Leki przeciwdepresyjne.pdf

1LEKI PRZECIWDEPRESYJNE

Głównie działają pobudzająco na nastrój (tymoleptycznie) oraz odhamowująco na napęd psychoruchowy

(tymoeretycznie), w stanach depresyjnych o conajmniej średnim nasileniu. Stany depresyjne dzielimy na:

- Depresje endogenne występują w przebiegu chorób afektywnych

- Depresje psychogenne spowodowane przez urazy psychiczne i przeżycia

- Depresje objawowe spowodowane chorobami somatycznymi, uszkodzeniami OUN lub zatruciem

lekami.

Wszystkie te rodzaje charakteryzują się przede wszystkim chorobliwym obniżeniem nastroju prowadzącym do

utraty zainteresowań, ograniczeń kontaktu z otoczeniem, zniechęceniem do życia i pojawieniem się myśli

samobójczych.

Oprócz obniżenia nastroju zespół depresyjny charakteryzuje się zahamowaniem psychoruchowym,

zaburzeniami snu oraz przewlekłymi zaburzeniami lękowymi.

Patomechanizm depresji wiąże się ze zmniejszeniem funkcji układu noradrenergicznego i upośledzeniem

koncentracji, aktywności ruchowej, zaburzeń snu i czuwania oraz nabywania odruchów warunkowych.

Zaburzenia depresyjne związane są także z dysfunkcją układu serotoninergicznego oraz układu

cholinergicznego, GABA - ergicznego oraz funkcji układów hormonalnych.

W leczeniu zaburzeń depresyjnych stosuje się głównie leki regulujące czynności układu noradrenergicznego i

serotoninergicznego.

Pod względem mech działania leki przeciwdepresyjne dzielimy na:

1. LEKI HAMUJĄCE NIESELEKTYWNIE WYCHWYT MONOAMIN

a) Trópierścieniowe leki przeciwdepresyjne

b) Leki o innej budowie hamujące nieselektywnie wychwyt monoamin

2. LEKI HAMUJĄCE SELEKTYWNIE WYCHWYT SEROTONINY

3. INHIBITORY OKSYDAZY MONOAMINOWEJ (IMAO)

a) Nieselektywne inhibitory oksydazy monoaminowej

b) Selektywne inhibitory oksydazy monoaminowej

4. LEKI P/PRZECIWDEPRESYJNE O INNYCH MECHANIZMACH DZIAŁANIA

5. LEKI STOSOWANE W TERAPII I ZAPOBIEGANIU NAWROTOM CHORÓB AFEKTYWNYCH

Ad 1

a) TRÓJPIERŚCIENIOWE LEKI P/DEPRESYJNE

Pod względem budowy chemicznej TLPD obejmują:

- pochodne dibenzoazepiny (Dezipramina, Imipramina, Karpipramina, Klomipramina, Lofepramina,

Opipramol, Trimipramina)

- poch dibenzodiazepiny np. Dibenzepina

- poch dibenzocykloheptadienu (Amitriptylina, Noksyptylina, Nortriptylina)

- poch dibenzocykloheptatrienu (Protriptylina)

- poch dibenzooksepiny (Doksepina)

- poch dibenzooksazepiny (Amoksapina)

- poch dibenzotiepiny (Dotiepina)

- poch dihydroantracenu (Melitracen)

- poch diazafenoksazyny (Pipofezyna)

MECHANIZM DZIAŁANIA:

Związany jest z nasileniem neurotransmisji w układzie noradrenergicznym i serotoninergicznym w wyniku

zahamowania wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny.

TLPD wpływają także blokująco na receptory noradrenergiczne α 1 i α 2 , serotoninergiczne typu 5HT 1 i 5HT 2 ,

muskarynowe M 1 i histaminowe typu H 1 .

Większość TLPD wykazuje wyraźne dział przeciwdepresyjne po 3-4 tygodniach stosowania.

WSKAZANIA DO STOSOWANIA TLPD:

- depresje psychogenne;

- depresje objawowe występujące w chorobach somatycznych;

- schorzenia organiczne OUN,

- w uzależnieniach,

- w leczeniu dystymii (jest to przewlekły stan depresyjny o niezbyt dużym nasileniu ale utrzymujący się

powyżej 2 lat).

Stosowane są także w leczeniu moczenia nocnego u dzieci (Imipramina), w zespole natręctw (Klomipramina),

nerwic pourazowych i lęku napadowego.

ZASADY STOSOWANIA TLPD:

Nie różnią się specjalnie od zasad stosowania leków psychotropowych. Wszystkie TLPD wchłaniają się z

przewodu pokarmowego i najczęściej są podawane drogą doustną.

Leczenie rozpoczyna się od stos TLPD w małych dawkach ok. 1/4-1/3 dawki optymalnej, które następnie

zwiększa się do indywidualnej dawki optymalnej. Najczęściej dawkę optymalną stosuje się w 2-3 podzielonych

porcjach w ciągu doby do czasu uzyskania poprawy stanu klinicznego, a następnie podaje się dawki

podtrzymujące przez okres kilku tygodni. Obecnie w razie możliwości przygotowuje się preparaty o

przedłużonym uwalnianiu aby umożliwić podawanie leku raz na dobę.

Czas stosowania tych leków jest uzależniony od celu terapii i rozpoznania klinicznego.

Należy pamiętać iż leki te odstawiamy stopniowo obniżając dawkę.

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE:

Występują najczęściej w początkowej fazie leczenia.

- wysychanie błon śluzowych,

- zaburzenia akomodacji,

- zaburzenia oddawania moczu, zaparcia,

- osłabienie lub zwiększenie łaknienia,

- przyrost masy ciała,

- nudności, wymioty oraz zaburzenia ze strony układu krążenia w postaci przyspieszenia rytmu serca i spadku

ciśnienia tętniczego krwi.

Ośrodkowe działania niepożądane:

- zaburzenia świadomości w postaci majaczenia,

- wystąpienie ośrodkowego zespołu antycholinergicznego w postaci niepokoju ruchowego, zaburzeń

świadomości, majaczenia, omamów wzrokowych, upośledzenia pamięci świeżej,

Objawy obwodowe:

- zaburzenia widzenia,

- rozszerzenie źrenic,

- utrudnienia oddawania moczu,

- hipertermii.

Do zaburzeń ośrodkowych po stosowaniu TLPD należy:

- senność,

- zmęczenie,

- niepokój ruchowy,

- lęk,

- bezsenność,

– zaburzenia koncentracji i pamięci.

Może wystąpić także zaburzenie potencji i ejakulacji, uszkodzenia narządów miąższowych, skórne odczyny

uczuleniowe i zmiany w obrazie krwi.

Szerokie zastosowanie kliniczne spośród trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych znalazły:

Amityptylina – Amityptylinum draż.

Klomipramina – Anafranil tabl. tabl SR. amp.

Desimipramina – Petylyl draż.

Doxepina – Doxepin kaps. amp.

Imipramina – Imipramin tabl. amp.

Opipramol – Pramolan tabl.

Klomipramina – Anafranil tabl. tabl SR. amp.

Trójcykliczny lek przeciwdepresyjny o szerokim spektrum działania. Jego mechanizm działania polega na

hamowaniu zwrotnego wychwytu noradrenaliny i serotoniny. Posiada silne działanie α-adrenergiczne,

przeciwcholinergiczne, przeciwhistaminowe i antyserotoninergiczne (blokuje receptory histaminowe). Po

podaniu doustnym łatwo wchłania się z przewodu pokarmowego.

Efekt terapeutyczny pojawia się pod koniec pierwszego tygodnia leczenia.

Wskazania

Zespoły depresyjne o różnej etiologii: depresja endogenna, sytuacyjna, depresja inwolucyjna, depresja w

przebiegu schorzeń organicznych, nerwica depresyjna, depresja w przebiegu schizofrenii i innych psychoz,

zespoły depresyjne u osób w wieku starczym, natręctwa, fobie, napady lęku, katapleksja towarzysząca

narkolepsji. Jako lek wspomagający w leczeniu przewlekłego bólu. Moczenie nocne (u dzieci po 5 r.ż., po

wykluczeniu przyczyn organicznych).

Przeciwwskazania

Nadwrażliwość na trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, jednoczesne stosowanie inhibitorów MAO.

Szczególnie ostrożnie stosować u chorych z niewydolnością mięśnia sercowego lub innymi schorzeniami

układu krążenia,

Działanie niepożądane

Związane z działaniem przeciwcholinergicznym: uczucie suchości w jamie ustnej, potliwość, zaparcia,

zaburzenia mikcji, zaburzenia akomodacji. Objawy psychiczne: często senność, przemijające uczucie

zmęczenia, niepokój, wzmożone łaknienie; rzadko zaburzenia świadomości z dezorientacją i halucynacjami

(zwłaszcza u osób starszych i chorych z zespołem parkinsonowskim), stany lękowe, pobudzenie, zaburzenia

snu, koszmary nocne, mania, hipomania, zaburzenia pamięci i koncentracji, nadmierne ziewanie; w

wyjątkowych przypadkach nasilenie objawów psychotycznych. Objawy neurologiczne: często zawroty głowy,

drżenie, mioklonie, ból głowy; rzadko zaburzenia świadomości, stany majaczeniowe, parestezje, osłabienie siły

mięśniowej, wzmożenie napięcia mięśniowego, drgawki, ataksja, zmiana zapisu EEG, hipertermia. Układ

sercowo-naczyniowy: rzadko hipotonia ortostatyczna, tachykardia zatokowa, zmiany odcinka ST-T, zaburzenia

rytmu serca, wzrost ciśnienia tętniczego krwi, zaburzenia przewodzenia (poszerzenie zespołów QRS, zmiany

odcinka PQ, blok odnogi). Układ oddechowy: w wyjątkowych przypadkach alergiczne zapalenie płuc. Układ

pokarmowy: często nudności, rzadko wymioty, bóle brzucha, zaburzenia smaku, biegunka, brak łaknienia,

zwiększenie aktywności aminotransferaz; w wyjątkowych przypadkach zapalenie wątroby, żółtaczka. Skóra:

rzadko reakcje alergiczne, nadwrażliwość na światło, świąd, obrzęki. Zaburzenia endokrynologiczne: często

przyrost masy ciała, zaburzenia libido i obniżenie potencji; rzadko mlekotok, ginekomastia; wyjatkowo SIADH

(zespół nieprawidłowego wydzielania hormonu antydiuretycznego). Układ krwiotwórczy: w pojedynczych

przypadkach leukopenia, agranulocytoza, trombocytopenia, eozynofilia, plamica.

Interakcje

Nie stosować łącznie z inhibitorami MAO. Zmniejsza działanie hipotensyjne metyldopy, guanetydyny,

rezerpiny i klonidyny, ostrożnie przy jednoczesnym podawaniu z innymi lekami obniżającymi ciśnienie

(diuretyki, β-blokery). Nasila działanie katecholamin i środków działających depresyjnie na o.u.n. (alkohol,

barbiturany, benzodiazepiny, leki stosowane podczas znieczulenia ogólnego) oraz leków

przeciwcholinergicznych (atropina, biperiden). Nie podawać łącznie z lekami przeciwarytmicznymi z grupy

chinidyny. Zwiększa stężenie fenytoiny we krwi. Cymetydyna i neuroleptyki zwiększają stężenie klomipraminy

we krwi, natomiast estrogeny hamują jej metabolizm.

Opipramol – Pramolan tabl.

Lek z grupy nieselektywnych inhibitorów wychwytu monoamin. Jest pochodną dibenzoazepiny,

trójpierścieniowym lekiem działającym przeciwdepresyjnie. Blokuje wychwyt zwrotny noradrenaliny,

serotoniny i prawdopodobnie dopaminy. Wykazuje także działanie przeciwlękowe i uspokajające. Nie wpływa

na napęd. Znosi napięcie i wpływa stabilizująco na autonomiczny układ nerwowy. Ułatwia zasypianie, znosi

stany przygnębienia i poprawia nastrój. Wykazuje właściwości przeciwcholinergiczne.

Wskazania

Stany depresyjne przebiegające z lękiem, niepokojem, napięciem i zaburzeniami snu. Nerwice układu sercowo-

naczyniowego i pokarmowego. Zaburzenia okresu przekwitania.

Leki o innej budowie hamujące nieselektywnie wychwyt monoamin

Substancjami obecnie szeroko stosowanymi klinicznie są:

Maprotylina (Ludiomil), Wenlafaksyna (Efectin)

MAPROTYLINA – (Ludiomil tabl. amp.)

Wykazuje działanie przeciwdepresyjne poprzez blokowanie wychwytu noradrenaliny oraz blokowanie

receptorów α 1 i α 2 . Ma słaby wpływ na wychwyt serotoniny oraz słabe działanie przeciwhistaminowe i

cholinolityczne.

Stosowany jest głównie w leczeniu depresji endogennych z obniżonym napędem psychoruchowym i niezbyt

nasilonymi objawami lęku oraz niepokoju.

WENLAFAKSYNA – (Efectin ER tabl, Velafax, Velaxin)

Wykazuje działanie przeciwdepresyjne zbliżone do klasycznych leków trójpierścieniowych.

Mechanizm przeciwdepresyjnego działania wenlafaksyny polega prawdopodobnie na wzmocnieniu aktywności

neurotransmisyjnej w obrębie o.u.n. W badaniach przedklinicznych wykazano, że wenlafaksyna i jej główny

metabolit - O-demetylowenlafaksyna (ODV) - są silnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny, a w

większych dawkach także noradrenaliny. Ponadto wenlafaksyna jest słabym inhibitorem wychwytu zwrotnego

dopaminy. Wenlafaksyna i O-demetylowenlafaksyna nie wykazują znaczącego powinowactwa do receptorów

muskarynowych, histaminowych i α 1 -adrenergicznych in vitro .

Działania niepożądane:

- bezsenność,

- rozdrażnienie,

- niepokój psychoruchowy,

- lęk,

- nudności,

- zawroty głowy,

- zaburzenia łaknienia,

- zaburzenia potencji.

Wskazania

Leczenie wszystkich typów depresji, w tym zaburzeń depresyjnych z lękiem. Leczenie uogólnionych zaburzeń

lękowych, w tym długoterminowych zaburzeń lękowych. Leczenie fobii społecznej. Leczenie zaburzenia

lękowego z napadami lęku (z towarzyszącą agorafobią lub bez towarzyszącej agorafobii). Zapobieganie

nawrotom depresji i występowaniu nowych stanów depresyjnych.

Ad 2 LEKI HAMUJĄCE SELEKTYWNIE WYCHWYT DONEURONALNY SEROTONINY (SSRI)

- Leki o budowie jednopierścieniowej – Fluwoksamina (Fevarin)

- Leki o budowie dwupierścieniowej – Fluoksetyna (Fluoksetyna, Bioxetin, Seronil, Prozac)

- Leki o budowie wielopierścieniowej :

CITALOPRAM (Cipramil tabl. Cital, Aurex, Cilon, Citaratio)

PAROKSETYNA (Seroxat tabl, Rexetin, ParoMerck)

SERTRALINA (Zoloft tabl, Asentra, Luneta, Stimuloton, Zotral)

MECHANIZM DZIAŁANIA:

Związany jest głównie z hamowaniem wychwytu serotoniny. W dawkach terapeutycznych nie wykazują

istotnego wpływu na wychwyt noradrenaliny i dopaminy. Nie wykazują również działania cholinolitycznego i

przeciwhistaminowego. Właściwe działanie przeciwdepresyjne pojawia się po około 2-3 tygodniach stosowania

związane jest z osłabieniem działania autoreceptorów co prowadzi do nasilenia układu serotoninergicznego.

SSRI nasilają również przekaźnictwo w układzie noradrenergicznym (zmniejszają rec. λ 2 i zwiększają rec. λ 1 )

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: