7. Zapas zabezpieczający - klucz do zapewnienia
wymaganego poziomu obsługi
Przedmiot rozważań tego tematu jest kluczowy dla właściwych decyzji w gospodarce zapasami, szczególnie w odniesieniu do zapasu zabezpieczającego. Z poprzednich tematów wiemy już, że zapasy oznaczają koszty. Jeśli ponoszenie tych kosztów ma być usprawiedliwione, to jednym z głównych argumentów za tym jest właśnie zapewnienie właściwego poziomu obsługi.
Zanim przejdziemy do treści tego tematu, powtórzmy następujące zagadnienia:
– profil popytu,
– odchylenie standardowe popytu,
– czas cyklu uzupełnienia,
– odchylenie standardowe czasu cyklu uzupełnienia,
– prawdopodobieństwo zdarzeń,
– rozkład normalny,
– rozkład Poissona,
– koszty uzupełniania i utrzymania zapasów,
– koszty braku zapasu.
W tym temacie omówimy między innymi:
– jak rozumieć poziom obsługi w gospodarce zapasami,
– jak obliczać zapas zabezpieczający zapewniający ustalony poziom obsługi,
– jak można optymalizować poziom obsługi i tym samym poziom zapasu zabezpieczającego,
– jak można w rozsądny sposób zmniejszać zapas zabezpieczający.
1. Poziom obsługi klienta - punkt wyjścia do określania zapasu zabezpieczającego
Rozważania musimy zacząć od zdefiniowania pojęcia poziomu obsługi klienta. Zacznijmy od ustalenia, kto jest klientem. Pamiętacie, że definiując i omawiając w pojęcie popytu, zwróciliśmy uwagę, że relacje klient (odbiorca) - dostawca mogą się pojawić w wielu miejscach łańcucha dostaw, a także wewnątrz przedsiębiorstwa. Oczywiście, cały łańcuch, a więc i relacje kolejnych par dostawca - odbiorca powinny być nakierowano na końcowego odbiorcę - konsumenta, nabywcę finalnego produktu.
Obsługa klienta i jej właściwy poziom w coraz większym stopniu decydują dziś o pozycji firm na rynku. Przewaga konkurencyjna budowana jest nie tylko na bazie jakości produktów, ale także na podstawie „jakości logistycznej". Czas dostaw (nie tylko jego długość, ale i powtarzalność), dostępność dóbr, elastyczność dostaw (gotowość do spełniania szczególnych wymagań klienta) to czynniki równie ważne dla odbiorców, jak tylko jakość i cena produktów. Stąd obsługa klienta stanowi dziś ważny aspekt zarządzania logistycznego przedsiębiorstwami i całymi łańcuchami dostaw.
Poziom obsługi klienta to wyrażona odpowiednią miarą jakość obsługi logistycznej. Możemy tu wymienić kilkanaście najczęściej stosowanych wskaźników pomiaru poziomu obsługi:
- czas potwierdzenia zamówienia,
- wskaźnik dokładności wprowadzania zamówień,
- czas odpowiedzi na zapytanie o stan realizacji zamówienia,
- czas informowania klienta o wypadkach nadzwyczajnych,
- czas realizacji zamówienia,
- wskaźnik zgodności jakościowej dostaw,
- wskaźnik zgodności terminowej dostaw,
- wskaźnik zgodności ilościowej dostaw,
- wskaźnik zgodności dokumentów,
- wskaźnik zgodności warunków dostaw,
- wskaźniki elastyczności dostaw,
- wskaźnik reklamacji,
- dostępność towarów/materiałów w zapasie.
I właśnie ten ostatni wskaźnik poziomu obsługi będzie przedmiotem naszych rozważań.
Trzeba tu też powiedzieć, że w praktyce przedsiębiorstwa budują całe systemy własnych wskaźników - zazwyczaj na bazie wyżej wymienionych kategorii - wspomagających śledzenie sprawności całego systemu logistycznego przedsiębiorstwa oraz łańcucha dostaw.
Mówiąc o poziomie obsługi, warto pamiętać, że podnoszenie go zbyt wysoko może dać efekty przeciwne do oczekiwanych. Oczywiście, w pewnym zakresie wzrost poziomu obsługi (np. krótsze czasy realizacji, lepsza dostępność towarów z zapasu) będzie powodowała wzrost zysku jako wynik szybkiego przyrostu przychodów, na przykład dzięki wzrostowi udziału w rynku. Musimy jednak pamiętać, że podnoszenie poziomu obsługi oznacza także wzrost kosztów. Jak zobaczymy w tym rozdziale, wyższe prawdopodobieństwo obsłużenia klientów i mniejsza liczba braków w zapasie mogą wymagać wyższego poziomu zapasu zabezpieczają...
slawbb