Andrzejewski Jerzy - Bramy raju.pdf - literatura współczesna - de-grengolada

J ERZY A NDRZEJEWSKI

B RAMY RAJU

„Jak potężnym i powszechnym było religijne rozmarzenie, świadczy o

tym owa dziwna wyprawa krzyżowa dzieci, która na kilka lat przed śmiercią

Innocentego III (1213) poruszyła południowo–wschodnią Francję, a nawet

niektóre niemieckie okolice. Pastuszek pewien począł głosić, że duchy

niebieskie oznajmiły mu, jako grób święty może być wybawionym tylko przez

niewinnych i małoletnich. Chłopcy i dziewczęta w wieku od ośmiu do szesnastu

lat opuszczali swoje rodzinne miejsca, zbierali się w tłumy i dążyli ku brzegom

morza. Wiele ich poginęło z utrudzenia i niedostatku, wiele także stało się

łupem chciwych handlarzy, którzy wabili te dzieci do siebie, a potem je

sprzedawali w niewolę”.

Fryderyk Schlosser, „Dzieje powszechne”.

Na czas powszechnej spowiedzi zaprzestano wszelkich pieśni, miał się właśnie ku

końcowi trzeci dzień powszechnej spowiedzi i wciąż szli ogromnymi lasami kraju Vendôme,

szli bez pieśni i bez dzwonienia w dzwonki, w ciasno stłoczonej gromadzie, tylko monotonny

szelest paru tysięcy nóg było słychać, czasem skrzypienie wozów, które zamykały pochód

dzieci wioząc te, które zasłabły z wyczerpania lub miały nogi zbyt dotkliwie poranione, aby

móc iść pieszo, droga wśród starej puszczy zdawała się nie mieć początku i końca, już piąta

niedziela mijała od owej przedwieczornej godziny, kiedy Jakub z Cloyes, zwany Jakubem

Znalezionym, a ostatnio niekiedy Jakubem Pięknym, opuścił był swój samotny szałas ponad

pastwiskami należącymi do wsi Cloyes i powiedział do czternastu pasterzy i pasterek z

Cloyes: objawił mi Bóg wszechmogący, aby wobec bezdusznej ślepoty królów, książąt i

rycerzy dzieci chrześcijańskie okazały łaskę i miłosierdzie dla miasta Jerozolimy, które jest w

rękach pogańskich Turków, ponieważ ponad wszelkie potęgi na ziemi i na morzu ufna wiara

oraz niewinność dzieci największych dzieł może dokonać, w czternaścioro wyruszyli w tę noc

wiosenną pełną bicia dzwonów i płaczu opuszczanych matek, lecz teraz, gdy weszli w

puszczę i od trzech dni trwał czas powszechnej spowiedzi, oczyszczającej z wszelkich

grzechów i przewinień, było ich wiele ponad tysiąc, dalekie słońce obojętnie płonęło ponad

obszarami cienia, wilgoci i ciszy, mocniejszym od jego dalekiego blasku był mrok potężnych

pni i konarów, liści i gałęzi, o świtach, gdy światło jeszcze kruche i nieśmiałe poczynało się

powoli wznosić nad obszarami zieleni i milczenia, poranne ptaki wrzeszczały w gąszczach

puszczy, wrzeszczały również i wtedy, gdy zapadał zmierzch, a nocami, kiedy szli, aby nie

przerywać czasu spowiedzi, więc nocami pełnymi monotonnego szelestu paru tysięcy bosych

nóg biegły ku nim z ciemności żałosne kuwikania puszczyków, w ciemnościach kołysały się

bezgłośnie czarne krzyże, chorągwie i feretrony, teraz miał się właśnie ku końcowi trzeci

dzień powszechnej spowiedzi, stary człowiek, który od trzech dni spowiadał dzieci, był

dużym i ciężkim mężczyzną w brunatnym habicie brata minoryty, na czas powszechnej

spowiedzi nie Jakub, lecz on szedł na czele pochodu, szedł powoli, jak człowiek zmęczony,

ciężkie i obrzęknięte stopy niezgrabnie wdeptując w ziemię, dzieci kolejno, od najmłodszych

począwszy, podchodziły do niego i idąc u jego boku wyznawały swoje drobne, jeszcze

niewinne grzechy, myślał: jeśli tego świata nie ocali od zagłady młodość, nic go ocalić nie

zdoła, oto wszystkie nadzieje i pragnienia złożyłem w tych dzieciach zdążających do celu,

który przerasta i ich, i mnie, i wszystkich ludzi na ziemi, Boże, bądź przy tych niewinnych

dzieciach, ja, któremu nie jest obcy żaden grzech i który znam do ostatniego tchu wszelkie

zabłąkanie, ja, który mimo mego habitu i mojej usychającej skóry, i moich starczych warg, i

stóp, które są obrazą radości i harmonii, znam równie dobrze dno ciemnych przepaści, jak

urojone blaski tęsknot, ja, wielki i wszechmogący Boże, nie pozwól, aby mogło się

kiedykolwiek stać to, co ujrzałem w okrutnym śnie w ową noc, kiedy zapragnąłem służyć tym

niewinnym dzieciom, widziałem we śnie martwą i spaloną słońcem pustynię, spójrz

usłyszałem obok siebie obojętny głos oto Jerozolima spragnionych i łaknących, tu wznoszą

się jej święte mury i baszty, tutaj widzisz bramy raju, ponieważ bramy raju istnieją

prawdziwie tylko na martwej i spalonej słońcem pustyni, kłamiesz powiedziałem pustynia jest

tylko pustynią, pustynia jest grobem spragnionych i łaknących odpowiedział ten sam obojętny

głos na pustyni wznoszą się święte mury i baszty Jerozolimy i na niej, martwej i spalonej

słońcem, otwierają się przed spragnionymi i łaknącymi olbrzymie bramy raju, pamiętam,

chciałem jeszcze raz powiedzieć: kłamiesz, pustynia jest tylko pustynią, gdy zrozumiałem, że

ów niewidzialny głos już przy mnie nie jest, ujrzałem dwóch młodziutkich chłopców idących

samotnie pustynią, Boże - pomyślałem - czyżby spośród wielu tysięcy oni byli jedynymi,

którzy ocaleli, Boże, spraw, aby tak nie było, i wtedy, gdy to pomyślałem, starszy, który

prowadził za rękę młodszego, potknął się i upadł, idź - powiedział, ostatnim wysiłkiem

podnosząc głowę - chwilę odpocznę, zaraz będzie świt, widziałem jego dłonie głęboko

zanurzone w suchy piasek i jego ciemną głowę widziałem broniącą się przed śmiertelnym i

ostatecznym znużeniem, idź - powiedział jeszcze raz - teraz jest jeszcze mrok, ale za chwilę

będzie świt, zobaczysz Jerozolimę, wtedy ten młodszy, drobny i jasnowłosy, spytał: nie

pójdziesz ze mną?, idź - powiedział tamten i widziałem, że głowa mu bezsilnie opada, już

wargami dotykał piasku - idź przed siebie, prosto przed siebie, już zaczyna świtać, za chwilę

zobaczysz mury i bramy Jerozolimy, idź, chwilę odpocznę i zaraz pójdę za tobą, wówczas

tamten począł posłusznie iść przed siebie i po jego ruchach od razu poznałem, że jest ślepy,

Boże - pomyślałem - przebudź mnie z tego snu, wciąż jeszcze nie widziałem twarzy ślepego

chłopca, szedł samotny wśród martwej i spalonej słońcem pustyni, nieporadnymi rękoma

macając w pustce, jakby szukał dla nich oparcia, a tamten, już martwiejącymi wargami

dotykając pustynnego piasku, jeszcze zdołał powiedzieć: już świta, widzę ogromne mury i

bramy Jerozolimy, złote dzięki światłu, które nie wiem, skąd się bierze, z samych murów,

bram i baszt czy też ze złotego poblasku, który ponad nimi ogarnia powietrze i niebo, Boże,

nie dopuść, aby mógł się kiedykolwiek sprawdzić ten okrutny sen, już byłem przebudzony,

lecz jeszcze we śnie pogrążony, gdy ten oślepły, drobny i jasnowłosy, wciąż przed siebie idąc

i w taki sposób dotykając dłońmi pustego powietrza, jakby dotykał prawdziwych murów,

odwrócił ku mnie swoją twarz i wtedy, nie, nie wtedy, lecz zaraz po tej dręczącej nocy, gdy

pełen wszystkich grzechów i bardziej niż kiedykolwiek przezwyciężenia grzechów

spragniony, wyszedłem naprzeciw krucjacie dzieci i powiedziałem: dzieci moje najmilsze,

wybrane przez Boga dla odnowienia nieszczęsnej ludzkości, jeśli podążacie do celu tak

wielkiego, oczyśćcie się ze wszystkich swoich niewinnych grzechów, niech nastanie wśród

was i u początku waszej dalekiej drogi czas powszechnej spowiedzi, wtedy tę twarz

samotnego ślepca wśród martwej i spalonej słońcem pustyni ujrzałem przed sobą, i nie

dopuść do tego, wielki wszechmogący Boże, była to twarz Jakuba z Cloyes, teraz miał się ku

końcowi trzeci dzień powszechnej spowiedzi, ostatnie spowiadały się dzieci z Cloyes, które

szły na czele pochodu, wśród nich szedł Jakub, szedł Aleksy Melissen, on jedyny nie z Cloyes

pochodzący, szła Blanka - córka kołodzieja, szedł Robert - syn młynarza, szła Maud - córka

kowala, myślał Jakub: słysząc każde słowo, które on leżący obok mnie w ciemnościach

wypowiadał, po raz pierwszy ujrzałem ogromne mury i bramy Jerozolimy, złote dzięki

światłu, które nie wiem, skąd się brało, z samych murów, bram i baszt czy ze złotego

poblasku, który ponad nimi ogarniał powietrze i niebo, myślał idący obok niego Aleksy

Melissen: kocham cię, choć nie wiem, czy moja miłość wynika tylko z ciebie i ze mnie, czy

też zbudził ją z nieistnienia ten, który już teraz nie istnieje, powiązaniem mnie i ciebie jest ta

miłość czy też odblaskiem miłości innej, tej, która pierwsze swoje słowo zdążyła tylko raz

wypowiedzieć, a potem poszła w chłód i szum śmiertelnych wód, aby już nigdy nie objawić

się w ciele i w słowie, nie wiem, skąd się wzięła moja miłość do ciebie, ale skądkolwiek

zaczerpnęła swój początek i swoje pierwsze oczarowanie, nigdy cię kochać nie przestanę,

ponieważ, jeśli istnieję, to tylko dlatego, aby, sam niekochany, potrzebę miłości całym sobą

potwierdzać, myślała Blanka: niechby już nadeszła noc, podejdzie wtedy do mnie i gdy już

wszyscy dokoła będą zmożeni ciężkim snem, powie półgłosem: chodź, wtedy wstanę i pójdę

za nim, będziemy szli ostrożnie, żeby nikogo nie zbudzić, aż wreszcie znajdziemy się w

miejscu, gdzie będzie pusto i gdzie będziemy tylko sami, będziemy się rozbierać w milczeniu,

ponieważ ani mnie, ani jemu nie są potrzebne słowa, wiem, o czym on myśli, i on wie, o

czym ja myślę, wejdzie we mnie brutalnie i gwałtownie, będziemy nawzajem czerpać ze

swoich ciał rozkosz, myśląc wśród rozkoszy złączeni cieleśnie: ja, że nie on mi ją zadaje, on,

że nie mnie ją przeznacza, myślał Robert: za parę godzin będzie ciemno, noc będzie chłodna i

ziemię pokryje rosa, jeżeli przed nastaniem ciemności nie dojdziemy do żadnej wsi, będziemy

nocować w puszczy, pod gołym niebem, noc będzie chłodna i Maud będzie drżała z zimna,

gdyby mnie kochała, ciepłem własnego ciała chroniłbym ją przed chłodem, mogłaby w moich

ramionach bezpiecznie spać, miłością nawet głód można uciszyć, myślała Maud: dobry,

miłosierny Jezu, Jezu, do którego dalekiego grobu idę, wybacz mi, dobry, miłosierny Jezu, że

idę do twego grobu nie dlatego, aby go wyzwolić z rąk pogańskich Turków, nie miłość do

ciebie kazała mi opuścić matkę i ojca, nie miłość do ciebie każe mi iść do twego dalekiego

grobu, ale inna jest miłość we mnie, miłość, która wypełnia wszystkie moje myśli i jest w

całym moim ciele, idąc w chwilę potem u boku starego spowiednika mówiła: zawsze

wieczorem przed zaśnięciem odmawiałam pacierz, którego nauczyła mnie matka, ale teraz, od

kiedy opuściłam Cloyes i idę ze wszystkimi dziećmi z Cloyes i z innymi dziećmi z wielu

innych wsi i miasteczek, teraz każdego dnia przed zaśnięciem oprócz pacierza, którego

nauczyła mnie matka, odmawiam jeszcze jedną modlitwę, i to jest modlitwa tylko moja, to

jest, ojcze, modlitwa mojego ciężkiego grzechu, innych grzechów równie ciężkich nie

pamiętam i dlatego mogę mówić o tym jednym, najcięższym moim grzechu, tą modlitwą,

którą dołączam do codziennych pacierzy, nie umniejszam mojego grzechu, ponieważ nie

potrafię się go wyrzec, nie proszę również o miłosierdzie, ponieważ wiem, że mogłabym

prosić o miłosierdzie tylko wówczas, gdybym potrafiła się wyrzec mego grzechu, mojej

słabości, moich grzesznych pragnień, a mimo to codziennie wieczorem przed zaśnięciem

odmawiam tę modlitwę, modlitwę mego grzechu, i leżąc w ciemnościach mówię nie na głos,

tylko w myślach: dobry, miłosierny Jezu, Jezu, do którego dalekiego grobu idę, wybacz mi,

dobry, miłosierny Jezu, że idę do twego grobu nie dlatego, aby go wyzwolić z rąk pogańskich

Turków, nie miłość do ciebie kazała mi opuścić matkę i ojca, nie miłość do ciebie każe mi iść

do twego dalekiego grobu, ale inna miłość jest we mnie, miłość, która wypełnia wszystkie

moje myśli i jest w całym moim ciele, w moich ustach, dłoniach i oczach, jest we mnie ta

moja miłość, jak gdyby była mną we wszystkim, co jest mną, to ona, ta miłość wypełniająca

wszystkie moje myśli i wypełniająca mnie cieleśnie, kazała mi opuścić rodzinny dom,

porzucić bez słowa pożegnania matkę i ojca, wybacz, dobry, miłosierny Jezu, że idę do twego

dalekiego grobu nie z miłości do ciebie, lecz związana i wypełniona inną miłością, szła z

Andrzejewski Jerzy - Bramy raju.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: