OGÓLNE ZASADY ORGANIZACJI BEZPIECZNYCH MIEJSC PRACY
W każdym pomieszczeniu, w którym odbywa się praca z zastosowaniem urządzeń lub substancji stwarzających zagrożenie należy zapewnić:
- regulamin porządkowy zawierający zasady bezpiecznej pracy,
- instrukcje obsługi dla każdego urządzenia,
- środki ochrony indywidualnej (maski, osłony twarzy, itp.) do wykonania czynności szczególnie niebezpiecznych,
- apteczki wyposażone w niezbędne środki farmaceutyczne i materiały medyczne.
Miejsca, do których dostęp jest ograniczony powinny być odpowiednio oznakowane i zabezpieczone przed dostępem osób nieuprawnionych.
Urządzenia czasowo niesprawne powinny być wyraźnie oznakowane i zabezpieczone w sposób uniemożliwiający ich uruchomienie.
Do prowadzenia wszelkiego typu prac eksperymentalnych wymagane są szczegółowe instrukcje prowadzenia badań, zawierające postanowienia dotyczące zapobiegania powstawania zagrożeń zdrowia lub życia.
WYMAGANIA OGÓLNE DOTYCZĄCE POMIESZCZEŃ PRACY
Pomieszczenia pracy i ich wyposażenie powinny zapewnić pracownikom odpowiednie warunki bezpieczeństwa i higieny.
Takie jak:
– Prawidłowe oświetlenie naturalne lub sztuczne;
– Odpowiednią temperaturę;
– Wymiana powietrza;
– Zabezpieczenie przed wilgocią;
– Zabezpieczenie przed niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem;
– A także zabezpieczenie przed innymi czynnikami szkodliwymi dla życia i zdrowia;
W pomieszczeniach pracy, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia i życia, powinny być zastosowane rozwiązania techniczne uniemożliwiające przedostawanie się tych czynników do innych pomieszczeń pracy oraz do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.
W pomieszczeniach, w których wydzielają się substancje szkodliwe dla zdrowia pracowników lub działające chemicznie na materiały budowlane oraz, w których występują pyły stanowiące zagrożenie wybuchem: podłogi, ściany, sufity oraz wewnętrzne konstrukcje budynków powinny mieć pokrycie ochronne, które zabezpiecza przed absorpcją, korozją i gromadzeniem się pyłu, a także być przystosowane do łatwego czyszczenia.
Stropy, dachy i ściany pomieszczeń pracy należy wykonać zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i przepisami techniczno-budowlanymi, jeżeli zachodzi ryzyko wybuchu wyniku wykonywanych robot lub pracy maszyn.
W pomieszczeniach oraz na drogach znajdujących się na obszarze zakładu pracy, podłogi i nawierzchnie powinny być:
· Równe
· Nieśliskie
· Niepylące
· Odporne na scieranie i nacisk
W pomieszczeniach, w których występują mieszaniny wybuchowych gazów, powierzchnie powinny być wykonane z materiałów uniemożliwiających iskrzenie mechaniczne lub wyładowania elektrostatyczne.
Osoba pracująca w pomieszczeniach, w których podłoga wykona jest z materiałów będących dobrych przewodnikiem ciepła, lub podczas pracy występuje jej zamoczenie, powinny znajdować się podesty lub inne środki izolujące od działania wody( zimna, wilgoci). Podesty te powinny być:
· Stabilne
· Wytrzymałe
· Zabezpieczone przed poślizgiem lub potknięciem
· Łatwe do utrzymania w czystości
Wielkość pomieszczeń pracy a w szczególności ich powierzchnie i wysokość musi być dostosowana do rodzaju wykonywanej pracy, technologii produkcji oraz czasu przebywania w nich pracowników, powinna również odpowiadać wymagania higienicznym dotyczącym tego środowiska.
Zgodnie z przepisami zawartymi w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 21.08.1959 na każdego z pracowników jednocześnie przebywających w pomieszczeniu pracy powinno przypadać co najmniej 13m3 wolnej objętości pomieszczenia oraz co najmniej 2m2 powierzchni podłogi nie zajętej przez urządzenia.
Wysokość pomieszczeń pracy powinna być nie mniejsza niż 3,2 m, natomiast wysokość galerii, pomostów, tuneli i innych miejsc przeznaczonych do stałego ruchu powinna być nie mniejsza niż 2,2 m w świetle. Do wszystkich pomieszczeń i stanowisk pracy, które znajdują się na różnych poziomach powinny prowadzić bezpieczne dojścia schodami lub pochylniami -nawierzchnie winny być nieśliskie, a tam gdzie występuje zapylenie- ażurowe.
Jako dojścia dodatkowe w przypadku technicznej niemożliwości zastosowania schodów, mogą być użyte drabiny lub klamry.
Wymiary drzwi i sposób otwarcia powinny być dostosowane do liczby pracowników oraz urządzeń transportowych i przemieszczanych ładunków. Sposób otwierania drzwi musi odpowiadać przepisom techniczno-budowlanym i ppoż.
Przezroczyste drzwi i bramy muszą być wykonane z materiału odpornego na rozbicie oraz odpowiednio oznakowane.
Pomieszczenia pracy, w których znajdują się pracownicy, nie mogą być zamykane w sposób uniemożliwiający wyjście. Jeśli istnieją względy wymagające ich zamykania w czasie pracy przed osobami nie upoważnionymi, należy stosować przy drzwiach zamki uniemożliwiające wejście z zewnątrz, a jednocześnie umożliwiające wyjście z pomieszczenia bez użycia klucza.
WENTYLACJA I OGRZEWANIE
We wszystkich pomieszczeniach pracy należy zapewnić wentylacje mechaniczną lub naturalną bądź też obie jednocześnie w zależności od wymagań.
Zgodnie z przypisami rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 21.08 1959 w pomieszczeniach produkcyjnych, których kubatura w przeliczeniu na jednego zatrudnionego jest mniejsza niż 20m3 i w których nie wydzielają się substancje szkodliwe należy zapewnić wymianę powietrza w ilości nie mniejszej niż 30m3 na godzinę na każdego pracującego. Natomiast 25m3 na godzinę gdy kubatura na jednego zatrudnionego wynosi od 20-30m3, 20m3 powierzchni na godzinę, gdy kubatura wynosi ponad 30m3.
Strumień powietrza z urządzeń wentylacji ogólnej nie może być skierowany bezpośrednio na pracownika. Maksymalna temp. Nawiewanego powietrza nie powinna przekraczać 70oC, jeśli nawiew powietrza znajduje się na wysokości co najmniej 3,5 m, W pozostałych przypadkach 450C. Jeśli stosuje się wentylacje mechaniczną, ilość świeżego powietrza nie powinna być mniejsza niż 10% ogólnej ilości wymienianego powietrza.
OŚWIETLENIE
W pomieszczeniach stałej pracy należy zapewnić oświetlenie naturalne chyba, że jest to niemożliwe lub niewskazane ze względu na technologie produkcji.
Natężenie oświetlenia naturalnego na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanej pracy oraz wymaganej dokładności
W pomieszczeniach i miejscach pracy, w których w razie awarii oświetlenia może wystąpić zagrożenie życia lub zdrowia pracowników należy zapewnić oświetlenie awaryjne zasilane z co najmniej 2 samoczynnie załączających się źródeł energii elektrycznej.
OCHRONA PRZED HAŁASEM
Pracownik przebywający w pomieszczeniach pracy powinni być chronieni przed zagrożeniami związanymi z narażeniem na hałas. Można to zapewnić miedzy innymi przez stosowanie:
-procesów technologicznych nie powodujących nadmiernego hałasu
-skutecznych środków ochrony przeciwdźwiękowej i przeciwwibracyjnej
-rozwiązań technicznych i organizacyjnych obniżających poziom hałasu w pomieszczeniu pracy
Hałaśliwe procesy technologiczne w zakładach przemysłowych powinny być prowadzone w oddzielnych, posiadających odpowiednią izolacje dźwiękową budynkach.
W celu uniknięcia rozprzestrzeniania się hałasu i drgań poza pomieszczenia techniczne , w których znajdują się jego źródła , musza być zastosowane specjalne zabezpieczenia przeciwdźwiękowe i przeciwdrganiowe.
Najwyższe dopuszczalne natężenie hałasu - w odniesieniu do poziomu ekspozycji odniesionego do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy - wynosi 85 dB, przy czym wartość progu działania wynosi 80 dB.
WYMAGANIA DOTYCZĄCE POMIESZCZEŃ I URZĄDZEŃ HIGIENICZNO-SANITARNYCH.
Rodzaj, wielkość i liczba pomieszczeń oraz urządzeń higieniczno-sanitarnych powinny być dostosowane do liczby zatrudnionych pracowników, stosowanych technologii, rodzaju pracy oraz warunków, w jakich ta praca jest wykonywana.
Pomieszczenia higieniczno-sanitarne powinny:
-znajdować się w budynku, w którym odbywa się praca lub w budynku połączonym z nim odpowiednim przejściem.
- być tak usytuowane, aby pracownicy z nich korzystający, nie przechodzili przez pomieszczenia, w których są stosowane substancje trujące, bądź wykonuje się prace szczególnie brudzące czy uciążliwe, jeśli nie pracują oni w kontakcie z tymi czynnikami.
-być ogrzewane, oświetlane i wentylowane zgodnie z przepisami techniczno-budowlanymi i normami polskimi oraz utrzymane w sposób odpowiadający wymaganiom higieny
Podłoga i ściany w pomieszczeniach higieniczno- sanitarnych musza być wykonane z materiałów łatwych do czyszczenia.
W pomieszczeniach umywalni i natrysków, na podłogach wykonanych z materiałów o dużym przewodnictwie ciepła, w miejscach mycia się należy ułożyć podkładki izolujące.
Szatnie powinny być dostosowane do:
- rodzaju prac
-stopnia narażenia pracownika na zabrudzenie ciała i odzieży substancjami szkodliwymi, materiałami zakaźnymi lub o szczególnych wymaganiach higienicznych.
Art. 211
PODSTAWOWE OBOWIĄZKI PRACOWNIKA
Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest podstawowym obowiązkiem pracownika. W szczególności pracownik jest obowiązany:
1) znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniu i instruktażu z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,
2) wykonywać pracę w sposób zgodny z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy
3) dbać o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy,
4) stosować środki ochrony zbiorowej
5) poddawać się wstępnym, okresowym i kontrolnym oraz innym zaleconym badaniom lekarskim i stosować się do wskazań lekarskich,
6) niezwłocznie zawiadomić przełożonego o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia lub zdrowia ludzkiego oraz ostrzec współpracowników, a także inne osoby znajdujące się w rejonie zagrożenia, o grożącym im niebezpieczeństwie,
Art. 207 1.
PODSTAWOWE OBOWIĄZKI PRACODAWCY
- Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.
Do podstawowych obowiązków pracodawcy należą:
1) organizacja pracy w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy
3) reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy
4) uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych
Art. 207 2.
Pracodawca jest obowiązany przekazywać pracownikom informacje o:
1) zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy
2) działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia zagrożeń.
3) pracownikach wyznaczonych do:
a) udzielania pierwszej pomocy,
b) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.
Informacja o pracownikach, obejmuje:
1) imię i nazwisko,
2) miejsce wykonywania pracy,
3) numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej.
Art. 237
SZKOLENIA Z ZAKRESU BHP
§ 1. Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjęcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, które zajmował u danego pracodawcy
bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.
§ 21. Pracodawca jest obowiązany odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Szkolenie to powinno być okresowo powtarzane.
§ 3. Szkolenia, o których mowa w § 2, odbywają się w czasie pracy i na koszt pracodawcy.
Art. 2374.
INSTRUKCJE I WSKAZÓWKI DOTYCZĄCE BHP
§ 1. Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac.
§ 2. Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy.
§ 3. Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.
