
§ Bad. Immunologiczne
§ Badania radiologiczne: rtg klasyczne, CT , NMR,
§ USG stawów.
§ Scyntygrafia.
REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW – RZS
RZS jest przewlekłą, układową chorobą tkanki łącznej.
Podstawowym objawem jest zapalenie stawów o charakterze postępującym, prowadzącym do deformacji i destrukcji stawów, co w konsekwencji prowadzi do upośledzenia wydolności stawów i ciężkiego kalectwa.
Pierwotnym miejscem zapalenia jest błona maziowa stawów, zmiany występują również w ścięgnach, pochewkach, kaletkach i więzadłach.
ü Częstość zachorowania 1- 2 % populacji.
ü K – M = 3 : 1.
Zachorowania są w każdym wieku ale najczęściej jednak 25 – 35 r.ż i 50 – 60 r.ż.
ETIOLOGIA CHOROBY:
1.Zaburzenia immunologiczne: produkcja w błonie maziowej stawów czynników reumatoidalnych,
które są przeciwciałami.
2.Czynniki genetyczne: antygeny HLA kl.II.
3.Czynniki infekcyjne: wirus Epsteina-Barra, slow-wirusy, bakterie:Salmonella,Proteus.
OBJAWY KLINICZNE RZS -POCZĄTEK:
1.PRZEWLEKŁY 70% pacjentów – występuje zmęczenie, brak apetytu, powolny spadek
wagi ciała, sztywność mięśni i stawów.
2.OSTRY 15% pacjentów – występuje wysoka gorączka, silne bóle mięśni i stawów, duży
spadek wagi ciała nawet do 10 kg.
Zapalenie stawów charakteryzuje się: BÓLEM
SYMETRYCZNYM OBRZĘKIEM
SZTYWNOŚCIĄ PORANNĄ STAWÓW PONAD 1 h
OGRANICZENIEM RUCHOMOŚCI STAWÓW.
LOKALIZACJA W KOLEJNOŚCI ZAJMOWANIA STAWÓW: STAWY
RĄK
STÓP
SKOKOWE
ŁOKCIOWE
BARKOWE
KOLANOWE
BIODROWE
KRĘGOSŁUPA SZYJNEGO
SKRONIOWO-ŻUCHWOWE
OBJAWY POZASTAWOWE:
1. Guzki reumatoidalne
2. Zapalenie osierdzia, mięśnia sercowego
3.Zmiany w płucach – zapalenie opłucnej
4.Limfadenopatia
5. Uogólnione zapalenie naczyń – zagrożenie życia.
6.Zespół nerczycowy.
ROZPOZNANIE W OPARCIU O KRYTERIA ARA Z 1987 r.
LECZENIE RZS :MUSI BYĆ KOMPLEKSOWE:
ü FARMAKOLOGICZNE
ü CHIRURGICZNO-ORTOPEDYCZNE
ü FIZYKOTERAPIA
ü KINEZYTERAPIA
ü REHABILITACJA SPOŁECZNA
ü REHABILITACJA ZAWODOWA
PATOLOGIA RZS
Pierwotnym miejscem zapalenia jest błona maziowa stawów.
Dochodzi w niej do:
ü proliferacji komórek warstwy synowialnej
ü rozrostu i przerostu kosmków błony maziowej
ü tworzenia się nacieków zapalnych złożonych z limfocytów T i B oraz makrofagów.
ü tworzenia się ognisk martwicy włóknikowatej
ü produkcji immunoglobulin IgG i IgA przez limfocyty B o właściwościach czynnika reumatoidalnego
ü rozrastająca się błona maziowa pokrywa całą powierzchnię chrząstki stawowej - powstaje Łuszczka ( PANNUS )
ü produkcji w płynie stawowym cytokin prozapalnych np. IL1, TNFα , które niszczą chrząstkę stawową
ü między łuszczkami powierzchni tworzących staw dochodzi do ich zrostu co prowadzi do usztywnienia stawu ( ANKYLOSIS )
ü tworzenia się nadżerek na powierzchni kości i geod podchrzęstnych
ü zmian zapalnych w ścięgnach, kaletkach oraz więzadłach stawowych
ü wcześnie rozwija się osteoporoza przystawowa
ü zapalenia w ścianie naczyń krwionośnych
DEFORMACJE STAWÓW W RZS
ü palce o typie „łabędziej szyjki” tj. przeprost w stawach międzypaliczkowych bliższych ( PIP ) i przykurcz w stawach międzypaliczkowych dalszych ( DIP )
ü palce o typie „butonierki” tj. przykurcz w st . PIP i przeprost w stawach DIP
ü kciuki „kacze dzioby” tj. przeprost w stawie międzypaliczkowym kciuków co prowadzi do utraty zdolności chwytnej rąk i uniemożliwia przeciwstawianie kciuka
ü palce „młoteczkowate” usztywnienie w stawie PIP, a przykurcz zgięciowy w st. DIP
ü ulnaryzacja palców tj.odchylenie palców w stronę łokciową związane z uszkodzeniem i osłabieniem prostownika łokciowego nadgarstka
ü zespół kanału nadgarstka tj. ucisk na nerw pośrodkowy przez przerost błony maziowej bądź wysięk co prowadzi do zaburzeń bądź zniesienia czucia palców I, II, III i połowy IV palca
ü tworzą się cysty i gangliony np.cysta Bakera
ü podwichnięcie w stawie szczytowo – potylicznym jest bezpośrednim zagrożeniem życia przez ucisk na rdzeń kręgowy i może doprowadzić również do porażenia czterokończynowego.
KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE RZS wg.ARA
ZREWIDOWANE W 1987 r.
KRYTERIA
Wiew783