Cnici benedicti herba - ziele drapacza, Cnicus benedictus L., syn. Centaurea benedicta, Carbenia benedicta - drapacz lekarski, drapacz benedyktyński, Asteraceae - Astrowate, ang. Blessed thistle, holy thistle
Działanie i zastosowanie
Gorzkie składniki, szczególnie knicyna stymulują kubki smakowe, powodując na drodze odruchowej wzrost wydzielania śliny, soku żołądkowego, wzmacniając apetyt. Knicyna i składniki olejku lotnego wykazują działanie przeciwbakteryjne. Poza tym knicyna ma pewne właściwości przeciwzapalne.
Surowiec i przetwory stosuje się w braku apetytu, objawach dyspeptycznych, anoreksji.
W wyższych stężeniach może wywołać nudności, wymioty, biegunki. Olej używa się do wyrobu pokostu [BHC t.1].
Millefolii herba - ziele krwawnika, Achillea millefolium L. - krwawnik pospolity, Asteraceae - Astrowate, ang. yarrow, common yarrow, milfoil
Do celów terapeutycznych jest stosowane ziele (Millefolii herba), kwiat (Millefolii flos). Surowce zbiera się w czasie kwitnienia i suszy w cieniu i przewiewie lub w suszarniach w temperaturze nie przekraczającej 35°C.
Według Farmakopei Polskiej VIII (PhEur 7.2) surowcem są całe lub rozdrobnione, wysuszone, kwitnące wierzchołki pędów Achillea millefolium L. o zawartości olejku eterycznego nie mniejszej niż 2 mL/kg i o zawartości proazulenów nie mniejszej niż 0.02% w przeliczeniu na chamazulen.
Menyanthidis folium - liść bobrka, Menyanthes trifoliata L. - bobrek trójlistkowy, bobrek, Menyanthaceae - Bobrkowate, ang. bog-bean, buckbean
Roślina występuje w Europie, Azji (strefy umiarkowane), Ameryce Północnej. W Polsce występuje na terenie całego kraju, na nizinach [ZP,Wikipol].
Do celów terapeutycznych jest stosowany liść bobrka (Menyanthidis folium). Surowiec zbiera się na przełomie wiosny i lata, a następnie suszy w pojedynczej warstwie w cieniu i przewiewie lub w suszarniach w temperaturze do 40ºC.
Według Farmakopei Polskiej VIII (PhEur 7.2) surowcem jest wysuszony, cały lub rozdrobniony liść Menyanthes trifoliata L. o wskaźniku goryczy nie mniejszym niż 3000 [FPVIII].
Cichorii radix - korzeń cykorii, Cichorium intybus - cykoria podróżnik, Asteraceae - Astrowate, ang. common chicory
Do celów terapeutycznych stosuje się korzeń cykorii (Cichorii radix). Surowiec zbiera się na wiosnę lub jesienią i suszy w suszarniach ogrzewanych. Ziele (Cichorii herba) zbiera się w sierpniu i suszy w cieniu i przewiewie [HS].
Według Farmakopei Polskiej VI surowcem jest korzeń cykorii podróżnika zebrany jesienią lub wiosną i szybko wysuszony. Wskaźnik goryczy nie powinien być niższy niż 800 [FPVI].
Gentianae radix - korzeń goryczki żółtej, Gentiana lutea L. - goryczka żółta, Gentianaceae - Goryczkowate, syn. great yellow gentian
Do celów leczniczych stosowany jest korzeń (Gentianae radix). Surowiec jest zbierany w porze jesiennej z roślin kilkuletnich. Korzenie po rozdrobnieniu na 10-20 cm kawałki są suszone w temperaturze 50ºC [HS].
Według Farmakopei Polskiej VIII (PhEur 7.2) surowcem są wysuszone, rozdrobnione podziemne narządy Gentiana lutea L. o wskaźniku goryczy nie mniejszym niż 10000 [FPVIII].
Taraxaci radix - korzeń mniszka, Taraxacum officinale F.H. Wigg - mniszek lekarski, mniszek pospolity, Asteraceae - Astrowate, ang. common dandelion
Według Farmakopei Europejskiej PhEur 7.2 surowcem są całe lub rozdrobnione części podziemne Taraxacum officinale F.H.Wigg. o wskaźniku goryczy równym 100.
Surowcem według Farmakopei Europejskiej jest też mieszanina całych lub pociętych, suszonych części nadziemnych i podziemnych Taraxacum officinale F.H. Wiggers o wskaźniku goryczy nie mniejszym niż 100, o zawartości substancji rozpuszczalnych w wodzie nie mniejszej niż 20% [PhEur 7.2].
Aurantii amari pericarpium - naowocnia pomarańczy gorzkiej, Citrus aurantium - pomarańcza gorzka, Rutaceae - Rutowate, ang. bitter orange
Według Farmakopei Polskiej VIII (PhEur 7.2) surowce to:
a) Aurantii amari epicarpium et mesocarpium - wysuszona owocnia zewnętrzna i śródowocnia dojrzałego owocu Citrus aurantium L. ssp. aurantium (C. aurantium L. ssp. amara Engl.) pozbawiona częściowo białej, gąbczastej tkanki śródowocni i owocni wewnętrznej o zawartości olejku eterycznego nie mniejszej niż 20 ml/kg.
b) Aurantii amari flos - Wysuszone całe rozwinięte kwiaty Citrus aurantium L. ssp. aurantium (C. aurantium L. ssp. amara Engl.) o zawartości sumy flawonoidów nie mniejszej niż 8% w przeliczeniu na naryngeninę.
c) Neroli oil - olejek otrzymywany ze świeżych kwiatów Citrus aurantium L. ssp. aurantium (C. aurantium L. ssp. amara Engl.) o zawartości linalolu 28 - 44%, limonenu 9 - 18%, β-pinenu 7 - 17%, poza tym występują α-terpineol, octan linalylu.
d) Aurantii dulcis aetheroleum - olejek otrzymywany bez ogrzewania za pomocą czynników mechanicznych ze skórki owocu Citrus sinensis (L.) Osbeck syn. Citrus aurantium L. var. dulcis L. o zawartości limonenu 92 - 97%, β-mircenu 1.7 - 2.5%.
Lupuli strobilus - szyszka chmielu, Lupuli glandulae (Lupulinum) - lupulina, gruczoły chmielowe, Humulus lupulus L. - chmiel zwyczajny, Cannabaceae - Konopiowate, ang. common hop
Według Farmakopei Polskiej VIII (PhEur 7.2) surowcem są wysuszone, zwykle całe, żeńskie kwiatostany Humulus lupulus L. o zawartości substancji rozpuszczalnych w 70% etanolu nie mniejszej niż 25% [FPVIII; PhEur 7.2].
Harpagophyti radix - korzeń hakorośli, Harpagophytum procumbens - hakorośl rozesłana (syn. czarci pazur, diabelski pazur), Pedaliaceae - Połapkowate, ang. Devil's Claw, grapple plant, wood spider
Według Farmakopei Polskiej VIII (PhEur 7.2) surowcem jest korzeń składający się z rozdrobnionych i wysuszonych, przybyszowych bulwiastych korzeni Harpagophytum procumbens DC. lub Harpagophytum zeyheri Decne. o zawartości harpagozydu nie mniejszej niż 1.2% FPVIII; PhEur 7.2.
Plantaginis lanceolate folium - liść babki lancetowatej, Plantago lanceolata L. - babka lancetowata, babka wąskolistna, Plantaginaceae - Babkowate, ang. ribwort plantain, ribwort
Według Farmakopei Polskiej VIII (PhEur 7.2) surowcem jest cały lub rozdrobniony, wysuszony liść i łodyga odziomkowa Plantago lanceolata L. s.l. o zawartości sumy pochodnych kwasu orto-dihydroksycynamonowego nie mniejszej niż 1.5% w przeliczeniu na akteozyd [FPVIII; PhEur 7.2].
Valerianae radix - korzeń kozłka, Valeriana officinalis L. & Maillefer - kozłek lekarski, waleriana lekarska, Valerianaceae - Kozłkowate, ang. valerian
Według Farmakopei Polskiej VIII (PhEur 7.2) surowcem są wysuszone, całe lub rozdrobnione podziemne części Valeriana officinalis L. s.l. obejmujące kłącze otoczone korzeniami i rozłogi. Surowiec cały lub rozdrobniony powinien zawierać nie mniej niż 4% olejku eterycznego i nie mniej niż 0.17% kwasów seskwiterpenowych w przeliczeniu na kwas walerenowy. Surowiec rozdrobniony powinien zawierać nie mniej niż 3 ml/kg olejku eterycznego i nie mniej niż 0.1% zawartości kwasów seskwiterpenowych w przeliczeniu na kwas walerenowy.
Farmakopea Europejska (PhEur 7.2) definiuje również korzeń rozdrobniony (Valerianae radix minutata) jako rodzrobnione podziemne części (kłącza, korzenie, rozłogi) z przeznaczeniem do wykorzystania do przygotowywania herbatek ziołowych, zawartość olejku i kwasów seskwiterpenowych jak wyżej [FPVIII, PhEur 7.2].
Olejki eteryczne
Poszczególne surowce olejkowe możemy podzielić w zależności od tego, jaki związek jest głównym składnikiem frakcji olejkowej. I tak do surowców linalolowych zaliczamy: Lavandulae flos, Lavandulae aetheroleum, Coriandi fructus;
surowce cytralowe to: Citri aetheroleum, Melissae folium;
surowce limonenowe: Carvi fructus, Aurantii amari exocarpium; surowce pinenowe: Therebinthinae aetheroleum; Pini foliorum aetheroleum, Pini pumilionis aetheroleum, Juniperi fructus;
surowce mentolowe: Mentahe folium, Menthae aetheroleum;
surowce karwonowe: Carvi fructus, Mentahe crispe folium;
surowce tujonowe: Salviae folium, Absinthi herba, Tanaceti herba;
surowce borneolowe: Valerianae radix, Rosmarini folium;
surowce cyneolowe Eucalypti folium, Eucalypti aetheroleum;
surowce tymolowe: Thymi herba, Thymi aetheroleum, Serpylli herba;
surowce anetolowe: Anisi fructus, Anisi aetheroleum, Foeniculi fructus, Foeniculi aetheroleum, Anisi stellati fructus;
surowce azulenowe: Chamomillae anthodium, Anthemidis anthodium, Millefolii herba;
surowce eugenolowe Caryophylli flos.
Eucalypti folium - liść eukaliptusa, Eucalyptus globulus - eukaliptus gałkowy, Myrtaceae - Mirtowate, ang. blue gum, southern blue gum
Według Farmakopei Polskiej VIII (PhEur 7.2) surowcem są całe lub pocięte wysuszone liście starszych gałęzi Eucalyptus globulus Labill. o zawartości olejku eterycznego nie mniejszej niż 20 mL/kg dla surowca nierozdrobnionego i nie mniej niż 15 mL/kg olejku eterycznego dla surowca rozdrobnionego [FPVIII, PhEur 7.2].
Eucalypti aetheroleum - olejek eukaliptusowy
Według definicji Farmakopei Polskiej VIII olejek powinien zawierać nie mniej niż 70% 1,8-cyneolu, do 12% limonenu, do 9% α-pinenu [FPVIII].
Według PhEur 7.2 olejek otrzymuje się z gatunków Eucalyptus globulus Labill., E. polybractea R.T.Baker i E. Smithii R.T.Baker o zawartości 1,8-cyneolu nie mniej niż 70%, limonenu od 0.05 do 15%, α-pinenu od 0.05 do 10% [PhEur 7.2].
Melaleucae aetheroleum - olejek eteryczny drzewa herbacianego, Melaleuca alternifolia (Maiden i Betch) Cheel - drzewo herbaciane, M. linariifolia Smith, M. dissitiflora F. Mueller, Myrtaceae - Mirtowate
Według Farmakopei Polskiej VIII (PhEur 7.2) olejek otrzymuje się przez destylację z parą wodną liści i szczytowych gałązek Melaleuca alternifolia (Maiden i Betch) Cheel, M. linariifolia Smith, M. dissitiflora F. Mueller i innych gatunków Melaleuca [FPVIII].
Caryophylli flos - kwiat goździkowca, Syzygium aromaticum - (L.) Merill et L.M. Perry (syn. Eugenia caryophyllus (C. Spreng.) Bull. et Harr.; Eugenia aromatica (L.) Baill.; Eugenia caryophyllata Thunb.; Caryophyllus aromaticus L.) - goździkowiec korzenny, syn. czapetka pachnąca, Myrtaceae - Mirtowate, ang. clove
Według Farmakopei Polskiej VIII (PhEur 7.2) surowcem są pąki kwiatowe Syzygium aromaticum - (L.) Merill et L.M. Perry (syn. Eugenia caryophyllus (C. Spreng.) Bull. et Harr.) wysuszone do chwili aż osiągną czerwonobrunatne zabarwienie. Minimalna zawartość olejku eterycznego wynosi 150 mL/kg.
Caryophylli flores aetheroleum - olejek eteryczny goździkowy
...
topolow