Wielkoobszarowa inwentaryzacja stanu lasu
Metody pomiaru lasu, których celem jest określenie różnych cech taksacyjnych dużego kompleksu leśnego, noszą nazwę metod wielkoobszarowych lub wielkopowierzchniowych. W metodach tych pomiary przeprowadza się na pewnej liczbie małych powierzchni próbnych, których lokalizacja w terenie powinna być przeprowadzona w sposób losowy. Dla losowego pobierania próby istnieje teoria statystyczna, pozwalająca na przeprowadzenie oceny dokładności zastosowanej metody, a także na określenie minimalnej próby, przy której uzyskuje się pożądany błąd.
Wielkoobszarowe metody pomiaru lasu są stosowane w leśnictwie od ponad 100 lat. Ich rozwój nastąpił po II wojnie światowej, a powszechne zastosowanie znalazły one zwłaszcza w krajach, w których lasy zajmują duże obszar (USA, Kanada, Brazylia, Rosja)
1. Zdefiniowanie celu i zakresu badania reprezentacyjnego
2. Zdefiniowanie jednostki statystycznej i cech podlegających pomiarowi
3. Ustalenia sposobu określania cechy
4. Określenie operatu losowania
5. Wybór schematu losowania
6. Analiza postulatu co do pożądanej dokładności metody i ustalenie wielkości próby
7. Ustalenie techniki losowania próby
8. Zlokalizowanie próby w trenie i przeprowadzenie prac pomiarowych
9. Utworzenie bazy danych z uzyskanych wyników pomiaru i przeprowadzenie jej korekty
10. Prace obliczeniowe dla kompleksu leśnego
11. Opracowanie wniosków wynikających z nabytego doświadczenia przy wdrażaniu metody
CEL, ZASIĘG I PODSTAWOWE PARAMETRY WIELKOOBSZAROWEJ INWENTARYZACJI STANU LASU
• Cel inwentaryzacji - ocena stanu lasu i kierunku jego zmian w skali wielkoobszarowej na podstawie odpowiednio dobranych wskaźników
• Analiza wyników według:
ü form własności,
ü głównych jednostek podziału administracyjnego i przyrodniczego,
ü struktury gatunkowej, wiekowej oraz budowy pionowej zasobów leśnych,
ü form ochronności i funkcji lasu
zadanie WISL:
cykliczne dostarczanie informacji o lesie takich jak:
Ø miąższość,
Ø przyrost,
Ø pozyskanie,
Ø śmiertelność,
Ø inne specjalistyczne obserwacje.
Liczba powierzchni próbnych, które zostaną założone w pierwszym cyklu inwentaryzacji umożliwia określanie miąższości grubizny przy poziomie ufności =0,95 z dokładnością około 1% w skali kraju.
ZASIĘG INWENTARYZACJI
Inwentaryzacji (obejmuje cały kraj) podlegają lasy wszystkich form własności. Mogą być objęte także zadrzewienia powierzchniowe, wykazane w ewidencji gruntów. W wypadku objęcia inwentaryzacjq wielkoobszarowq zadrzewień, zostanq one objęte analogicznymi procedurami jak grunty leśne.
W zależności od potrzeb, dane inwentaryzacyjne są odnoszone do jednostek:
• fizycznogeograficznych (np. krain przyrodniczo-leśnych),
• gospodarczo-administracyjnych (regionalnych dyrekcji Lasów
Państwowych) i administracyjnych (województw),
• jednostek nieciqgłych przestrzennie (np. strefa uszkodzeń
drzewostanów, forma własności lub ochronności, sposób
zagospodarowania lasu).
ZAKRES PRAC WYKONYWANYCH NA POWIERZCHNIACH PRÓBNYCH
Ocenę zasobów wykonuje się na dwóch typach kołowych, współśrodkowych powierzchni próbnych (A i B) o wielkości dostosowanej do inwentaryzowanych obiektów.
Powierzchnia zakładana jest wtedy, gdy jej środek położony jest na gruncie leśnym lub na gruncie związanym z gospodarką leśną.
Powierzchnia A
Inwentaryzacja drzew i krzewów:
• stojących żywych i martwych, które osiągnęły 7 cm próg pierśnicy,
• martwych drzew leżących, które mają co najmniej 10 cm grubości w grubszym końcu,
• pniaków , których średnica (bez kory) w miejscu prawidłowo założonego rzazu jest równa lub większa od 10 cm, a wysokość pniaka liczona od powierzchni terenu jest nie większa niż 50 cm.
• Powierzchnia B
• Obserwacje i pomiary drzew i krzewów o pierśnicy mniejszej niż 7 cm. Powierzchnia B - pierścień wyznaczony przez okręgi o promieniach zewnętrznym - 2,59 m, wewnętrznym - 0,56 m
• CYKL INWENTARYZACJI
• Cykl inwentaryzacji wynosi 5 lat. Corocznie pomiary i obserwacje są przeprowadzane na 20% traktów na terenie całego kraju.
• Dla równomiernego pobierania rocznej próby trakty zostały zgrupowane w bloki - po 5 traktów
PRACE PRZYGOTOWAWCZE
1. Pozyskanie map topograficznych w skali 1:50 000 w
układzie „1992“
2. Naniesienie wszystkich punktów powierzchni próbnych
na wyżej wymienione mapy topograficzne;
3. Eliminację punktów położonych na obszarach
nieleśnych
4. Wyznaczenie dla każdego traktu punktu domiarowego
5. Wykonanie obliczeń odległości i azymutów
topograficznych w układzie „1992" z punktów domiarowych do środka wybranej powierzchni próbnej traktu
6. Przygotowanie materiałów (analogowych lub
cyfrowych) dla lokalizacji powierzchni próbnych w
terenie
LOKALIZACJA I STABILIZACJA PUNKTU DOMIAROWEGO I POWIERZCHNI PRÓBNEJ
Rurka metalowa średnicy 1 cala i długości 30 cm - rurka powinna być zastabilizowana równo z powierzchnią gruntu.
Na najbliższych trzech drzewach należy wbić poniżej przewidywanej wysokości rzazu gwoździe skierowane w kierunku zastabilizowanego punktu domiarowego
POMIARY I OBSERWACJE NA POWIERZCHNI PRÓBNEJ A
1. DANE OGÓLNE
• Pokrywa
2. POMIARY I OBSERWACJE DRZEW O PIERŚNICY POWYŻEJ 7 cm
• Warstwa drzewostanu
• Przeciętny wiek drzew w warstwie
• Odległość i azymut
• Pierśnica
• Wysokość drzewa
• Uszkodzenia drzew
• Klasyfikacja, opis i wartości progowe nasilenia uszkodzeń
• Identyfikacja uszkodzeń
§ Uszkodzenia (zamieranie) pędów i pączków
§ Rozkład drewna
§ Uszkodzenia korzeni
§ Zrakowacenia
§ Otwarte rany
Ciekawe drzewa:
Platan bohaterski spod WTC – ocalił kościół
Najwyższe na świecie drzewa:
1991 rok – 111,37 m sekwoja National Geographic tree
1996 – Nendocino Tree
2000 – stratosferyczny gigant 112,34 m 4,26 metrów pierśnicy
2006 – Icarus 113,14 cm
Helios 114,58
Hyperion 115,56
1885 Australia Reglans najwyższy eukaliptus
Teoretyczna graniczna wysokość drzew – 140 m – brak wody we włośnikach, grawitacja przeważa nad siłami adhezji i kohezji cieczy;
Wg Kocha liście na wysokościach są darmozjadami – cezura 125 – 130 cm
Europa
Hiszpania eukaliptus 67 m „Dziadek Chawin”
Wielka Brytania daglezja 63,8 m
Polska Jodła w Nowym Dworze 51 m, pierśnica 1.30 m, góra Święty Krzyż
Świerk – 52 m
Klasztorne Modrzewie koło Dąbrówki Kościelnej 43.5 m
Najgrubsze na świecie
Cypryśnik Santa Maria del Tule, Oxaca, Meksyk – obwód 35,2 m, średnica 11,62 m, wysokość 36,4 m, miąższość 816,83 m3, masa 636 ton, 1200-1300 lat
Grecja platan 21,6 metrów w obwodzie u podstawy
Szwecja dąb Rumskala 14,4 metrów obwodu u podstawy
Niemcy dąb o pierśnicy 11,54 cm
Polska lipa w Cielętniku obwód pierśnicowy 11,05 m
Przypisuje się jej szczególne właściwości lecznicze – święta Antonia, patronka choin zębów i dentystów, dlatego często obgryzana jest kora
Topola błotna z Leszna w województwie mazowieckim trzy zrośnięte pnie obwód pierśnicowy 9.8 m, 320-400 lat, ma bardzo dużo narośli, więc dokładny pomiar nie jest możliwy
Najstarsze drzewo na świecie
Dalarna w Szwecji 9550 kat świerk, stwierdzono w analizie izotopów węgla (nieklonalne drzewo – bez słojów)
Sosna Matuzalem Góry Białe w USA
Cis pospolity w Fortingall, Szkocja 2000 – 3000 lat
Cedr libański 4000 lat
Polska cis z Henrykowa 1270 lat o wysokości 11 m, atakowany przez Kozaków, duże szkody odniósł w wichurze 1988/1989 – zniszczona jedna odnoga.
Największa miąższość
Generał Sherman – mamutowiec olbrzymi w Parku Narodowym Sekwoja USA 1486 m3,co stanowi prawie 6 ha stuletniej sośniny, 2300 – 2700 lat, wysokość 83,8 metra, pierśnica 9 metrów, pierwsza gałąź na wysokości 39,6 m
Największa masa
Generał Grant – mamutowiec olbrzymi
Korzenie 140 ton, pień 5000 ton, gałęzie 160 ton, kora 7 ton, igły 4 tony – razem 5500 ton (co stanowi odpowiednik 35 płetwali olbrzymich).
Drzewo o największej koronie
Figowiec 1.3 ha w indyjskim ogrodzie botanicznym – korzenie podporowe
Polska stare dęby oraz buki – 1000 m3 korony, I klasa Kraffta przeciętnie 23 m3.
Najdziwniejsze – zwykle z udziałem człowieka powstają kształty
Drzewo koszykowe
Nadleśnictwo Gryfino krzywy las („bajkowy”) około 400 sosen o pniu skręconym pod kątem, w kierunki północnym – 1930 rok
Drzewo w postaci drabiny.
DENDROMETRIA wykład 3 11.04.2011
Modele drzew i drzewostanów
Definicja modelu
„modelem nazywamy każde przedstawienie przedmiotu w …. „
Modele drzewostanów
· Statyczne (np. tablice zasobności) – przeciętne stany drzewostanu w konkretnym wieku, np. 50 lat;
· Dynamiczne (uwzględniające procesy – zachodzą w sposób ciągły – w drzewostanie; matematyczny obraz drzewostanu w kolejnych okresach jego życia);
Procesy modelowania
· Wzrost
· Konkurencja musimy znać
· Śmiertelność
· Procesy inicjowane przez nas
Modele dynamiczne (i nie tylko) drzewostanów:
· Drzewa indywidualnego (prosty do wykonania, tworzymy i wykorzystujemy informacje dotyczące pojedynczego drzewa; tworzymy (zbiór drzew)-> ożywiamy (algorytm matematyczny) -> sprawdzamy stan końcowy (drzewostan);
· ...
Szatanek63