choroby zakaźne.doc

CHOROBY ZAKAŹNE WIEKU DZIECIĘCEGO

Większość zakaźnych chorób u dzieci przebiega obecnie łagodniej niż dawniej (szczepienia). Należy zdawać sobie sprawę, że każda wirusowa choroba może stwarzać zagrożenie powikłaniami, dlatego mimo dobrego stanu dziecka, powinno ono przebywać w domu i okres rekonwalescencji powinien trwać odpowiednio długo. Dziecko nie powinno przebywać w towarzystwie innych dzieci, ponieważ je zakaża. Większość zakaźnych chorób wirusowych powoduje znaczny spadek odporności dziecka i dlatego pociąga za sobą częste zachorowania na inne choroby infekcyjne.
Leczenia przyczynowego nie ma, ponieważ nie znamy skutecznych leków antywirusowych. Dajemy dziecku zwiększone dawki Vit. C, środki przeciwgorączkowe, dziecko powinno przebywać w łóżku. Rozpoznanie ostrej choroby zakaźnej u dziecka zawsze stawia lekarz.


Odra

Jest chorobą wirusową. Źródłem zakażenia jest inne chore dziecko, a przenoszenie infekcji odbywa się drogą kropelkową (kaszel, kichanie).
Ze względu na wykonywane szczepienia zachorowalność zmniejszyła się wielokrotnie.

·       Okres występowania - (tzn. stan w którym dziecko jest już zakażone, ale jeszcze nie ma objawów klinicznych) wynosi od 9-14 dni. Największa zakaźność występuje na 5 dni przed pojawieniem się wysypki oraz 4 od chwili jej ukazania się.

·       Objawy - występuje gorączka, zaczerwienione oczy i światłowstręt (nieżyt spojówek), katar, ból gardła i kaszel. Kaszel jest często bardzo męczący i suchy. Twarz dziecka wygląda jak po długotrwałym płaczu. Następnie pojawia się wysypka gruboplamista, zlewająca się. Pojawia się początkowo za uszami, następnie przechodzi na twarz i szyję, a potem na tułów i kończyny. Śluzówki jamy ustnej są zaczerwienione. Od chwili ukazania się wysypki (po 4-5 dniach) temperatura opada i dziecko powoli wraca do zdrowia.
W niektórych przypadkach, zwłaszcza u dzieci ze zmniejszoną odpornością, odra może mieć przebieg szczególnie ciężki (wysypka krwotoczna).

·       Powikłania - najczęstszym powikłaniem jest zapalnie ucha, zapalenie krtani (może przebiegać z dużą dusznością), zapalenie płuc, mięśnia sercowego oraz najgroźniejsze powikłanie - odrowe zapalenie mózgu. 
Dołączenie się powikłań często manifestuje się ponownym skokiem gorączki i w takim przypadku należy niezwłocznie poprosić lekarza.

Różyczka

Jest chorobą wirusową, źródłem zakażenia jest chory człowiek. Zakażenie następuje drogą kropelkową, a okres wylęgania trwa 14-21 dni. Dziecko zakaża już na 7 dni przed wystąpieniem wysypki i trwa jeszcze 14 dni od momentu jej pojawienia się.

·       Objawy - Umiarkowana gorączka. Stan dziecka dobry. Wysypka drobna, różowa, grudkowa na całym ciele. Charakterystyczne jest powiększenie węzłów chłonnych potylicznych oraz powiększenie śledziony.

·       Przebieg - najczęściej jest lekki i nie wymaga leczenia.
Największe niebezpieczeństwo stwarza zakażenie różyczką kobiety w ciąży (jeżeli na nią nie chorowała w dzieciństwie). Przebieg tej choroby może powodować cały szereg wad rozwojowych płodu (oczu, mózgu, serca, głuchota).
Jeżeli kobieta w ciąży zetknie się z różyczką powinna zgłosić się do lekarza celem podania jej preparatu gammaglobuliny. Skuteczność tego zabiegu nie jest pewna.

·       Zapobiegać różyczce możemy skutecznie tylko przez szczepienia, dlatego obecny "kalendarz szczepień" uwzględnia szczepienia wszystkich dziewczynek przed okresem pokwitania.

Świnka

Choroba wirusowa. Zakażenie dokonuje się drogą kropelkową. Okres wylęgania to 16-18 dni. Niemowlęta nie chorują ze względu na odporność wrodzoną uzyskaną od matki. Zakażenia często przebiegają bezobjawowo. U większości dorosłych stwierdza się istnienie przeciwciał.

·       Objawy - gorączka, czasem wysoka. Znaczna bolesność powiększonych obrzękniętych ślinianek przyusznych, podżuchwowych i podjęzykowych.
Twarz jest obrzęknięta. Ból ślinianek nasila się przy kwaśnym smaku potraw. Wirus świnki atakuje oprócz ślinianek także trzustkę. Dołączenie się bólów brzucha i wymiotów świadczy o obecności stanu zapalnego tego narządu. Niekiedy zapaleniu ślinianek towarzyszy silny ból głowy oraz wymioty, co świadczy o współistnieniu zapalenia opon mózgowych (towarzyszy około 1/3 przypadków).

·       Leczenie - nie ma leczenia przyczynowego. Ból ślinianek można zmniejszyć podając dziecku Paracetamol, a także owijając szyję cienką flanelką lub watą. W wypadku dołączających się bólów brzucha lub głowy należy skonsultować się z lekarzem. Do całkowitego ustąpienia obrzęku ślinianek dziecko musi pozostać w domu.

Ospa wietrzna

Zakażenie wirusowe. Wirus ospy wietrznej może wywoływać dwie postaci choroby: ospę wietrzną oraz półpasiec. Postać choroby zależy od stanu immunologicznego pacjenta.
Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. Dziecko zakażone jest już 2 dni przed wystąpieniem wysypki. Zakaźność kończy się dopiero gdy wszystkie pęcherzyki przyschną. Okres występowania trwa 14 - 28 dni.

·       Objawy - występuje gorączka oraz charakterystyczna wysypka pojawiająca się rzutami w odstępach co parę godzin. Takich "rzutów" wysypki może być kilka do kilkunastu. Wykwity mają charakter pęcherzyków wypełnionych jasnym płynem, od wielkości łebka szpilki do wielkości grochu. Charakterystyczne jest pojawienie się wysypki na owłosionej skórze głowy. Podobne wykwity mogą pojawiać się również na śluzówkach jamy ustnej i narządach płciowych.
Pęcherzyki pękają i zasychają w strupki. Dziecko skrobiąc się może zakazić skórę bakteriami ropnymi. Trzeba temu zapobiegać, bo wówczas po odpadnięciu strupków pozostają blizny. Szczególnie ciężko przechodzą ospę dzieci z niedoborami odporności i wówczas jest niezbędna kilkukrotna obecność lekarza, aby stwierdzić czy nie występują powikłania. Dzieci chore na ospę wietrzną powinny być izolowane aż do czasu kiedy strupki odpadną.
W przebiegu ospy jako powikłania mogą wystąpić objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego (np. zaburzenia równowagi) - należy wówczas niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

·       Leczenie - u dzieci z osłabioną odpornością można podać preparat immunologiczny (Varitect) lub Acyklowir.
Krostki i strupki smarujemy specjalnym "płynnym pudrem" (dostępnym w aptekach), aby zmniejszyć świąd. Ma on również działanie odkażające. Miejsca zainfekowane można posmarować roztworem wodnym gentiany.

Różyczka, odra, wietrzna ospa, świnka i szkarlatyna- to choroby dziecięce, które spotkane za młodu nie są groźne. Gdy zachorujemy na nie później, mogą stać się przyczyną groźnych powikłań. 

Odra
Zaczyna się jak zwykłe przeziębienie: suchy kaszel, katar, gorączka. Charakterystyczne dla niej jest wyraźne przekrwienie oczu oraz występowanie na wewnętrznej stronie policzków, w pobliżu zębów trzonowych, malutkich białych grudek. Pierwsza wysypka, różowe plamki, pojawia się 3-4 dnia choroby. Najpierw za uszami, potem na twarzy, a następnie na całym ciele. Gdy odra przebiega normalnie, wysypka i wysoka gorączka utrzymują się przez 1-2 dni. Dłuższe gorączkowanie lub wysokie skoki temperatury mogą być oznaką groźnych powikłań. Najczęstsze to zapalenie oskrzeli, płuc lub ropne uszu. Gdy więc gorączka nie ustąpi po dwóch dniach od pojawienia się wysypki, wizyta lekarza jest absolutnie konieczna.
Chore dziecko jest szczególnie narażone na ataki wirusów, dlatego należy je całkowicie odizolować od osób przeziębionych, kaszlących lub cierpiących na ból gardła. Przebywać powinno w dobrze ogrzanym, a równocześnie często wietrzonym pokoju. Należy je też chronić przed ostrym światłem. Na oczy kłaść kompresy z chłodnego rumianku. Ponieważ dziecko traci apetyt, przez jakiś czas można podawać głównie owoce i jarzyny. Ale musi dużo pić. Pilnować płukania ust przegotowaną wodą z odrobiną nadmanganianu potasu co najmniej 3 razy dziennie.

Jeszcze nie lak dawno większość dzieci ciężko chorowała na koklusz lub dyfteryt, czyli błonicę. W tej chwili wszystkie niemowlęta szczepi się nie tylko przeciwko tym chorobom, ale także przeciwko tężcowi i polio, czyli paraliżowi dziecięcemu. Szczepienie powtarzane jest trzykrotnie i uodparnia na całe życie.
Noworodki są szczepione przeciwko zapaleniu wątroby typu B i przeciwko gruźlicy. Te szczepienia trzeba powtarzać cztery razy. Wymienione szczepienia są obowiązkowe i bezpłatne.

Różyczka
Jest znacznie łagodniejsza od odry. Różowe plamki wysypują się nagle na całym ciele po 12-21 dniach od zarażenia. Następnego dnia bledną i zlewają się. Cała skóra staje się jednolicie zaróżowiona. Dziecko ma lekką gorączkę oraz powiększone i wrażliwe węzły chłonne na karczku, za uszami i na szyi. Różyczka mija po 5-7 dniach bez komplikacji, a przejście tej choroby daje trwałą odporność. Dziecko powinno przebywać w domu, ale nie musi leżeć w łóżku. Podawać lekko strawne jedzenie.
Jednak różyczka potrafi być też niezwykle niebezpieczna. Z całą bezwzględnością atakuje wczesny (do 3 miesiąca) płód. Kobiety ciężarne, które nic przechodziły różyczki lub nie są tego pewne, powinny koniecznie zgłosić się do lekarza i przeprowadzić specjalistyczne badanie krwi. Jeżeli dojdzie do tej choroby (niekiedy przebiega ona u dorosłych kobiet bez objawów, ale można to ustalić), lekarze z reguły zalecają usunięcie ciąży.
Gdy nasze dziecko zachoruje na różyczkę, bezwzględnie poinformujmy o tym kobiety w ciąży, które miały z nim kontakt. Dopilnujmy, aby lekarz zapisał w książeczce zdrowia dziecka (zwłaszcza dziewczynki) fakt przejścia tej choroby. Pieczołowicie książeczkę tę przechowujmy. Gdy nasza mała dziewczynka stanie się kobietą, będzie to dla niej bardzo ważne.

Świnka
To wirusowa choroba gruczołów ślinowych. Można je znaleźć w zagłębieniach tuż pod płatkami usznymi. Najpierw gruczoł powiększa się, wypełniając całe zagłębienie. Potem obrzęk przechodzi na dolną część twarzy. Płatek ucha odstaje. Pojawia się ból wokół ucha, a także w gardle, zwłaszcza przy przełykaniu. Dziecko czuje się rozbite. Gorączka pojawia się drugiego lub trzeciego dnia. Obrzęk przeciętnie utrzymuje się od tygodnia do 10 dni. Dziecku należy podawać potrawy płynne lub półpłynne.
Niebezpieczne jest, jeśli na świnkę choruje chłopiec, u którego zaczęło się powikłanie. Wówczas świnka może przerzucić się na jądra. Może, ale nie musi doprowadzić w przyszłości do niepłodności.
Innym powikłaniem jest specyficzna odmiana zapalenia opon mózgowych. Dziecko ma bardzo wysoką temperaturę, sztywność karku, majaczy. Nieraz występują dodatkowo silne bóle brzucha i wymioty. Powikłanie może być leczone wyłącznie w warunkach szpitalnych.
Wszystkie dzieci, a zwłaszcza chłopcy, powinny być zaszczepione przeciwko śwince. Szczepionkę stosuje się po ukończeniu przez dziecko pierwszego roku życia.

