Juliusz Verne - Szkoła Robinsonów [pl].pdf

(991 KB) Pobierz
Juliusz Verne
J ULIUSZ V ERNE
S ZKOŁA R OBINSONÓW
Rozdział I
W którym czytelnikowi, o ile ma ochotę, nastręcza się sposobność zakupienia wyspy
na Oceanie Spokojnym.
Wyspa do sprzedania! Za gotówkę! Koszta osobno! Kupi ten, kto da więcej! -
bezustannie, nie pozwalając sobie nawet na złapanie tchu, wywoływał licytator Dean Felporg
w lokalu, w którym odbywała się ta osobliwa sprzedaż.
- Wyspa do sprzedania! Wyspa do sprzedania! - jeszcze głośniej krzyczał wywoływacz
Gingras, kroczący tam i napowrót wśród bardzo podnieconego tłumu.
Istotnie, w wielkiej hali licytacyjnej przy ulicy Sacramento 10 tłok był niesłychany.
Zgromadził się tam nie tylko pokaźny zastęp Amerykanów z Kalifornii, Oregonu i Utah, lecz
także wielu Francuzów, stanowiących blisko szóstą część ludności, Meksykanów w krótkich
płaszczach, zwanych serapa, Chińczyków w tunikach z szerokiemi rękawami, szpiczastych
pantoflach i stożkowatych kapeluszach, Kanaków z Oceanji, a nawet kilku czarnonogich i
płaskogłowych, przybyłych z nad brzegów rzeki Trinidad.
Scena ta rozgrywała się w stolicy Kalifornji San Francisco, jednakowoż nie w latach
1849-1852, kiedy to eksploatacja nowych pól piaskowych zwabiała poszukiwaczy złota
obydwóch półkuli. San Francisco nie było już tem, czem było początkowo: serajem dla
karawan, miejscem wylądowania, oberżą, w której na jedną noc zatrzymywali się
awanturnicy, spieszący na poszukiwanie złota ku wschodnim zboczom Sierra Nevada. Od lat
dwudziestu, miejsce starego nieznanego Yerba Buena zajmowało miasto, jedyne w swym
rodzaju, liczące 100.000 mieszkańców. Z powodu braku miejsca na płaskiem wybrzeżu,
miasto to rozsiadło się na grzbietach dwóch pagórków; wszystko jednak przemawiało za tem,
że rychło rozbuduje się aż do najdalszych krańców pogórza. Niebawem też zdetronizowało
ono takie miasta jak Lima, Santiago, Valparaiso i wszystkie inne rywalki Zachodu, i przez
Amerykanów zostało wyniesione do godności królowej Oceanu Spokojnego, a równocześnie
królowej wybrzeża zachodniego.
Owego dnia, a było to 15 maja, panował jeszcze chłód dotkliwy.
W kraju tym, wystawionym na oddziaływanie prądów podbiegunowych, pierwsza połowa
maja przypomina aurę drugiej połowy marca w Europie. W publicznej hali licytacyjnej nie
odczuwano jednak niskiej temperatury. Nieustające dzwonienie ściągało tłumy publiczności,
to też w lokalu panowała atmosfera tak upalna, że czoła obecnych okryły się kroplami potu,
które na dworze byłyby od razu zamarzły.
1
Nie należy jednak sądzić, że te liczne pożądliwe rzesze, zapełniające halę licytacyjną,
przybyły tu w zamiarze kupowania. Śmiem nawet twierdzić, że wszyscy obecni kierowali się
jedynie ciekawością. Bo i któż, będąc dość bogatym, byłby tak niemądrym, by kupować
wyspę na Oceanie Spokojnym, wskutek dziwacznego pomysłu rządu wystawioną na
sprzedaż? Mówiono sobie tedy, że nikt nie wniesie odpowiedniej oferty, bo wogóle nie
znajdzie się amator na licytowany objekt. I prawdziwie, nie było w tem winy wywoływacza,
który wołaniem, gestykulacją, posługiwaniem się najbardziej wabiącemi przenośniami
jarmarcznej reklamy starał się podniecić klientów.
Odpowiadano śmiechem, ale nikt nie przedkładał oferty.
- Wyspa do sprzedania! Wyspa do sprzedania! - raz po raz wołał Gingras.
- Ktoby się też pozwolił na to złapać! - zawołał jakiś Irlandczyk, w którego kieszeniach
nie znalezionoby złamanego szeląga.
- Wyspa, która przy osiągnięciu ceny licytacyjnej, nie kosztowałaby ani po sześć dolarów
za mórg! - wołał licytator Dean Felporg.
- I któraby nie przynosiła ani 1/8 procentu! - dorzucił właściciel dużej farmy, doskonale
się rozumiejący na rentowności gruntu.
- Wyspa, mająca pełnych 120 kilometrów obwodu i 90.000 hektarów powierzchni.
- A czy jest tam przynajmniej kawałek stałego lądu? - zagadnął pewien Meksykanin, stały
gość szynkowniany, który, wnosząc z jego osobistej, bardzo niepewnej pozycji, czuł snać
potrzebę silnego gruntu pod nogami.
- Wyspa o młodem zalesieniu - sławił wywoływacz - z łąkami, wzgórzami,
wodospadami...
- Zagwarantowane? - zaśmiał się jakiś Francuz, wcale nie kwapiący się, widać, do tego
interesu.
- Tak, zagwarantowane! - odrzekł licytator Felporg, mający za sobą zbyt długie
doświadczenie, by złośliwe docinki publiczności miały go wyprowadzić z równowagi.
- Na dwa lata?
- Do końca świata!
- A może jeszcze dłużej?
- Wyspa na wyłączną własność! - krzyczał wywoływacz. - Wyspa bez jednego
drapieżnego zwierzęcia, bez płazów i gadów jadowitych.
- Czy też bez ptaków? - krzyknął jakiś żartowniś.
- I bez owadów? - dorzucił inny.
2
- Wyspa temu, kto da najwięcej! - wołał niezrażony Dean Folperg. - Dalej-że obywatele!
Trochę odwagi i sięgnąć do trzosa! Kto chce mieć wyspę w dobrym stanie, która dotychczas
prawie że nie miała właściciela. Wyspę na Oceanie Spokojnym, tem morzu mórz! Do nabycia
za bezcen! Za jeden miljon i sto tysięcy dolarów! Czy ktoś da miljon sto tysięcy dolarów?...
Kto tam coś mówi?... Czy pan? Ten pan, co tam w głębi sali kiwa głową, jak mandaryn z
porcelany?... Mam wyspę!... Wyspę do sprzedania!... Kto chce kupić wyspę?
- Precz z tem! - krzyknął jakiś głos, jak gdyby chodziło o usunięcie obrazu lub wazy
wystawionych na licytację.
Cała sala wybuchnęła śmiechem, lecz wciąż jeszcze nikt nie ofiarowywał ani pół dolara.
Jakkolwiek przedmiot licytowany nie mógł przechodzić z ręki do ręki, by go dokładniej
obejrzano, to jednak istniał plan wyspy. Amatorzy mogli się w ten sposób dowiedzieć, jak
wogóle wyglądał kątek ziemi, wystawiony na licytację. Nie należało się przeto obawiać
rozczarowania, czy innej przykrości. Z łatwością można się było poinformować co do
położenia, sytuacji, terenu, jakości ziemi, sieci wodnej, warunków klimatycznych i
komunikacyjnych. Nie kupowano kota we worku, a oszustwo co do przedmiotu sprzedaży z
góry było wykluczone. Zresztą już od szeregu miesięcy, niezliczone czasopisma Stanów
Zjednoczonych i Kalifornji, dzienniki, tygodniki, dwutygodniki, miesięczniki, ustawicznie
zwracały uwagę na tę wyspę, której sprzedaż postanowiono na mocy uchwały kongresu.
Była to wyspa Spencera, leżąca w południowo-zachodniej części zatoki San Francisco, w
odległości mniej więcej 460 mil morskich od wybrzeża Kalifornji, pod 32 stopniem 15 min.
północnej szerokości, a 142 st. 18 min. zachodniej długości od południka Greenwich.
Trudno byłoby zaiste wymyśleć miejscowość bardziej samotną. Jakkolwiek wyspa
Spencera nie była tak bardzo odległą i znajdowała się w obrębie wód amerykańskich, to
jednak leżała poza wszelkim ruchem okrętowym i handlowym. A regularne prądy,
przepływające poprzecznie na północ lub na południe, wytworzyły tu rodzaj jeziora w
wodach stojących, nazywanego niekiedy „Tournant de Fleurieu”.
W pośrodku tego ogromu spokojnych wód, nie mających określonego kierunku, leży
wyspa Spencera. Niewiele tylko okrętów tędy przejeżdża. Wielkie drogi Oceanu Spokojnego,
łączące Świat Nowy ze Starym, czy to wiodące do Japonji, czy do Chin, biegną wszystkie w
kierunku więcej południowym. Żaglowce byłyby tu narażone na długotrwałe cisze, a
parowce, na małej tylko przestrzeni krążące po Pacyfiku, nie miałyby żadnej korzyści,
odbywając po nim drogę dalszą. Wobec tego ani jedne, ani drugie, nie zaznajamiają się z
wyspą Spencera, wznoszącą się tam niby samotny szczyt góry podwodnej, jakich nie brak na
Oceanie Spokojnym.
3
Dla człowieka, unikającego gwaru świata, pragnącego spokoju i samotności, czyż mogło
istnieć coś lepszego od tej wyspy opuszczonej, o jakie 100 mil oddalonej od stałego lądu? Dla
dobrowolnego Robinsona byłoby to miejsce pobytu wprost wymarzone. Tylko, że należało za
nie uiścić żądaną kwotę.
Dlaczego jednak Stany Zjednoczone pozbywały się tej wyspy? Czyżby przez kaprys? Nie.
Wielki naród nie może pozwalać sobie na kaprysy, jak to czynią rozmaite jednostki. Sprawa
przedstawiała się tak, że z powodu swego położenia, wyspa Spencera była już od dłuższego
czasu stacją zgoła bezużyteczną. Kolonizacja nie dałaby żadnych rezultatów dodatnich. Dla
celów wojskowych się nie nadawała, jako dominująca zaledwie nad zupełnie opuszczoną
częścią Oceanu. A z punktu widzenia interesów handlowych również nie posiadała znaczenia,
gdyż wytwórczość nie pokryłaby żadną miarą kosztów transportu. Kolonji dla przestępców
również nie można było tu założyć, ze względu na bliskość wybrzeża. Zużytkowanie jej do
jakichkolwiek celów byłoby przeto zabawką zbyt kosztowną. Od niepamiętnych czasów
leżała przeto odłogiem, a kongres, złożony z ludzi wybitnie praktycznych, postanowił
wystawić ją na licytację, z tem jednem tylko zastrzeżeniem, że nabywca ma być
bezwarunkowo obywatelem wolnej Ameryki.
Za darmo jednakowoż wyspy tej oddać nie chciano. Ustanowiono zatem cenę w
wysokości 1.100.000 dolarów. Dla przedsiębiorstwa, któreby obszar ten zakupiło i w
jakikolwiek sposób zużytkowało, cena ta byłaby drobnostką, o ile by można było liczyć na
pewne korzyści; należy jednak podkreślić raz jeszcze, że interes ten nie przedstawiał żadnych
korzyści. Fachowcy nie przywiązywali do tego skrawka Stanów Zjednoczonych większej
wagi, niż do jakiejkolwiek nieznanej wysepki w strefie podbiegunowej. A dla jednostki cena
była bądź co bądź poważna. Musiałby to już być człowiek bogaty, aby sobie pozwolić na taką
fantazję, nie dającą ani centa procentu. Musiałby nawet być ogromnie bogatym, gdyż trzeba
było odrazu złożyć całą gotówkę, a nawet w Stanach Zjednoczonych nie łatwo znaleźć
obywatela, noszącego przy sobie 1.100.000 dolarów i w dodatku chcącego je niejako wrzucić
do wody, bo bez wszelkich widoków odzyskania bodaj części wkładu.
A jednak kongres postanowił nie oddać wyspy poniżej 1.100.000 dolarów. Jeśli się ceny
tej nie osiągnie, wyspa Spencera pozostanie własnością Stanów Zjednoczonych.
Należało tedy przypuszczać, że nie znajdzie się kupiec dość niemądry, by złożyć podobną
kwotę. Pozatem było też wyraźne zastrzeżenie, że nabywca, o ile się taki znajdzie, nie może
nosić tytułu króla wyspy, lecz tylko prezydenta republiki. Nie będzie mu przysługiwać prawo
posiadania poddanych, lecz tylko współwłaścicieli, wybierających go co pewien czas, lecz
mogących też wybrać go ponownie na czas nieograniczony. W każdym razie nie było mu
4

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin