Odpowiedzialność za nieprzestrzeganie prawa humanitarnego(1).odt

Odpowiedzialność za nieprzestrzeganie prawa humanitarnego.

Jednym z głównych zarzutów stawianych międzynarodowemu prawu humanitarnemu i skuteczności jego regulacji jest brak odpowiednich mechanizmów, dzięki którym każdy, kto dopuści się złamania tego prawa poniesie karę. Nie jest to prawdą, a świadczą o tym zarówno wydarzenia z historii jak i z ostatnich lat.

Pierwsza, najbardziej znana sprawa ukarania za naruszenie prawa wojny pochodzi z XV wieku, kiedy to postawiono przed sądem Petera von Hagenbacha. W 1474 roku Hagenbach został mianowany przez Karola Łysego, diuka Burgundii, gubernatorem Breisach. Zgodnie z instrukcjami Karola Łysego, Hagenbach zaprowadził rządy terroru, za co  po ustąpieniu Burgundczyków z tych terenów stanął przed sądem. Trybunał powołany przez władze Breisach oraz innych miast, uznał von Hagenbacha winnym brutalnego obchodzenia się z mieszkańcami Breisach i skazał go na śmierć przez ścięcie.

Ogrom zniszczeń i strat, jakie przyniosła I wojna światowa, zmusiły uczestników konferencji pokojowej w Paryżu w 1919 roku do przedsięwzięcia kroków, które doprowadziłyby do ukarania sprawców przestępstw wojennych. Zaproponowano utworzenie specjalnego trybunału międzynarodowego, którego zadaniem byłoby osądzenie osób winnych popełnienia zbrodni wojennych. Tego rodzaju propozycja nie została w pełni zaakceptowana, chociaż należy podkreślić, że Traktat Wersalski przewidywał pociągnięcie do odpowiedzialności cesarza niemieckiego Wilhelma II. Okazało się to jednak niemożliwe ze względu na stanowisko rządu holenderskiego, który odmówił wydania cesarza. Nie utworzono także międzynarodowego trybunału.

Wkrótce po II wojnie światowej podjęte zostały zarówno prawne jak i polityczne środki, mające na celu określenie odpowiedzialności za przestępstwa wojenne. W rezultacie rządy Wielkiej Czwórki: Francji, Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Związku Radzieckiego podpisały 8 sierpnia 1945 roku w Londynie porozumienie w przedmiocie ścigania i karania głównych przestępców wojennych Osi Europejskiej. Do porozumienia dołączono Kartę Międzynarodowego Trybunału Wojskowego. Dokumenty te stały się podstawą, przeprowadzonych w Norymberdze, procesów głównych zbrodniarzy wojennych, które odbyły się pomiędzy 20 listopada 1945 a 1 października 1946 roku. 24 przywódców hitlerowskich zostało postawionych w stan oskarżenia na pierwszej sesji Trybunału, która miała miejsce w Berlinie 18 października 1945 roku.
W tym samym okresie utworzono Międzynarodowy Trybunał Wojskowy dla Dalekiego Wschodu. Zadaniem tego trybunału było osądzenie japońskich zbrodniarzy wojennych, których proces trwał od 29 kwietnia 1946 roku do 12 listopada 1948 roku. Aktami oskarżenia objęto 28 osób.Oba międzynarodowe trybunały wojskowe sądziły tylko głównych zbrodniarzy wojennych. Wielu podejrzanych o zbrodnie wojenne stanęło przed sądami krajowymi państw, w których zbrodnie te zostały popełnione lub przed sądami niemieckimi.
Zastosowane przez Trybunał Norymberski i Tokijski reguły odnoszące się do ścigania zbrodniarzy wojennych po II wojnie światowej były i są przedmiotem wielu dyskusji. Sama idea oczywiście nigdy nie była kwestionowana, lecz sposób, w jaki to uczyniono, ograniczając się jedynie do przeprowadzenia procesów zbrodniarzy należących do państw Osi. Uwolniono tym samym od odpowiedzialności zarówno zbrodniarzy radzieckich, którzy byli sprawcami mordów nie tylko na polskich jeńcach wojennych oraz prześladowań ludności cywilnej na wschodnich terenach Rzeczpospolitej Polski anektowanych przez ZSRR, jak i przestępców innych państw koalicji antyhitlerowskiej. Kwestionowano także podstawy prawne niektórych rozstrzygnięć. Faktem jednak pozostaje, że trybunały te wniosły istotny wkład w rozwój prawa międzynarodowego, a zwłaszcza prawa konfliktów zbrojnych.

