{1}{75}movie info: MKV 832x464 25.0fps 699.3 MB|/SubEdit b.4072 (http://subedit.com.pl)/ {10}{129}U podstaw naszej codziennej rzeczywistoci|leży zapierajšcy dech w piersiach wiat {133}{219}Im bardziej go poznajemy tym bardziej przekonujemy się|że to co wiemy o wszechwiecie jest... {223}{269}Błędne {273}{435}Fizyk teoretyczny i autor bestsellera|Brian Greene zabierze Was w podróż|do granic ludzkiego poznania {439}{513}Dlaczego nigdy nie widzimy zdarzeń|w odwrotnym kierunku? {517}{627}Według praw fizyki|to może się zdarzyć! {660}{791}To wiat który ożywa kiedy badamy|najbardziej ekstremalne zakštki kosmosu {795}{839}Od czarnych dziur, {843}{880}przez wielki wybuch {884}{940}Po samo sedno materii. {944}{978}Poproszę to samo co tamten. {980}{1090}Tu nasz wszechwiat może być jednš z wielu|równoległych rzeczywistoci {1100}{1197}Trójwymiarowy wiat może okazać się tylko złudzeniem {1201}{1341}I że nie ma żadnej różnicy między|przeszłociš, teraniejszociš i przyszłociš {1345}{1389}Ale jak to możliwe? {1395}{1483}Jak możemy być w takim błędzie|w stosunku do czego tak powszechnego? {1487}{1524}Czy to mnie martwi|Absolutnie {1533}{1634}Nie ma zasady wbudowanej w prawa natury|która by mówiła, że.... {1638}{1698}fizycy teoretyczni muszš być szczęliwi {1702}{1840}To rosnšca zmiana perspektyw która|otwiera całe nowe wiaty możliwoci {1845}{1913}Za chwilę:|wiat malutkich atomów i czšsteczek {1917}{1953}Kwantowy wiat {1957}{2022}Prawa rzšdzšce tu wydajš się niemożliwe. {2026}{2139}w pewnym sensie, obiekty|nie lubiš być tu przywišzane|do jednej lokalizacji... {2165}{2213}Napedzajš wszystko we wszechwiecie {2217}{2327}Nie ma żadnych niezgodnoci pomiędzy|mechanikš kwantowš, a jakimkolwiek przeprowadzonym eksperymentem, {2331}{2411}Co mówiš nam o naturze rzeczywistoci? {2415}{2451}Dokonaj kwantowego przeskoku {2455}{2564}W Strukturach Kosmosu|Już teraz w Nova {2933}{2981}STRUKTURA KOSMOSU {2985}{3051}PROWADZENIE:|BRIAN GREENE {3204}{3306}KWANTOWY PRZESKOK {3379}{3519}Od tysięcy lat,|próbujemy rozwikłać tajemnicę|działania wszechwiata. {3556}{3596}Idzie nam całkiem dobrze, {3631}{3750}zebralimy zbiór praw|opisujšcych jasno i konkretnie|ruch galaktyk... {3767}{3837}i gwiazd...|... i planet. {3884}{3945}Ale dzi już wiemy, że na|podstawowym poziomie, {3949}{3999}sprawy stajš się|dużo bardziej rozmyte, {4012}{4101}ponieważ odkrylimy|rewolucyjny,|nowy zestaw praw, {4105}{4198}który całkowicie odmienił|nasz obraz wszechwiata. {4243}{4371}Z kosmosu, poprzez|centrum Nowego Jorku,|aż po sferę mikroskopowš, {4378}{4436}nasz obraz wiata|przeobraził się, {4444}{4505}dzięki tym dziwnym|i tajemniczym prawom, {4509}{4594}które redefiniujš nasze|rozumienie rzeczywistoci. {4619}{4694}Sš to prawa|mechaniki kwantowej. {4731}{4874}Mechanika kwantowa rzšdzi|każdym atomem i małš czšstkš|w każdym kawałku materii, {4887}{4928}w gwiazdach i planetach, {4935}{4979}w skałach i budynkach, {4983}{5030}w tobie i we mnie. {5091}{5195}Nie zauważamy dziwnoci|mechaniki kwantowej|w codziennym życiu, {5204}{5244}ale ona zawsze w nim jest, {5248}{5286}jeli wiesz gdzie jej szukać. {5329}{5442}Po prostu trzeba|zmienić perspektywę i zejć|do najmniejszych skal, {5459}{5532}do poziomu atomów|i czšstek wewnštrz nich. {5561}{5639}Na poziomie kwantowym,|rzšdzš zasady, {5643}{5772}które wydajš się zupełnie inne,|od znanych praw rzšdzšcych|na codzień dużymi obiektami. {5782}{5830}A kiedy je dostrzeżesz, {5834}{5915}nigdy już nie będziesz|patrzeć na wiat|w ten sam sposób. {5998}{6073}To prawie niemożliwe,|aby pokazać jak dziwne rzeczy|mogš zachodzić {6077}{6116}w najmniejszych skalach. {6271}{6342}Ale gdyby można odwiedzić|takie miejsce jak to, {6346}{6398}gdzie prawa kwantowe|sš oczywiste, {6402}{6509}gdzie ludzie i obiekty|zachowujš się tak jak|małe atomy i czšstki. {6564}{6620}Byłoby to|niezłe widowisko. {6660}{6740}Tutaj obiekty robiš rzeczy,|które wydajš się szalone. {6763}{6810}To znaczy,|w kwantowym wiecie, {6838}{6975}w jakim sensie, obiekty|nie lubiš być przywišzane|do jednej lokalizacji... {6983}{7049}...lub podšżać|tylko jednš drogš. {7111}{7220}Jest prawie tak, jakby|jeden obiekt był jednoczenie|w kilku miejscach. {7384}{7428}Co co tu zrobię, {7433}{7520}może mieć natychmiastowy|efekt gdzie indziej, {7547}{7606}nawet jeli|nie ma tam nikogo. {7664}{7722}A oto chyba najdziwniejsza|rzecz ze wszystkich: {7774}{7850}jeli ludzie zachowywaliby się|jak czšstki wewnštrz atomu, {7859}{7961}to przez większoć czasu,|nie byłoby wiadomo,|gdzie dokładnie sš. {7998}{8108}Mogliby oni być|niemal wszędzie, dopóki|na nich nie patrzymy. {8123}{8200}Hej! Chciałbym dostać|to samo co ma tamten. {8257}{8339}Dlaczego wierzymy|w te dziwaczne prawa? {8343}{8400}Cóż, od ponad 75 lat, {8404}{8540}używamy ich do|prognozowania zachowywania|się atomów i czšstek, {8544}{8610}i eksperyment,|za eksperymentem, {8618}{8695}prawa kwantowe|zawsze się sprawdzajš. {8823}{8869}To najlepsza teoria|jakš mamy. {8873}{8918}Istniejš dosłownie|miliardy elementów {8922}{8973}potwierdzajšcych dowody|z mechaniki kwantowej. {8977}{9037}Sprawdziło się to|w tak wielu testach, {9062}{9108}dla tak wielu|dziwacznych prognoz. {9112}{9139}Nie ma żadnych|niezgodnoci pomiędzy {9143}{9191}mechanikš kwantowš|a jakimkolwiek|eksperymentem, {9195}{9222}który kiedykolwiek|przeprowadzono. {9246}{9294}Prawa kwantowe stajš się|najbardziej oczywiste, {9298}{9363}gdy schodzi się|do mikroskopijnych skal|- takich jak atomy. {9367}{9397}Ale rozważcie to: {9401}{9474}ja jestem z atomów|i wy też, {9478}{9560}i wszystko co widzimy|w wiecie wokół nas. {9568}{9645}Więc to musi być tak,|że te dziwaczne|prawa kwantowe {9649}{9723}nie tylko mówiš nam|o malutkich rzeczach, {9739}{9808}mówiš nam też...|... o rzeczywistoci. {9957}{10010}Zatem jak je odkrylimy? {10025}{10180}Te osobliwe prawa wydajš się|być sprzeczne z większociš|tego co wiemy o wszechwiecie. {10194}{10292}Nie tak dawno temu|mylelimy, że już doć dużo|poznalimy: {10306}{10390}reguły rzšdzšce obiegiem|planet wokół słońca, {10459}{10559}torem lotu|piłki w powietrzu, {10642}{10718}rozchodzeniem się fal|po powierzchni stawu. {10751}{10885}Prawa te zostały wyrażone|w szeregu równań zwanych|"mechanikš klasycznš" {10895}{10992}i pozwoliły nam pewnie|przewidywać|zachowanie się obiektów. {11010}{11075}To wszystko|wydawało się mieć sens, {11099}{11156}aż do około 100 lat temu, {11160}{11292}kiedy to naukowcy zmagali się z|wyjanieniem kilku niezwykłych|własnoci wiatła, {11374}{11518}w szczególnoci wiatła|emitowanego przez gazy|ogrzewane szklanej rurce. {11550}{11614}Kiedy naukowcy|obserwowali to wiatło|przez pryzmat, {11618}{11706}zobaczyli co, czego|nigdy by się nie spodziewali. {11724}{11800}Jeli podgrzeje się gaz|i spojrzy na niego|przez pryzmat {11804}{11852}to ujrzy się linie. {11881}{12026}Nie widmo cišgłe,|takie jak wychodzi z kawałka|kryształu na stole, {12036}{12092}ale bardzo wyrane linie. {12126}{12196}Nie będzie to rozsmarowana|pełna tęcza wiatła {12200}{12308}lecz pewnego rodzaju|ołówkowe kreski wiatła o|specyficznych barwach. {12325}{12444}Zrozumienie|z czego to wynika|było pewnš tajemnicš. {12525}{12589}Wyjanienie tajemniczych|barwnych linii {12593}{12658}przyszło od zespołu|radykalnych naukowców, {12680}{12733}którzy na poczštku|XX wieku, {12737}{12840}zmagali się z podstawami|natury fizycznego wiata. {12865}{12965}Najbardziej zaskakujšce|poglšdy były dziełem|umysłu Nielsa Bohra, {12969}{13086}fizyka, który uwielbiał|dyskutować o nowych ideach|przy grze w ping-ponga. {13091}{13186}Bohr był przekonany,|że rozwikłanie tajemnicy leżało|w sercu samej materii, {13190}{13237}w strukturze atomu. {13281}{13358}Uważał on, że atomy|przypominajš maleńkie|układy słoneczne, {13362}{13484}z maleńkimi czšstkami|zwanymi elektronami|kršżšcymi wokół jšdra, {13500}{13574}podobnie, jak planety|kršżšce wokół Słońca. {13592}{13649}Bohr zasugerował,|że w przeciwieństwie do|układu słonecznego, {13653}{13726}elektrony nie mogš|poruszać się po|dowolnej orbicie, {13730}{13808}przeciwnie, tylko niektóre|orbity sš dozwolone. {13826}{13955}Miał naprawdę zaskakujšcš|i zupełnie sprzecznš|z ówczesnš wiedzš ideę, {13959}{14096}że istniejš konkretne stany,|stałe orbity jakie mogš|zajmować elektrony. {14145}{14200}I to wyłšcznie te orbity. {14218}{14275}Bohr oznajmił, że przy|ogrzewaniu atomu, {14279}{14341}jego elektrony|zostajš wzbudzone {14345}{14420}i przeskakujš z jednej|stałej orbity na drugš. {14426}{14492}Każdy przeskok w dół,|uwalnia energię {14496}{14575}w postaci wiatła o|okrelonej długoci fali. {14583}{14688}To dlatego atomy|emitujš bardzo|specyficzne barwy. {14696}{14736}Stšd włanie|wzišł się termin: {14740}{14777}"Kwantowy przeskok". {14790}{14831}Gdyby nie przeskok|kwantowy, {14835}{14917}to z atomu wydobywałaby|się cała paleta barw, {14921}{14967}przy zmianie jego|stanu wzbudzenia, {14972}{15007}ale w laboratorium|tego nie obserwujemy, {15011}{15074}widzimy bardzo wyrane|czerwienie i zielenie. {15078}{15188}To przeskok kwantowy|jest ródłem tych|wyranych barw. {15245}{15302}Tym co sprawiło,|że przeskok kwantowy|był tak zaskakujšcy, {15306}{15403}było to,|że elektron przechodzi|stšd - tam, {15407}{15485}z pozoru bez|przemieszczania się w|przestrzeni pomiędzy mimi. {15537}{15668}To tak, jakby Mars|przeskakiwał z własnej orbity|na orbitę Jowisza. {15708}{15805}Bohr twierdził,|że przeskok kwantowy|wynika z fundamentalnej {15812}{15907}i zasadniczo dziwnej|własnoci elektronów|w atomach. {15923}{15982}Ich energia|występuje bowiem|w odrębnych porcjach, {15986}{16029}których bardziej|nie da się już podzielić - {16049}{16126}To okrelone minimalne|iloci zwane "kwantami." {16156}{16280}I włanie dlatego,|elektrony mogš zajmować|tylko okr...
MisterNoName