badania orientacji przestrzennej i klasyfikacji (dojrzalosc szkolna).pdf

badania orientacji przestrzennej i klasyﬁkacji (dojrzałość szkolna).pages

Kompetencje matematyczne

i zadatki uzdolnień do uczenia się matematyki.

Diagnoza dzieci od 4 do 8 roku życia.

Edyta Gruszczyk‐Kolczyńska i Ewa Zielińska

Małgorzaty Skura i Michał Lisicki

Opracowanie robocze. Tekst autorski na prawach rękopisu

z zakazem powielania i rozpowszechniania

fragmenty dotyczące obszarów: orientacja w przestrzeni i klasyﬁkacja.

badania orientacji przestrzennej i klasyﬁkacji (dojrzałość szkolna).pages

Orientacja przestrzenna

Rozumowania pomagające dziecku lepiej orientować się w schemacie własnego ciała, w swoim otoczeniu i na

kartce papieru. Sposoby radzenia sobie w sytuacjach życiowych wymagających orientowania się w przestrzeni

oraz sposoby rozwiązywania szkolnych zadań na orientację przestrzenną.

4 scenariusze zawierające łącznie 13 zadań diagnostycznych

Zalecenia diagnostyczne:

Ze względu na męczliwość dziecka i sporą liczbę zadań diagnostycznych, ustalanie dziecięcych kompetencji

matematycznych trzeba zrealizować w trakcie dwóch i więcej spotkań.

Badania, w danym dniu, trzeba zakończyć z chwilą rozwiązania przez dziecko ostatniego zadania

diagnostycznego realizowanego pakietu. Jest to uzasadnione merytorycznie oraz zasadą stopniowania

trudności.

1.1. SCENARIUSZ: Orientacja w schemacie własnego ciała i wyprowadzanie kierunków od

siebie

Badane kompetencje : określanie sposobu, w jaki dziecko orientuje się w schemacie własnego ciała,

wyprowadza kierunki od siebie i ustala położenie przedmiotów swojej osoby

Pomoce do zajęć:

1 woreczek wypełniony np. piaskiem

2 frotki

Przebieg eksperymentu diagnostycznego

1.1.1.Zadanie: Na której ręce masz frotkę? Dorosły staje obok dziecka, mówi Załóż frotkę na lewą rękę ... Jeżeli

dziecko ma problemy z określeniem, która ręka jest lewa, dorosły wskazuje ją i stwierdza To jest lewa ręka.

Następnie poleca kolejno Połóż rękę na głowie ... Dotknij ręką pięty ... Chwyć rękami za kostkę ... Podnieś

prawą rękę do góry ... Podnieś lewą nogę do góry...

Gdy dziecko wykonało te zadania ruchowe, dorosły poleca Prawą ręką złap za lewe ucho ... Lewą ręką złap za

prawe ucho. Gdyby dziecko miało kłopoty, dorosły pomaga. Staje obok dziecka i pokazuje na sobie, jak

wykonać te polecenia.

Jeżeli dziecko nie podaje rozwiązania, trzeba zrezygnować z realizacji następnych zadań w tej serii.

1.1.2.. Zadanie: Na wprost, w lewo, w prawo, w górę... Dorosły stoi obok dziecka, patrzą w tę samą stronę. Na

nadgarstkach lewej ręki mają frotki. Dorosły wspólnie z dzieckiem wyprowadzają kierunki od osi swego ciała:

‐ patrzą przed siebie, wyciągają ręce i mówią, co znajduje się przed nimi;

‐ spoglądają w swoją prawą stronę, wyciągają ręce w prawo i ustalają, co znajduje się po ich prawej stronie.

Po takim w prowadzeniu, dorosły zwraca się do dziecka Pokaż kierunek w lewo... Co tam się znajduje. Gdy

dziecko się wacha, dorosły podpowiada Spójrz na frotkę... i powtarza polecenie.

1.1.3.Zadanie: Gdzie jest woreczek? Dorosły stoi obok dziecka. Dziecko na jedną rękę ma założoną frotkę (z

poprzedniego zadania). Dorosły pyta:

Na której ręce masz frotkę?... Jeżeli dziecko wskaże rękę, ale jej nie nazwie dorosły pyta: Czy to lewa, czy prawa

ręka?...

Podaje dziecku woreczek i mówi Połóż woreczek przed sobą ... za sobą ... .po swojej lewej stronie ... po

prawej.... Stań tak, żeby woreczek był przed tobą ... Zrób dwa kroki do przodu ... Gdzie teraz jest woreczek?

Jeżeli dziecko myli się, dorosły podpowiada: Spójrz na frotkę... i powtarza polecenie.

1.2 SCENARIUSZ : Gdzie umieścić przedmiot żeby było dobrze?

Badane kompetencje: ustalanie, czy i w jaki sposób dziecko potrafi ustalić położenie przedmiotu względem

obranego układu odniesienia. W jaki sposób dziecko ustala położenie przedmiotów względem siebie

Pomoce do zajęć:

spory pluszowy siedzący miś ( nie może się przewracać),

badania orientacji przestrzennej i klasyﬁkacji (dojrzałość szkolna).pages

lala, wielkości misia

woreczek ( z poprzednich zajęć)

pudełko ( po butach), bez oznaczonego przodu i tyłu

frotka do zakładania na nadgarstek

Przebieg eksperymentu diagnostycznego

1.2.1. Zadania : Miś, lalka i woreczek? Dorosły ustawia na stole lalkę i misia tak, żeby siedzieli przodem do

siebie i przedstawia dziecku następujące zadania:

Połóż woreczek tak, aby leżał przed lalką i przed misiem...

Połóż woreczek tak, aby był przed misiem i jednocześnie za lalką... Gdy są kłopoty, dorosły pokazuje ruchem

ręki : tu przed misiem , przesuwa rękę i pokazuje tu, za lalką. Potem powtarza zadanie... Jeżeli dziecko nie

radzi sobie mimo pomocy, trzeba zrezygnować z następnych poleceń;

Połóż woreczek tak, aby był z lewej strony misia i z prawej strony lalki...Jeżeli dziecko ma problem z

wykonaniem polecenia, dorosły proponuje: Stań za misiem ... Dotknij jego lewej łapy...Połóż woreczek po

lewej stronie misia...Stań za laką... Dotknij jej prawej ręki ... Sprawdź, czy woreczek jest po jej prawej

stronie ... .

Teraz połóż woreczek tak, aby był z prawej strony misia i z lewej strony lalki...

Ułóż podobne zadanie dla mnie...

1.2.2. Zadania: Woreczek i pudełko. Na stole stoi pudełko, obok leży woreczek. Dziecko ma na lewym

nadgarstku frotkę. Dorosły przedstawia dziecku następujące krótkie zadania:

Włóż woreczek do środka pudełka...Połóż woreczek na zewnątrz pudełka...

Połóż woreczek na pudełku ... pod pudełkiem...

Stań za pudelkiem...Połóż woreczek przed pudełkiem ... Jak staniesz po tej stronie ( pokazuje przeciwną), gdzie

będzie woreczek? Jeżeli dziecko milczy, dorosły pomaga Przejdź na drugą stronę stołu ... Z której strony

pudełka leży teraz woreczek?...

Pokaż prawą stronę pudełka ... Połóż woreczek z lewej strony pudełka. Jeżeli dziecko ma kłopoty, dorosły

podpowiada Stań za pudełkiem... Połóż dłonie na bokach pudełka...Popatrz na frotkę....Dorosły powtarza

zadanie....

Teraz ty ułóż podobne zadanie dla mnie...

1.3 SCENARIUSZ: Orientacja na kartce papieru

Badane kompetencje: ustalenie, w jakim stopniu dziecko orientuje się na kartce papieru ( góra i dół, lewy i

prawy brzeg, rogi górne i dolne, prawe i lewe), czy potrafi kreślić linie zgodnie z podanym kierunkiem.

Pomoce do zajęć:

kartka z bloku rysunkowego ( A 4)

kartka w kratkę ( A 5)

ołówek ( długopis )

frotka

1.3.1. Zadanie: Gdzie góra, gdzie dół na kartce papieru? Dorosły podaje dziecku kartkę i mówi:

Trzymaj ją jedną ręką, a drugą pokazuj: górny brzeg i .. dolny brzeg .... prawy brzeg...lewy brzeg... Połóż kartkę

na stole i pokazuj: górę... dół... prawą stronę...lewą stronę...Zadanie to jest wprowadzeniem ( fazą uczenia się)

do następnych zadań.

1.3.2. Zadania : Rysuj tak, jak mówię . Dziecko siedzi przy stole, dorosły obok. Przed dzieckiem jest kartka i

ołówek. Dziecko ma frotkę na lewym nadgarstku. Dorosły przedstawia dziecku dwa zadania:

Rysuj kreski tak, jak ci powiem. Najpierw z góry do dołu ... z dołu do góry ... z lewej strony do prawej ... z

prawej do lewej ... Gdyby dziecko się myliło, dorosły radzi Połóż dłonie na brzegach kartki i popatrz na frotkę.

Następnie powtarza zadanie.

Postaw kropkę w prawym górnym rogu ... postaw kropkę w lewym dolnym rogu ... połącz kropki. Jeżeli dziecko

myli się, dorosły podpowiada Połóż dłonie na górnych rogach kartki..Popatrz na frotkę... Połóż dłonie na

dolnych rogach kartki... Popatrz na frotkę... Następnie dorosły powtarza polecenia.

badania orientacji przestrzennej i klasyﬁkacji (dojrzałość szkolna).pages

1.3.4. Zadanie: Labirynt. Zadanie to trzeba zrealizować, gdy dziecko wykona poprzednie przy niewielkiej

pomocy dorosłego. Dziecko siedzi przy stole, dorosły obok. Przed dzieckiem jest kartka w kratkę i ołówek.

Dziecko ma frotkę na lewym nadgarstku.

Dorosły zwraca się do dziecka rysujemy labirynt. Rysuj kreski tak, jak ci powiem. Zaczynaj od tej kropki

( rysuje kropkę na środku kartki, na przecinających się liniach papieru w kratkę). Kreska ‐ jedną kratkę w

górę..., jedna w prawo..., dwie w dół... dwie w lewo...., trzy w górę..., trzy w prawo..., trzy w dół..., cztery w

lewo..., cztery do góry..., pięć w prawo..., pięć do dołu... Dalej rysuj sam....

Gdy dziecko ma kłopoty, dorosły dyktuje mu 4 kolejne czynności rysowania labiryntu i znowu proponuje

Dalej rysuj sam...

Jeżeli dziecko narysuje spory labirynt, dorosły ‐ w nagrodę ‐ proponuje W środku labiryntu jest serek ‐ narysuj

go... U wejścia labiryntu stoi myszka‐ narysuj ją.... Dotknij długopisem noska myszki i poprowadź ją rysując jej

drogę do serka...

1.4 SCENARIUSZ: Rozwiązywanie zadań na orientacje przestrzenną

Badane kompetencje: ustalenie w jakim stopniu dziecko potrafi korzystać z orientacji przestrzennej w

rozwiązywaniu zadań. Sprawdzenie, na ile dzieci orientują się w ruchu drogowym

Pomoce do zajęć:

frotka, którą dziecko założy na lewy nadgarstek

1.4.1. Zadania: Po której stronie siedzi kierowca? Dorosły przedstawia dziecku zadanie;.

Dzieci jadą autobusem na szkolną wycieczkę.

Po której stronie siedzi kierowca?

Jeżeli dziecko milczy, dorosły pomaga Pokaż ręką, w którą stronę jedzie autobus .... Pokaż, po której stronie

autobusu siedzi kierowca ... Powtarzam zadanie...

1.4.2. Zadanie: Po której stronie jezdni jedzie autobus. Dorosły przedstawia dziecku zadanie:

Dzieci jadą autobusem na szkolną wycieczkę.

Patrzą w kierunku jazdy i zastanawiają się:

którą stroną jezdni jedzie autobus?...

Gdy dziecko milczy, dorosły pomaga To jest jezdnia ( gest dorosłego). Pokaz ręką kierunek jazdy...... Którą

stroną jedzie autobus ....Powtarzam zadanie..

1.4.3. Zadanie: Którą stroną jezdni ciężarówka? Dorosły przedstawia dziecku zadanie:

Dzieci jadą autobusem na szkolną wycieczkę.

Patrzą w kierunku jazdy. Z naprzeciwka nadjeżdża ciężarówka,

Którą stroną jezdni jedzie?

Jeżeli dziecko milczy, dorosły pomaga Pokaż prawa ręką, w którą stronę jedzie autobus ....A teraz lewą pokaż

nadjeżdżającą ciężarówkę... Powtarzam zadanie...

1.4.4. Zadanie: Po której stronie Krzysia siedzi Ewa? Dorosły przedstawia dziecku zadanie;.

Dzieci jadą autobusem na szkolną wycieczkę.

Patrzą w kierunku jazdy.

Za kierowcą, przy oknie siedzi Krzyś, obok Krzysia siedzi Ewa.

Po której stronie Krzysia siedzi Ewa?

Gdy dziecko milczy, dorosły pomaga Wyobraź sobie, że Krzyś to ty. Siedzisz za kierowcą przy oknie . Pokaż, po

której stronie masz okno. Obok ciebie siedzi Ewa. Powtarzam zadanie...

1.4.5. Zadanie : W drodze do szkoły. Dorosły przedstawia dziecku treść zadania:

Edytka i Grześ idą do szkoły. Odprowadza ich mały piesek.

Po której stronie drogi idą dzieci?

Wyprzedza ich Jaś na rowerze.

Po której stronie drogi jedzie Jaś?

Jeżeli dziecko milczy dorosły naprowadza Po której stronie drogi chodzą piesi?

badania orientacji przestrzennej i klasyﬁkacji (dojrzałość szkolna).pages

PAKIET. Klasyfikacja

Ustalenie na jakim poziomie dziecko klasyfikuje. W jaki sposób dziecko posługuje się klasyfikacją w sytuacjach

zadaniowych. W jakim zakresie są dziecku i jak posługuje się . Jak dziecko radzi sobie z rozwiązywaniem zadań

typu szkolnego, które wymagają sprawnego klasyfikowania (tak zwane zadania o zbiorach).

3 scenariusze zawierające łącznie 11 zadań diagnostycznych.

2.1. SCENARIUSZ: Klasyfikowanie

Badane kompetencje: określenie poziomów rozumowania, na jakich dziecko klasyfikuje

Pomoce do zajęć:

kartoniki z obrazkami ( wymiar ‐ około połowy pocztówki) przedstawiające pojedyncze obiekty. Wizerunek

obiektu musi być realistyczny. Kart około 50, a wśród nich co najmniej

3 pary podobnych obrazków (np. pies i pies, piłka i piłka);

3 pary obrazków, które dadzą się ułoży tak: motyl i kwiatek, kot i miseczka z mlekiem, pies i buda;

kilka zestawów kart tworzących tzw. łańcuszki dziewczynka i konewka i kwiatek, chłopiec i wędka i ryba;

zestawy kart ( co najmniej po 4) tworzące kolekcje: a) świat ludzi (chłopiec, dziewczynka, pan, pani, babcia,

dziadek), b) świat zwierząt: mieszkających w wodzie (ryba, krokodyl), owady (mucha, pszczoła), ptaki (bocian,

jaskółka), zwierzęta leśne (wiewiórka, sarna), zwierzęta hodowlane (krowa, koń), zwierzęta domowe (pies,

kot), zwierzęta żyjące w ZOO (słoń, lew), c) świat roślin ( kwiaty, drzewa, owoce itp.), d) świat .rzeczy: domy

(blok, dom jednorodzinny, ul, buda, gniazdo), środki transportu (samochód, autobus, pociąg, tramwaj, sanki),

ubrania (bluzka, spodnie, szalik, buty itp.) naczynia ( garnek, kubek itp.), narzędzia ( młotek, nożyczki itp.)

meble ( stołek, szafa itp.), zabawki ( piłka, miś, skakanka itp.).

Przebieg eksperymentu diagnostycznego

2.1.1.Zadanie: Co do siebie pasuje? Dorosły układa przed dzieckiem obrazki w szeregach tak, aby nie

sugerować skojarzeń ( podobne obrazki nie mogą być obok siebie). Układając kolejne obrazki ‐ w rozmowie ‐

skłania dziecko, aby nazywało to, co jest na obrazku. Nazywanie obrazków oznacza, że dziecko rozpoznało to,

co się na nich znajduje ( nie jest to egzamin z nazywania obrazków). Dlatego, jeżeli dziecko waha się, bo ma

kłopoty z nazwaniem obrazka, dorosły stwierdza Nic się nie stało i go odkłada.

Na koniec dorosły pokazuje dziecku wszystkie obrazki mówiąc Straszny tu bałagan. Zrobimy porządek .

Dobierz obrazki tak, aby pasowały do siebie.. To, co jest na obrazkach ma do siebie pasować … Dziecko

podaje dorosłemu obrazki, a on pyta: Dlaczego to do siebie pasuje?... Czy coś jeszcze do tego pasuje?

Dorosły akceptuje wszystko to, co dziecko robi i mówi. Gdy dziecko przestaje kompletować obrazki, trzeba

pomóc. Przewidziane są następujące formy pomocy. Jeżeli dziecko:

‐ wybierało pojedyncze obrazki, dorosły wskazuje obrazek i pyta Co jeszcze pasuje do tego obrazka? Być

może dziecko dobierze obrazki do pary;

‐ dobrało pary kart z podobnymi obrazkami ( np. motyl i motyl), dorosły sugeruje Może coś pasuje do motyla?

Dziecko może wówczas dobrać parę obrazków na zasadzie np., motyl i kwiatek ( para funkcyjna ‐ bo motyle

siadają na kwiatkach);

‐ dobierało pary kart na zasadzie pies i buda ( para funkcyjna ‐ bo pies mieszka w budzie), dorosły pyta Może

coś jeszcze pasuje do psa i budy? Może dziecko dobierze np. miskę ( będzie to tzw. łańcuszek) i ułoży mini

opowiadanie;

‐ dobiera karty w kolekcje z kartą centralną wyjaśniając np. To są zabawki tej dziewczynki, dorosły zachęca

Może jeszcze coś się da wybrać do innej kolekcji?

Przy takich formach pomocy dzieci pokazują, jakie rozumowania znajdują się w ich strefie najbliższego

rozwoju. Gdy mimo zachęty dziecko przestaje kompletować obrazki ‐ zrealizowało zadanie. Pozostałe obrazki

trzeba zebrać i schować

2.2 SCENARIUSZ : Segregowanie i definiowanie

Badane kompetencje: ustalenie, czy w strefie najbliższego rozwoju dziecka znajdują się już czynności

intelektualne pozwalające klasyfikować na poziomie operacji konkretnych. W jakim stopniu dziecko potrafi

budować pojęcia i systematyzować je

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: