roz_teorii_piel_mod_2.pdf

Pielęgnowanie w wybranych jednostkach chorobowych — społeczno-zawodowa rola pielęgniarki

Pielęgnowanie w wybranych jednostkach chorobowych —

społeczno-zawodowa rola pielęgniarki

Wstęp

1. Pielęgnowanie chorego z zaburzeniami podstawowych układów i narządów zmysłu

1.1. Pielęgnowanie chorego z zaburzeniami pracy przewodu pokarmowego

1.2. Pielęgnowanie chorego z zaburzeniami funkcjonowania układu moczowego

1.3. Pielęgnowanie chorego z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu nerwowego

1.4. Pielęgnowanie chorego z zaburzeniami w funkcjonowaniu narządów wzroku i słuchu

1.5. Pielęgnowanie chorego z zaburzeniami serca, układu krążenia, układu oddechowego

1.6. Opieka nad pacjentem z zaburzeniami psychicznymi

1.7. Udział pielęgniarki w leczeniu dietetycznym

2. Zasady i techniki postępowania przy wykonywaniu czynności pielęgniarskich

2.1. Ocena podstawowych wartości życiowych (ocena stanu ogólnego)

2.2. Zadania pielęgniarki podczas badań specjalistycznych oraz pobierania materiału do badania

2.3. Udział pielęgniarki w leczeniu farmakologicznym i podawaniu leków

2.4. Udzielanie przez pielęgniarkę pierwszej pomocy przedlekarskiej

3. Społeczno-zawodowa rola pielęgniarki

4. Czynniki wpływające na rozwój praktyki pielęgniarskiej

Wstęp

W module tym przedstawiamy definicje i rodzaje ról pełnionych przez pielęgniarki

w przeszłości i współcześnie. Omawiamy również czynniki utrudniające i warunkujące

rozwój praktyki pielęgniarskiej. Ponadto przedstawiamy ogólnie przyjęte algorytmy

(procedury) dotyczące planowania i wykonywania zabiegów pielęgniarskich.

Pielęgnowanie w wybranych jednostkach chorobowych — społeczno-zawodowa rola pielęgniarki

1. Pielęgnowanie chorego z zaburzeniami podstawowych układów

i narządów zmysłu

Pielęgnowanie (opieka pielęgniarska) to temat bardzo obszerny. Osoby zaczynające

uczyć się zawodu pielęgniarki muszą zapoznać się z nim szczegółowo. Ponieważ

jednak uczestnicy tego kursu pracują w zawodzie co najmniej kilka lat, omówimy

tutaj tylko podstawowe (najważniejsze) zagadnienia.

1.1. Pielęgnowanie chorego z zaburzeniami pracy przewodu pokarmowego

Układ trawienny składa się z przewodu pokarmowego o długości ok. 9 m (w skład

którego wchodzą: jama ustna, gardło, przełyk, żołądek i jelita zakończone odbytem)

oraz z dużych gruczołów: trzustki, wątroby, dróg żółciowych i ślinianek.

Zasadniczą czynnością przewodu pokarmowego jest pobieranie pokarmu

(zaopatrzenie tkanek ustroju w wodę, elektrolity i składniki odżywcze z pobranych

pokarmów), jego trawienie oraz wydalanie produktów pochodzących z trawienia.

Zaburzenia, które występują w czynnościach przewodu pokarmowego, mogą

powodować liczne dolegliwości. Stanowią one zwykle przewlekłe lub ostre problemy

zdrowotne, często wpływają na czynności innych układów, a także na sprawność

i funkcjonowanie całego organizmu. Dlatego właśnie tak ważne jest, aby pielęgniarka

znała objawy, które mogą ujawnić się w układzie pokarmowym.

Do objawów tych należą:

1. Zmiany w obrębie jamy ustnej, takie jak: język blady, o wygładzonej powierzchni

(np. w niedokrwistości złośliwej), malinowy z brodawkami (w płonicy),

żywoczerwony (w awitaminozach); dziąsła krwawiące z obluzowaniem zębów (w

przyzębicy), plamki Koplika (w odrze); gardło zaczerwienione z kremowymi

nalotami (angina), szare naloty na gardle (błonica); pleśniawki (brak higieny, po

leczeniu antybiotykami, podczas leczenia lekami wziewnymi).

2. Czkawka może być np. objawem guza śródpiersia, raka przełyku, zapalenia

Pielęgnowanie w wybranych jednostkach chorobowych — społeczno-zawodowa rola pielęgniarki

otrzewnej.

3. Zwiększone pragnienie — u osób gorączkujących, cukrzyków, osób

odwodnionych; niechęć do jedzenia mięsa w raku żołądka, podczas zatruć

pokarmowych przebiegających z nudnościami i wymiotami.

4. Zaparcia — w wadach rozwojowych jelit, w guzach jelit, złej diecie lub wskutek

upośledzenia czynności jelit w wieku podeszłym.

5. Biegunki — w zakażeniach bakteryjnych, metabolicznych, w błędach

dietetycznych, wskutek stresu.

6. Wzdęcia — w niedrożności jelitowej, błędach dietetycznych.

7. Stolec smolisty (w krwawieniach), świeża krew w stolcu (w żylakach odbytu),

papkowaty, ze śluzem, o kwaśnej woni (choroby jelita cienkiego), papkowaty,

brunatny, ze śluzem, o gnilnym zapachu (choroby jelita grubego).

8. Ból — jego umiejscowienie wskazuje na rodzaj schorzenia, często sygnalizuje

początek choroby.

Rysunek 1 . Umiejscowienie bólu wg K. Zahradniczek

[Źródło: Wprowadzenie ..., 1999: 400]

Po określeniu dolegliwości i ocenie stanu fizycznego, ważne jest również

przeprowadzenie wywiadu, podczas którego należy zapytać o skłonności rodzinne do

występowania podobnych objawów. Trzeba również zwrócić uwagę na stan

psychiczny pacjenta, a także dokonać pomiarów ciśnienia, tętna, temperatury, masy

ciała (jeden z bardziej widocznych objawów chorobowych to tycie bądź chudnięcie).

Pielęgnowanie w wybranych jednostkach chorobowych — społeczno-zawodowa rola pielęgniarki

Na podstawie tak określonego stanu chorego należy sformułować plan i cel opieki

pielęgniarskiej.

Tabela 1 . Wzór prowadzonej dokumentacji pielęgnowania

Problem pielęgnacyjny

(dolegliwości)

Cel opieki

(zniesienie dolegliwości)

Plan opieki

(czas trwania)

Uwagi

(uzasadnienie)

1.2. Pielęgnowanie chorego z zaburzeniami funkcjonowania układu

moczowego

Układ moczowy zbudowany jest z nerek i dróg moczowych. Narządy moczowe,

wytwarzając mocz, zapewniają stały skład płynów ustrojowych. Dzięki pracy nerek

zachowana jest równowaga wodno-elektrolitowa i kwasowo-zasadowa. Biorą one

również udział w wydalaniu zbędnych produktów przemiany materii, a pośrednio

regulują ciśnienie tętnicze krwi.

Obserwując chorego, zwracamy przede wszystkim uwagę na objawy związane

z zaburzeniami oddawania moczu — na jego ilość i jakość — sprawdzamy też, czy

występują obrzęki, nadciśnienie tętnicze oraz typowa dolegliwość w kamicy nerkowej

(i nie tylko w tej chorobie) — ból.

U zdrowego człowieka ilość wydalanego moczu waha się w granicach 1,5—2

litrów/dobę. U osób chorych może wystąpić: skąpomocz — gdy chory oddaje mniej

niż 400 ml moczu na dobę; wielomocz — gdy ilość moczu wynosi 3—5 litrów na

dobę; bezmocz — gdy ilość moczu spada poniżej 20 ml na godzinę.

Obserwując mocz, określamy także: przejrzystość, zapach, barwę, odczyn.

Możemy również wykryć: białkomocz, cukromocz, ropomocz, krwinkomocz, związki

ketonowe, nadmierny osad mineralny.

Do zaburzeń w oddawaniu moczu zaliczamy: nietrzymanie moczu, częstomocz,

zatrzymanie moczu, utrudnienia w oddawaniu moczu, bezwiedne moczenie, bolesne

oddawanie moczu, parcie, cienki strumień moczu. Ból, który towarzyszy chorobom

Pielęgnowanie w wybranych jednostkach chorobowych — społeczno-zawodowa rola pielęgniarki

związanym z układem moczowym, może dotyczyć: cewki moczowej, jąder,

podbrzusza, nerek. Chorobom układu moczowego bardzo często towarzyszą obrzęki

(np. rąk, kostek nóg, twarzy bądź poranny obrzęk powiek). Chorzy mają zwykle

podwyższone ciśnienie tętnicze i podwyższoną temperaturę ciała.

Podczas planowania opieki i określania jej celów należy prowadzić dokumentację —

podobnie jak w zaburzeniach układu pokarmowego.

1.3. Pielęgnowanie chorego z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu

nerwowego

Układ nerwowy pod względem morfologicznym dzieli się na ośrodkowy układ

nerwowy (mózgowie, rdzeń kręgowy) i obwodowy układ nerwowy (nerwy czaszkowe,

nerwy rdzeniowe). Pod względem czynnościowym wyróżnia się: somatyczny układ

nerwowy i autonomiczny (wegetatywny) układ nerwowy.

Określając stan chorego z zaburzeniami w funkcjonowaniu układu nerwowego,

zwracamy uwagę na najbardziej charakterystyczne (typowe) objawy:

— zaburzenia funkcji nerwów czaszkowych (upośledzenie/utrata węchu,

upośledzenie wzroku lub ślepota, podwójne widzenie, porażenie mięśni twarzy,

upośledzenie/utrata słuchu, zbaczanie języka, zaburzenia mowy),

— zaburzenia czynności układu ruchowego (porażenia/niedowłady wiotkie, porażenia

spastyczne, porażenia/niedowłady połowiczne, ruchy mimowolne, bezwład,

drgawki kloniczne, charakterystyczny chód),

— zaburzenia czucia,

— zaburzenia snu i czuwania,

— zaburzenia świadomości,

— zaburzenia postrzegania, myślenia (forma i treść) i emocji (uczuć),

— zaburzenia pamięci,

— zaburzenia działania i woli.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: