Quattrocento - skrót.doc

(63 KB) Pobierz

Quattrocento

Masaccio, Grosz czynszowy (fragment), ok. 1426-27, kaplica Brancaccich

W historii sztuki quattrocento to nazwa nadawana epoce w sztuce włoskiej w XV wieku.

Nazwa pochodzi od włoskiego słowa oznaczającego 400 co jest skrótem od 1400. Użył jej Giorgio Vasari - włoski historiograf, który podzielił dzieje sztuki włoskiej od Cimabuego do Michała Anioła na trzy okresy: trecento, quattrocento, cinquecento.

Quattrocento stanowiło wstęp do renesansu. Jest także określane mianem "wczesnego renesansu", który to termin powstał w XX w. w kręgu badaczy angielskich i niemieckich. Za początek tej epoki uznaje się 1401 r., kiedy to odbył się konkurs na drugie drzwi do Baptysterium we Florencji. Niektórzy historycy malarstwa jednak uważają, że jej prawdziwe rozpoczęcie nastąpiło w momencie pojawienia się twórczości Masaccia, czyli ok. 1420 r.

Ośrodki

Zestawienie ważniejszych ośrodków i mecenatów
ośrodek	mecenat
Florencja	Medyceusze
Wenecja	dożowie
Ferrara	d'Este
Mantua	Gonzagowie
Mediolan	Sforza

Głównym ośrodkiem sztuki była Florencja, gdzie tworzył m.in. Masaccio. Rozkwit szkoły florenckiej przypadał na okres świetności rodu Medyceuszów, którzy zasłynęli jako mecenasi sztuki. Innymi fundatorami dzieł sztuki były rodziny Brancaccich, dla których pracowali Masaccio i Masolino, oraz Carduccich, dla których Andrea del Castagno stworzył cykl fresków. Na polu sztuki aktywne były również rodziny: Baccich, Lanfredinich, Tornabuonich, Sassettich, Strozzich.

Sztuka florencka zainspirowała artystów z innych ośrodków, których rozkwit nastąpił w drugiej połowie XV w. W Wenecji tworzyli Carlo Crivelli i Vittore Carpaccio. Pracowały tam także dwie wielkie rodziny malarskie - Bellinich, reprezentująca monumentalny styl, oraz Vivarinich wierna stylowi ozdobnemu. Dzięki mecenatowi dworskiemu rozwijały się też inne szkoły, np. w Ferrarze pod rządami rodziny d'Este. W Mantui, która nie wytworzyła własnej szkoły malarskiej, ożywienie nastąpiło wraz ze sprowadzeniem Mantegni z Padwy, które dokonało się dzięki staraniom Gonzagów. Mediolan po objęciu władzy przez Francesca Sforzę (1450) na polu artystycznym zaczął rywalizować z Florencją. W Rzymie nie powstała w tym czasie rodzima szkoła, ale dzięki mecenatowi papieskiemu do miasta przybywali artyści z różnych ośrodków, zwłaszcza Umbrii i Toskanii.

Malarstwo

W XV w. rozwinęło się malarstwo ścienne (fresk), a także malarstwo tablicowe i sztalugowe. Dzieła przedstawiały w większości tematy religijne, jednak od połowy wieku coraz częściej poruszana była tematyka świecka - portrety, alegorie, personifikacje oraz cassone - malowidła na skrzyniach i meblach. Rozwój sztuki świeckiej związany był z upowszechnieniem humanizmu. Już w piętnastym wieku dokonano rozróżnienia tendencji stylistycznych w malarstwie na styl "ozdobny" i "prosty"[1]. Pierwszy wywodził się z tradycji trecenta i cechowały go dekoracyjność linii, płytka przestrzeń, czyste barwy i malowniczość. Styl "prosty" natomiast, zapoczątkowany przez Masaccia, koncentrował się na prawach geometrii i poszukiwaniu prawidłowej perspektywy.

Ważniejsi przedstawiciele quattrocento:

§ Masaccio

§ Sandro Botticelli

§ Perugino

§ Andrea del Verrocchio

Architektura

W architekturze włoskiej tego okresu rozwinął się typ budowli zwany pałacem miejskim (palazzo).

Przedstawiciele:

§ Filippo Brunelleschi

§ Michelozzo di Bartolommeo

§ Leone Battista Alberti

§ Giuliano da Maiano