odrodzenie.doc

ODRODZNIE 14-15-16-pocz17 wieku.

Początek rozwoju odrodzenia nie można jednoznacznie określić. W różnych państwach następował kiedy indziej. Ale takim początkiem można określić 1112r – powstanie Uniwersytetu w Bolonii.
Okres rozwoju kultury europejskiej charakteryzuje się nasileniem tendencji HUMANISTYCZNYCH I LAICKICH /świeckich/. Nawrotem do kultury antycznej, rozwojem myśli racjonalistycznej, przyrodoznawczej i technicznej, rozkwitem nauki i sztuki, literatury i muzyki oraz wszystkich ideałów grecko- rzymskich.
Nastąpiło odnowienie kierunków filozofii starożytnej tj. platonizm, arystotelizm, filozofia przyrody /Jordano Bruno/, kierunków empiryczne i eksperymentalne /Galileusz, Kopernik. Bacon /
Rozwija się w sztuce nurt TRECENTA z wczesną fazą Quatrocenta /Giotto, Pisano/.
Ośrodki sztuki: Florencja – specjalne szkoły dla artystów gdzie badano perspektywę linearną, proporcje, mechanikę, anatomie ciała ludzkiego. Nawiązywano do dziedzictwa kultury antycznej.

W okresie dojrzałym renesansu ośrodkami sztuki były: Mediolan, Rzym, Wenecja.
A przedstawicielami: Michał Anioł, Rafael Santi, Belini, Tycjan, Weroneze, Giargione, Branate.

LITERATURA
• Cechuje ją bogactwo i różnorodność
• Rozwój piśmiennictwa w językach narodowych tj. poeci, pisarze.
• Wprowadzenie nowych gatunków literackich opartych na wzorcach antycznych.
• Poszerzenie tematyki o nowe zjawiska jak i psychologia

Poeci: Petrarka, Ronsard, Kochanowski
Proza: Bocacio, Franciszek Reble, Michał Montaine
Dramat: Cerwantez, Szekspir

Zaznacza się HUMANIZM – prąd w kulturze, nauce i sztuce gloryfikujący piękność świata realnego, poświęcony sprawami ludzkimi jego radością i troska. Cechuje się wiarą w nieograniczoną siłę rozumu ludzkiego jego możliwości.

Ruch umysłowy dzieli się na 2 nurty:
1. opierał się na dorobku kulturalnym własnego kraju, na jego tradycjach języku ojczystym
2. wysuwa na pierwszy plan znajomość literatury klasycznej, języka greckiego i łacińskiego.

PEDAGOGIKA OKRESU ODRODZENIA

Nastąpiła ostra krytyka pedagogiki średniowiecznej, ustępuje ideał ascezy na ciekawość świata. Potępienie kar, nauczania pamięciowego, ogłupiania młodych umysłów, obciążanie ich wiedzą zbędną, nieużyteczną oraz jednostronności nauczania szkół kościelnych. Wypłynął postulat odebrania kościołowi wpływu na wychowanie i podporządkowanie szkół władzom świeckim. Krytyka średniowiecznych metod nauczania oraz nauczania w języku łacińskim.

Zaczęły powstawać niezależne twory szkolne, które miały swoje cele i zadania nie zależne od kościoła:
• 13 wiek – władze miejskie zorganizowały powszechnie dostępne szkoły elementarne w języku ojczystym /włoskim/ Podobne szkoły powstały w innych miastach jak Ferone,Wenecja, Scenie, Mediolanie.
• 1348 – powstaje Uniwersytet Mieszczański we Florencji, który założyła to rodzina MEDYCEUSZY /słynni mecenasi sztuki/
• Do końca 14 wieku powstanie szkół nadwornych z humanistycznym profilem nauki w Florencji, Padwie, Wenecji, Pawi, Weronie, Ferrara, Mantua.
• 1405r powstaje szkoła z KONWIKTEM /akademik/ we Florencji dla uczniów. Założyciel: Gasparino Barzizza.
• 1423 – SZKOŁA RADOŚCI założyciel Wiktorio Defeltre.





Przedstawiciele myśli pedagogicznej w Europie:
Włochy – Vergerio, Piccolomini, Legia, Alberti, Barbaro, Guanino z Werony
Anglia – J. Colet, J. Moore, T. Eliot.
Niderlandy – Groote, J. CELE, A. Higins. J d Vives, Erazm z Roterdamu
Francja – F. Rabeliois, P. Ramus.

John Cele – jako pierwszy zastosował podział na klasy w szkole ze względu na wiek.

MYŚL PEDAGOGICZNA POLSKA

W 1596 Akt Unii Lubelskiej – Jagiellonowie tym aktem połączyli Polskę z Litwą.
W wieku 16tym „złoty wiek szlachecki ” i „złoty wiek kultury polskiej” wpłynął na rozwój architektury - kościoły, zamki królewskie/ np. w Piotrkowie, Warszawie, Niepołomicach, Sandomierzu, Kamieniec Podolski Wilno/ oraz zamki magnackie / zamki magnackie /Baranów, Piaskowa Skała, Trzmielów, Tęczy, Janowiec.

Literatura – rozwija się literatura narodowa, w 16 wieku , która poprzedziła l twórczość łacińską / Jan z Wiślicy, Andrzej Krzycki, Mikołaj Hussowski, Klemens Janowski/
Główni przedstawiciele: Jan Kochanowski, Mikołaj Rej, Piotr Skarga-Powęski.
Rozwija się drukarstwo, powstają pierwsze oficyny drukarskie. Najbardziej wyspecjalizował się w drukarstwie Kraków.
W 15 -16 nastąpił największy rozwój drukarstwa w Krakowie – Jan Haller, Florian, Unger, Mikołaj i Stanisław Szafenbergowie, Hieronim Wieter drukowali nie tylko książki ale i wydawnictwa naukowe.
W Gdańsku – Marian Tretter, Franciszek Rhode, Jerzy Rhete


W 16 wieku powstaje w Poznaniu w 1519r KOLEGIUM BISKUPIE – status akademicki. Nazywana była też Akademią Lubrańskiego/od założyciela Jan Godziemba-Lubrański.
Posiadała 2 wydziały:
1. humanistyczny – kurs przygotowawczy do studiów na wydziale teologii, łacina, gramatyka, poetyka, retoryka, literatura i język Grecki, kurs matematyki, astronomii, elementy prawa i historii powszechnej.
2. teologiczny – zasady liturgii, prawo kanoniczne, dogmatyka moralna, egzegeza pisma Św. /rozbieranie na zdania, co filozof miał na myśli/, śpiew i muzyka kościelna.

Akademia dotrwała do czasów Komisji Edukacji Narodowej do 1773 roku.

MYŚL PEDAGOGICZNA – POLSKA.

1. Łukasz Górnicki
• przewodniczący, przedstawiciel myśli pedagogicznej w Polsce. Twórca „ Dworzanin Polski” /dowolny przekład ksiązki Baltazara Castelione/.
• Ideał : Człowiek o wysokiej kulturze, moralności w sztuce rycerskiej.
2. Mikołaj Rej - „Żywot człowieka poczciwego”
• poglądy na szkołę i wykształcenie szlachcica tj. przygotuje go do udziału w życiu politycznym, żeby umiał przemawiać, sprawność fizyczna, ćwiczeń wojskowych, fechtunku,
• szlachty nie można przemęczać intelektualnie, jedynie studia dla przyszłych naukowców.
3. Erazm Gliczer
• mogą uczyć się tylko dzieci ze związków małżeńskich,
• nauka w szkole a nie w domu od 4 roku życia pod okiem 1 nauczyciela.
• Ideał: religijny, nieskazitelnie moralny, wykształcony tj. w miescie w najlepszych szkołach przez najlepszych nauczycieli, znajomości rzemiosła użyteczności zawodów mieszczaństwa.
4. Szymon Marycjusz
• państwo jest odpowiedzialne za stan oświaty w Polsce,
• kler musi przeżyć ‘ odnowienie moralne” i duchowe,
• nauka dla wszystkich stanów społecznych,
• podnieść prestiż zawodu nauczyciela,
• zakładanie niezależnych szkół od kościoła /miejskie, publiczne, prywatne/, przeciwnik nauczenia przez kościół.
5. Andrzej Frycz Modrzewski – polityk, autor „ O naprawie Rzeczpospolitej” jedna z ksiąg o nazwie „ O Szkole”.
• Powszechny dostęp do szkół dla męskiej części młodzieży,
• szkoła utrzymywana przez klasztor i biskupów,
• program szkolny oparty na kwadilium oraz gramatyce, retoryce, dialektyce na wyższym stopniu i filozofia oraz języki obce.
6. Sebastian Patrycy
• podkreśla role wychowania fizycznego, moralnego i umysłowego,
• dzieci podejmują naukę w wieku 7 lat, na początku dzieci uczone były triwium, pisanie i czytanie,
• na poziomie wyższym program powinien być zróżnicowany w zależności dla jakiego stanu np. dla szlachty – poetyka, historia, etyka, nauka wymowy, prawo, języki / łacina, greka, hebrajski, polski, niemiecki, hiszpański/

Reformacja – ruch religijny w Europie Europie 16 wieku o podłożu społeczno-politycznym, doprowadził do powstania różnych wyznań chrześcijańskich /protestantyzm/ które zorganizowały się w niezależne od Papieża, kościoły ewangelickie.
U podstaw reformacji leżały:
• rosnąca krytyka kościoła za skostnienia
• zeświecczenie i nadużycia hierarchów kościoła
• dążenie feudałów do zagarnięcia dóbr duchowieństwa
• ogólna niechęć do opłat na rzecz kleru







MARCIN LUTER – niem. Duchowny w 1517 w Witenbergu przybił 95 tez w których potępia kościół za jego postawy, przy poparciu całego społeczeństwa. Kościół powinien być nie zależnyi nie może służyć poszczególnym klasom społecznym. Luter ogłosił niezależność od Papieża.
Miał poparcie chłopów i książąt. Obiecywał coś wszystkim stanom społecznym. Doprowadziło to w póżniejszym czasie do wojen religijnych.

Potępiał dotychczasowe przedmioty szkolne, metody nauczania, podręczniki. Doprowadziło to do zaniku szkół i uniwersytetów w Niemczech oraz braku wykształconych ludzi, polityków, urzędników. Człowiek powinien być religijny, studiować jedynie biblie.
Po czasie Luter zmienił poglądy i oddał szkoły pod opiekę książąt:
• władza państwowa ma prawo do zmuszenia rodziców by kształcili swoje dzieci
• proponował zakładania szkół z językami łacińskim, greką, hebrajskim by studiować Biblie Św.
• Biblia miała być lekturą najwyższych klas w szkołach średnich, wiedza religijna miała ograniczać się do pamięciowego opanowania „małego katechizmu” jego autorstwa
• Kształcić trzeba tylko najzdolniejszą młodzież wychowanie powinno opierać się na poznaniu elementów prawa religijnego z katechizmu
• Lud uczyć pokory, wierności, posłuszeństwa, życzliwości panom.
Marcin Luter doprowadził do upadku szkolnictwa w Niemczech.


Filip Melanchton 1497-1560 bliski współpracownik Lutra, wybitny uczony.
• Podźwignął szkolnictwo niemieckie z ruiny
• Przeprowadził reforme uniwersytetów niemieckich
• podźwignął szkoły średnie i stworzył strukturę szkolną
• Dostał tytuł „wychowawcy niemiec”
Wiedza szkolna to poznanie szłów, zjawisk oraz przedstawienie jasności własnych myśli.

Nauczanie:
• Oparte na znajomości gramatyki i lektur klasyków, nauka wymowy
• Ciężar utrzymania szkół ponoszą władze świeckie
• Szkolnictwo elementarne i średnie pozostało z językiem łacińskim jako wykładowym]

Zorganizował szkoły średnie – 3 klasy i programy nauczania, nauczano: gramatyka łacińska, dystychy Katona, religia, bajki Ezopa, Rozmówki Erazma z Roterdamu, Komedia Terencjusza i Plutarcha, dzieła Wergilego, Owidiusza, Mowy Cycerona, logika, retoryka.

Opracował ordynację dla szkół saksońskich:
Wg. Jego projektu zreformowano uniwersytety niemieckie w Witenberdze, Hajdelbergu, Lipsku, Roztok, Frankfurt nad Odrą, Tubinga.

Tomasz Muncer – reformator, nie tworzył szkół


FRANCJA

JAN SZTURM (1507-1589) mistrz stylu łacińskiego, znawca Cycerona w Europie, Przeszedł na luteranizm.
Założył w 1537 szkołę gimnazjum w Sztrasburgu, gdzie był 40 lat rektorem. Założył jeszcze 23 szkół średnich w Sztrasburgu, gdzie wzorem było 10-cio letnie gimnazjum
Organizacja szkoły:
Klasa 1-2 – czytanie i pisanie po łacinie, proste formy gramatyczne
Klasa 3-6 – opanowanie form i przepisów gramatycznych, lektura utworów klasycznych
Klasa 7-10 – retoryka
• Nauka od 6 roku życia /generalnie/
• Klasa liczyła 10 uczniów gdzie kierowani byli przez DEKURIONÓW najzdolniejszych uczniów
• Nagradzanie za pilność w nauce /pierwsze stypendia/
• Każda klasa miała swój program, metody dydaktyczne i wychowawcze
• Ustalone jasne warunki promowania do wyższych klas
• W kalsach początkowych religia w języku ojczystym a w starszych po łacinie
• Religia odbywała się w sobote i niedziele
• Po ukończeniu gimnazjum można było skończyć 5 letni kurs wyższy /matematyka, historia, przyroda, astronomia, geografia/
• Wprowadził przedstawienia /teatrzyki/ szkolne gdzie wystawiano: Terencjusza, Arystofanesa, Flauta


Jan Kalwin – kalwinizm – hugenoci 1509-1564 stworzył kościół kalwiński
• Uważał że kościół powinien kontrolować wszystko co łączy się z religią i zasadami moralnymi
• Szkoły utrzymywane przez państwo lecz metody wychowawcze, program nauczania i praca nauczycieli powinny być nadzorowane przez kościół
• Szkoły z językiem ojczystym organizowane dla uczniów mniej zdolniejszych
• Podkreślał znaczenie nauk świeckich
• Postulował zrównanie nauczycieli w prawach z pastorami

Osiadł w Sztrasburgu po wygnaniu go z Genewy. Założył swoje gimnazjum w 1559 roku oraz nadbudowe akademicką 2 letnie kursy akademickie. Kursy akademickie miały program profilowany i przygotowywały do zawodu pastora, urzędnika państwowego

Organizacja:
• 10 klas po 10 uczniów uczniów DEKURIONEM na czele
• wstępne klasy język Francuzki i Łaciński
• poznanie dział i mów Cycerona
• odwrót od retorycznego kształcenia

Arianie – odłam kalwinizmu który nie uznawał Trójcy świętej.


REFORMACJA W POLSCE okres 15-16 wiek
• obalono przewage praktyczna magnatów przy pomocy Kazimierza Jagielończyka
• wzrost wpływów średniozamożnej szlachty a przez to podporządkowanie sobie mieszczaństwa i chłopów
• zapoczątkowanie przez szlachte walki z klerem katolickim
• ograniczenie wysyłanych sum pieniężnych przez kościoły do Rzymu
• Rozgraniczenie sądownictwa świeckiego świeckiego kościelnego
• Zmiana stosunków szlachty do oświaty , kultury umysłowej i szkolnictwa
• Spadek popularności wychowania dworskiego w 2 poł 15 wieku, tendencja rozwoju szkół parafialnych głównie w miastach zakładają je mieszczanie, Utrzymuj je, płacą pensje nauczycielom przez co maja wpływ na treści kształcenia
• Wzrost znaczenia triwium a zwłaszcza RETORYKI nawet kosztem kwadrivium
• Wzrost liczby nauczycieli ze stopniem bakałarza i magistra
• Ograniczenie wychowania chłopów i mieszczan ustawą Sejmu Piotrkowskiego Piotrkowskiego 1496 r gdzie postanowiono że 1 dziecko z rodziny chłopskiej może chodzić do szkoły do 12 roku życia . A później zgoda Pana o dalszą naukę. Odsunięcie chłopstwa od wyższych stanowisk i urzędów. Zaczął się liczyć rodowód.


28.03.2004











KONTRREFORMACJA

Prąd w kościele katolickim zmierzający do zwalczania postępów reformacji trwającej od połowy 16 do schyłku 18 wieku. Podstawy ideologiczne kościoła katolickiego stanowiły uchwały Soboru Trydenckiego 1545-1563.
Poruszona tam kwestię wychowania ogółu młodzieży oraz powołano ZAKON JEZUICKI /Societus Jesu/ 1541 którego pierwszym generałem został Ignacy Loyola generał wojsk hiszpańskich, który zamierzał wstąpić do zakonu.
Zakon ten był bardzo pobożny ale i bardzo karny /wojujący członkowie kościoła/ na wzór wojskowy.
Miał być zbrojnym orężem Papieża za czasów reformacji.
1550 powstała II reguła zakonu, która przewidywała tworzenie szkolnictwa
Głównym celem zakonu Jezuitów była walka o umocnienie autorytetu Papieża.
• Zachowanie wierności dla papiestwa jak największym masom wyznawców katolickich
• Utrzymanie dotychczasowych stosunków społeczno-gospodarczych

Kongregacja /Generał, asystenci, prowincjałowie i 2 delegatów delegatów prowincji/ mogła zmienić regułę zakonu

Od końca 16 wieku nastąpił szybki rozwój szkolnictwa zakonnego, głównie szkolnictwa średniego.

1584 Gen. Klaudiusz Aquaviva / II Gen. Zakonu / opracował strukture programową i organizacyjną szkolnictwa. Wprowadzono w 1599 r KODEKS JEZUICJI Ratio Studiarum / nie można go było zmienić/ i obowiązywał od chwili powstania aż do kasaty zakonu.
• Zakaz zajmowania się szkolnictwem elementarnym przez zakon
• Przy organizacji szkół średnich opierali się na zdobyczach pedagogów zarówno katolickich jak i innowierczych
• Oparcie szkolnictwa na przodujących osiągnięciach teorii i praktyki wychowawczej
• Wyznawali zasadę wychowania religijnego /bardzo wielki rygoryzm/

ORGANIZACJA SZKOŁY JEZUICKIEJ

• Nauczyciele byli bardzo dobrze wykształceni i musieli ukończyć 18 lat nauki
• Ścisły program dla każdej klasy i ustalona kolejność omawiania lektur
• Wprowadzili elementy: wychowanie fizyczne, artystyczne, teatr szkolny, jazda konna, taniec, muzyka, śpiew
• Racjonalny rozkład budynków szkoły, wśród zieleni, jasny, przestronny. Jak takiego nie znaleźli do zadaptowania to wybudowali nowy
• Ograniczali kary fizyczne /w ostatecznych wypadkach karali cieleśnie/
• Materiał przerabiany był systematycznie, były powtórki tygodniowe, miesięczne, półroczne
• Egzaminy na końcu roku szkolnego /publiczne/
• Na koniec roku nagradzano najlepszych uczniów

Program podzielony był na 5 klas przy czym była klasa wstępna REFORMA gdzie uczono pisania i czytania po łacinie.
1 klasa INFIMA -trwała 2 lata
elementy łaciny i greki, podręcznik „Alvara” i „Gretse”
2 klasa GRAMMATICA – trwała 2 lata
kontynuacja klasy 1 /łacina/
lektura „Listów Cycerona” dzieł Cezara i Owidiusza
3 klasa SYNTAKSA – trwała 2 lata
doskonalenie języków
teksty co w klasie 2 i dodatkowo „ Bajki Ezopa”
4 klasa HUMANITUS – trwała 2 lata /klasa poezji/
elementy historii starożytnej
poezji łacińskiej i greckiej
5 klasa RHETORICA – trwała 2 lata
zasady wymowy – praktyczna umiejętność dobrej wymowy =Korona kształcenia szkolnego=

Duże znaczenie miała nauka Religii w zakonie:
1. od zasad wiary do dogmatyzmu i apologetyce
2. naczenie walki reformacji z jej dysydentami

Po ukończeniu Gimnazjum Jezuickiego można było pójść na studium filozofii:
• pełen kurs – 3 lata przeznaczony dla osób chcących wstąpić do stanu duchownego /metafizyka i etyka/
• kurs 2 letni dla nie chcących wstępować do kleru, przerabiano filozofię Arystotelesa, logikę i dialektykę. W 2 roku komentowano działa Arystotelesa poświęcone fizyce, matematyce, astronomii i geografii. /jak Arianie/


SZKOLNICTWO JEZUICKIE W POLSCE

Zakony zaczęły zakładać szkoły po przybyciu zakonników w końcu 16 wieku.
Jezuici mieli 11 szkół i 1 Akademię w Wilnie
W 17 wieku było już 46 szkół a w 1773r /kasta Zakonu/ 66 szkół /35 w Koronie i 31 w Litwie/

Szkoły liczyły 500 uczniów uczniów mniejsze do 100 dla elity społecznej.
Tworzyli szkolnictwo dla warstw szlacheckich i mieszczan w Prusach Królewskich.
W 1773r do szkół Jezuickich uczęszczało 20000 uczniów i wykładało 417 profesorów.

Klasy dzielono na 2 części:
1.część grecka
2.część rzymska

Klasy współzawodniczyły miedzy sobą. Zwycięski zespół wyróżniano emblematami w celu pobudzenia siebie do samokształcenia jak i innych uczniów.
Rozwinięty system samokształcenia - młodzież skupiała się w kółka tematyczne AKADEMIA pod obecność PREFEKTA. Kółka zbierały się co tydzień gdzie dyskutowano, pisano referaty a następnie wyznaczano oponenta który krytykował i podważał te prace.

Akademie podzielone były temetycznie:
• filozoficzne
• retoryczne
• gramatyczne
• matematyczne

Kółka „Akademie” wybierały wokół siebie Rektora, Senat uczniowski, który odgrywał w szkole ważną rolę.
Do pracy i korepetycji dla młodszych słabo uczących się, angażowano starszą młodzież która się nimi opiekowała i pomagała.

Teatr szkolny – powstał pierwszy raz w okresie odrodzenia

Obejmował 3 płaszczyzny życia:
1. religijne
2. szkolne
3. polityczne

Ad 1. Religijne – odbywały się z okazji świąt kościelnych/ pastorałki, szopki, widowiska o tematyce zapustnej, pasyjne i paschalne.

Teatrzyki wystawiano na wolnym powietrzu . Z tej okazji w mieście pod koniec roku szkolnego były święta

Jezuici na początku nie mieli internatów przyszkolnych. Stworzyli KOLEGIA w Lwowie 1749, Wilnie 1751, Ostróg 1752, Lublin 1753, Poznań 1756
Nauka trwała od 7-9 lat. Zależało to od tego czy uczniowie kurs normalny uzupełniali kursem polityczno-prawnym.

AKADEMIA W WILNIE

Utworzono Akademie w Wilnie 1578, która posiadała 2 wydziały:
1. sztuki wyzwolone
2. teologia

W pierwszej fazie powstania Akademia posiadała 600-800 studentów
Największy rozwój 1640-1655 po otwarcie 2 następnych wydziałów:
3. Prawo
4. Medycyna
1655 – wkroczyły wojska rosyjskie do Wilna przez co nastąpiło zahamowanie rozwoju Akademii.

AKADEMIA KRAKOWSKA

Akademia Krakowska w tym okresie przezywała kryzys. Szlachta nie chciała uczyć się w tej uczelni ponieważ miała charakter mieszczańsko-chłopski
Jezuici próbowali przejąć Akademie Krakowską lecz im się to nie udało.
W tym czasie Akademia Krakowska stworzyła sieć szkolną

1588 utworzono szkołę KOLEGIUM NOWODWORSKIE.
Było to 4-ro klasowe Gimnazjum humanistyczne, które przygotowywało do podjęcia studiów uniwersyteckich o wysokim poziomie naukowym i pedagogicznym
Kadra pochodziła z Akademii Krakowskiej. Szkoła ta uzyskała rozgłos
Pod nadzorem i opieką Akademii Krakowskiej powstają podobne szkoły i są one nazywane KOLONIAMI AKADEMICKIMI. Do tych szkół program nauczania pisali profesorowie AK. Utworzono bogate biblioteki ze zbiorami profesorów AK.
Kolonie Akademickie stanowiły ¼ ogólnej liczby gimnazjów pijarskich i jezuickich a wstęp do nich miała również młodzież plebejska /biedota/

Program szkoły:
• Język polski
• Wiedza obywatelska
• Historia Polski / 1 raz !!!/
• Prawo
• Historia
• Matematyka
• Geografia
• Retoryka

Liczba tych szkół była nieznana od 22-50. Najprawdopodobniej 22-31

Jezuici którzy byli bardzo wykształceni i mieli duże ambicje, wtrącali się do polityki. Zaczęto ich wypędzać z krajów np. Francji, Portugalii aż do kasacji Zakonu

AKADEMIA ZAMOJSKIEGO

Założycielem był Andrzej Zamojski 1542-1605 absolwent gimnazjum w Sztrasburgu, Uniwersytetu Paryskiego i Profesor w Padwie, była to przeciwwaga dla Jezuitów
Rodzina Zamojskich miała ambicję utworzenia Szkoły Wyższej
1594 uzyskał zgodę od Papieża Klemensa 8 na otwarcie Akademii. Miały być wydziały:
1. sztuki wyzwolone
2. prawo
3. Medycyna
Faktycznie Akademię otworzono w 1600 roku, wtedy dopiero pojawili się studenci

Organizacja Akademii Zamojskiej:
Stopień niższy – elementarne wprowadzenie do właściwych studiów wyższych, przychodziło się u od 7 roku życia. Trwały 5 lat i miały 3 klasy:
1 klasa – 2 lata
2-3 klasa – 3 lata
Przedmiotami nauczania były:
• czytanie w języku polskim wg ortografii Jana Kochanowskiego
• łacina i greka zasady składni obu języków
• analiza gramatyczna sentencji greckich i rzymskich /Cyceron i Demostenes/

„Elementarz do właściwych studiów wyższych” Elementarz Akademii Zamojskich

Przedmioty nauczania:
filozofia, wymowa, ćwiczenia w języku łacińskim, greckim, polskim, uczenie się na pamięć sentencji retorycznych i rozumienie podstawowych pojęć filozoficznych.

Stopień Wyższy / kurs akademicki/
od 13 roku życia, dzieci mogły wybrać kierunki w ramach 7 katedr:
• 4 katerdy - poszerzony kurs dawnego qwarivium, arytmetyka, geometria, logika, metafizyka, filozofia naturalna, medycyna, retoryka, analizowane teorie wymowy, studia nad mowami Cycerona i Demostenesa, ćwiczenia w umiejętności pisania i wygłaszanie mów.
• 1 katedra filozofii moralnej i polityki – analizowano mowy Cycerona
• 2 katedry prawa rzymskiego, feudalnego i polskiego – prawo polskie, rzymskie, feudalne, organizacja władzy państwowej, sądownictwo, polskie, administracja państwowa