ZASADY WYCHOWANIA
1. Zasada autentyczności i życzliwości
Nauczyciele i inni pracownicy szkoły prezentują postawę , której cechami są np. :
c przychylność,
c empatia,
c nastawienie na zewnątrz ,
c kulturalne, miłe relacje,
c udzielanie pomocy w trudnych sytuacjach,
c umiejętność słuchania i słyszenia,
c brak uprzedzeń,
c poświęcanie uczniom czasu poza lekcjami,
c unikanie zbędnego dystansu, wyniosłości, chłodu i oziębłości,
c nieukrywanie własnych słabości,
c przestrzeganie prawidła : „wiem, co mówię , wiem, co czynię”,
c upodobnienie szkoły do domu rodzinnego.
2. Paternalizmu
Formułowanie jasnej struktury postępowania z uczniami.
Określanie czytelnych, jednoznacznych i spójnych oczekiwań..
Autorytet nauczyciela wyraża się :
§ mocą wyznaczania granic,
§ prawem wydawania poleceń i wyznaczania zadań,
§ walorami osobowości i zachowaniami.
3. Zasada systematyczności
Zasada ta oznacza konieczność :
Ä wykazywania konsekwencji pedagogicznej w zakresie przyjętych ustaleń, zamierzeń, stosowanych sankcji wychowawczych,
Ä planowania działań wychowawczych,
Ä jednolitego reagowania na zachowania uczniów przez wszystkich nauczycieli i rodziców,
Ä zachowania kolejności etapów postępowania wychowawczego.
4. Zasada ciągłości / kompleksowości /
ò POZNAĆ
ò ZAAKCEPTOWAĆ
ò POZYSKAĆ
ò ZMIENIAĆ
5. Zasada współpartnerstwa
Oznacza zapewnienie uczestniczenia uczniowi – wychowankowi w procesie wychowania w roli :
§ obiektu wychowania / osoba poddawana wpływom wychowawczym /,
§ podmiotu wychowania / osoby samodzielnie odbierająca, przeżywająca i działająca /.
Przykłady współpartnerstwa :
§ występowanie nauczyciela w roli konsultanta i życzliwego doradcy,
§ prowadzenie przez uczniów części lekcji,
§ wspólne wykonywanie zadań,
§ dobrowolne poddawanie się ocenie uczniów,
§ ewaluacja zajęć lekcyjnych,
§ konsultowanie z uczniami stosowanych sposobów oceniania wyników nauczania i zachowania.
6. Zasada poszanowania osobowości
Składa się na nią prawo ucznia do :
§ doskonalenia wielorakich cech ucznia,
§ zachowania odrębności, autonomiczności,
§ swobody wypowiadania własnych poglądów i przekonań,
§ pełnego rozwoju uzdolnień, sił fizycznych, umysłowych, społecznych,
§ zachowania godności,
§ nieponiżania, niedyskredytowania jego przyszłości,
§ niestosowania przemocy psychicznej i fizycznej,
§ niewykazywania agresji słownej, krzyku, szantażu, „pamiętliwości”.
7. Zasada indywidualizacji
„Dziecko nie powinno być przedmiotem urabiania ze strony dorosłych, ale jedynie podmiotem takiej opieki i działalności, która będzie w stanie rozwijać jego dążności samokształceniowe.” Florian Znaniecki
Reguła zakłada konieczność :
c dostrzegania osobistych cech i możliwości każdego ucznia,
c rozwijania indywidualnych cech uczniów , a nie całej klasy,
c przysposobienia uczniów do aktywnego i skutecznego pełnienia ról społecznych,
c wzmacniania motywacji do działania poprzez :
§ rozwijanie pozytywnej samooceny, wiary w siebie,
§ dostrzeganie głównie pozytywnych stron,
§ stosowanie ciepłej krytyki zamiast ataku.
8. Zasada zespołowości
„Wymóg tworzenia odpowiednich warunków i klimatu dla rozwoju samorządnej działalności dzieci i młodzieży”
Główne przesłanie :
Słanianie uczniów do działalności w grupach
o orientacji prospołecznej ,
wartościowych pod względem poznawczym i moralnym, umiejętne ukazywanie walorów i atrakcyjności proponowanych grup.
Konieczna umiejętność
– rozpoznawanie zasad grupowych w podopiecznym zespole
i w razie potrzeby wpływanie na ich zmianę.
9. Zasada oddziaływania na świadomość
Oznacza każdorazowo rozumowe, logiczne, przekonujące wyjaśnienie przez nauczyciela :
§ motywów,
§ racji podejmowanych decyzji,
§ stwarzanie możliwości swobodnej wypowiedzi.
Ponadto zasada oznacza :
* dawanie uczniom czasu na refleksję,
* zapewnienie warunków organizacyjnych , umożliwiającym
* wychowankom zastanowienie się nad ich postępowaniem.
Opracowała : Krystyna Sowa na podstawie : T. Wolan : Nauczyciel jako wychowawca i współtwórca przemian w edukacji. Chorzów 2004, s. 52 – 64.
veronaa