ZAGADNIENIA z METODYKI.doc

16

ZAGADNIENIA EGZAMINACYJNE Z METODYKI WF

1. Pojęcie, zakres, cele i zadania edukacji fizycznej.

2. Warsztat pracy nauczyciela wf i jego pedagogiczna interpretacja

3. Wychowanie fiz, jako proces pedagogiczny w ujęciu trzech
kręgów tego procesu

4. Intelektualizacja w postępowaniu pedagogicznym z punktu
widzenia zdrowia, potrzeb rozwojowych zainteresowań i możliwości psychofizycznych uczniów na kolejnych etapach edukacji- wskazania i przeciwwskazania

5. Pedagogiczna interpretacja podstaw programowych oraz
programów wf w świetle reformy edukacji, zasady tworzenia programu

6. Planowanie pracy nauczyciela w rocznym cyklu kierowania
kształceniem i wychowaniem ucznia, rodzaje i projekty planów
dydaktyczno-wychowawczych.

7. Diagnozowanie w pracy nauczyciela wf.

8. Lekcja wf, zajęcia ruchowe precyzowanie zadań
instrumentalnych i kierunkowych- operacjonalizacja celów edukacji fizycznej

9.Tok jako struktura zajęć, zadania operacyjne jako treść zajęć.

10. Metody jako sposoby realizacji zadań lekcji-charakterystyka
i ich interpretacja.

11.Formy jako organizacyjne, czasowe i przestrzenne warunki
postępowania pedagogicznego.

12. Merytoryczne, metodyczne i organizacyjne przygotowanie
nauczyciela do prowadzenia poszczególnych zajęć ruchowych.

13. Scenariusze zajęć jako przygotowanie do praktycznej
weryfikacji problemów związanych z wychowaniem fizycznym i
zdrowotnym uczniów na poszczególnych etapach edukacji.

14. Sposoby aktywizowania ucznia w procesie lekcyjnym.

15. Intelektualizacja, intensyfikacja, indywidualizacja w
lekcjach WF.

16. Hospitacja jako element poznania warsztatu i doskonalenia
zawodowego.

17. Wewnątrz szkolny i przedmiotowy system oceniania ucznia.

18. Kryteria oceny ucznia.

19. Ocena i samoocena ucznia i nauczyciela w lekcji WF.

20. Bezpieczeństwo na lekcji WF.


1. Pojęcie, zakres, cele i zadania edukacji fizycznej.

Znamiona współczesnego wychowania fizycznego

INDYWIDUALIZACJA

HUMANIZACJA

INTELEKTUALIZACJA

AUTOEDUKACJA

PROSPEKCJA

EDUKACJA USTAWICZNA

I. Edukacja ustawiczna

Zasada permanentnej edukacji- niekończący się w żadnym
etapie ontogenezy proces czynnego uczestnictwa w kulturze
fizycznej. Intelektualne, sprawnościowe, emocjonalne przygotowanie
młodzieży do cało życiowego uczestnictwa w rekreacji fizycznej.
odległe skutki fizycznej edukacji


II. Prospekcja- miarą skuteczności fizycznej w dziedzinie
prospekcji (wychowanie dla przyszłości) jest głębokość i trwałość
postaw prosomatycznych u wychowanków, warunkujących uczestnictwo w
kulturze fizycznej do późnej starości.

III. Autoedukacja- ma na celu przygotowanie jednostki do
przyjęcia na siebie odpowiedzialności za dalszy rozwój, po ustaniu
stosunku wychowawczego. Autoedukacja to upodmiotowienie wychowanka
oraz wyposażenie go w określone wiadomości i umiejętności dotyczące
metod pracy nad sobą oraz samokontroli i samooceny jej efektów.

IV. Intelektualizacja- proces polegający na samodzielnej
aktywności rekreacyjnej w celu zapewnienia ciągłości między
kształceniem i wychowaniem. Stanowi ona integralny składnik postaw
prosomatycznych. Jest to dążenie do uzyskania przez ucznia
świadomości związanej z wykonywaniem czynności ruchowych. Przekaz
informacji:
- uczeń wie po co? Dlaczego?
- Uświadomienie celowości i zadań lekcji
- Samoocena i samokontrola

V. Humanizacja- poszanowanie spraw ucznia do świadomego udziału
w procesie pedagogicznej ingerencji w przebieg jego biologicznego
rozwoju, współuczestnictwa w programowaniu tego procesu oraz
współodpowiedzialności za jego rezultaty.

VI. Indywidulalizacja- indywidualne wyjście naprzeciw potrzebą
ucznia, dostosowanie środków oddziaływania dydaktycznego do warunków
psychofizycznych wychowanka.
Sposoby realizacji:

- prowadzenie lekcji wg. podziału na grupy zainteresowań
- wybór dowolnej aktywności ruchowej
- dostosowanie tempa, trudności i czasu trwania wysiłku (praca
w grupach).

Elementy indywidualizacji to także:
rola ucznia w procesie kształcenia i wychowania
realizacja programu edukacji
program-realizacja potrzeb ucznia


2. Warsztat pracy nauczyciela.


WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA

-odtwórczy
-twórczy (mistrzowski)
-pionierski
-niepowtarzalny
-nienaganny,
-wzorcowy doskonały-wirtuozeria
-odkrywczy,
-genialny, niepowtarzalny- kreacja
 

Narzędzia w warsztacie pracy:
1. środki
ruch
baza
teren
program
2. funkcje
stymulująca
kompensacyjna
adaptacyjna
korektywna
3. czynniki
chemiczne
termiczne
mechaniczne
fizyczne

3. Wychowanie fiz, jako proces pedagogiczny w ujęciu trzech
kręgów tego procesu:

Trzy okręgi warsztatu pracy nauczyciela

-osobowość (III)

- system zasilania (II):- podręczniki, pomoce
dydaktyczne

- rdzeń znaczeniowy (I) (narzędzia)


4. Intelektualizacja w postępowaniu pedagogicznym z punktu
widzenia zdrowia, potrzeb rozwojowych zainteresowań i możliwości
psychofizycznych uczniów na kolejnych etapach edukacji- wskazania i
przeciwwskazania

Intelektualizacja - proces polegający na samodzielnej aktywności
rekreacyjnej w celu zapewnienia ciągłości między kształceniem i
wychowaniem. Stanowi ona integralny składnik postaw prosomatycznych.
Jest to dążenie do uzyskania przez ucznia świadomości związanej z
wykonywaniem czynności ruchowych. Przekaz informacji:
- uczeń wie po co? Dlaczego? (wykonuje pewne czynności i
zadania) zna korzyści ich kontynuacji
- Uświadomienie celowości i zadań lekcji
- Samoocena i samokontrola
 

Wraz ze wzrostem rozwojowych, zainteresowań i możliwości
psychofizycznych uczniów na kolejnych etapach ich edukacji
intelektualizacja w postępowaniu pedagogicznym powinna stanowić
nieodzowny element kształcenia i wychowania.
Intelektualizacja to ni tylko świadomość związana z
wykonywaniem czynności ruchowych ale także wiadomości dotyczące
higieny dbałości o własne ciało a także informacje związane z
bezpieczeństwen i higieną pracy.

5. Pedagogiczna interpretacja podstaw programowych oraz
programów wf w świetle reformy edukacji, zasady tworzenia programu

Program nauczania- opis podejmowanych działań przez szkołę
umożliwiających realizację zadań edukacyjnych określonych w
podstawach programowych

Program- precyzyjnie uporządkowany ciąg czynności zadań lub
ćwiczeń metodycznych prowadzących najkrótszą drogą do opanowania
wyznaczonego celu -umiejętności ruchowych

Podstawy programowe to:
- cele
- zadania
- treści kształcenia
- osiągnięcia

DzU 47/59 podstawy programowe dla wszystkich przedmiotów!!!

