Szatan_w_loży.pdf

S ZATAN W L O ś Y

„Wie ść gminna” ju Ŝ od dosy ć dawna z mniejszym lub wi ę kszym skutkiem

stara si ę uto Ŝ samia ć wolnomularzy z satanistami. Niejednokrotnie na przestrzeni

dziejów przekazywała nam ona rzeczy warto ś ciowe tote Ŝ z pewno ś ci ą nie nale Ŝ y

jej ignorowa ć bez wnikliwszego na ń spojrzenia. Bior ą c jednak pod uwag ę , Ŝ e

zdarzało si ę jej te Ŝ popełnia ć bł ę dy nie mo Ŝ na jej ufa ć bezgranicznie. Zawsze

przecie Ŝ istnieje obawa, Ŝ e mo Ŝ e to by ć „prawda” z gatunku tych mówi ą cych o

ś ydach, którzy morduj ą rytualnie chrze ś cija ń skie dzieci by u Ŝ ywa ć ich krwi do

wyrobu macy. Liczni autorzy mówi ą c o religii w masonerii niejednokrotnie w

swoich pracach poruszaj ą kwesti ę satanizmu w tych organizacjach. Niektórzy z

nich wr ę cz staraj ą si ę uto Ŝ samia ć religi ę głoszon ą przez wolnomularzy z religi ą

satanistyczn ą . W tek ś cie tym w ogólnym zarysie poruszony zostanie problem

„wierze ń maso ń skich”.

Na wstępie musimy jednak zaznaczyć jest to problem dość skomplikowany gdyŜ

oficjalne konstytucje na temat religii wypowiadają się w sposób bardzo ogólnikowy.

Masoneria wbrew temu co niektórzy chcieliby w niej widzieć, wbrew niektórym

ocenom przeciwników i nielicznym wypowiedziom członków nie jest ani religią ani

antyreligią. Nie jest ona religią przynajmniej w takim znaczeniu jak to pojmujemy na

co dzień. Nie jest religią choć w swych podstawach odwołuje się niejednokrotnie do

tych samych wartości co systemy religijne. Wielokrotnie krótkie definicje

encyklopedyczne zaczynają się właśnie od stwierdzeń, Ŝe chodzi tu o

„mi ę dzynarodowy ruch parareligijny i etyczny” . Oficjalne dokumenty mówią o tym

dość ogólnikowo. O tym jak interpretują te ogólniki i w co naprawdę wierzą masoni

moŜemy dowiedzieć się wsłuchując się w wypowiedzi dostojników loŜowych.

Zastrzec naleŜy, Ŝe nie są to wypowiedzi organizacji lecz jedynie przemyślenia

poszczególnych jej członków. Biorąc jednak pod uwagę liczne powtórzenia pewnych

myśli u róŜnych osób z duŜym prawdopodobieństwem moŜna załoŜyć, iŜ są to

koncepcje powszechnie zaakceptowane w tym środowisku.

Ivo Andrič mówiąc o dąŜeniach człowieka zauwaŜył: „W zasadzie pragniemy

tylko jednego – prawdy. Uwolni ć si ę od zgiełku słów, przebi ć si ę przez schematy

obrazów i doj ść do prawdy” . No właśnie, podobnie jest i w tym wypadku.

Zastanówmy się jak jest naprawdę ? W co wierzą masoni? Czy ich dzisiejsze

wierzenia są toŜsame z tymi z początku XVIII wieku czy teŜ ewoluowały na

przestrzeni dziejów? W niniejszych rozwaŜaniach spróbujemy dokonać krótkiej

refleksji nad tymi właśnie pytaniami.

Za datę powstania współczesnej masonerii przyjmuje się dzień 24 czerwca 1717

roku, kiedy to z połączenia trzech lóŜ londyńskich i loŜy z opactwa Westminster

powstała Wielka LoŜa Londynu z pełniącym obowiązki przewodniczącego wielkim

mistrzem na czele. Na polecenie tej nowej struktury dwaj jej załoŜyciele – pastor

prezbiteriański Londynu doktor James Anderson i reformowany kaznodzieja dworu

doktor praw John Theophilus Desaguliers – podjęli w 1721 roku próbę kodyfikacji

dawnych przepisów obowiązujących w róŜnych loŜach. Opracowana wówczas

konstytucja została zatwierdzona, z pewnymi zmianami, 25 marca 1722 roku. Po raz

pierwszy dokument ten pod tytułem „Konstytucje wolnomularzy , zawieraj ą ce histori ę

, obowi ą zki i przepisy najstarszego i najszacowniejszego bractwa , na u Ŝ ytek ló Ŝ ”

ukazał się drukiem 17 stycznia 1723 roku.

W tym pierwszym statucie organizacji masoneria przyjmowała formę religijną

próbując dostosować swoje myślenie do tradycyjnych form i pojęć, aby przez to

dotrzeć do jak najszerszych mas. Przejawem nowych treści jakie niósł ten dokument

był brak rozpoczynającej konstytucje murarskie inwokacji do Kościoła i świętych.

Artykuł pierwszy zatytułowany „O Bogu i religii” rozpoczyna się od myśli : „Mason

stosownie do swego stanu winien by ć posłuszny prawu moralnemu. Je ś li prawdziwie

pojmuje Sztuk ę , nie b ę dzie nigdy głupim ateist ą ani niereligijnym libertynem” .

Konstytucja wyraźnie odrzuca więc zarówno ateizm jak i libertynizm, wymagając od

adeptów wolnomularstwa, aby byli ludźmi religijnymi. BliŜsze sprecyzowanie religii

wyznawanej przez masonów zawarte jest w dalszej części tego artykułu :

„Pozostawiaj ą c ka Ŝ demu jego pogl ą dy osobiste, uwa Ŝ a si ę jednak obecnie za bardziej

wskazane zobowi ą za ć ich jedynie do religii, na któr ą wszyscy si ę zgadzaj ą , tj. by ć

człowiekiem dobrym i szczerym, człowiekiem honoru i uczciwo ś ci, niezale Ŝ nie od

wszelkich okre ś le ń czy przekona ń , jakie ich dziel ą ”.

Przytoczone tu sformułowanie dotyczące religii i Boga od samego początku było

bardzo ogólnikowe. Spowodowane jest to tym, iŜ Wielki Architekt Wszechświata do

którego masoni kierują swe wezwania nie jest Bogiem osobowym. Czytając

określające go wypowiedzi dochodzimy raczej do wniosku, Ŝe jest on jakimś

nieokreślonym i szczerze mówiąc bardzo abstrakcyjnym tworem. Niektórzy autorzy w

związku z tym posuwają się dość daleko podkreślając wręcz, Ŝe „tego rodzaju bóstwo

nie jest niczym innym, jak kukł ą , manekinem”. I w dalszej części tego wystąpienia

cytowany autor uzasadniał swoją wypowiedź w słowach: „zreszt ą masoni nigdy nie

byli w stanie zgodzi ć si ę co do natury i osobowo ś ci tego fantomu” .

CzymŜe więc jest Wielki Architekt Świata i jaką rolę pełni ta postać. Jak

zauwaŜa Guliano di Bernardo: „W celu unikni ę cia nieporozumie ń wprowadzono ide ę

transcendencji, wcielon ą w posta ć Wielkiego Architekta Wszech ś wiata; jest ona

obiektywnym punktem odniesienia dla subiektywnie wyznawanych warto ś ci

moralnych; z niej tak Ŝ e bierze swój pocz ą tek idea doskonalenia si ę etycznego

człowieka” . W związku z tym Oswald Wirth podkreślał, iŜ masoneria nie próbuje

definiować czym jest Absolut lecz „daje ka Ŝ demu członkowi szerokie pole do

wytworzenia sobie na ten temat idei odpowiedniej dla swej wiary i filozofii” . To pole

do interpretacji jest niezwykle szerokie lecz nie jest nieograniczone gdyŜ jak pisał

Bronisław Ferdynand Trentowski waŜne jest to by pamiętać o jednym: „Budowniczy

Wszech ś wiata jest i pozostaje najwy Ŝ sz ą istot ą , któr ą mo Ŝ e sobie pojmowa ć , jak si ę

chce - któr ą zarówno chrze ś cijanin, jak ś yd, i mahometanin, i poganin, i monoteista, i

deista, i panteista, tak, nawet ateista... uznawa ć musi” . Wolnomularstwo nie

próbowało definiować Absolutu lecz podkreślano konieczność uznania istnienia

„najwyŜszej istoty”.

To wskazywanie przez organizację na „religię powszechną” było zwrotem w

stronę równoznacznej z deizmem, adogmatycznej religii naturalnej. Istotę deizmu

stanowi odrzucenie religii objawionej, a tym samym traktowanie wszystkich religii

pozytywnych jako do pewnego stopnia błędnych i co za tym idzie nieprawdziwych.

Tadeusz Cegielski podkreśla w swoich pracach, iŜ uwaŜa określanie masonerii

anglosaskiej jako „masonerii deistycznej” za niewłaściwe. Gdyby rzeczywiście taka

była to odrzucałaby wszelkie prawdy objawione, a w loŜach adepci składają przysięgę

na księgi objawione tj. na Biblię, Koran, czy księgi Wedy. ZauwaŜa on, Ŝe: „Gdyby

wolnomularstwo brytyjskie doby Andersona stało na gruncie deizmu, [...] wówczas

przysi ę ga składana na ksi ę gi ś wi ę te, ksi ę gi zawieraj ą ce prawdy objawione przez Boga,

nie miałaby mocy wi ąŜą cej dla adepta” . MoŜna by uznać tą argumentację gdyby nie

szereg wypowiedzi świadczących o tym, iŜ w rzeczywistości prawda jest o wiele

bardziej skomplikowana. Wiele wskazuje na to, Ŝe w przypadku umieszczania „świętej

księgi” na ołtarzu loŜowym chodzi w istocie nie o księgi objawione, a jedynie o teksty

w stosunku do których adept ma wewnętrzne przekonanie o ich prawdziwości. Wolno

mu więc powoływać się w loŜy na teksty ksiąg uwaŜanych przez niego za objawione,

ale tylko pod tym warunkiem, iŜ jest to jego wewnętrzne przeświadczenie, a nie

prawda powszechna. Wynika stąd, iŜ pojedynczy mason moŜe wierzyć w objawienie,

ale nie oznacza to, Ŝe organizacja w której nie wolno mówić o objawieniu przestaje

być organizacją deistyczną.

W początkowym okresie niejednokrotnie miało miejsce utoŜsamianie Wielkiego

Architekta z chrześcijańskim Bogiem. Ewidentny przykład takiej postawy znajdujemy

chociaŜby w opracowanych przez Wielką LoŜę Francji pomiędzy 1728 a 1735

„Przepisach dla wolnych mularzy”. Wyraźnie jest tam mowa o chrześcijańskim ujęciu

Boga. W tekście przesłanym 25 listopada 1737 roku przez ówczesnego wielkiego

mistrza Stowarzyszenia Wolnomularstwa w królestwie Francji księcia Charlesa

Darwentwater do załoŜyciela pierwszej loŜy masońskiej w Szwecji barona Scheffera

artykuł pierwszy dotyczący Boga i religii mówił, Ŝe „w minionych wiekach

wolnomularze byli zobowi ą zani wyznawa ć religi ę katolick ą , ale od pewnego czasu nie

zwraca si ę uwagi na ich osobiste pogl ą dy w tym wzgl ę dzie, byleby pozostali

chrze ś cijanami” . Nawiązania do tradycji chrześcijańskiej kultywowane były w

obediencjach nordyckich i w trzech loŜach staropruskich, które określały siebie

mianem „chrześcijańskich wielkich lóŜ”. Jeszcze obecnie Namiestnik Wielkiego

Mistrza i Przewodniczący Rady NajwyŜszej Zakonu Szwedzkich Wolnomularzy

podkreśla, iŜ w przynaleŜności do organizacji „zasadnicz ą kwesti ą jest to Ŝ samo ść

chrze ś cija ń ska” . Są to jednak dzisiaj głosy raczej odosobnione. W chwili obecnej

masoneria otrząsnęła się juŜ z tego i, jak podkreśla prof. di Bernardo, „dawne zaufanie

masonów interesuj ą cych si ę chrze ś cija ń skim Bogiem byłoby dzisiaj czym ś ź le

widzianym” .

Jakkolwiek współcześnie masoneria opowiada się raczej za wizją Boga

bezosobowego, to jednak w imię głoszonej często tolerancji wskazuje na moŜliwość

funkcjonowania innych poglądów. CóŜ jednak oznacza to odwoływanie się do

tolerancji? Wyraźnie widać to w wypowiedzi jednego z dostojników organizacji, który

wskazywał, Ŝe: „wiara w osobowego Boga równie Ŝ dzisiaj, podobnie jak w

przeszło ś ci, mo Ŝ e by ć pomocn ą dla umysłów najbardziej prymitywnych i naiwnych w

pewnym zbli Ŝ eniu si ę do Niego my ś l ą i uczuciem” . Zasadniczo więc przedstawiany w

tych wypowiedziach Bóg nie jest Osobą lecz jedynie jakąś, nie określoną zresztą

bliŜej, siłą. Wizje takie pojawiały się na przestrzeni dziejów juŜ wielokrotnie, gdyŜ od

dawna była to moŜliwość niezwykle kusząca. Siła nie moŜe przecieŜ człowieka

pouczać czy sądzić, nie moŜe teŜ oceniać jego postępowania. Ludzie mają w tym

wypadku znacznie większe moŜliwości, oni mogą wykorzystać siłę do swoich

własnych celów, zgodnie ze swoimi zamiarami i aktualną potrzebą.

Od dnia 13 września 1877 roku, kiedy to Konwent Wielkiego Wschodu Francji

idąc za wnioskiem członka komisji rytów - pastora Frederica Demonsa definitywnie

wykreślił formułę „ku chwale Wielkiego Budowniczego Ś wiata” datuje się istnienie

drugiej gałęzi wolnomularstwa. Nurt ten zazwyczaj bywa przez autorów określany

mianem „masonerii ateistycznej”. PrzewaŜnie ateizm bywa rozumiany jako

zaprzeczenie jakiemukolwiek istnieniu Boga. Czy wobec tego takie określenie

masonerii jest określeniem właściwym? Jak zauwaŜa będący wybitnym znawcą

tematyki wolnomularskiej Ludwik Hass masoneria ta nie była i nie jest ateistyczna,

lecz agnostyczna. To prawda, bardziej pasuje do niej określenie agnostyczna, gdyŜ nie

zaprzecza ona istnieniu Boga. Tak naprawdę nie jest waŜne czy Bóg w ogóle istnieje,

stąd teŜ „brat” Lantoine moŜe bez najmniejszych skrupułów powiedzieć: „Idea Boga

jest z tych, które odrzucamy bez dyskusji, tak niegodna uwagi nam si ę wydaje. Wi ę c

dobrze! Nie jeste ś my mniej zwolennikami, Ŝ e si ę przyjmuje Wielkiego Architekta

Wszech ś wiata. Jest to wypisane na pocz ą tku pierwszych konstytucji. Zostawmy to.

Niektórzy przyjmuj ą to jako prawd ę , my to podtrzymujemy jako pewn ą umow ę ” .

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: