Cel: usprawnienie narządów mowy i przygotowanie ich do prawidłowego wywołania głoski „sz”.Metody: usprawniania narządów mowy, słuchowa,wzrokowa,substytucyjna,Pomoce: świeczki, wiaderko plastikowe, szybka, cukierki „ mordoklejki”,słomki, patyczek, jednakowe klocki, łyżeczka, szklanka, filiżanka, gliniany dzbanuszek, zegarek tykający, papierowa kula, kasta z rytmiczna muzyką,I Układ narządów artykulacyjnych podczas artykulacji głoski „sz”Wargi lekko zaokrąglone, wysunięte do przodu. Artykulacja spółgłoski szczelinowej „sz” polega na wytworzeniu szczeliny między czubkiem języka a najbardziej wystającą częścią dziąseł tzw. wałkiem dziąsłowym. Szczelina jest większa i szersza, niż przy s i z. Boki języka przylegają do dziąseł i zębów górnych. Zbliżone do siebie siekacze oraz wysunięte do przodu wargi wzmacniają szmer powstający przy przeciskaniu się powietrza przez szczelinę. II Ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne 1.Ćwiczenia języka:a)pokaż język ( tak, jak czasami robią niegrzeczne dzieci),b)policz językiem po kolei zęby (górne i dolne),c)mlaskaj czubkiem języka,d)sięgnij językiem do nosa, poliż miejsce ponad górną wargą,e)spróbuj zrobić językiem kółko, potem dużo kółek (wiele ruchów okrężnych języka),f)pomasuj czubkiem języka wałek dziąsłowy,g)ssanie cukierków „mordoklejek”.2.Ćwiczenia warg: a)utrzymywanie przy pomocy warg słomki lub patyczka,b)rozciągnij mocno usta (jak przy głosce e), c)ściągnij usta, zbliż do siebie kąciki ust ( jak przy głosce u), d)pokaż jak wygląda ryjek świnki (wargi wysunięte do przodu, ściągnięte).e)wysuń zaokrąglone wargi do przodu i cofnij, powtórz,3.Ćwiczenia policzków:a)na pewno widziałeś chomika, jak trzyma w policzkach swoje zapasy, spróbuj pokazać jak wyglądał,b)zrób z buzi duży, duży balon, powoli wypuszczaj z niego powietrzec)rybce brakuje powietrza (przy zaciśniętych zębach maksymalnie otwieramy i zamykamy wargi).4.Ćwiczenia podniebienia miękkiego:a)zaziewaj szeroko,b)wypłucz gardło (naśladowanie),c)połykanie pastylek (naśladowanie).II Ćwiczenia oddechowe1.Chuchamy na zmarznięte ręce: chuuu, chuuu, 2.Dmuchamy na gorąca herbatę : fffff, 3.Lokomotywa wypuszcza parę: psss...a)jedzie : cz-cz-cz-czb)pędzi: tuf,tuf,c)hamuje: pssss...4.Bawimy się z płomieniem świecy:a)dmuchamy leciutko, aby płomień drgał, ale nie zgasł,b)dmuchamy rytmicznie tak, aby płomień drgał rytmicznie, ale nie zgasł,c)zdmuchujemy płomień z bliska,d)zdmuchujemy płomień z dużą siłą z dalszej odległości,e)zdmuchujemy dwie, trzy, cztery.... świeczki jednocześnie. III Ćwiczenia rytmizujące1.Marsz w rytm muzyki.2.Mlaśnij tyle razy, ile widzisz przedmiotów na obrazku.3.Wyklaskiwanie rytmu. Układamy jednakowej wielkości klocki w odpowiednich odstępach. Klaszczemy zgodnie z układem.IV Ćwiczenia słuchowe 1.Nauczyciel stuka, np. łyżeczką w szklankę, filiżankę, gliniany dzbanek, biurko, książkę, ścianę, szybę, plastikowe wiaderko itd. Dziecko odgaduje w co uderzał nauczyciel.2.Szukanie ukrytego zegarka (głośno tykającego).3.Logopeda wypowiada naprzemiennie „s” i „sz”, dziecko przybliża dłoń do ust logopedy, wyczuwa różnice w strumieniu wydychanego powietrza ( przy „s” strumień powietrza jest łagodniejszy a przy „sz”wyraźniejszy).4.Zabawa „Papierowa kula”:a)logopeda wypowiada naprzemiennie „s” i „sz” , gdy dziecko usłyszy „sz” szeleści papierowa kulą,b)nauczyciel wypowiada naprzemiennie sylaby z „s” i z „sz”( sa, sza, so, szo, se, sze, ) gdy dziecko usłyszy sylabę z „sz” szeleści papierowa kulą,c)nauczyciel wymawia wyrazy z głoską „s” lub „sz”. Dziecko szeleści papierową kulą, gdy słyszy wyraz z głoską „sz”.Przykłady wyrazów:sanki, sowa, szklanka, szyja, sukienka, samolot, kasztan, kosz, mysz, stół, sosna, szkoła,V Wywoływanie zaburzonej głoski „sz”1.Opis artykulacyjnyZe względu na:a)ruch wiązadeł głosowych – bezdźwięczna,b)ruch podniebienia miękkiego – ustna,c)stopień zbliżenia i otwarcia narządów artykulacyjnych – szczelinowa,d)główne miejsce artykulacji - przedniojęzykowo – dziąsłowa,e)ruch środka języka – twarda,2.Wywołanie głoski „sz”a)ćwiczenia wstępne:·ćwiczenia w szybkim powtarzaniu głoski llllll..., przy szeroko otwartych ustach,·ćwiczenia w szybkim powtarzaniu głosek: ttttt..., dddd..., nnnn..., (przypominamy dziecku, że czubek języka ma uderzać o wałek dziąsłowy), uświadamiamy różnicę w sposobie wymawiania głosek t,d,n zębowych i t,d,n dziąsłowych.b)etap wywoływania głoski:·zbliż zęby, wysuń wargi, podnieś czubek języka do wałka dziąsłowego, który wyczujesz językiem i dmuchaj przez zęby( pierwszy sposób),·spółgłoskę „sz” można otrzymać z przedłużonego „cz”,c)wymowa głoski „sz” w sylabach:·spółgłoska „sz” w nagłosie: szu szo sza szy sze·spółgłoska „sz” w śródgłosie:uszu oszo asza esze yszy iszy ·spółgłoska „ sz” w wygłosie:usz osz asz esz ysz isz d)głoska „sz” w wyrazach: ·uczeń powtarza wyrazy po nauczycielu (jeśli dziecko ma trudności, to dzieli wyraz na sylaby),·nazywanie obrazków , w których „sz” występuje na początku, w środku, na końcu wyrazu,·wyszukiwanie rysunków, których nazwy zawierają głoskę „sz”,·czytanie całościowe sylab i przepisywanie ich poniżej:sza sze szo szu szy szą szę·czytanie zestawień samogłosek z dwuznakiem „sz”:asz esz osz isz usz ysz ąsz ęsz asza osze asze iszę ęszą uszą yszy aszu·czytanie wyrazów z „sz”szablon, szachy, szary, szafka, szampon, szałwia, szarfa, szatyn, szelki, szereg, szopa, szosa, szumi, szuka, szyja, piszę, noszę, wiszę, proszą, koszą, piszą, młodszy, starszy, ·tworzenie i odczytywanie wyrazów:szy-deł-ko, szu-fla-da,szy-bo-wiec,szysz - ka ·tworzenie , odczytywanie i zapisywanie wyrazów z końcówką – szek:fartu wujapułańcu szekpalubraciokruPodsumowanie zajęć. Wyjaśnienie ćwiczeń do wykonywania w domu.
kszostek25