suicideprev_phcw_polish.pdf

Światowa Organizacja Zdrowia

Polskie Towarzystwo Suicydologiczne

ZAPOBIEGANIE SAMOBÓJSTWOM

PORADNIK DLA PRACOWNIKÓW

PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ

GENEWA–WARSZAWA

2003

– 1 –

Tytuł oryginału angielskiego:

PREVENTING SUICIDE A RESOURCE

FOR PRIMARY HEALTH CARE WORKERS

Mental and Behavioural Disorders

Departament of Mental Health

World Health Organization

Geneva 2000

Przekład z języka angielskiego:

Dr Barbara Mroziak

e-mail: brodniak@ipin.edu.pl

http: //www.ipin.cdu.pl/towsuicyd

Ten dokument jest jednym z serii poradników adresowanych do

określonych grup zawodowych i społecznych, szczególnie ważnych dla

zapobiegania samobójstwom.

Poradnik przygotowano w ramach realizowanego na całym świecie

z inicjatywy WHO programu SUPRE, którego celem jest zapobieganie

samobójstwom.

Słowa kluczowe: samobójstwo / zapobieganie / poradniki /

pracownicy podstawowej opieki zdrowotnej

ISBN 83–918777–2–8

Wydano za zgodą Światowej Organizacji Zdrowia:

TR/02/114–118 z dnia 3 lipca 2002 r.

Zakład Wydawniczo Produkcyjny FOLIAŁ, 02-858 Warszawa, ul. Fanfarowa 25

– 2 –

Spis treści

Wstęp .............................................................................................................. 5

Wstęp do wydania polskiego........................................................................... 7

Samobójstwo — skala problemu..................................................................... 9

Dlaczego koncentrujemy się na pracownikach podstawowej opieki

zdrowotnej?..................................................................................................... 9

Samobójstwo a zaburzenia psychiczne ......................................................... 10

Choroba somatyczna a samobójstwo ............................................................ 13

Samobójstwo — czynniki socjodemograficzne i środowiskowe .................. 14

Stan psychiczny osób o skłonnościach samobójczych .................................. 16

Jak dotrzeć do osoby o skłonnościach samobójczych? ................................. 17

Samobójstwo — fikcja i fakty....................................................................... 18

Jak rozpoznać osobę o skłonnościach samobójczych?.................................. 18

Jak ocenić ryzyko samobójstwa? .................................................................. 19

Jak postępować z osobą o skłonnościach samobójczych? ............................ 20

Kierowanie osób o skłonnościach samobójczych do specjalisty................... 22

Porady— skąd można uzyskać pomoc? ........................................................ 23

Co robić i czego nie robić?............................................................................ 23

Wnioski ......................................................................................................... 24

– 3 –

Wstęp

Samobójstwo jest złożonym zjawiskiem, które od stuleci przy-

ciągało uwagę filozofów, teologów, lekarzy, socjologów i artystów.

Francuski filozof, Albert Camus, w swoim Micie Syzyfa uznał je za

jedyny poważny problem filozoficzny.

Samobójstwami — jako poważnym problemem w dziedzinie

zdrowia publicznego trzeba się zająć, lecz zapobieganie im nie jest,

niestety, łatwym zadaniem. Najnowsze badania wskazują, że zapo-

bieganie samobójstwom jest wprawdzie możliwe, lecz wymaga całej

serii działań, począwszy od zapewnienia jak najlepszych warunków

wychowywania dzieci i młodzieży, poprzez skuteczne leczenie

zaburzeń psychicznych, a skończywszy na kontrolowaniu czynników

ryzyka w środowisku. Sukces programów zapobiegania samobójstwu

zależy przede wszystkim od odpowiedniej popularyzacji informacji na

ten temat oraz od pogłębienia świadomości.

W 1999 r. WHO rozpoczęło na całym świecie program zapo-

biegania samobójstwom — SUPRE. Ta broszura należy do serii

poradników przygotowanych w ramach SUPRE i adresowanych do

określonych grup społecznych, szczególnie ważnych dla zapobiegania

samobójstwom. Jest ogniwem długiego i zróżnicowanego łańcucha,

na który składa się wiele różnych osób i grup, m.in. pracownicy służ-

by zdrowia, nauczyciele i pedagodzy, organizacje społeczne, rządy,

legislatorzy, osoby zajmujące się zawodowo środkami przekazu

i egzekwowaniem prawa, a także rodziny i społeczności.

Jesteśmy szczególnie wdzięczni profesorowi Diego de Leo

z Griffith University w Brisbane, Queensland, w Australii, autorowi

wcześniejszej wersji tej broszury. Jej tekst był następnie recenzowany

przez następujące osoby z należącej do WHO Międzynarodowej Sieci

Zapobiegania Samobójstwom, którym składamy podziękowanie:

Dr Sergio Pérez Barrero, Hospital de Bayamo, Granma, Kuba,

Dr Annette Beautrais, Christchurch School of Medicine, Christ-

church, Nowa Zelandia,

Dr Ahmed Okasha, Ain Shams University, Kair, Egipt,

Profesor Lourens Schlebusch, University of Natal, Durban,

Afryka Południowa,

Profesor Jean-Pierre Soubrier, Groupe Hospitalitier Cochin,

Paryż, Francja,

Dr Airi Värnik, Tartu University, Tallin, Estonia,

– 4 –

Profesor Danuta Wasserman, National Centre for Suicide

Research and Control, Sztokholm, Szwecja,

Dr Shutao Zhai, Nanjing Medical University Brain Hospital,

Nanjing, Chiny.

Wyrazy wdzięczności składamy także dr Lakshmi Vijayakumar,

SNEHA, Chennai, Indie , za pomoc w redakcji technicznej wcześ-

niejszych wersji poradników.

Poradniki te są obecnie szeroko rozpowszechniane z nadzieją, że

będą tłumaczone i adaptowane do warunków miejscowych — co jest

niezbędne dla ich skuteczności. Chętnie udzielimy zgody na ich

tłumaczenie i adaptację oraz oczekujemy na komentarze.

Dr J. M. Bertolote

Koordynator

Zaburzenia Psychiczne

i Zaburzenia Zachowania

Departament Zdrowia Psychicznego

Światowa Organizacja Zdrowia — WHO

– 5 –

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: