67.Szoa-Wspomnienia-Charlotte Delbo-Żaden z nas nie powróci.pdf

Trzeba wysiłku, by rozróżnić rysy twarzy z oczami bez blasku, twarze w kolorze popiołu

lub ziemi, twarze jakby wyrzeźbione w gnijącym drewnie lub zdjęte z bardzo starej

płaskorzeźby, której czas nie wygładził zarysu kości policzkowych - mieszanina głów -

bez włosów, nieprawdopodobnie małych - jak sowich, z wystającym łukiem brwiowym -

twarzy bez spojrzenia - głowy i twarze, ciało przy ciele wpół leżące na kurzu z suchego

błota.

Wśród łachmanów - to co wy nazywacie łachmanem, było by dla nich draperią - między

nędzarkami o ziemistych twarzach pojawiły się ręce - widać je było, bo się ruszały, palce

się zginały i zaciskały, bo szperały w łachmanach, szukały pod pachami wszy, które

trzaskały między paznokciami. Krew z rozgniatanych wszy zostawiała na paznokciach

ciemne plamy. (...)

i kobiety pod ciepłem pierwszych promieni słońca szukały wszy w swoich łachmanach,

odkrywających szyje, z której zostały tylko węzły i struny, kościste ramiona, żebra

rysujące się kręgami, piersi nie zakrywające żeber

i te wszystkie kobiety, opierające się jedna o drugą, nieruchome w kurzu z suchego

błota, powtarzały bezwiednie

- wiedziały i wy wiecie - to było straszne

powtarzały scenę gdy będą umierać nazajutrz - lub w ciągu najbliższego dnia

bo każda umiera tysiąc razy.

Jutro lub za kilka dni będą trupami w kurzu, który zastąpi śnieg i błoto zimą. Przetrzymały

zimę - na bagnach, w błocie i w śniegu. Nie mogły pójść dalej niż pierwszy promień

słońca.

Pierwsze słońce tego roku na nagiej ziemi.

Ziemia po raz pierwszy nie wywoływała lęku, nie groziła - jeśli upadniesz, nie

podniesiesz się.

Pierwszy raz można było usiąść na ziemi.

Ziemia, po raz pierwszy, była naga, pierwszy raz sucha, przestała budzić lęk, że można

się poślizgnąć - poślizgnąć na śniegu w stronę śmierci - w zapomnienie - w stan

obojętności, odbierający chęć władania rękami, nogami w wieloma mięśniami mniej

znaczącymi, które pozwalały stać, by żyć - poślizgnąć się w śniegu - poślizgnąć się w

kierunku śmierci, w miękki, kojący śnieg.

Lepkie błoto i śnieg stały się po raz pierwszy kurzem.

Kurz suchy, ogrzany przez słońce

ciężej jest umierać w kurzu

ciężej jest umierać, gdy świeci słońce.

Słońce świeciło blado, jak na wschodzie. Niebo było bardzo błękitne. Gdzieś tam wiosna

śpiewała.

Wiosna śpiewała mi w pamięci - w mojej pamięci.

Ten śpiew zdumiewał mnie tak bardzo, że nie byłam pewna iż go słyszę. Myślałam, że to

sen. Próbowałam nie wierzyć, nie słuchać go i patrzyłam bezradnie na koleżanki obok

mnie. Siedziały w ciasnocie, w promieniach słońca, między barakami i drutem

kolczastym. Druty były jasne w słońcu.

Tej niedzieli.

Wspaniałą niedziela, można było odpocząć i siąść na ziemi.

Wszystkie kobiety siedziały na suchym kurzu z błota w nędznym stadzie, przywołującym

na myśl muchy na gnoju, na pewno z powodu smrodu. Był tak gęsty i duszący, że miało

się wrażenie, nie oddycha się powietrzem, ale jakimś gęstym i lepkim gazem, który

otaczał i izolował od atmosfery tę część na ziemi, gdzie tylko istoty przystosowane mogły

się poruszać. My.

Smród kału i ścierwa. Ponad tym smrodem niebo było błękitne. A w mojej pamięci

wiosna śpiewała.

Dlaczego tylko ja nie straciłam pamięci? W mojej pamięci wiosna śpiewała. Dlaczego ta

różnica? (...)

Niebo było bardzo błękitne, błękitem tak niebieskim, że słupy z jasnego cementu i druty

kolczaste wydawały się białe a kable elektryczne jeszcze bielsze, bezlitosną bielą,

tu nie ma zieleni

tu nic nie rośnie

tu nie ma życia. (...)

Tutaj słońce nie jest wiosenne. To słońce jest wieczne, istniało jeszcze przed

stworzeniem świata. Ja zapamiętałam słońce, które świeci na ziemi istot żyjących, słońce

na ziemi w zbożach.

Pod wiecznym słońcem ciało przestaje pulsować, powieki sinieją, ręce więdną, języki

puchną, stają się czarne, usta gniją.

Tutaj, ponad czasem, pod słońce sprzed stworzenia, oczy bledną. Oczy zamykają się.

Umierają.

Słowa od dawna już zwiędły.

(tłum. Katarzyna Malczewska-Giovanetti)

****

Charlotte Delbo - ur. w 1913 r. W 1941 powróciła do okupowanej Francji z Argentyny i

zaangażowała się w ruch oporu. Została aresztowana wraz z mężem 2 marca 1942 roku.

Deportowano ją do Birkenau, potem do Ravensbrück, gdzie doczekała wyzwolenia.

Zmarła w 1985 roku.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: