Geneza rzeźby i ontologia
Zadano mi dziś ciekawe pytanie: jaka właściwie jest geneza rzeźby? Od lat się nad tym zastanawiam. Postaram się odpowiedzieć na to pytanie (o ile się da) albo wskazać kierunki możliwych poszukiwań intelektualnych. Co w zasadzie decyduje o tym, że coś jest rzeźbą, a coś nią nie jest. Co decyduje o tym, że przedmiot jest naznaczony wartościami jest ich nośnikiem. Przede wszystkim na gruncie polskiej literatury filozoficznej w tym zakresie wspomnieć należy Romana Ingardena absolutnie fenomenalnego filozofa. W kolejności dalszej dla mnie istotnymi filozofami są Husserl, Ricoeur. Wielu innych filozofów rozważało strukturę rzeczywistości. Dostrzegano dualizm materii i formy (Arystoteles). Już Platon wprowadził do rozważań filozoficznych pojęcie transcendencji. W odniesieniu do XX wieku pozwolę sobie zacytować Wikipedię: „Martin Heidegger nazwą "ontologia fundamentalna" określał swoje badania dotyczące sensu bycia i bytu ludzkiego (Dasein), a metafizyką nazywał tradycję, z którą polemizował.Nicolai Hartmann rozróżnił dwa oblicza przedmiotu naszego doświadczenia: racjonalne i dające się wyjaśnić oraz irracjonalne, tajemnicze. Pierwszym zajmują się według niego nauki szczegółowe i ontologia jako nauka o bycie jako bycie, a drugim - metafizyka.Roman Ingarden za ontologię uznał badanie możliwych związków między ideami. Ujęta od strony metodologicznej, ontologia wedle Ingardena jest nauką aprioryczną, niezależną od doświadczenia wewnętrznego i zewnętrznego. Oparta jest na oglądzie ejdetycznym (zob. fenomenologia). Jest niezależna od jakichkolwiek twierdzeń o faktach. Jest filozofią pierwszą, co znaczy, że nie zależy od żadnych nauk a sama jest dla nich podstawą. Ontologia przygotowuje grunt pod badanie metafizyczne, które tak jak ontologia bada możliwości, zajmuje się faktami.”Przy okazji ontologii i Romana Ingardena polecam wszystkim zainteresowanym stronę internetową Centrum Badań Filozoficznych im. Romana Ingardena. Świetny jest także serwis http://www.formalontology.it/ poświęcony ontologii.Tyle wskazówek teoretycznych, a całkiem prywatnie jako rzeźbiarz mogę powiedzieć, że podnosząc kamień i obrabiając jego formę nadaję mu nowy sens – tworzę znak. To magiczne zjawisko tworzenia. Skala przedmiotu w zasadzie jest o tyle istotna o ile przedmiot wchodzi w relację z odbiorcą, rzeźba musi być dostrzegalna, wchodzić w relację przestrzenną bez pośrednictwa szkieł powiększających i innych podobnych metod. Więc na pierwsze miejsce wysuwa się: celowość działania zmierzająca do ukształtowania przedmiotu aktywnego przestrzennie i symbolicznie - w skali człowieka.Jakiż to rozległy temat...
michalxmen