Czerwiec 1956.doc

Wstęp

Moim zadaniem było przedstawienie przyczyn i skutków wydarzeń w 1956. Chodzi tu o wydarzenia w Poznaniu w czerwcu 1956 . Miałem również ocenić czy przyczyny tych wydarzeń były polityczne, społeczne, czy ekonomiczne. Opracowałem te zagadnienia z kilku źródeł tak aby żadne pytanie nie było nas w stanie zaskoczyć.

Uważam, że przyczyny „czerwca 1956” były ekonomiczne i po części społeczne. Natomiast najdonioślejsze były skutki polityczne ( X 1956), ale oczywiście widać też społeczno-ekonomiczne. Nie opisuje tu przebiegu wydarzeń. Można go znaleźć w wikipedi pod hasłem „Poznański Czerwiec 1956” J w książkach i na dwóch stronach, które wam gorąco polecam. Jest tam cała esencja bardzo fajnie i zwięźle przedstawiona. www.poznanskiczerwiec.pl oraz www.1956.pl

Ekonomiczne i społeczne przyczyny:

Świat:

-1953 Śmierć Stalina 5 III – oficjalna propaganda zaczęła głosić odejście od błędów i wypaczeń.

-Ujawnienie tajemnic UB na falach Radia Wolna Europa przez zbiegłego na zachód Józefa Światło (wysoki funkcjonariusz bezpieki.)

-14 luty 1956 XX zjazd KPZR w Moskwie. Nikita Chruszczow  w tajnym referacie krytykuje stalinowskie metody rządów. Referat zawierał wiele różnych tez z czego jedna była dla Polski bardzo ważna. Mówiła ona o możliwości dochodzenia do socjalizmu narodowymi drogami odzwierciedlającymi specyfikę danego kraju oraz odrzucenie teorii o zaostrzającej się walce klasowej w miarę postępu w budowie socjalizmu.

-12 marca umiera stalinowski przywódca PZPR Bolesław Bierut. Na jego miejsce powołany zostaje Edward Ochab.

Wszystkie powyższe polityczne wydarzenia rozbudziły w społeczeństwie polskim nadzieje na poprawę warunków bytowych, demokratyzację i większą niezależność narodową.

Polska:

-Podstawy gospodarki socjalistycznej w Polsce miały zostać zbudowane wraz z realizacją planu 6- letniego. Utopijne założenia planu doprowadziły do tego iż od 1953 roku warunki bytowe zaczęły się pogarszać.

-Tłem zajść było panujące wrażenie, że w latach 50 stopa życiowa była niższa niż przed wojną.

-Arogancja ze strony władz objawiająca się niedotrzymywaniem wcześniejszych umów dotyczących naliczania wynagrodzenia za nadgodziny, wymieniana jest jako jedna z przyczyn.

-Przekształcanie związków zawodowych w podporządkowaną partii „transmisje” do mas utrudniało jeszcze bardziej kontakt władzy z klasą robotniczą.

-Dla Poznania i Wielkopolski skutki 6-latki były tragiczne. Wśród przedstawicieli władz centralnych którzy decydowali o przydziale żywności czy budżecie miasta, panowało przekonanie, że Poznań jest miastem dobrze urządzonym a jego mieszkańcy są pracowici, zdyscyplinowani i lepiej znoszą i zniosą trudną sytuacje ekonomiczną w kraju. Gdy od 1951 były problemy z zaopatrzeniem to władze konsekwentnie odmawiały zwiększenia przydziałów. Liczono, że poznaniacy jakoś sobie poradzą. Dodatkowe zaopatrzenie pojawiło się tylko na okres międzynarodowych targów aby zrobić dobre wrażenie na gościach z zagranicy.(targi odbywały się równolegle do wydarzeń czerwca 1956)

-Zakłady Hipolita Cegielskiego nazwane imieniem Józefa Stalina były przemysłową wizytówką Poznania. Tu też najszybciej i najczęściej było widać jak trudne warunki życia mieli robotnicy. Wobec narastających problemów gospodarczych władze chciały obniżyć koszty pracy co doprowadziło do konsekwentnego obniżania zarobków zwłaszcza robotników którzy pracowali na akord. Dla tego szczególnie dotkliwie odczuli to robotnicy z wydziału 3 zajmującego się produkcją wagonów gdzie były ciągłe przestoje i opóźnienia.

-Wzrost napięcia spowodowała też informacja, że od wielu lat zakład pobiera od wynagrodzeń zawyżone podatki. Średnio każdy stracił po 3 miesięczne pensje! (11mln złotych)

-Delegaci W3 (wydział trzeci) wielokrotnie rozmawiali z władzami. Bez większych rezultatów. Wiec 25 VI delegaci udali się do Warszawy na spotkanie z ministrem przemysłu maszynowego Romanem Fidelskim. Domagali się zwrotu podatku, cofnięcia zawyżonych norm pracy poprawy kooperacji. Zgodził się minister na większość. Następnego dnia przyjechał do Poznania i się wycofał z większości postulatów J. Był to cios dla ludzi przyzwyczajonych do Niemieckich właścicieli (u których pracowali), że dane słowo zobowiązuje. Ludność ta bardzo mocno była przyzwyczajona do relacji pracownik pracodawca jakie panowały za Niemca. Ta sytuacja zapoczątkowała wydarzenia czerwcowe.

-Inne zakłady też strajkowały. MPK i Zakład taboru kolejowego. Chodzi o to, że zakład Cegielskiego nie był odosobniony. Inni robotnicy gdy dowiedzieli się, że ludzie z Cegielskiego wyszli na ulice szybko dołączyli do protestujących. Do dużej masy robotników dołączali się również przechodnie i okoliczni mieszkańcy.

-Protestujący na transparentach umieszczali napisy typu: „żądamy chleba”…

Widać doskonale, że nikt nie myślał o tym aby występować przeciwko partii z celem jej obalenia. Nikt nie chciał dokonać przewrotu. Oczekiwano zmian w warunkach bytowych. Robotnicy wyszli na ulice min. dla tego, że odbywały się międzynarodowe targi. Robotnicy chcieli przyciągnąć uwagę „zachodu” na swoją sytuacje. Gdy się wczytacie w przebieg wydarzeń to zobaczycie, że do przemarszu przed miejscem gdzie odbywały się targi została skierowana grupa ludzi podczas gdy inni kierowali się w kolejne miejsca.

Skutki:

Wydarzenia w Poznaniu spowodowały przyspieszenie procesów demokratyzacji w państwie. Wnioski płynące z doświadczeń Poznańskiego Czerwca odegrały wielką rolę w procesie dojrzewania tzw. przemian październikowych w państwach demokracji ludowych. Przyspieszyły proces dojrzewania politycznego wielu ludzi.

Odwilż gomułkowska (zdobycze października):

-Partia zrezygnowała z części władzy ideologicznej ograniczając się do obrony systemu politycznego,

-pierwszym sekretarzem Komitetu Centralnego PZPR wybrano komunistę Władysława Gomułkę, byłego więźnia stalinowskiego. Rozpoczął się proces „odwilży gomułkowskiej”.

-Edward Ochab - pomimo tego, że nie dopuścił do interwencji ZSRR - został odsunięty od władzy.

-Dopuszczono do powstania pewnych elementów pluralizmu w kulturze,

-poszerzono swobodę w nauce,

-zgodzono się na istnienie indywidualnego rolnictwa.

-Dekretem Rady Państwa o obsadzaniu stanowisk kościelnych (31 grudnia 1956 r.)

poszerzono zakres uprawnień Kościoła Katolickiego

-28 października zwolniono z trzyletniego internowania kardynała Stefana Wyszyńskiego.

-powstają rady robotnicze które staja się konkurencją dla partii w zakładach i jej związków zawodowych.

-zaprzestanie kolektywizacji na wsi

-sowieccy doradcy wojskowi opuszczają kraj

-kreml zrezygnował z dostaw węgla z Polski który to bardzo tanio kupował

-1957 r- umowa o repatriacji- wraca do Polski około 230 tysięcy osób.

-umożliwiono powrót biskupów tytularnych na ziemie PN i Zach

-Zanów zaczęto wydawać „Tygodnik Powszechny”.

-Do sejmu weszło koło poselskie „Znak”

-Powołano Rade Ekonomiczną przy radzie ministrów złożoną z fachowców niezależnych.

-Stalinogród- powraca nazwa Katowice.

-Przestano zagłuszać Wolną Europę.(szybko się z tego wycofano)

-Rozwiązano ZMP

-Zniesiono kary za posiadanie złota i walut wymienialnych.(ale dalej nie można było nimi operować)