SZCZEGÓŁOWE ZASADY STOSOWANIA ZNAKÓW I SYGNAŁÓW BEZPIECZEŃSTWA
§ 1.1. Pracodawca powinien zapewnić stosowanie znaków lub sygnałów bezpieczeństwa wszędzie tam, gdzie nie można zlikwidować zagrożenia środkami ochrony zbiorowej lub innymi środkami stosowanymi w organizacji pracy.
2. W zależności od rodzaju stosowanego transportu - w zakładzie pracy powinny być stosowane znaki i sygnały używane w transporcie drogowym, kolejowym, śródlądowym, morskim i powietrznym.
§ 2. Pracodawca powinien zapewnić pracownikom instrukcje dotyczące stosowanych w zakładzie pracy znaków i sygnałów bezpieczeństwa, obejmujące w szczególności znaczenie znaków i sygnałów oraz zasady zachowania się pracowników, których mogą one dotyczyć.
§ 3. Znaki i sygnały bezpieczeństwa powinny być stosowane do przekazywania informacji określonych w niniejszym załączniku oraz powinny spełniać wymagania w nim zawarte. Wymagania dotyczące znaków bezpieczeństwa nieuregulowane w załączniku, w tym wzory tych znaków, są określone w Polskich Normach.
PREDYSPOZYCJE PSYCHOFIZYCZNE PRACOWNIKÓW
Rozwój przemysłu oraz pogłębiająca się złożoność procesów produkcyjnych,
a w szczególności wyposażenia technicznego wykorzystywanego do realizacji tych procesów, determinują konieczność prawidłowego doboru pracowników do określonych zawodów. Niezbędnym wymogiem jest odpowiednie skojarzenie pracownika z pracą, w taki sposób, aby jego cechy, właściwości i predyspozycje w optymalnym stopniu pokrywały się z wymaganiami stawianymi przez warunki wykonywania tego zawodu. Sprostanie takim wymaganiom i uzyskiwanie pożądanych rezultatów wymaga od kandydata do pracy posiadania określonego zestawu cech psychofizycznych na poziomie, który zapewni duże prawdopodobieństwo podołania wymaganiom narzuconym przez pracę. Do prawidłowej obsługi każdego stanowiska pracy, maszyny, urządzenia technicznego niezbędny jest człowiek o odpowiednich cechach osobowych, predyspozycjach, zdolnościach i umiejętnościach. Zachodzi potrzeba jednoznacznego sklasyfikowania wymagań dla pracownika, jakie muszą być spełnione, aby w sposób właściwy wykonywał określony rodzaj pracy.
DOBÓR PRACOWNIKÓW DO STANOWISKA PRACY Z UWZGLĘDNIENIEM PREDYSPOZYCJI PSYCHOFIZYCZNYCH
Analiza i ocena wymagań, które praca na stanowisku narzuca pracownikowi, w odniesieniu do jego predyspozycji fizycznych i psychicznych, jest niezbędnym warunkiem dla rozwiązania problemu optymalizacji stosunku między człowiekiem a pracą. Determinuje to konieczność badania kandydatów do pracy w celu uzyskania informacji o ich właściwościach psychofizycznych, istotnych dla pracy, którą mają wykonywać lub wykonują. Prawidłowa polityka zatrudnienia powinna zmierzać do zatrudniania takich osób, które posiadają odpowiednie zespoły uzdolnień, wiadomości, zainteresowań, motywów, wymaganych do szybkiego i sprawnego wykonywania zadań. Poszczególni kandydaci różnią się od siebie nie tylko cechami fizycznymi, ale również psychicznymi, takimi jak: inteligencja, uzdolnienia, osobowość. Obiektywne zbadanie tych cech kandydatów przed przyjęciem ich do pracy gwarantuje prawidłowe wykorzystanie możliwości pracowników i umieszczanie ich na najwłaściwszych dla nich stanowiskach pracy.
BIBLIOGRAFIA:
1. „BHP w praktyce” Bogdan Rączkowski
2. „Kodeks pracy 2013” Aleksander P. Kuźniar- stan prawa 1 stycznia 2013r:
3. www.pip.gov.pl
4. www.ciop.pl
ukw12bhp15