Struktury programów:
koncepcja kształcenia ciała
ćwiczenie ciała
troska o ciało

Cechy dobrego programu:

celowy
skuteczny
nowoczesny
kreatywny
spójny
użyteczny
terminowy
wykonalny
plastyczny
przejrzysty
możliwy do realizacji
alternatywny

Podstawy programowe + standardy osiągnięć :
Kompetencje
Umiejętność
Wiedza

Szkoła
PROGRAM
Program dydaktyczno wych.
ORDYNACJA
DIAGNOZA
PROGNOZA(cel + zadania)
KONTROLA

6. Planowanie pracy nauczyciela w rocznym cyklu kierowania
kształceniem i wychowaniem ucznia, rodzaje i projekty planów
dydaktyczno-wychowawczych.

Planowanie pracy nauczyciela

Do planowania pracy nauczyciela potrzebny jest schemat
prakseologiczny:

1. DIAGNOZA
Wiek, płeć, sprawność, zamiłowanie-
diagnoza osobniczaJaka grupa? Zdolności przywódcze osobników-
diagnoza grupowaUwarunkowania danej grupy w środowisku (infrastruktura)-
diagnoza środowiskowa

2.PROGNOZA- przewidywanie osiągnię
3.ORDYNACJA- warunki pracy szkoły (metody i środki)
4. KONTROLA- kontrola realizacji programowej

Cechy dobrego planu pracy:
celowy
skuteczny
nowoczesny
kreatywny
spójny
użyteczny
terminowy
wykonalny
plastyczny
przejrzysty
możliwy do realizacji
alternatywny

Treści kształcenia i wychowania:
- psychomotoryczność
- umiejętności
- wiadomości
- postawy (dyspozycje osobowościowe)

dyspozycja
prosomatyczna
prospołeczna


PLAN- podstawy programowe + standardy osiągnięć

7. Diagnozowanie w pracy nauczyciela wf.

Diagnozowanie- w wychowaniu fizycznym dotyczy poziomu
rozwoju dziecka jego morfofunkcjonalnych cech i zalet charakteru,
jego uzdolnień i zainteresowań, rozwoju społecznego, sprawności
motorycznej, oraz rodzaju i warunków środowiska rodzinnego i
lokalnego. Poznanie dziecka wydaje się być najpełniejsze przy
zastosowaniu metody obserwacji.
Obserwacją podczas lekcji wychowania fizycznego można
objąć m.in. wygląd zewnętrzny dziecka i postawę ciała, utrwalone
nawyki higieniczno- zdrowotne, przebieg procesów poznawczych i
emocjonalnych przy rozwiązywaniu zadań, poczucie własnej wartości,
no i oczywiście poziom sprawności oraz zasób umiejętności ruchowych.
Do ich rozpoznania wykorzystamy testy sprawności motorycznej.
Z kolei informację o potrzebach zdrowotnych dziecka, o
kwalifikacji do zajęć wychowania fizycznego uzyskamy,
przeprowadzając wywiad z pielęgniarką szkolną oraz rodzicami.

Odpowiednio postawiona diagnoza pozwoli nauczycielowi
ustalić słabe i mocne strony dziecka, co ułatwi z kolei realne
prognozowanie przyszłych osiągnięć, oraz programowanie i planowanie
działań mających pomóc dziecku w realizowaniu jego indywidualnej
drogi edukacyjnej. Optymalny dla niego program działań uwzględniać
powinien i wymogi generowane przez trendy rozwojowe w oświacie,

8. Lekcja wf, zajęcia ruchowe precyzowanie zadań
instrumentalnych i kierunkowych- operacjonalizacja celów edukacji
fizycznej

9. Tok jako struktura zajęć, zadania operacyjne jako treść zajęć.

 

10. Metody jako sposoby realizacji zadań lekcji-charakterystyka
i ich interpretacja.

Metoda- nauczanie systematyczne, praca nauczyciela z uczniem
umożliwiająca osiągnięcie właściwych celów kształcenia (cel)

Cele (osiągnięcie efektów dydaktyczno-wychowawczych):
- umiejętności
- nawyki
- postawy

GRUPY METOD
Wg.Strzyżewskiego
odtwórcze(np. m.naśladowcza)
proaktywne (np. bezpośredniej elowości ruchu)
twórcze (np.opowieści ruchowej)

1. Cech motorycznych
ciągła
powtórzeniowa
zmienna
interwałowa

2. Nauczania techniki ruchu
Podstawowe*
analityczna
syntetyczna
kompleksowa
Pomocnicze*
pokaz
objaśnienie
praktyczne działanie

3. Metody prowadzenia zajęć
zadaniowa ścisła
zabawowa klasyczna
ilustracji ruchowej
bezpośredniej celowości ruchu
improwizacji ruchowej
problemowa
nauczania progresywnego
ścisła

4. Metody wychowawcze
wpływ osobisty (sugestia, perswazja)
wpływ sytuacyjny (nagroda, kara)
wpływ społeczny(modyfikacja celów)
kierowanie samowychowaniem (przybliżenie celów)

Rodzaje metod:

Metoda programowego uczenia się- samodzielne uczenie się
określonego zadania przy pomocy środków dydaktycznych; komputer,
filmy video

Metoda opowieści ruchowej- bazuje na bujnej wyobraźni dziecka,
oparta min. na opowiadaniu bajek, których treść jest odpowiednio
ilustrowana zadaniami ruchowymi wykonywanymi przez dzieci.
Metoda zadaniowa- prowadzący stawia przed uczniami określone
zadania, które uczeń rozwiązuje samodzielnie pod jego kontrolą
(zadania; usprawniające, doskonalące)
Metoda obwodowo- stacyjna- specyficzny sposób organizacji zajęć
ruchowych polegający na określeniu stacji;(miejsca i rodzaju
ćwiczeń z udziałem określonych przyborów i przyrządów). Poszczególne
stacje mogą tworzyć obwód zamknięty w kształcie: koła, elipsy,
wieloboku. Typowy obwód stacyjny ma charakter treningu
ukierunkowanego na kształtowanie kondycji i koordynacji. W
metodzie tej zaleca się przygotowanie:
- instrukcji
- indywidualnych kart ćwiczeń

Metoda ta pozwala na: zwiększenie efektywności działania,

poprawienie spr.fiz, zwiększenie zainteresowania ćwiczących

11.Formy jako organizacyjne, czasowe i przestrzenne warunki
postępowania pedagogicznego.

Formy- zewnętrzne warunki nauczania;
Dobór uczniów i nauczycieli*
Zróżnicowanie form pracy(rozwój osobowy)*
Umiejętna współpraca umiejętności i grupy *

RODZAJE FORM

1. formy organizacyjne pracy w szkole
2. formy ruchu
3. formy organizacyjne stosowane w toku lekcji

Formy organizacyjne- umiejętności organizowania procesu
wychowania fizycznego, która jest podstawową powinnością nauczyciel

Formy organizacyjne
Formy prowadzenia zajęć
 

Formy organizacyjno porządkowe
- frontalna
- podział na zastępy, dwójki
- grupowa
- ustawienia; podstawowe, ćwiczebne
- indywidualna
- porządkowe; postawy, odliczanie
- grupowo-indywidualna
- współzawodnictwa
- zadania dodatkowe
- tor przeszkód

12. Merytoryczne, metodyczne i organizacyjne przygotowanie
nauczyciela do prowadzenia poszczególnych zajęć ruchowych.

13 Scenariusze zajęć jako przygotowanie do praktycznej
weryfikacji problemów związanych z wychowaniem fizycznym i
zdrowotnym uczniów na poszczególnych etapach edukacji.

14. Sposoby aktywizowania ucznia w procesie lekcyjnym.

Aktywizacja- to ogół poczynań nauczyciela i
uczniów zapewniających im czynny udział w realizacji zadań. Podczas
tej aktywności uczniowie uczą się najlepiej i najwięcej, w sposób
trwały i przyjemny.
W planowaniu aktywności uczniów trzeba pamiętać, że różni
uczniowie posługują się różnymi sposobami zapamiętywania informacji.
Są tacy uczniowie, których można określić mianem: \'słuchowcy\',
\'ruchowcy\' czy \'wzrokowcy\'.

Przeciętny uczeń zapamiętuje:
ok. 10% tego, co słyszy ok 20% tego, co widzi ok. 40% tego, o
czym rozmawia ok. 90% tego, co robi
Dlatego też należy:
ograniczyć stosowanie metod podających stosować techniki i
metody aktywizujące organizować pracę uczniów tak, by mogli
zaspokoić swoje potrzeby uatrakcyjniać zajęcia przez wprowadzenie
elementu zaskoczenia, zabawy , nowości, zaciekawienia wykorzystywać
na zajęciach odpowiednio dobrane środki dydaktyczne tworzyć małe
grupy, który wymuszają aktywność wszystkich jej członków tworzyć
sytuacje wspierające eksperymenty i odkrycia uczniów zadbać o
odpowiednie zagospodarowanie przestrzeni sali i zgromadzenie
bogatego warsztatu dla ucznia

 

15. Intelektualizacja, intensyfikacja , indywidualizacja w
lekcjach WF.


- w lekcji wf.

Indywidulalizacja- indywidualne wyjście naprzeciw
potrzebą ucznia, dostosowanie środków oddziaływania dydaktycznego do
warunków psychofizycznych wychowanka.


Sposoby realizacji:

- prowadzenie lekcji wg. podziału na grupy zainteresowań
- wybór dowolnej aktywności ruchowej
- dostosowanie tempa, trudności i czasu trwania wysiłku (praca
w grupach).


Intensyfikacja- większe dostarczenie bodźców ruchowych poprzez
bardziej efektywne wykorzystanie czasu lekcyjnego na ćwiczenia
fizyczne

Elementy intensyfikujące zajęcia to:
przybory
przyrządy

Intelektualizacja- proces polegający na samodzielnej
aktywności rekreacyjnej w celu zapewnienia ciągłości między
kształceniem i wychowaniem. Stanowi ona integralny składnik postaw
prosomatycznych. Jest to dążenie do uzyskania przez ucznia
świadomości związanej z wykonywaniem czynności ruchowych. Przekaz
informacji:
- uczeń wie po co? Dlaczego?
- Uświadomienie celowości i zadań lekcji
- Samoocena i samokontrola
muzyka
ćwiczenia dwójkach
rywalizacja i współzawodnictwo

 

16. Hospitacja jako element poznania warsztatu i doskonalenia
zawodowego.

W ostatnim czasie pojawia się w publikacjach dla
nauczycieli coraz więcej informacji na temat organizacji i
planowania mierzenia jakości pracy szkoły. Jakość szkoły w dużej
mierze zależy od jakości procesu nauczania i uczenia się, ale także
od tworzenia kreatywnych, prospołecznych postaw młodych ludzi,
którym często lekcje i zajęcia pozalekcyjne wypełniają znaczną część
dnia. Tak długi pobyt uczniów w szkole powinien podlegać stałej
obserwacji nadzoru pedagogicznego - ten rodzaj obserwacji nazywamy
na ogół hospitacją. Hospitacja powinna też inspirować i wspomagać
nauczycieli w spełnianiu przez nich wymagań w zakresie jakości pracy
szkoły i podejmowania nowatorstwa pedagogicznego. Celem obserwacji
mogą być oczywiście takie elementy jak stopień usprawnienia uczniów,
poziom ich wiedzy na temat przepisów określonych gier zespołowych
...