ASPEKTY PISANIA:1)techniczny-dziecko potrafi napisać literę, umieścić w liniaturze, czy myli litery, czy pismo jest czytelne , czy nie;2)formalny-pod względem poprawności ortograficznej, przestrzeganie pewnych reguł zapisu; 3)pragmatyczno-twórczy-pisanie jako umiejętności zredagowania pewnej wypowiedzi( ćw. Kompozycyjne, stylistyczne), dziecko samodzielnie redaguje wypowiedzi
ASPEKTY CZYTANIA:1)techiczny-kojarzenie znaków graficznych z fonicznymi, poziom podstawowy;2)semantyczny-rozumienie znaczeń poszczególnych fragmentów tekstu( czytanie ze zrozumieniem);3)krytyczno-twórczy-refleksyjny, krytyczny stosunek do odczytywanych treści i ich znaczeń, umiejętności korzystania z nich i ich przetwarzania ( nie wystarczy że umiem odczytać ale też rozumiem treść czytanego tekstu i potrafię sie do niego ustosunkować i wykorzystać); 4)funkcjonalne-po to aby sie czegoś nauczyæ;5)emocjonalne-dla przyjemności.
ĆWICZENIA PRZYGOT. DO CZYTANIA ZE ZROZUMIENIEM:1)dobieranie parami zdań z rozsypanki zdaniowej ( pytanie + odpowiedzi),2)dobieranie odpowiednich podpisów do obrazków;3)układanie opowiadania z rozsypanki zdaniowej;4)szukanie odpowiedzi ( podczas cichego czytania) na pytanie naucz.; 5)samodzielny wybór fragm. Tekstu który zostanie zilustrowany i podpisany wybranymi zdaniami tego tekstu.
ĆWICZENIA USPRAWNIAJ･CE CZYTANIE ZE ZROZUMIENIEM:1)wyszukiwanie w tekście postaci o podobnym wyglądzie , zachowaniu, oraz niektórych cechach charakteru, 2)wyróżnianie opowiadań, oposów , dialogów;3)wyszukiwanie najładniejszych, najciekawszych fragm. Prozy; 4)ćw. Których celem jest wdrażanie uczniów do umiejętności zdawania sprawy z treści czytanki po cichym przeczytaniu;5)po cichym przeczytaniu tekstu ćw. W mówieniu , które przygotowuje uczniów do wydzielania obrazów i nadawania im tytułów jako przygotowanie do planu
ĆWICZENIA WZROKOWE ORAZ ORINTACJI PRZESTRZENNEJ: cel-ćwiczenia wykonujemy po to aby dzieci: zapamiętały kształt liter, rozmieszczenie w liniaturze litery, różnicowały litery, orientacja w kierunku, odróżnienie litery drukowanej od pisanej; ćwiczenia: dopasuj cień do obrazka, domino, wyszukiwanie różnic na dwóch obrazkach, dopasowywanie kształtów do otworów, obserwacja, zapamiętywanie co przybyło, co ubyło.
ĆWICZENIA GRAFOMOTORYCZNE: cel :Wdrażanie dokładności, staranności,utrwalenie kierunku pisania, pisanie odpowiednich kształtów, dziecko ma jak najmniej odrywało rękę; ćwiczenia; rysowanie szlaczków, linii, obrysowywanie kształtów, pisanie na piasku, pisanie po śladzie, wypracowanie odpowiedniej siły nacisku narzędzia pisarskiego.
ĆWICZENIA MANUALNE:cel-zwolnienia napięcia stawowo- mięśniowego,ćwiczenie precyzji ruchów; ćwiczenia: wycinanie, gniecenie, kolorowanie wg wzoru, nawlekanie koralików w odp. Sekwencji, przewlekanki, sklejanie modeli samolotów.
ĆWICZENIA SŁUCHOWE:różnicowanie dźwięków wydawanych przez różne zwierzęta, różnicowanie dźwięków ulicy, wyklaskiwanie rytmów, różnicowanie dźwięków instrumentów, identyfikacja różnych melodii.
ĆWICZENIA SłUCHU FONEMOWEGO:cel- nauczenia dziecka różnicowania poszczególnych głosek, różnicowanie dźwięków mowy poprzez wypracowanie cech dystynktywnych głoski; ćwiczenia:dzielenie wyrazu na sylaby z klaskaniem, gromadzenie wyrazów zaczynających się na odpowiednia głoskę, szukanie rymów do wyrazów, rozpoczynamy wyraz od głoski ostatniej z wyrazu poprzedniego, szukanie wyrazów o tej samej liczbie głosek.
ĆWICZENIA SŁOWNIKOWO-FRAZEOLOGICZNE: cel- wzbogacanie i uściślanie różnorodnego słownictwa poprzez wprowadzanie nowych wyrazów i związków frazeolog.; wdrażanie do świadomego stosowania określeń i związków, wprowadzanie do czynnego słownika uczniów terminów gramatycznych z zakresu nauki o języku, precyzowanie słownictwa, aktywizacja słownictwa, bogacenie słownictwa, uwrażliwienie uczniów na estetykę wypowiedzi poprzez zapoznanie uczniów wraz z nowym wyrazem, z jego związkami frazelog. I jego idiomami, jak najpełniejsze opanowanie słownictwa ogólnonarodowego. ćwiczenia:- układanie zdań z zastosowaniem nowo wprowadzonego wyrazu, stawianie przez nauczyciela pytań wymagających zastosowania określonych związków frazeolog. W odpowiedzi, tworzenie słowników frazeologicznych, wypisywanie przez uczniów związków frazeolog. Z opracowywanego tekstu literackiego, zastępowanie wyrazów o znaczeniu szczegółowym wyrazami o znaczeniu ogólnym.
ĆWICZENIA SYNTAKTYCZNE; cel: kształtowanie umiejętności zamykania myśli w granicach zdania, nauczenia dzieci, że zdanie symbolizuje jakiś proces ujęty w ramy czasu i przestrzeni, rozwijanie zdań pojedynczych w zdania złożone, określenie związków miedzy wyrazami, kształcenie komunikatywnego posługiwania się językiem ojczystym; ćwiczenia : wyróżnianie zdań w tekście, rozkład zdania złożonego na zdania pojedyncze, układanie zdań z rozsypanki wyrazowej, uzupełnianie zdań złożonych odpowiednio dobranym spójnikiem, zamiana zdania na równoważnik, konstruowanie zdania pojedynczego, rozwiniętego, ubogiego itp.
ĆWICZENIA STYLISTYCZNE: styl-określony pewien sposób mówienia, pisania, mianem stylu określamy sposób wyboru ?środków językowych, ćwiczenia: uzupełnianie tekstu lukami z prawem wyboru słów, ćwiczenia w budowaniu zdań na określony temat nie z rozsypanki wyrazowej, budowa wstępu, rozwinięcia zakończenia, ułóż zdania z wyrazami (ó, ż- trudność ortograficzna)ĆWICZENIA STYLISTYCZNE NIE WYSTĘPUJĄ SAMODZIELNIE!
ĆWICZENIA KOMPOZYCYJNE;cel: nauczenie dziecka budowania wypowiedzi, które dawałyby całość przemyślaną , logiczną, składającą się z logicznie powiązanych części, ćwiczenia:układanie historyjek obrazkowych, ( można nazywać podpisać każdą część historii, robienie planu), działania na gotowych tekstach tj. Wyodrębnienie poszczególnych części ( wstęp, rozwinięcie, zakończenia), redagowanie planów do tych tekstów, pisanie bajki, dziecko ma już część napisaną , ma podane pytania i musi na nie odpowiedzieć , na koniec dziecko może sobie wybrać zakończenie, w opowiadaniu może być opuszczona jedna część (np. Wstęp) dziecko musi ja dopisać, uzupełnić
ĆWICZENIA ROZWIJAJĄCE JĘZYK MÓWIONY UCZNIA: wdrażanie do kulturalnego , komunikatywnego prowadzenia rozmowy na różne tematy, słuchanie opowiadań nauczyciela, utworów poetyckich, zbiorowe układanie dialogów do sytuacji na obrazku, zbiorowe i indywidualne przekształcanie zdań, rozpoznawanie przedmiotów na podstawie ich opisów, wypowiedzi wielozdaniowe na jeden temat podany przez nauczyciela
METODA ANALITYCZNO-SYNTETYCZNA O PODŁOŻU FONETYCZNYM I FUNKCJONALNYM:fonetycznym- dziecko nie widzi wyrazu tylko go słyszy, dokonuje analizy głoskowej wyrazu, buduje model głoskowy wyrazu( tyle kartoników ile głosek), różnicuje samogłoski i spółgłoski ( czerwony i niebieski kartonik), w zamian głoski wprowadzana jest litera. Model wyrazowy uzupełniany jest sukcesywnie, tak jak dziecko poznaje litery. kolejność wprowadzanych liter może być różna. Funkcjonalna-w tej metodzie pracuje równocześnie zmysł wzroku i słuchu, dziecko słyszy i widzi wyraz w którym pojawia się nowa litera, wyodrębnia ja zarówno dokonując analizy słuchowej jak i wzrokowej , a potem nast. Synteza wzrokowa i słuchowa
CHARAKTERYSTYKA ODIMIENNEJ METODY NAUKI CZYTANIA IRENY MAJCHRZAK :1) w obecności dziecka nauczyciel pisze jego imię, mówi po kolei jaką pisze literę , dziecko przykleja kartonik ze swoim imieniem w dowolnym miejscu na ścianie, umie je odnaleźć wśród innych imion, 2) wypisanie na ścianie wszystkich liter w kolejności alfabetycznej , po kolei wprowadza się nowe litery, szuka się ich w imionach, 3)targ liter- dziecko otrzymuje kopertę z literami ze swojego imienia, może wymieniać sie z innymi na litery, próbuje układać ciągi wyrazów z liter z koperty, 4)kartoniki z sylabami 5)nazywanie świata ( 80-100 wyrazów- rzeczowniki które nazywają wszystko to co wokół dziecka sie znajduje) każdy otrzymuje kartonik z wyrazem , ma go odczytać i przyporządkować do odp. Rzeczy; 6) bank ilustracji-ok 80 czynności, rośliny, zwierzęta, które wcześniej dziecko nie mogło podpisać, po tych etapach można przejść do czytania łatwych książeczek dla dzieci.
TRUDNOŚCI ORTOGRAFICZNE PRZEZNACZONE DO OPANOWANIA W RAMACH EDUK. POLONIST.Z jakimi trudnościami ortograficznymi powinno zetknąć się dziecko w kl. 1-3.
1. Pisownia, „Ó” „U”
- wymiana „ó” na o
- zakończenia „-ówka” „-ówna”
może być, ale nie musi
- wymiana „ó” na „a” „e”
- „u” w końcówkach wyrazowych
2. Pisownia „RZ”
- wymiana na „u”
- pisownia „rz” po wybranych spółgłoskach
- zasady pisowni po niektórych zakończeniach wyrazowych
- dzieci z reguły nie poznają pisowni „Ż”, tylko zaznajamiają się w wybranych wyrazach
- „Ż” na „g” wprowadzają niektóre podręczniki
- nie ma reguły wprowadzania „ch”, „h” tylko wyrazy z tymi literami, na tyle by mogły pisać
- oznaczenie miękkości
- pisanie samogłosek nosowych „ę” „ą”
wypowiadamy zawsze ‘ą” na końcu wyrazu, ale nie
przed spółgłoskami szczelinowymi w, f, s, z, sz
- pisownia wyrazów, w których zachodzi zjawisko utraty dźwięczności w wygłosie i upodobnienia między wyrazowe
- wielka litera
ZASADY NAUCZANIA ORTOGRAFII:1. Systematyczności- należy za każdym razem uczulać dzieci na prawidłowy zapis od najprostszych wyrazów do poważniejszych
2. Profilaktyki- błędom ortograficznym należy zapobiegać. Nauczyciel powinien przewidzieć z jakimi wyrazami uczniowie będą mieć problemy
3. Stopniowania- trudności ortograficzne należy w sposób stopniowy przekazywać podopiecznym od wyrazów prostych najtrudniejszych ( by zapobiec sytuacji że dzieci umieją napisać gżegżółka a nie umieją napisać poprawnie góra)4. Integracji- zasada łączenia ortografii z innymi przedmiotami np. jest biologia i nauczyciel nie zwraca uwagi jak uczniowie piszą słowo grzyb, ponieważ uważa że ortografią należy zajmować się na lekcjach polskiego.5. Aktywności- zasada ta mówi o tym że większe prawdopodobieństwo że uczeń zapamięta pisownie jest wtedy jak sprawdzi pisownie danego słowa w słowniku.6. Poglądowości- właściwy dobór i celowe wykorzystanie różnych środków dydaktycznych. 7. Kontroli i oceny- kolorowa ortografia
RODZAJE ĆWICZEŃ ORTOGRAFICZNYCH 1)Ćw. WPROWADZAJĄCE- takie ćw. Których celem jest zapoznanie z nową trudnością ortograficzną, z nową grupa wyrazów.
2)Ćw. UTRWALAJĄCE- ich zadaniem jest utrwalenie poznanej już trudności ortograficznej.
3)Ćw. SPRAWDZAJĄCE- służą sprawdzeniu stopnia przyswojenia pisowni określonej grupy wyrazów, umiejętności zastosowania poznanej reguły ortograficznej.
W ćw. sprawdzających mogą się pojawić tylko takie wyrazy, z którymi dziecko się zetknęło.
Ćw. Sprawdzające ma dla nauczyciela wartość nie tylko oceny wiadomości dziecka, ale również diagnostyczną ( jak dzieci pojęły reguły ortograficzne), jeżeli wypadnie źle, oznacza to, że źle zrozumiały lub za mało zostało to utrwalone jest to sygnał dla nauczyciela.
Ćwiczenia ortograficzne musza być integrowane z innymi metodami ćwiczeń, z innymi rodzajami ćwiczeń językowych.
Inny podział ćwiczeń ortograficznych 1)przepisywanie-wyćwiczenie połączenia czynności ruchowej z pamięcią wzrokową, uczeń zapamiętuje obraz graficzny wyrazu jako całość, a nast. Reprodukuje go w poprawnej postaci( u dzieci młodszych); 2)pisanie z pamięci- pośrednia forma pomiędzy przepisywaniem a pisaniem ze słuchu, polega na zapamiętaniu obrazu graficznego pojedynczego wyrazu , który nast. Zapisuje z pamięci. Wyobrażenia jakie powst. W trakcie pisania z pamięci rozwijają spostrzegawczość, uwagę oraz świadomość ortograficzną. Dwa etapy czynności:przygotowanie problemu ortograf. Przez nauczyciela i uczniów; zapisanie tekstu przez uczniów, nast. Sprawdzenie go ewentualna korekta, należy uprzedzić uczniów aby zwracali uwagę na trudności ortograf.3)pisanie ze słuchu-dyktando, ćw. Które ma na celu usłyszenie słowa mówionego przez nauczyciela, nast. Rozłożenie go na dźwięki i przyporządkowanie odp. Znaków graficznych, a nast. Zapisanie go. Rodzaje dyktand: wprowadzające, utrwalające, sprawdzające.4) pisanie z komentowaniem- dyktowanie tekstu przez nauczyciela z jednoczesną analizą ortograficzną dokonywaną głośno przez poszczególnych uczniów. Rodzaje komentowania: pełne(wyjaśniany cały zapis tekstu oraz wyst. Reguły ortogr. I zjawiska gramatyczne), pewnych grup wyrazów, pojedynczych wyrazów oraz tłumaczenie ich pisowni. 5)autodyktanda- połaczenie elem. Nauczania ortogr. Z ćwiczeniami stylistycznymi, przydatne w pisaniu samodzielnych prac, uczeń ma podane wyrazy które mogą być wykorzystane w trakcie pisania przez niego pracy na podany temat, wcześniej wyjaśnione sa trudności, bardzo lubiana forma ćwiczeń to zadania o charakterze gier dydaktycznych, zagadek , krzyżówek
ETAPY PRACY PRZY OPRACOWYWANIU ZAGADNIEŃ ORTOGRAFICZNYCH
1)Zgromadzenie materiału językowego zawierającego dana trudność ortograficzną2)Analiza wyodrębnionego zjawiska ortograficznego3)Sformułowanie wniosku wypływającego z analizy4)Utrwalenie trudności ortograficznej 5)Sprawdzenie stopnia trudności przyswojenia
„ Metoda sukcesywnego dostarczania informacji odnośnie danego pojęcia, spiralny układ treści”
WPROWADZANIE NOWEJ LITERY
1.Stworzenie syt do ćw w mówieniu- rozm na temat ilustracji przedstawiającej przedm, osoby, elementy, w nazwach których jest wprowadzana litera.
2.Wyeksponowanie przez nauczyciela wyrazu podst oraz ilustracji lub przedm.
3.Analiza i synteza słuchowo-wzrokowa wyr podst
· Wybrzmiewanie sylab,głosek, wypowiadanie całego wyrazu
· Wypowiadania kolejnych sylab połączone z klaskaniem- liczenie sylab
· Wypowiadanie kolejnych głosek (spółgłoska-klaśnięcie, samogłoska-rozłożenie rąk)
· Liczenie głosek w wyr podst
· Budowanie struktury dźwiękowej wyr z wykorzystaniem kartoników- prostokątów czerwonych i niebieskich
· Liczenie samogłosek i spółgłosek
· Zastępowanie kartoników znanymi, wcześniej wprowadzonymi literami
· Wyodrębnienie nowej głoski w wyrazie, podpisie do ilustracji- określenie, czy jest to samogłoska czy spółgłoska
4.Ćwiczenia w analizie słuchowej różnych wyr z wprowadzaną literą (głoską) w nagłosie, śródgłosie i wygłosie
5.Demonstracja nowej litery drukowanej- wielkiej i małej
6.zastąpienie nową literą (drukowaną) odpowiedniego kartonika w wyr podst
7.Demonstracja nowej litery pisanej – wielkiej i małej – porównanie jej z drukowaną
8.Pokaz pisania litery –na tablicy, bez liniatury i w liniaturze, zwrócenie uwagi na kierunek pisania.
9.Nauka pisania litery
· Analiza kształtu litery
· Ćw w pisaniu bezśladowym- palcem w powietrzu, na blacie ławki
· Ćw w pisaniu flamastrem po śladzie (na kartce z wzorem litery włożonej do torebki foliowej formatu A4) :
- pisanie bez liniatury litery dużego formatu
- pisanie w liniaturze powiększonej
- pisanie w liniaturze znormalizowanej
· ćw w pisaniu flamastrem na folii bez wzoru:
- pisanie bez liniatury
- pisanie w liniaturze (na kartce z liniaturą włożonej do torebki foliowej)
· pisanie litery w liniaturze w zeszycie ćw- po śladzie i bez śladu
uwaga: w miarę nabywania przez dzieci coraz większej sprawności grafomotorycznej nauczyciel może przejść od pisania bezśladowego do pisania w zeszycie ćw.
10.pisanie nowej litery wielkiej i małej w połączeniu z innymi literami (pisanie sylab)
11.Pisanie wyrazów z nową literą –przepisywanie wyrazów wzorów
12.Pisanie zdań z wyrazami zawierającymi nową literę
13.Czytanie tekstu z podręcznika, rozmowa na temat przeczytanego tekstu. Wyszukiwanie w tekście wyrazów z...
monjab