HERBY ZIEMSKIE RZECZYPOSPOLITEJ.doc

HERBY ZIEMSKIE RZECZYPOSPOLITEJ

POLSKA KAZIMIERZA WIELKIEGO

Władysław Łokietek jako król Polski był władcą zaledwie niektórych ziem polskich a jeszcze część z nich utracił na rzecz Krzyżaków. Kazimierz Wielki natomiast wyraźnie powiększył obszar kraju odziedziczonego po ojcu. Najważniejsze ziemie stanowiły Koronę Królestwa Polskiego (to pojęcie pojawiło się wtedy pierwszy raz w historii). W XIV wieku pojawiły się także herby terytorialne, które będę prezentować na tej i na następnych stronach.

Kazimierz Wielki odziedziczył w 1333 roku Królestwo Polskie składające się z Wielkopolski (Ziemia Poznańska i Ziemia Kaliska) oraz Małopolski (Ziemia Krakowska i Ziemia Sandomierska) oraz ziemi lennych - Sieradzkiej, Łęczyckiej i Wieluńskiej.

Pod koniec panowania Kazimierza Wielkiego (1333-1370) w obrębie Królestwa Polskiego znalazły się:
Wielkopolska: Ziemia Poznańska, Ziemia Kaliska;
Małopolska: Ziemia Krakowska, Ziemia Sandomierska;
Ruś: Ziemia Przemyska, Ziemia Lwowska;
Kujawy: Ziemia Brzesko-Kujawska, Ziemia Inowrocławska;
Ziemia Sieradzka;
Ziemia Łęczycka;
Ziemia Dobrzyńska;
Ziemia Wieluńska;
część Mazowsza: Ziemia Płocka;

Oprócz nich w zależności lennej od Polski pozostawały:
Podole Zachodnie
Mazowsze
Księstwo Bełskie
Księstwo Chełmińskie
Księstwo Włodzimierskie

KORONA

ZIEMIE LENNE

HERBY ZIEMSKIE RZECZYPOSPOLITEJ

RZECZPOSPOLITA 1385-1569

Herb Rzeczypospolitej

Po śmierci Kazimierza Wielkiego (1370) część polskich ziem - jako lenna Polski - dostała się w ręce Kazimierza Słupskiego i Władysława Opolczyka (po śmierci Kazimierza Słupskiego w 1377 roku przejął je Opolczyk).
W 1378 roku Polska utraciła na rzecz Węgier Ruś wraz z lennami.
W 1385 na mocy unii krewskiej okrojone Królestwo Polskie zostało złączone unią personalną z Wielkim Księstwem Litewskim.
Unia wileńsko-radomska (1401) oddała dożywotnio rządy na Litwie Witoldowi jako Wielkiemu Księciu z zachowaniem dla Jagiełły władzy zwierzchniej.
Unia horodelska (1413) wprowadziła instytucję odrębnego wielkiego księcia na Litwie, wspólne sejmy i zjazdy polsko-litewskie, urzędy wojewodów i kasztelanów na Litwie, a litewską szlachtę zrównała z polskimi rodami.
Unia grodzieńska (1432) wznowiła sojusz z Polską.
Unia została zerwana w 1440 i wznowiona jako unia wyłącznie personalna w 1447.
W 1564 roku Zygmunt II August przekazał Koronie swe prawa dziedziczne do Litwy.
Od 1569 Polska i Litwa pozostają w unii realnej.
1390 - Księstwo Słupskie lennem Polski.
1392 - Władysław Opolczyk zastawia Ziemię Dobrzyńską Krzyżakom.
1396 - Mołdawia staje się lennem Polski (do 1497).
1398 - Krzyżacy zajmują Żmudź.
1405 - Polska odzyskuje Ziemię Dobrzyńską.
1411 - Litwa odzyskuje Żmudź.
1412 - Polska otrzymuje Spisz jako zastaw od cesarza Zygmunta Luksemburczyka.
1430 - inkorporacja Podola Zachodniego do Polski.
1434 - przyłączenia Wołynia do Litwy.
1443 - Księstwo Siewierskie staje się własnością biskupstwa krakowskiego.
1456 - zakupienie przez Polskę Księstwa Oświęcimskiego.
1462 - inkorporacja do Polski Księstwa Bełskiego, Ziemi Gostynińskiej i Ziemi Rawskiej.
1466 - inkorporacja do Polski Prus Królewskich; Prusy Zakonne oraz Ziemia Lęborska i Ziemia Bytowska lennami Polski.
1476 - inkorporacja do Polski Ziemi Sochaczewskiej.
1494 - zakupienie przez Polskę Księstwa Zatorskiego.
1495 - inkorporacja do Polski Ziemi Płockiej.
1503 - Litwa traci Siewierszczyznę na rzecz Moskwy.
1522 - Litwa traci Smoleńszczyznę na rzecz Moskwy.
1526 - inkorporacja do Polski Mazowsza.
1561 - przyłączenie do Rzeczypospolitej Inflant (jako wspólnej własnoąci Polski i Litwy). Kurlandia lennem
1569 - unia lubelska - zobacz: dalej

KRÓLESTWO POLSKIE (KORONA)

Herb Królestwa Polskiego

WIELKOPOLSKA I KUJAWY

MAŁOPOLSKA I RUŚ

MAZOWSZE

PRUSY KRÓLEWSKIE

KSIĘSTWA ŚLĄSKIE

WIELKIE KSIĘSTWO LITEWSKIE

Herby Litwy

INFLANTY

INFLANTY

ZIEMIE LENNE

Inne ziemie lenne zostały inkorporowane przez Rzeczpospolitą.

HERBY ZIEMSKIE RZECZYPOSPOLITEJ

RZECZPOSPOLITA 1569-1772

1569 - unia lubelska

RZECZPOSPOLITA: KORONA

RZECZPOSPOLITA: KORONA: PROWINCJA WIELKOPOLSKA: WIELKOPOLSKA