Surowiec
Nazwa
Występowanie
Skład chemiczny
Działanie i zastosowanie
Wg FPVIII
Garbniki
Crataegi fructus - owoc głogu
Crataegus laevigata - głóg dwuszyjkowy,
Rosaceae - różowate
Występuje w Europie, Azji Zachodniej i w Afryce Północnej
flawonoidy: witeksyna, apigenina, rutyna, hiperozyd, proantocyjanidyny, triterpeny. Ważnymi substancjami głogu sa procyjanidy, pochodne flawanu, kondensaty katechiny i epikatechiny, różniące się stopniem polimeryzacji, najważniejsze są oligimetryczne proantocyjanidy, złożone z 2-8 monomerów. Leukoantocyjanidyna
łagodnie nasercowo, rozszerza naczynia wieńcowe. Wskazania: w zmniejszonej kurczliwości mięśnia sercowego, uczucie duszności, serce starcze, umiarkowane nadciśnienie. Preparaty stosowane w lecznictwie geriatrycznym, w niedotlenieniu mózgu wskutek zaburzeń krążenia mózgowego. Niekiedy występują nudności, zawroty i bóle głowy oraz kołatanie serca.
surowiec o zawartości procyjanidyn nie mniej niż 1,0% w przeliczeniu na chlorek cyjanidyny
Myrtilli fructus, myrtilli folium - owoc i liść borówki czernicy
Vaccinium myrtillus - borówka czarna (borówka czernica),
Ericaceae - wrzosowate
Występuje w Europie i Azji, powszechnie w Polsce
Surowiec zawiera garbniki katecholowe do 20%: katechina, flawonoidy pochodne kwercetyny, triterpeny (kwas ursolowy, oleanolowy, β-amyrynę), glikozydy fenolowe (ślady arbutyny i produktu jej hydrolizy – hydrochinonu), pochodne kwasu galusowego (neomyrtylina ok. 2%, tzw. glukokinina, kwasy organiczne (cytrynowy, chinowy, galusowy), związki mineralne
surowiec działa ściągająco i przeciwbakteryjnie w obrębie przewodu pokarmowego (garbniki), nieznacznie diuretycznie i saluretycznie (flawonoidy), a także dzięki obecności neomyrtyliny oraz znacznych ilości chromu obniża poziom cukru we krwi. Stosuje się w początkowych stadiach cukrzycy.
Surowiec o zawartości antocyjanów 0.3%, w przeliczeniu na chlorek 3-O-glukozydu cyjanidyny (chryzantemina)
Oxycocci fructus – owoc żurawiny
Oxycoccus quadripetalus (Vaccinium oxycoccus) –
żurawina błotna,
Ericaceae - wrzosowate;
Pospolita w Polsce, w środkowej i północnej Europie, Azji wschodniej, Ameryce północnej.
antocyjany, karotenoidy, pektyny kwas cytrynowy, kwas benzoesowy, galusowy, chinowy, erykolina – glikozyd hydrolizujący na glikozę i erycynol, wit.C. Garbnik: katechina
dietetyczny surowiec witaminowy, w gorączce, infekcjach bakteryjnych dróg moczowych.
-
*Quercus cortex – kora dębu
Quercus robur – dąb szypułkowy,
Quercus sessilis – dąb bezszypułkowy,
Fagaceae – bukowate
Występuje w Europie, Kaukazie, Azji mniejszej.
Surowiec zawiera garbniki katecholowe, przechodzące w dłużej przechowywanym surowcu we flobafeny, a także katechina i elogotanoidy, kwasy fenolowe (galusowy, elagowy), triterpeny pochodne friedeliny, węglowodany, flawonoidy, związki Ŝywicowe.
garbniki działają ściągająco, przeciwzapalnie i bakteriobójczo. Odwary z kory stosowane są zewnętrznie jako lek ściągający do płukania jamy ustnej, gardła, w niektórych chorobach ginekologicznych, do przemywania ran, w odmrożeniach. Kora dębu lub wyciągi z kory są składnikami preparatów takich jak Dentosept A i mieszanek np. Vagosan. Przetwory z kory stosowane są wewnętrznie w biegunkach wywołanych przez bakterie i wirusy, w zatruciach pokarmowych, w podostrych i przewlekłych nieżytach żołądka i jelit, pomocniczo z antybiotykami w durze brzusznym i czerwonce. Zewnętrznie w zapaleniu jamy ustnej i gardła, w żylakach odbytu, wypryskach i małych ranach, na niewielkich powierzchniach skóry.
Zawartość garbników nie mniej niż 3% w przeliczeniu na pirogalol
*Bistortae rhizoma – korzeń wężownika
Polygonum bistorta – rdest wężownik,
Polygonaceae – rdestowate
Występuje w Europie i Azji, zawleczony do Ameryce Północnej. W Polsce roślina pospolita.
Surowiec zawiera 25% garbników (katechina), hydrolizujących skondensowanych, fenolokwasy (głównie kwas elagowy, galusowy), związki mineralne, skrobię.
wyciągi działają ściągająco, stosowany jako preparat przeciwbiegunkowy, hamujący drobne krwawienia, przeciwzapalny, do płukania jamy ustnej, do nasiadówek w leczeniu żylaków odbytu, do kąpieli nóg jako środek hamujący nadmierną potliwość.
*Tormentillae rhizoma – kłącze pięciornika
Potentilla tormentilla – pięciornik kurze ziele,
Rosaceae – różowate
środkowa i północna Europa. W Polsce pospolita na niżu i górach.
Surowiec zawiera garbniki katechinowe (katechina) i pirogalolowe (agrimonina), kwasy organiczne (elagowy, chinowy), triterpeny (kwas tormentilowy) i jego glukozyd – tormentozyd o charakterze pseudosaponiny (glukoza przyłączona do grupy karboksylowej), związki żywicowe.
wodne i alkoholowe wyciągi działają ściągająco, przeciwdrobnoustrojowo, hamują rozwój wirusów, działają przeciwzapalnie (garbniki), hamują drobne krwawienia, stosowane jako środki przeciwzapalne, przeciwbiegunkowe, używane do płukania jamy ustnej i gardła, do kompresów i przemywań trudno gojących się ran. Stosuje się w mieszankach np. Tannosan i maściach np. Tormentiol.
Zawartość garbników nie mniej niż 7% w przeliczeniu na pirogalol
topolow