Ospa wietrzna
Jedynym kłopotem, jaki sprawia ta choroba, jest dopilnowanie dziecka, aby nie rozdrapywało towarzyszących jej, najpierw krost, a później strupów. Krosty wyglądają początkowo jak zwykłe pryszcze z niewielkimi, żółtymi pęcherzykami na czubku. Pęcherzyk ten pęka po kilku godzinach i wysycha. Pojawia się strup. Trwa to wszystko około 3-4 dni. Wysypka swędzi. Ulgę przynosi 10-minutowa kąpiel z dodatkiem sody oczyszczonej (3/4 szklanki na wanienkę lub 2 szklanki na wannę). U starszych dzieci chorobie towarzyszy z reguły gorączka, powinny więc leżeć w łóżku do czasu, aż pojawiają się nowe krosty. Jedynym powikłaniem bywają czyraki, które powstają, gdy zainfekujemy skórę, drapiąc krosty i zrywając strupy.

Szkarlatyna
Popularnie zwana płonicą. Wywołują ją paciorkowce. Zaczyna się od bólu gardła, głowy, wymiotów, gorączki. Po dwóch dniach pojawia się wysypka, zwykle tam, gdzie dziecko się poci: w pachwinach i na plecach. Wysypka wygląda jak jednolity czerwony rumień. Stopniowo obejmuje całe ciało i twarz. Gardło jest też bardzo czerwone. Należy wezwać lekarza.
Bezpieczniej zastosować leczenie antybiotykami. Skracają czas choroby i zmniejszają ryzyko powikłali, których nie należy lekceważyć. Pojawiają się już po ustąpieniu objawów choroby, gdy dziecko wydaje się zdrowe. Najczęstsze powikłania to zapalenia uszu i nerek. Już po dwu dobach od podania antybiotyku dziecko nie zaraża. Lepiej, żeby przez trzy tygodnie pozostało w domu pod kontrolą pediatry.

Nazwą "choroby wieku dziecięcego" określa sie różne choroby zakaźne, które cechuje bardzo duża zaraźliwość. Przechorowanie takich chorób daje praktycznie odporność na całe życie. Do najczęstszych chorób zakaźnych wieku dziecięcego można zaliczyć: płonicę, krztusiec, ospę wietrzną, różyczkę, świnkę.

Płonica (szkarlatyna)
Jest to ostra choroba zakaźna przebiegająca pod postacią zapalenia gardła, wysypki. Występuje głównie u dzieci od roku do 14 lat. Zakażenie następują drogą kropelkową w wyniku bezpośredniego kontaktu z chorym lub przez kontakt pośredni z przedmiotami lub pokarmami przez niego zakażonymi.
Objawy:

·       wysoka gorączka

·       wymioty

·       zapalnie gardła

·       drobnoziarnista wysypka na całym ciele z wyjątkiem tzw. trójkąta Fiłatowa (bladość między skrzydełkami nosa, fałdami policzkowymi, wargami i podbródkiem)

·       łuszczenie skóry, które jest następstwem wysypki

Zapobieganie tej chorobie jest dość trudne z powodu braku swoistej szczepionki ochronnej.

Krztusiec
Jest to bardzo zaraźliwa choroba, którą cechuje często napadowy kaszel z wydzielaniem lepkiej plwociny. Choroba przenosi sie drogą kropelkową. Najczęściej chorują niemowlęta i małe dzieci do 4 lat. Przęcietnie krztusiec trwa od 6 do 8 tygodni. Przebycie zakażenia daje trwałą odporność. Najskuteczniejszą i jedyną metodą zapobiegania chorobie jest szczepienie ochronne.

Odra
Zakazenie następuje drogą powietrznokropelkową, poprzez rozpylanie wirusa podczas kichania, kaszlu, mówienia. W przebiegu odry można wyróżnić trzy okresy:

·       okres nieżytowy (trwa 3-4 dni) - pojawia sie złe samopoczucie, brak łaknienia, wysoka gorączka, nieżyt nosa i spojówek, światłowstręt, łzawienie, zapalenie dróg oddechowych, suchy męczący kaszel na podniebieniu pojawia sie plamista wysypka, a na błonie śluzowej na wysokości zębów trzonowych białe plamki

·       okres wysypkowy (3-5 dni) - pierwsze wykwity w postaci bladoczerwonych grudek pojawiają sie za płatkami usznymi, następnie na szyi i twarzy, tułowiu i kończynach

·       okres zdrowienia - wysypka blednie, ustępuje kaszel, spada temperatura ciała.

Metodą zapobiegania odrze są szczepienia ochronne.

Świnka
Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową. na świnkę najczęściej zapadają dzieci w wieku 5-15 lat. Przebycie choroby daje trwałą odporność. Chory zaraża na 7 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów i jeszcze przez 9 dni.
Objawy:

·       podwyższona temperatura

·       dreszcze

·       ból głowy

·       ...