Zasady sformułowane w porozumieniu wielkich mocarstw i w Karcie Trybunału Norymberskiego, zwane “zasadami norymberskimi”, są częścią powszechnego prawa międzynarodowego. Nie były to jednak normy nowe, lecz potwierdzenie istniejących już ogólnych zasad prawnych. Przyczyniły się one też do rozwoju prawa wojny w kwestii odpowiedzialności za jego nieprzestrzeganie.

Zasady Norymberskie stwierdzały co następuje:
1. Każdy, kto dopuszcza się zbrodni międzynarodowej, ponosi za to odpowiedzialność i karę.
2. Jeżeli prawo krajowe nie przewiduje kary za popełnienie zbrodni międzynarodowych, to ta
okoliczność nie zwalnia od poniesienia odpowiedzialności osoby, która takiej zbrodni się dopuściła.
3. Jeżeli zbrodnię międzynarodową popełniła osoba działająca jako głowa państwa lub funkcjonariuszy publiczny, to ta okoliczność nie zwalnia jej od odpowiedzialności międzynarodowej i nie zmniejsza wymiaru kary.
4. Działanie na rozkaz rządu lub przełożonego nie zwalnia od odpowiedzialności w płaszczyźnie prawa międzynarodowego, lecz ta okoliczność może wpłynąć na złagodzenie kary, jeżeli wymaga tego dobro wymiaru sprawiedliwości.
5. Oskarżony, który popełnił zbrodnię międzynarodową, ma prawo do bezstronnego i rzetelnego procesu.
6. Zbrodniami międzynarodowymi są: zbrodnie przeciwko pokojowi, zbrodnie przeciwko ludzkości i
brodnie wojenne, zdefiniowane w Karcie Trybunału Norymberskiego.
7. Zbrodnię międzynarodową stanowi uczestnictwo w dokonaniu każdej z wymienionych w punkcie 6 zbrodni.

Zasady norymberskie rozwijane były w wielostronnych umowach międzynarodowych, wśród których wymienia się:

- Konwencję w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa z 1948 roku.
- Cztery konwencje genewskie o ochronie ofiar wojny z 1949 roku.
- Konwencję o niestosowaniu przedawnienia wobec zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości z 1968 roku.
- Konwencję o zwalczaniu i karaniu zbrodni apartheidu z 1973 roku.
- Protokół dodatkowy I z 1977 roku do konwencji genewskich z 1949 roku dotyczący ochrony ofiar
międzynarodowych konfliktów zbrojnych.
- Protokół dodatkowy II z 1977 roku do konwencji genewskich z 1949 roku dotyczący ochrony ofiar
niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych.

Jednym z najbardziej znanych przykładów drastycznych pogwałceń prawa wojny i w konsekwencji ukarania (a raczej próby ukarania) winnych ich popełnienia, jest sprawa rzezi dokonanej przez oddział amerykański w marcu 1968 roku na mieszkańcach wioski My Lai w Południowym Wietnamie. Ofiarami okazali się starcy, kobiety i dzieci. Na ławie oskarżonych zasiadło 46 osób, wśród których głównymi oskarżonymi za ten masowy mord na ludności cywilnej byli dwaj dowódcy - porucznik William L. Calley i kapitan Ernest L. Medina. Amerykański sąd wojskowy, który rozpatrywał sprawę nie zdołał jednak wyjaśnić wszystkich okoliczności masakry i w związku z tym skazano tylko porucznika Calley'a.

Przykład wojny wietnamskiej nie jest odosobniony, ale ani w stosunku do naruszeń dokonywanych w tym konflikcie, ani w jakimkolwiek innym, ściganie zbrodniarzy wojennych nie przybrało wymiaru międzynarodowego.

Międzynarodowe prawo humanitarne w sposób dosyć obszerny zajmuje się określeniem ciężkich naruszeń MPH popełnionych w międzynarodowych konfliktach zbrojnych podkreślając, że sankcje karne stanowią integralną część każdego systemu wymiaru sprawiedliwości, a zagrożenie ich zastosowania jest elementem zniechęcenia. Nie tylko wszakże mowa jest o ściganiu, ważne miejsce bowiem zajmuje idea upowszechniania prawa humanitarnego, co jest obowiązkiem każdego państwa - strony konwencji genewskich.
Zawarto w nich postanowienia o obowiązku państw ustanowienia sankcji karnych oraz ścigania sprawców naruszeń tych konwencji. Obowiązek ścigania ciężkich naruszeń konwencji genewskich powstaje niezależnie od przynależności państwowej sprawcy oraz miejsca, gdzie czyn popełniono.
Dzięki uzupełniającym konwencje genewskie postanowieniom protokołu dodatkowego I z 1977 roku, międzynarodowe prawo humanitarne przewiduje karną odpowiedzialność nie tylko tzw. bezpośrednich sprawców zbrodni, ale i dowódców czy innych przełożonych, którzy niekoniecznie musieli wydać rozkaz dokonania aktu zakazanego, ale wystarczy, że nie zareagowali odpowiednio, zgodnie z nałożonymi na nich przez prawo obowiązkami.

Regulacje dotyczące konfliktów zbrojnych o charakterze międzynarodowym, przedstawione powyżej, są bardziej jasne niż te odnoszące się do niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych. Te ostatnie mają często bardziej krwawy i okrutny przebieg, a w tym kontekście prawo humanitarne jasno nie przewiduje międzynarodowej odpowiedzialności karnej osób winnych naruszeń. Jedynym zobowiązaniem wyraźnie przewidzianym przez prawo humanitarne, mające zastosowanie w konfliktach niemiędzynarodowych, jest konieczność upowszechniania tego prawa. Mimo to wydaje się, że ochrona fundamentalnych praw człowieka uzasadnia stosowanie zasady powszechnego ścigania za nieprzestrzeganie prawa humanitarnego mającego zastosowanie w konfliktach wewnętrznych.

Warto też zwrócić uwagę na fakt, że do konfliktów o charakterze wewnętrznym mają zastosowanie normy regulujące problematykę praw człowieka. Nie może oczywiście być mowy o międzynarodowej odpowiedzialności bezpośrednich sprawców, ponieważ powinni oni być ścigani i ponosić karę przed krajowym wymiarem sprawiedliwości. Jeśli jednak ten nie zda egzaminu lub po prostu nie funkcjonuje prawidłowo, istnieje możliwość (pod pewnymi warunkami) dochodzenia sprawiedliwości przed międzynarodowymi organami praw człowieka, takimi jak Komitet Praw Człowieka w Genewie czy Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.
Wtedy to państwo może zostać uznane winnym naruszenia instrumentów praw człowieka, ale nie prawa humanitarnego.
Jasno więc widać, że reguły dotyczące odpowiedzialności karnej za łamanie prawa humanitarnego mającego zastosowanie w konfliktach zbrojnych o charakterze niemiędzynarodowym są znacznie uboższe. Wynika to zapewne w dużym stopniu z faktu, że przyjęcie zasady odpowiedzialności międzynarodowej lub bardziej rygorystyczne narzucanie państwom norm postępowania w sytuacji naruszeń przez wiele z nich jest traktowane jako ingerencja w ich sprawy wewnętrzne.
 W ostatnim jednak czasie nastąpił olbrzymi przełom w praktyce ścigania za nieprzestrzeganie prawa humanitarnego. Związane jest to przede wszystkim z krwawymi wydarzeniami, jakie miały miejsce w pierwszej połowie lat 90. w byłej Jugosławii i w Rwandzie. Popełniane tam na szeroką skalę zbrodnie wojenne oraz akty ludobójstwa wstrząsnęły opinią światową. Uznano, że należy ukarać wszystkich winnych za działanie niezgodne z prawem humanitarnym. W tym celu, w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych, powołano najpierw w 1993 roku Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii, a następnie w 1994 roku Międzynarodowy Trybunał Karny dla Rwandy. Zadaniem tych trybunałów jest ukaranie wszystkich winnych popełnienia zbrodni takich jak zbrodnie przeciwko ludzkości, ludobójstwo i zbrodnie wojenne. Do tej pory aktami oskarżenia objęto ponad sto osób i zwłaszcza Trybunał Jugosłowiański wykazuje się dużą aktywnością. Wielu przestępców oczekuje w aresztach na rozprawy, kilku już zostało skazanych. Nie mogą więc czuć się bezpieczni ci, którzy dopuścili się aktów naruszających międzynarodowe prawo humanitarne.
Zbrodnie na jeńcach wojennych i ludności cywilnej nie mogą pozostać bezkarne. Co do tego nie ma wątpliwości, czemu wyraz stale dają państwa i organizacje międzynarodowe, w tym organizacje pozarządowe, jak m.in. Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Ponadto, należy zaznaczyć, że w lipcu 1998 roku na konferencji dyplomatycznej w Rzymie przyjęty został Statut Stałego Międzynarodowego Sądu Karnego. Po uformowaniu będzie on w przyszłości ścigał m.in. za nieprzestrzeganie międzynarodowego prawa humanitarnego.

Międzynarodowy Ruch Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca oddany jest ochronie życia i godności ludzkiej na całym świecie, szerząc w ten sposób ideę pokoju.

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża powstał w Genewie w 1863 roku z inicjatywy Henry Dunanta, świadka dramatycznej bitwy pod Solferino w 1859 roku. Podczas wojny o zjednoczenie Włoch, armia cesarstwa Austrii i armia włoska wspomagana przez wojska francuskie, stoczyły całodniową bitwę, w której zostało zabitych, rannych lub zaginęło około 40 tys. żołnierzy. Wojskowa służba medyczna praktycznie wówczas nie istniała, na skutek czego cierpienia rannych żołnierzy były potworne. Wielu z nich umierało nie doczekawszy się pomocy.  Wstrząśnięty tymi wydarzeniami młody Szwajcar Henry Dunant wraz z czterema innymi wpływowymi obywatelami swego kraju utworzył Międzynarodowy Komitet Pomocy Rannym, który następnie przekształcono w Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża.

Obecnie MKCK działa na podstawie własnego statutu oraz przepisów prawa międzynarodowego zawartych przede wszystkim w konwencjach genewskich z 1949 roku i ich protokołach dodatkowych. Komitet składa się wyłącznie z obywateli szwajcarskich. Pełni rolę neutralnego pośrednika w międzynarodowych i wewnętrznych konfliktach zbrojnych oraz prowadzi akcje humanitarne niosąc pomoc ofiarom tych konfliktów. Delegaci MKCK odwiedzają jeńców wojennych i więźniów politycznych, sprawdzają  warunki przetrzymywania osób internowanych. Pomagają w łączeniu rozdzielonych przez wojnę rodzin i pośredniczą w wymianie wiadomości rodzinnych. Organizują konwoje z pomocą humanitarną i przywracają zaopatrzenie ludności w wodę. Prowadzą szpitale i wytwórnie protez. Są wszędzie tam, gdzie toczą się konflikty zbrojne.

Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca (do 1991 roku zwana Ligą) została powołana do życia w 1919 roku. Zrzesza wszystkie stowarzyszenia krajowe Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca. Jest ich obecnie na świecie 175. Federacja zachęca do tworzenia nowych stowarzyszeń, a wszystkie już istniejące wspiera i koordynuje ich działalność, zwłaszcza w przypadku klęsk żywiołowych. Pomaga też uchodźcom i osobom wysiedlonym.
Stowarzyszenia Krajowe Czerwonego Krzyża lub Czerwonego Półksiężyca działają w swoich krajach zarówno w czasie pokoju, jak i podczas konfliktów zbrojnych.
Zajmują się promowaniem zdrowia i oświaty sanitarnej, niosą pomoc ludziom chorym, starym i niepełnosprawnym łagodząc ich cierpienia. W wielu krajach prowadzą biura poszukiwań, organizują honorowe krwiodawstwo, zajmują się działalnością wśród młodzieży, upowszechniają ideały Ruchu czerwonokrzyskiego, znajomość jego podstawowych zasad i prawa humanitarnego. Wspierają się wzajemnie, zwłaszcza podczas konfliktów zbrojnych i w wypadku klęsk żywiołowych.

PODSTAWOWE ZASADY CZERWONEGO KRZYŻA I CZERWONEGO PÓŁKSIĘŻYCA

Ruch Czerwonego Krzyża nie ma charakteru politycznego ani religijnego, a jego idea zawarta jest w siedmiu podstawowych zasadach:

1.  humanitaryzmu - celem jest ochrona życia i zdrowia oraz godności każdego człowieka;
2.  bezstronności - kieruje się rzeczywistymi potrzebami cierpiącego człowieka bez względu na rasę, narodowość, wyznawaną wiarę czy poglądy polityczne;
3.  neutralności - nigdy nie jest stroną w konfliktach politycznych, rasowych, religijnych czy ideologicznych;
4.  niezależności - zachowuje niezależność od rządu swojego kraju, choć oczywiście podporządkowuje się obowiązującemu w nim prawu;
5.  dobrowolności - członkowie Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca działają z własnej i
nieprzymuszonej woli;
6.  jedności - w każdym kraju istnieje tylko jedno, otwarte dla wszystkich stowarzyszenie Czerwonego Krzyża lub Czerwonego Półksiężyca;
7.  powszechności - wszystkie stowarzyszenia krajowe Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca są równe i wzajemnie się wspierają.

Godło Czerwonego Krzyża pełni podwójną funkcję:

1.                                 1. CHRONI ofiary wojny oraz tych, którzy niosą im pomoc. Prawo używania tego znaku (zarówno w czasie pokoju jak i w czasie konfliktu zbrojnego) przysługuje przede wszystkim służbom medycznym sił zbrojnych. Stanowią o tym przepisy konwencji genewskich z 1949 roku o ochronie ofiar wojny.

2. MA ZNACZENIE ROZPOZNAWCZE, gdyż wskazuje, że osoby i wyposażenie tak oznakowane są związane z Ruchem Czerwonego Krzyża.

W niektórych krajach muzułmańskich zamiast czerwonego krzyża używany jest znak czerwonego półksiężyca, spełniający te same funkcje i również prawnie chroniony.

Używanie znaku czerwonego krzyża lub czerwonego półksiężyca:
- jako logo służby zdrowia,
- dla oznaczania szpitali, przychodni, gabinetów lekarskich czy aptek,
- dla oznaczania środków transportu,
- w celach handlowych lub reklamowych stanowi nadużycie, jest niedozwolone i podlega karze z mocy prawa.

Polski Czerwony Krzyż (PCK) jest jednym ze 175 uznanych stowarzyszeń krajowych Czerwonego Krzyża i Czerwonego Półksiężyca działających na całym świecie.

Powstał 27 kwietnia 1919 roku, kilka miesięcy po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i od tego czasu działa nieprzerwanie niosąc pomoc ludziom potrzebującym. Nawet w czasie okupacji hitlerowskiej pełnił swoje funkcje będąc jedyną organizacją działającą pod swą tradycyjną nazwą.

Członkiem PCK może zostać każdy, kto chce pomóc w realizacji zadań Stowarzyszenia.
Działalność PCK można też wspomagać nie będąc jego członkiem poprzez dobrowolne uczestnictwo w organizowanych akcjach, doraźną pomoc w przypadkach katastrof i klęsk żywiołowych czy przekazując pieniądze na określone cele.

Do najważniejszych zadań realizowanych przez Polski Czerwony Krzyż należą:
- działalność opiekuńcza i pomoc potrzebującym,
- pomoc ofiarom klęsk i katastrof,
- propagowanie honorowego krwiodawstwa i pozyskiwanie krwiodawców,
- szerzenie oświaty zdrowotnej,
- szkolenie ludności w zakresie udzielania pierwszej pomocy,
- organizowanie działalności wśród dzieci, młodzieży szkolnej i akademickiej,
- prowadzenie Biura Informacji i Poszukiwań, które ewidencjonuje straty wojenne w ludziach i zajmuje się poszukiwaniem zaginionych,
- upowszechnianie ideałów Czerwonego Krzyża, jego podstawowych zasad i międzynarodowego prawa humanitarnego,
- współpraca zagraniczna i udział w międzynarodowych akcjach pomocy humanitarnej

Organizacja Narodów Zjednoczonych.

Organizacja Narodów Zjednoczonych jest największą organizacją międzynarodową na świecie, która obejmuje swym zasięgiem największy rejon świata. W struktury ONZ wchodzi obecnie 192 państw. Jedynymi krajami, które nie wchodzą w skład ONZ są faktycznie Palestyna i Watykan. Oprócz nich w organizacji nie uczestniczą państwa zależne od innych krajów oraz te, które są uznawane formalnie za części innych państw. Organizacja Narodów Zjednoczonych wywodzi się jeszcze z czasów II wojny światowej i spotkań „Wielkiej Trójki”. Faktycznie jednak ONZ powstało w roku 1945 i miało być następcą Ligi Narodów, która nie spełniła swych zadań i nie ustrzegła świata przed wybuchem wojny. W struktury ONZ może wejść każde państwo, które przyjmie zobowiązania wynikające z Karty Narodów Zjednoczonych. Jednocześnie członkowie zobowiązują się do pomocy humanitarnej potrzebującym, wyrzekają się używania siły sprzecznie z zasadami ONZ oraz przede wszystkim do wypełniania obowiązków płynących z postanowień Karty Narodów Zjednoczonych.

Organizacja Narodów Zjednoczonych jest następczynią Ligi Narodów i przejęła od niej cele i zadania. Powstanie nowej organizacji jest ściśle związane z II wojną światową. Liga Narodów nie spełniła swego zadania i nie uchroniła przed wojną. Zaistniała więc potrzeba stworzenia organizacji większej, silniejszej i postrzeganej jako strażnik wolnego świata. Pomysł ten narodził się już podczas wojny i był dyskutowany na konferencjach „Wielkiej Trójki” w Teheranie, Jałcie i Poczdamie. Głównym prekursorem powstania ONZ był Roosvelt, zaś nazwa organizacji wzięła się od aliantów, którzy nazywani byli „Narodami Zjednoczonymi”. Ostatecznie kształt działania i zakres obowiązków ONZ ustalono w roku 1944 na spotkaniu przedstawicieli 5 światowych mocarstw – ZSRR, USA, Chin, Francji i Wielkiej Brytanii, które dziś tworzą Radę Bezpieczeństwa. Rok później zwołano pierwszą konferencję ONZ, w której wzięło udział 50 państw. 26 czerwca tego samego roku podpisano Kartę Narodów Zjednoczonych, która weszła w życie 4 miesiące później.

Karta Atlantycka była pierwszym dokumentem, który przygotowywał do powstania Organizacji Narodów Zjednoczonych. Dokument ten został podpisany w roku 1941 przez Churchilla i Roosvelta przywódców Wielkiej Brytanii i USA. Karta Atlantycka zawierała 8 punktów, które określały współdziałanie obu państw podczas II wojny światowej, a także kształt świata po jej zakończeniu. Głównym przesłaniem dokumentu było prawo wszystkich narodów do wolności i rozwoju, a także do posiadania własnych rządów po zakończeniu konfliktu. Karta mówiła także o pokojowym rozwiązywaniu konfliktów w przyszłości oraz o rozszerzeniu współpracy międzynarodowej. W rzeczywistości więc zawierała najważniejsze cele, którymi kieruje się dziś ONZ, dlatego też uznaje się ją za pierwszy dokument dążący do utworzenia tej organizacji. Niektóre z punktów dokumentu nigdy jednak nie zostały zrealizowane. Kraje nie stosowały powszechnego rozbrojenia, zdarzały się także interwencje zbrojne USA i Związku Radzieckiego. Mimo tego Karta Atlantycka była dużym sukcesem w dyplomacji międzynarodowej.

