ZABURZENIA W ROZWOJU
DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
Ogólny rozwój małego dziecka uzależniony jest od wielu czynników i nie zawsze musi przebiegać harmonijnie. Bywa, że Jaś różni się bardzo od Adasia choć mają tyle samo lat i chodzą do jednej grupy. Musimy więc zaakceptować, że dzieci rozwijają się według własnego tempa i rytmu, zgodnie ze swoim zegarem biologicznym a rozwój ten związany jest jeszcze z cechami temperamentalnymi dziecka i jego aktywnością.
Mówiąc o nieharmonijnym rozwoju mamy na myśli nie tylko jego opóźnienie, ale również jego przyspieszenie. Gdy wahania rozwoju są niewielkie, mówimy o indywidualnych różnicach między poszczególnymi dziećmi, poważniejsze różnice świadczą o zaburzeniach tempa i rytmu procesu rozwojowego.
Jeśli jako rodzice mamy wątpliwości , czy nasze dziecko rozwija się prawidłowo, jeśli wydaje nam się że jego rozwój odbiega od ogólnych standardów , pomocy możemy szukać u wychowawcy naszego dziecka, lub bezpłatnie w poradni psychologicznej. Niejednokrotnie nauczyciel przedszkola sam zwraca rodzicom uwagę na dysharmonie rozwojowe dziecka i proponuje wizytę w poradni. Warto wówczas podzielić się z nauczycielem swoimi spostrzeżeniami oraz bez obaw czy też wstydu skonsultować ze specjalistą, który ukierunkuje działania rodzica w domu oraz nauczyciela w przedszkolu.
Można również samemu próbować udzielić dziecku odpowiedniego wsparcia i pomocy, co wcale nie jest takie trudne. Wiek przedszkolny to okres, w którym szczególnie łatwo poprzez odpowiednią pracę kompensacyjno wyrównawczą niwelować zaburzenia rozwojowe.
Poniżej przedstawiam tabelkę, w której charakteryzuję najczęściej spotykane w okresie przedszkolnym dysharmonie rozwoje oraz sposób i zasady pracy kompensacyjnej.
Zaburzenia rozwoju ruchowego
SPOSOBY ROZPOZNAWANIA Dziecko 3-4 letnie:
SPOSOBY ROZPOZNAWANIA Dziecko 5-6 letnie:
PRACA KOMPENSACYJNA
□ Czynności samoobsługowe wykonuje bardzo wolno i bardzo niezręcznie;
□ Niechętnie buduje z klocków
□ Źle koordynuje ruchy rąk
□ Niezręcznie schodzi po schodach, szuka przy tym opieki
□ - Niechętnie bierze udział w zabawach ruchowych, boi się ich i unika
q Zbyt silny nacisk na ołówek czy kredkę
q Ruchy ręki są gwałtowne, kanciaste i mało płynne
q W rysunkach przeważają linie proste
q Zbyt mały nacisk na ołówek
q Kłopoty z wycinaniem
q Częste przypadki upuszczania różnych przedmiotów
q Trudności w zapinaniu guzików
q Kłopoty ze złapaniem piłki
q malowania farbą dużych kształtów na arkuszu papieru rozpiętego na ścianie, sztaludze
q kolorowania dużych płaszczyzn przechodząc do coraz mniejszych
q kalkowanie przy pomocy kalki technicznej (wzory od dużych, prostych do coraz bardziej precyzyjnych i litero podobnych)
q wycinanie nożyczkami po liniach prostych, później łamanych, na końcu falistych
q lepienie z plasteliny (koniecznie przy pomocy obu rąk)
q wszelkie zabawy i ćwiczenia ruchowe (zabawy z piłką, skakanką, itp.)
Zaburzenia percepcji wzrokowej
SPOSOBY ROZPOZNAWANIA Dziecko 5-6 letnie:BV
q trudnościach odszukiwania takich samych elementów obrazka,
q niechęć do rysowania, budowania z klocków, spostrzegania
q ubogi opis ilustracji – jednowyrazowy lub jednozdaniowy,
q źle odtwarzany wzór, kompozycja
q trudności w zapamiętywaniu spostrzeżeń wzrokowych.
niechęć do układania puzzli, obrazka z części,
q odwzorowywanie układów przestrzennych figur i brył geom.
q Wyszukiwanie takich samych obrazków, przedmiotów i różnych ich układów wśród innych podobnych
q Wyszukiwanie różnic pomiędzy obrazkami, przedmiotami i ich układami
q Zapamiętywanie obrazków lub przedmiotów obserwowanych przez określony czas
q Graficzne odwzorowywanie kształtów geom., symetrycznych, asymetrycznychi linearnych, czyli popularnych szlaczków
q Ćwiczenia koordynacji wzrokowo – ruchowej, np. ćwiczeń drobnych ruchów palcyi dłoni,
q Ćwiczenia płynnych ruchów rąk, a następnie ruchu przerywanego z zachowaniem określonego rytmu z towarzyszeniem dźwięku (MDS),
q Różnicowanie kształtów literopodobnych, zespołów liter i liter pojedynczych,
q Analiza i synteza sylaby, analiza i synteza wyrazu oraz zdania,
q Kojarzenie głoski z literą,
q Tworzenie wyrazów dwusylabowych i jednosylabowych,
q Układanie wyrazów,
q Układanie zdań.
Zaburzenia percepcji słuchowej
q Nieprawidłowy rozwój mowy szczególnie mowa późna, długo utrzymujące się agramatyzmy, mały zasób słów
q Szybkie nużenie się podczas słuchania, szukania obrazków ilustrujących opowiadanie
q Problemy z zapamiętaniem wierszyka czy piosenki.
q Dziecko buduje prymitywne zdania podczas opowiadania zdarzeń lub treści ilustracji
q Dziecko udziela najczęściej jednowyrazowej odpowiedzi na pytania
q Ma trudność w odtwarzaniu rytmów dźwiękowych, w zabawach tanecznych.
q Ćwiczenia różnicujące dźwięki
q Odtwarzanie dźwięków i rytmów
q Dzielenie zdań na wyrazy, a wyrazu na sylaby
q Wysłuchiwanie głosek w nagłosie (na początku wyrazu), śródgłosie (w środku wyrazu), wygłosie (na końcu wyrazu)
q Różnicowanie wyrazów fonetycznie podobnych (koza-kosa, list-lis, tor-tort)
q Ćwiczenia kształtujące pamięć (nauka piosenek, wierszy, fragmentów prozy
Zaburzenia rozwoju mowy i myślenia
q Opóźnienia w rozwoju mowy
q Bogate słownictwo, ale wypowiadane bez zrozumienia
q Nie dostrzeganie związków treściowych
q Błędne wymawianie niektórych głosek
q Nie rozumienie historyjek obrazkowych, nieumiejętność rozwiązywania zagadek
q Trudność w rozumieniu zasad i prawideł gier i zabaw dydaktycznych czy planszowych.
q Prowadzimy częste rozmowy z dzieckiem, czytamy i opowiadamy sprawdzając czy zrozumiało dana treść
q Stawiamy pytania
q Zachęcamy do wypowiedzi
q Organizujemy ćwiczenia klasyfikujące przedmioty ze względu na rodzaj, użytkowanie, materiał, barwę, kształt
q Wypowiadanie się na temat zaobserwowanych zjawisk w przyrodzie, technice, najbliższym otoczeniu
q Opowiadanie dotyczące treści obrazków, ilustracji, zdjęć itp.
Zaburzenia rozwoju emocjonalno – uczuciowego
q Płaczliwość,
q Kapryszenie,
q Zmienność nastrojów,
q Częste reakcje agresywne,
q Reakcje lękowe
q nadmierna wrażliwość w kontaktach społecznych, nadmierna wstydliwość, unikanie kontaktówz rówieśnikami – zahamowanie emocjonalne
q Wszystkie wyżej wymienione
q Objawy oraz reakcje nieadekwatne do sytuacji, np.: nie umiejętność opanowania reakcji pozytywnych jak i negatywnych, częste obrażanie się, agresja z błahych powodów – nazywamy takie reakcje infantylizmem.
q Mała samodzielność, uporczywe poszukiwanie pomocy,
q Ogromny lęk przed nową sytuacją,
...
wiktorynka3