Budowa morfologiczna i układ ruchu
· ciało otoczone sztywnym szkieletem zewnętrznym
· posiadanie mięsni przyczepionych do wewnętrznych części szkieletu pełniących funkcję prostowników jak i zginaczy
· posiadanie w różnych częściach ciała segmentów o odmiennej budowie i funkcjach
· każdy segment otoczony twardymi płytami - sklerytami
· sklerytydzielą się na: grzbietowy - tergit, brzuszny - sternit, boczne - pleuryty (tylko owady)
· segmenty zlewają się tworząc tagmy
· odnóża dwugałęziste przy czym u form bardziej zaawansowanych zanik gałęzi zewnętrznej
Układ oddechowyskorupiakokształtne
· skrzelodyszne
· skrzela blaszkowate, u podstawy odnóży krocznych
· u dziesięcionogów ukryte w jamach skrzelowych
pajęczaki
· systemy tchawkowe
· w odwłoku wykształciły się płucotchawki (grzebykowate, spłaszczone rozgałęzienia pni tchawkowych omywane przez hemolimfę )
tchawkodyszne
· ektodermalny system tchawkowy - rozgałęziona sieć rurek oplatająca ciało
· przetchlinki - po bokach głównie w odwłoku
· przetchlinki prowadzą do pni tchawkowych, te zaś rozgałęziają się na drobniejsze
· tracheole - końcowe kapilarne odcinki zawierające płyn umożliwiający rozpuszczanie i dyfuzję tlenu do otaczających komórek
Układ krążenia
· otwarty
· rurkowate serce po stronie grzbietowej, zamknięte w worku osierdziowym
· krew tłoczona aortą w kierunku głowy wlewa się do jamy ciała w okolicy zwojów mózgowych , skąd zbierana jest przez żyły i płynie do narządów oddechowych, natleniona trafia do worka osierdziowego, a z niego przez specjalne otwory w komorach dostaje się do wnętrza serca
· u owadów układ nie pełni funkcji oddechowych; serce wspomagane przez mięśnie skrzydlaste; 8 komór
· hemolimfa tchawkodysznych jest bezbarwna
· większe stawonogi posiada niebieską hemocyjaninę, rzadziej hemoglobinę
Układ pokarmowyskorupiakokształtne
· jelito przednie i tylne schitynizowane
· żołądek podzielony na dwie części: żującą ze schitynizowanymi blaszkami rozcierającymi pokarm i pyloryczną z delikatnymi wyrostkami filtracyjnymi
· do jelita środkowego uchodzą wyrostki wątrobowe
· odżywiają się półpłynnym pokarmem
· umięśniona gardziel
· jelito środkowe posiada wyrostki zwiększające powierzchnię wchłaniania oraz tzw. Gruczoł wątrobowy, którego wydzielina wyrzucana na zewnątrz trawi ciało ofiary
· brak aparatu do obróbki mechanicznej pokarmu
owady
· każdy rodzaj pokarmu
· wykształcenie aparatów gębowych poprzez modyfikację części odnóży głowowych (gryzące; gryząco-liżące; kłująco-ssące; ssące; liżąco ssące)
Układ wydalniczy
· żyjące w wodzie wydalają głównie amoniak, przez pary zmodyfikowanych nefrydiów, zwanych gruczołami czułkowymi lub szczękowymi
· stawonogi lądowe zmieniły strategię wydalania
· wydalają kwas moczowy lub guaninę, które łatwo wytrącają się z wody
· funkcje wydalnicze pełnią cewki Malpighiego - palczaste uchyłki leżące na granicy jelita środkowego i tylnego
· nabłonki wydalnicze zbierają metabolity i wydalają do światła cewek; przesącz wędruje do jelita, w którym następuje resorpcja wody (duża oszczędność wody)
Układ nerwowy
· doskonale rozwinięte centra decyzyjne
· dwa kierunki ewolucji
· rozwój mózgu: zwoje nadgardzielowe osiągają znaczne rozmiary; podział mózgu na trzy części (przodomóżdże - ośrodki analizy wzrokowej; śródmóżdże - dotyk i węch; tyłomóżdże - funkcje wegetatywne)
· u owadów społecznych znajdują się ciałka grzybkowate odpowiedzialne za ich zachowanie społeczne
· u pajęczaków mózg składa się tylko z dwóch części
· koncentracja elementów brzusznego łańcuszka nerwowego: zlewanie się lewej i prawej strony układu; koncentracja poszczególnych zwojów w tagmach
Narządy zmysłów
· sensyle - podstawa konstrukcji receptorów
· oczy złożone z oczek prostych - omatidiów
· narządy tympalne - odbiór wrażeń słuchowych rozmieszczone na odnóżach lub na odwłoku
· narządy strydulacyjne - służą do wydawania dźwięków
· niemal wszystkie stawonogi posiadają sensyle węchowe pozwalające na wykrycie samicy
Maciek.eu.mk