{221}{293}{C:$400080}::Project HAVEN::|::Prezentuje:: {296}{388}NAJWIĘKSZY CZECH|przekład ze słuchu: titi {392}{471}{Y:i}prolog {501}{622}Z tej wieży widokowej w Pradze,|zbudowanego w 1891 roku, {631}{713}przy dobrej pogodzie widać górę Říp, {715}{822}słynny szczyt,|na którym stanšł praojciec Czech. {823}{920}Od tej chwili swojej historii|wcišż zadajemy sobie pytanie, {921}{981}kto ma znaleć się na jego miejscu, {982}{1047}kto jest największym Czechem? {1048}{1189}W przedsionku widzimy|szereg poważnych kandydatów. {1190}{1268}Jednak jednego z nich brakuje. {1270}{1372}Dlatego, że nie wiemy, jak wyglšdał - również,|ale głównie dlatego, {1373}{1502}że nędzny portret nie byłby w stanie|oddać jego wielkoci. {1503}{1630}Dozorca tej stalowej budowli|złożył mu hołd w ten sposób, {1631}{1777}że w piwnicy wieży widokowej|założył mu stałe muzeum. {1779}{1872}Osobistociš tš jest Jára Cimrman. {1886}{1982}Telewizja Czeska prezentuje {1984}{2058}portret dokumentalny {2059}{2157}JÁRA CIMRMAN|OKRUCHY Z ŻYCIORYSU OLBRZYMA {2160}{2258}prowadzenie:|Zdeněk Svěrák, Ladislav Smoljak {2261}{2355}{Y:i}I. Jára Cimrman|wyglšd mistrza {2365}{2441}Zbliżonš informację o wyglšdzie mistrza {2442}{2564}przekazuje nam to oto popiersie,|wykonane przezeń własnoręcznie. {2565}{2640}Niestety, jak widać,|jest ono dosyć zniszczone. {2641}{2786}Kapelusznik Klener używał go mianowicie|jako kopyta przy modelowaniu kapeluszy {2787}{2855}przez co doć znacznie zatarł podobiznę. {2856}{2966}Mamy jednak kilka|unikalnych fotografii Járy Cimrmana. {2968}{3077}Tu na przykład uchwycono go|na kole karety cesarskiej {3078}{3125}w okresie, gdy był w wojsku. {3126}{3239}Tuż przed ekspozycjš jednak|odwrócił się od aparatu. {3240}{3286}A my wiemy, dlaczego. {3288}{3351}Jako czeski patriota wstydził się {3352}{3468}przebywać w towarzystwie|cesarza austriackiego i następcy tronu. {3469}{3607}Inna sytuacja uchwycona jest na tym zdjęciu|ze zjazdu strażaków czechosłowackich. {3608}{3728}Historyk Josef Pekář zidentyfikował|mężczyznę zjeżdżajšcego po zjeżdżalni {3730}{3763}jako Járę Cimrmana. {3764}{3876}W ten sposób wypróbowywał on|swój projekt wykorzystania wystroju flagowego {3878}{3947}do ratowania ofiar pożaru. {3953}{4054}Osobicie bardzo cenię sobie|to oto zdjęcie {4056}{4114}startu statku powietrznego "Karel". {4115}{4191}W gondoli z prawej strony|znajduje się hrabia Zeppelin, {4192}{4299}w rodku siedzi Jára Cimrman|a po lewej - celnik Padovský, {4300}{4406}który nieszczęliwym zbiegiem okolicznoci|wzleciał, kontrolujšc dokumenty. {4407}{4494}Statek powietrzny "Karel"|póniej się rozbił. {4495}{4602}Jej konstruktor, hrabia Zeppelin twierdził,|że za sprawš inwersji. {4603}{4682}Natomiast Jára Cimrman|w dzienniku pokładowym przyznał, {4684}{4786}że - jak dosłownie się wyraził -|zagadali się. {4828}{4906}Unikalne ujęcie z poczštku XX wieku {4907}{5015}przybliża nam ważne wydarzenie|z Praskiej Wystawy Krajowej. {5016}{5106}Cimrman,|po raz pierwszy w historii narodu, {5107}{5255}wymylił i zorganizował uroczystoć|powitania milionowego odwiedzajšcego. {5281}{5407}Na reportażowych migawkach Cimrman|uchwycony został w roli fotografa. {5457}{5600}W uroczystym przemarszu przez Pragę idzie|w jasnym kapeluszu przed odznaczonym gociem. {5700}{5812}{Y:i}II. Jára Cimrman|dzieciństwo i przebudzenie muzyczne {5826}{5928}Niezliczone były dziedziny,|którymi zajmował się Cimrman. {5930}{6018}Wózek, w którym mały Jára|jedził jako dziecię, {6020}{6122}przywiódł nas na lad|jego muzycznego talentu. {6130}{6253}Wiedeński dyrygent, Klaus Fogl,|oniemiał z zachwytu, {6254}{6327}gdy matka Cimrmana zademonstrowała mu, {6328}{6417}że dziecko, ledwo od piersi odstawione, {6418}{6521}umie wystukać|na metalowych częciach wózeczka {6522}{6580}melodię starej pieni austriackiej {6583}{6663}"Żebracy z Wiednia|żyjš tak biednie". {7061}{7130}Co do "W krainie muzyki" Cimrmana - {7132}{7257}należy stwierdzić,|że tak zwane skale Cimrmana {7258}{7363}powstały na zakładzie|pewnej jego cechy Cimrmana. {7364}{7433}Był obcišżony szczególnym jasnowidztwem, {7434}{7539}potrafił odgadywać z wyprzedzeniem|numery telefonów. {7540}{7639}Te numery telefonów|jednoczenie słyszał jako dwięki, {7640}{7694}jako serie tonów. {7705}{7852}Tak więc po I Wojnie wiatowej|zaczšł z pięciocyfrowymi seriami tonów, {7853}{7897}ale ponieważ patrzył przyszłociowo, {7898}{8010}więc przeszedł póniej|do serii szeciocyfrowych, {8011}{8129}a w końcu dziesięciocyfrowych,|czyli do dekafonii. {8130}{8196}Serie te brzmiały mniej więcej tak: {8303}{8408}Cimrman bardzo chętnie|układał je w synkopy, {8409}{8454}z miłoci do Moraw, {8455}{8566}jako że zdecydowanie odrzucał|zaniedziały czechocentryzm {8567}{8622}i dšżył do tego, {8623}{8727}by zamiast "Czechy"|mówić "Czechomorawy". {8728}{8841}Owš miłoć do Moraw i do synkop|przejšł po nim Vitězslav Novák. {8856}{8898}Nie można powiedzieć wprost, {8899}{9006}że ta synkopa w jaki sposób|wpłynęła na Gershwina, {9007}{9071}ale ponoć, gdy Gershwin {9072}{9189}zapragnšł zgłębiać|technikę muzyki poważnej, {9190}{9278}a zarówno Ravel jak Strawiński|mu odmówili, {9280}{9391}poprosił podobno Cimrmana,|aby ten go uczył. {9392}{9446}Nie jest to jednak całkiem udowodnione. {9448}{9552}{Y:i}III. Jára Cimrman|lata szkolne {9555}{9647}Okres, gdy żył Cimrman|był złotym wiekiem wynalazców. {9648}{9704}On należał do najlepszych. {9737}{9883}Obejrzyjcie na przykład|jego oryginalny napęd tej hulajnogi. {9884}{10032}Jest to jedno z pierwszych odkryć Cimrmana|z jego wczesnego dzieciństwa. {10118}{10190}Osamotniona fotografia rodziny Cimrmana {10191}{10298}powstała z okazji urodzin|jego starszej siostry. {10299}{10366}Owa mała dziewczynka to Jara Cirmrman; {10367}{10486}rodzice ukrywali przed nim|aż do wieku lat 16-stu, że jest chłopcem, {10487}{10589}by donosił ubrania|po starszej siostrze, Luizie. {10622}{10716}Gdy miał 15 lat,|rodzina przeniosła się z Wiednia do Pragi. {10717}{10816}Cimrmana,|wcišż w sukniach starszej siostry, {10818}{10942}zapisano do "Minerwy",|znanej szkoły dla dziewczšt na ulicy Vodíčkové. {10943}{11065}Z niektórych przedmiotów,|np. z przygotowania do macierzyństwa, {11066}{11127}był uczennicš przeciętnš. {11225}{11330}W innych, głównie technicznych,|przodował tak bardzo, {11331}{11417}że zastšpił nawet|nauczyciela przy wykładzie. {11418}{11529}Wyjštkowymi osišgnięciami|zadziwiał na boisku szkolnym. {11562}{11688}Naukę w "Minerwie" zakończył|po nieoczekiwanym wydarzeniu {11689}{11755}przy tradycyjnym puszczaniu wianków. {12053}{12133}Wypadek nauczycielki sprawił, {12134}{12210}że 16-letnia uczennica|szkoły dla dziewczšt {12211}{12359}odkryła, że w sposób zasadniczy|różni się fizycznie od innych panienek. {12406}{12466}Przez kolejne epizody życiowe {12467}{12572}Cimrman idzie już wyłšcznie|jako mężczyzna. {12625}{12702}Wraz z upływem lat|Cimrman ze swymi wynalazkami {12703}{12800}był bardziej zauważany|w wiecie dorosłych. {12814}{12880}Jego elegancki podwójny rower małżeński {12882}{12977}niestety nie doczekał się|większej popularnoci. {12978}{13087}Jednak rower strażacki|ze zmylnie umieszczonym wężem {13088}{13214}na czeskiej wsi był używany|aż do II Wojny wiatowej. {13440}{13514}Przez to usprawnienie tramwaju konnego {13515}{13608}Cimrman pokazał, że jest|wielkim przyjacielem zwierzšt. {13609}{13704}Zaprzęg zmęczony|cišgnięciem wagonu pod górę {13705}{13855}w drodze powrotnej jechał|w specjalnym wagoniku relaksacyjnym. {13934}{14000}Tego uchwytu trzymał się sam Cimrman {14002}{14085}w czasie swej krótkiej kariery|inspektora kolejowego. {14086}{14149}Dzięki wynalazkowi drezyny bezsilnikowej {14150}{14277}z cichym, ręcznym i nożnym napędem {14278}{14419}mógł wjechać na kontrolowanš stację|zupełnie niezauważony. {14420}{14521}{Y:i}Gwizdek, do którego Cimrmanowi wpadł groszek -|pierwszy gwizdek o gwidzie przerywanym. {14599}{14650}{Y:i}Urzšdzenie do drylowania wini|p. nadleniczyny Schmoranz. {14651}{14788}Do mniejszych wynalazków należy|ta mechaniczna tasowarka kart {14789}{14894}i miernik szybkoci wiatru, {14929}{15024}który skonstruował Cimrman,|gdy w 1900 r. pracował {15026}{15125}jako jeden z naszych pierwszych|meteorologów na nieżce. {15126}{15210}{Y:i}IV. Jára Cimrman|na dachu ojczyzny {15211}{15298}Kaprysy pogody można było wtedy|tylko rejestrować. {15300}{15411}Cimrman jako pierwszy|spróbował również je przewidywać. {15412}{15547}Swe prognozy starał się|jak najszybciej dostarczyć w głšb lšdu {15548}{15680}i w tym celu opracował|specjalny styl biegu na nartach. {15720}{15811}Na unikalnym zdjęciu grupowym|widnieje Cimrman {15812}{15929}z przyjaciółmi z Karkonoszy,|między którymi jest narciarz Bohumil Hanč. {15930}{16063}Odrzucił on nowy styl ze słowami:|"Narty to nie łyżwy". {16064}{16153}Możliwe, że to stwierdzenie|kosztowało go życie. {16215}{16300}{Y:i}Narty, na których Cimrman|nauczył R. Amundsena telemarku. {16301}{16436}Z naszego najwyższego szczytu Cimrman|jakby widział daleko w przyszłoć. {16438}{16506}Samotnoć długich wieczorów zimowych {16507}{16596}urozmaicał sobie rysowaniem|wizji przyszłoci, {16597}{16714}nie tylko samej nieżki,|ale też innych miejsc w naszej ojczynie. {17116}{17203}{Y:i}V. Jára Cimrman|filmowiec {17204}{17350}Zasługi i odkrycia Járy Cimrmana obejmujš|praktycznie wszystkie dziedziny życia ludzkiego. {17351}{17448}Dziwne by więc było,|gdyby nie obejmowały filmu. {17449}{17545}Długo nie wiedziano o tym,|lecz pod koniec lat 60-tych {17546}{17671}dokonano ważnego odkrycia|w dzi już słynnym Liptákovie. {17672}{17799}LAD WIEDZIE DO LIPTÁKOVA|autentyczny reportaż z 1969 r. {17800}{17937}Tak, przyjaciele, znajdujemy się|w pojizerskiej osadzie Liptákov. {17938}{18064}W tej wiosce Cimrman spędził|ostatnie lata swego życia {18065}{181...
abdul_123