Karta Narodów Zjednoczonych jest nazywana często konstytucją Organizacji narodów Zjednoczonych lub też najważniejszym dokumentem prawa międzynarodowego. Karta powoływała do życia ONZ oraz ustanawiała ustrój organizacji oraz jego cele. KNZ została podpisana dokładnie 26 czerwca 1945 przez 50 państw, jej postanowienia weszły jednak w życie dopiero 24 października tego roku. Karta Narodów Zjednoczonych jest obecnie symbolem prawa międzynarodowego, a jej przepisy są powszechnie przestrzegane na całym świecie. Karta Narodów Zjednoczonych swą budową przypomina konstytucję USA. Jest podzielona na rozdziały, które opisują kolejne przepisy działania ONZ. W Karcie są zawarte m.in. zadania jakie stawia przed sobą ONZ, wytyczne co do wybierania nowych członków oraz opis działania poszczególnych organów ONZ. Karta Narodów Zjednoczonych wielokrotnie nawiązuje także do praw człowieka i nakazuje ich respektowanie. Jest to przez to dokument, który broni prawa do życia, wolności i godności każdego człowieka.

Organizacja Narodów Zjednoczonych stawia przed sobą szereg zadań, niejednokrotnie trudnych do wykonania, których istnienie stanowi główny sens powstania i działalności ONZ w świecie. Główne przesłanie i cel ONZ jest zaczerpnięty z Ligi Narodów i jest nim utrzymywanie światowego pokoju za wszelką cenę. W tym celu ONZ nie wyklucza nawet użycia siły do przymusowego narzucenia pokoju walczącym narodom. Światowe bezpieczeństwo już nieraz było okupowane krwią niewinnych ludzi, ginących w pokojowych operacjach ONZ. Mimo wszystko trzeba przyznać, że swój cel ONZ realizuje z sukcesami. Drugim najważniejszym zadaniem organizacji jest rozwijanie światowej przyjaźni i współpracy na tle gospodarczym i społecznym. ONZ ma więc na celu zbliżenia do siebie narodów świata i zatarcia różnic rasowych czy religijnych. Instytucja nie ucieka także przed rozwiązywaniem trudnych problemów, głównie społecznych, wynikających z różnic między ludźmi. Oprócz tych celów ONZ wzięło na siebie także inne zadania, którymi kierują organizacje wyspecjalizowane.

W dzisiejszym świecie istnieje duża ilość problemów, które wymagają zgodnego działania. Są to zarówno problemy dotyczące bezpieczeństwa, jak również problemy gospodarcze, społeczne czy klimatyczne. Tego względu istnienie światowej organizacji takiej jak Organizacja Narodów Zjednoczonych jest konieczne do zachowania równowagi i pokoju na świecie. Rola ONZ na Ziemi jest ogromna. Najważniejszym zadaniem ONZ jest utrzymanie pokoju i misję tą organizacja jak na razie wypełnia przez dialog między narodami i próbę zbliżenia ich do siebie. Istnienie ONZ ma także znaczenie dla światowej gospodarki. Rada Gospodarcza czy Światowa Organizacja Handlu w dużym stopniu ułatwia przepływ towarów między państwami, a także reguluje cła i podatki. Nie można także zapominać o działaniach ONZ na rzecz potrzebujących. Bez przerwy wysyłane są pieniądze i towary do krajów afrykańskich, widoczna jest także działalność UNICEF-u na rzecz pomocy dzieciom. ONZ miało także znaczącą rolę np. w demokratyzacji Kambodży czy wyzwoleniu Kuwejtu. Organizacja z pewnością odgrywa bardzo ważną, pozytywną rolę w ówczesnym świecie.