Lwów 1918 - 1919.pdf - Michał Klimecki - Krym 1854-1855 - potrzebnyfranek

Oli i Jasiowi

HISTORYCZNE BITWY

MICHAŁ KLIMECKI

LWÓW 1918-1919

Dom Wydawniczy Bellona

Warszawa 1998

WSTĘP

W literaturze polskiej, w pracach historyków i licznych publikacjach

miejsce Lwowa w dziejach narodu polskiego opisywano wie

lokrotnie, zawsze podkreślając, iż jego społeczność lojalnie wy

pełniała swe obowiązki względem państwa, a w okresie zaborów

aktywnie uczestniczyła w działaniach na rzecz wskrzeszenia Polski.

Dewizę umieszczoną w herbie: „Semper fidelis”, odczytywano

dosłownie, czyniąc z niej również symbol postawy miasta w naj

trudniejszych okresach dziejów ziem polskich. Do wybuchu wojny

polsko-ukraińskiej w listopadzie 1918 r. w różnorodnych roz

ważaniach o polskim obszarze terytorialnym najczęściej umie

szczano Lwów daleko na zachód od postulowanych granic, z rzadka

jedynie nadając mu miano miasta kresowego 1 . Polskie prawa

do stolicy Galicji uznawano za równie naturalne i uzasadnione

jak do Poznania czy Wilna, a każde targnięcie się na nie za agresję 2 .

Nie dostrzegano przy tym równie emocjonalnego związku Ukraiń

ców ze Lwowem. Nie brano pod uwagę faktu, że od drugiej połowy

ruchów, w tym niepodległościowego, że mieściły się w nim siedziby

XIX w. także i dla nich miasto stanowiło centrum różnorodnych

ukraińskich instytucji naukowych i oświatowych, organizacji społecz

nych, partii politycznych, szkół różnego typu oraz wydawnictw. Do

1 Szerzej na ten temat: R. W a p i ń s k i, Położenie geograficzne ziem

polskich a pojęcie terytorialne Polski, „Przegląd Historyczny”, t. LXXXIII,

z. 2, Warszawa 1992.

2 Tak też tłumaczył stosunek społeczeństwa polskiego do aspiracji niepod

ległościowych i terytorialnych galicyjskich Ukraińców Józef' Piłsudski w roz

mowie z członkiem ukraińskiej misji dyplomatycznej 15 grudnia 1919 r.,

Centralne Panstwowe Historyczne Archiwum Ukrainy we Lwowie (dalej cyt.:

CPHAU), fond 581.op 1 spr.141, k. notaka S.Witwickiego(bez daty),k.1-2.

Lwowa i wschodniej Galicji napływali przybysze z Wielkiej

Ukrainy, gdzie do 1917 r. nie zaistniały warunki do pielęgnowania

ukraińskiej kultury.

Galicyjscy Ukraińcy, podobnie jak Polacy, wyraźnie określali swój

stosunek do Lwowa. Ignorowali przeszłość miasta należącego do

Rzeczypospolitej od połowy XIV w., pełnego pamiątek po czasach

największej świetności państwa polskiego. Odwoływali się przede

wszystkim do jego najstarszych dziejów, po których pozostały już

tylko nieliczne i trudno czytelne świadectwa materialne. Pomijali też

niekorzystny dla siebie układ stosunków narodowościowych w mieś

cie, jak gdyby nie miało to znaczenia, że na progu XX w. byli

dopiero trzecią pod względem liczebności, po polskiej i żydowskiej,

grupą mieszkańców stolicy Galicji.

Polsko-ukraińskie walki o Lwów trwały dokładnie pół roku, od

1 listopada 1918 r. do 30 kwietnia 1919 r. Ich pierwszą i najbardziej

znaną fazą, która mocno ukształtowała polską świadomość historycz

ną, były boje toczone w listopadzie 1918 r. Następnie przez cztery

miesiące stolicę Galicji oblegały oddziały Ukraińskiej Armii Galicyj

skiej. Ostatni okres walk o Lwów to polskie działania zaczepne,

odsuwające przeciwnika od miasta oraz linii kolejowej Prze-

myśl-Lwów. Efektem sukcesów wojsk polskich z drugiej połowy

kwietnia 1919 r. było między innymi uniemożliwienie Ukraińcom

terroryzowania Lwowa i jego mieszkańców ostrzałem artyleryjskim.

Przede wszystkim jednak osiągnięto wówczas pierwszy, a w opinii

społeczeństwa polskiego najważniejszy, cel wojny z Ukraińcami:

wywalczono powrót miasta do odrodzonego państwa polskiego.

Historyk koncentrujący swoje zainteresowania na wojnie polsko-

-ukraińskiej dysponuje znacznym zasobem źródeł dotyczących pol

skiej strony konfliktu 3 . Do dnia dzisiejszego wydano drukiem wiele

dokumentów, pamiętników i dzienników odnoszących się do poli

tycznej oraz militarnej warstwy konfliktu, a i w archiwach, przede

wszystkim w Centralnym Archiwum Wojskowym, Archiwum Akt

Nowych i Archiwum Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku,

zachowały się materiały, na podstawie których można odtworzyć

najistotniejsze procesy i fakty, składające się na wysiłek społeczeństwa

polskiego. We Lwowie, w zabytkowym gmachu Królewskiego

Arsenału, spoczywa niemal kompletne archiwum Towarzystwa

3 Wykaz najważniejszych źródeł i opracowań znajduje się na końcu pracy.

Lwów 1918 - 1919.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: