Moduł 3.pdf

Specyfika opieki nad chorym psychicznie

1. Zasady komunikowania się z pacjentem z zaburzeniami psychicznymi

2. Problemy związane z hospitalizacją psychicznie chorych

3. Pielęgnowanie chorych w różnych stanach chorobowych

Specyfika opieki nad chorym psychicznie

1. Zasady komunikowania się z pacjentem z zaburzeniami

psychicznymi

Komunikowanie się pielęgniarki z pacjentem chorym psychicznie polega na

przekazywaniu wiedzy, emocji oraz uczuć, a także odpowiednim ustosunkowaniu się do

chorego. O właściwej komunikacji mówimy wówczas, gdy pielęgniarka pozwala, aby

pacjent mógł wyrazić swoje problemy, pragnienia, wątpliwości, obawy i lęki. Ta sytuacja

ułatwia poznanie jego oczekiwań i potrzeb.

Efektywne komunikowanie się z pacjentem wymaga od pielęgniarki wiedzy o tym

procesie, musi być również celowe, świadome i stosowane adekwatnie sytuacji.

Ważnym elementem, który ma wpływ na komunikowanie się z pacjentem

psychiatrycznym jest autentyczność — polegająca na szczerości, niezakładaniu maski.

Taki zachowanie pielęgniarki nie wywołuje lęku i chęci wycofania się chorego. Ma również

wpływ na budowanie zaufania, które jest procesem, a nie jednorazowym zdarzeniem.

Zaufanie buduje się również przez akceptację i samoakceptację . Akceptacja jest to

bezwarunkowy, pozytywny stosunek do innych, szacunek dla ich indywidualności oraz

życzliwość, a także troska — niezależnie od sytuacji. Dzięki temu pielęgniarka pomaga

dostrzegać pacjentowi swoje mocne strony i budować jego wiarę we własne możliwości.

Samoakceptacja pielęgniarki to pierwszy krok do wysokiej samooceny, która umożliwia

otwartość i spontaniczność, zjednujące sympatię chorego psychicznie oraz eliminujące

nieufność, a nawet podejrzliwość. Skutecznym sposobem budowania samoakceptacji

przez pielęgniarkę jest zdanie sobie sprawy z posiadanych umiejętności i zdolności,

a także rozwijanie osobowości. Uświadomienie sobie przez nią swoich mocnych stron

zwiększa szacunek dla samej siebie (a tym samym samoakceptację). Ważne jest, aby

odkrywanie swoich potencjalnych mocnych stron i stałe rozwijanie odbywało się przez

ćwiczenia, istotne jest również zdobywanie wiedzy o tym, jak swoje dobre strony

efektywnie wykorzystać w praktyce terapeutycznej.

Pielęgniarka komunikująca się z pacjentem psychiatrycznym powinna mieć umiejętność

adekwatnego postrzegania siebie i innych. Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na

ten proces są emocje oraz uczucia przeżywane przez nią i ich świadome kontrolowanie.

Specyfika opieki nad chorym psychicznie

Komunikowanie się pielęgniarki z pacjentem odbywa się w sposób werbalny oraz

niewerbalny. Komunikacja werbalna dokonuje się za pomocą słów, a niewerbalna

przez kontakt wzrokowy, wygląd, mimikę, ton głosu, postawę ciała, sposób poruszania

się i gestykulacji, a także dystans przestrzenny oraz dotyk. O jakości i precyzji

komunikowania decyduje zbieżność obu jej sposobów — im bardziej są zbieżne, tym

bardziej jest ono precyzyjne i poprawne.

Mowa ciała jest równie ważna jak słowna, a jeśli chodzi o przekazywanie informacji

o emocjach — nawet ważniejsza. Przekaz ten jest z reguły mniej świadomy, co

w przypadku komunikowania się pielęgniarki z pacjentem jest szczególnie ważne,

komunikaty nadawane i odbierane w sposób niewerbalny mają wpływ na rozwój

prawidłowych relacji pomiędzy osobą opiekującą się i chorym.

Cele komunikowania się z pacjentem psychiatrycznym sprowadzają się w przypadku

pielęgniarki do:

 zainicjowania, podtrzymania i rozwoju terapeutycznego relacji,

 diagnozy problemów zdrowotnych pacjenta,

 planowania z pacjentem i jego rodziną zindywidualizowanej opieki,

 wdrożenia określonych celów interwencji pielęgniarskich,

 oceny — wraz z pacjentem — jego zindywidualizowanej opieki,

 udzielania informacji pozytywnych i uświadamiania choremu jego mocnych stron oraz

możliwości,

 obniżania lęku pacjenta oraz łagodzenia napięć wywołanych chorobą i stosowanymi

metodami leczniczymi,

 poznania oczekiwanego i otrzymywanego wsparcia społecznego pacjenta,

 oceny rozwoju pacjenta i jego reakcji na plan terapeutyczny,

 edukowania zdrowotnego pacjenta.

Komunikowanie się z chorym psychicznie jest efektywne, jeżeli prowadzi do realizacji

założonych celów. Ze strony pielęgniarki sprzyjają temu:

 znajomość swoich mocnych stron,

 wrażliwość na stan pacjenta,

 nieocenianie pacjenta,

 zapewnienie bezpieczeństwa,

 okazanie szacunku drugiej osobie,

 jasne stawianie problemu, dodawanie odwagi rozmówcy i bycie konkretnym,

 współdziałanie.

Specyfika opieki nad chorym psychicznie

Komunikację zakłócają niewłaściwe zachowania pielęgniarki wobec pacjenta, takie jak

przerywanie wypowiedzi, zaprzeczanie i negowanie, lekceważenie i okazywanie irytacji.

Aby dokładnie zrozumieć treść wypowiedzi oraz to, co przeżywa pacjent psychiatryczny,

pielęgniarka powinna stosować odpowiednie techniki komunikowania, używając ich

w sposób świadomy, selektywny i z wrażliwością.

Do najważniejszych metod stosowanych podczas komunikacji należą:

 odzwierciedlenie emocji — ujmowanie w słowa tego, co pacjent przeżywa,

wypowiadając odpowiednie treści,

 wyjaśnienie albo interpretacja, czyli skupienie się na treści tego, co pacjent mówi,

poszukiwanie logicznych powiązań i znaczeń,

 powtarzanie — ujmowanie wypowiedzi pacjenta innymi słowami,

 pytania wyjaśniające,

 umiejętne operowanie milczeniem oraz milcząca akceptacja,

 konfrontowanie, rozpoznawanie swoich uczuć, bycie świadomym doświadczeń

pacjenta, opisywanie i dzielenie uczuć — modelowanie ekspresji uczuciowej,

 interpretowanie pytań,

 informowanie, udzielanie rad i wygłaszanie opinii opartych na doświadczeniu

pielęgniarki,

 wspieranie przez słuchanie oraz stwierdzenia wyrażające zrozumienie i aprobatę dla

pacjenta,

 budowanie nadziei, pocieszanie, wzbudzanie wiary pacjenta oraz dostarczanie

bodźców kierujących jego uwagę na tematy pogodniejsze,

 identyfikowanie mocnych stron pacjenta,

 modelowanie,

 nagradzanie.

Pielęgniarka odpowiedzialna za komunikowanie się z pacjentem psychiatrycznym powinna

znać i praktykować wspomniane techniki, gdyż efektywne komunikowanie to nie tylko

droga wymiany informacji i uczuć, ale również narzędzie pracy w procesie

terapeutycznym.

Obowiązkiem pielęgniarki jest również zapewnienie choremu wsparcia

w trudnych chwilach, umożliwienie pełnego otwarcia i poznania siebie oraz uświadomienie

problemów i wspólne ustalenie sposobów ich rozwiązania.

Specyfika opieki nad chorym psychicznie

W trakcie takiego komunikowania pacjent psychiatryczny ma okazję pełniej zobaczyć

swoje problemy, nazwać je i zobiektywizować, czyli spojrzeć na nie z pewnego dystansu

— jakby z pozycji zewnętrznego obserwatora. Ma możliwość zrozumienia powiązań

i prawidłowości zachodzących w jego myśleniu, uczuciach, zachowaniu i aktywności.

Poznając siebie, jest coraz bliżej pozytywnego rozwoju własnej osoby.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: