OGLĘDZINY I OTWARCIE ZWŁOK
Oględziny zwłok
Zwłoki mogą występować w całości, w kawałkach, pojedynczych fragmentach lub jako szczątki.
Zwłoki to ciało osoby zmarłej, szczątki natomiast to popioły, noworodki zmarłe przed upływem 24 godzin od narodzenia lub urodzone martwe, pozostałości zwłok wydobyte np. z ziemi, jak też kawałki ciała odłączone od całości.
Rozdział 23 kpk art. 209 informuje nas, że:
§. 1. Jeżeli zachodzi podejrzenie przestępnego spowodowania śmierci, przeprowadza się oględziny i otwarcie zwłok. § 2. Oględzin zwłok dokonuje prokurator, a w postępowaniu sądowym sąd, z udziałem biegłego lekarza, w miarę możności z zakresu medycyny sądowej. W wypadkach nie cierpiących zwłoki oględzin dokonuje Policja z obowiązkiem niezwłocznego powiadomienia prokuratora.
§. 3. Oględzin zwłok dokonuje się na miejscu ich znalezienia. Do czasu przybycia biegłego oraz prokuratora lub sądu, przemieszczać lub poruszać zwłoki można tylko w razie konieczności.
§. 4. Otwarcia zwłok dokonuje biegły w obecności prokuratora albo sądu. W postępowaniu przed sądem przepisy art. 396 § 1 i 4 stosuje się odpowiednio.
§. 5. Do obecności przy oględzinach i otwarciu zwłok można w razie potrzeby, oprócz biegłego, wezwać lekarza, który ostatnio udzielił pomocy zmarłemu. Z oględzin i otwarcia zwłok biegły sporządza opinię z zachowaniem wymagań art. 200 § 2.
Metody identyfikacji
Niekiedy okoliczności zgonu i znalezienia zwłok, brak osób mogących dokonać identyfikacji w znacznym stopniu utrudniają ustalenie tożsamości. Ponadto zmiany pośmiertne, takie jak wiotczenie mięśni, bladość powłok, brak mimiki, czy też uszkodzenie, zwęglenie i gnicie ciała mogą prowadzić do błędów w identfikacji. Trudności napotyka się też podczas identyfikacji ofiar katastrof, pożarów, czy też zwłok pozbawionych głowy.
Badania medyczno-sądowe sprowadzają się do stwierdzenia zgonu, czasu w którym nastąpił, przyczyn śmierci i powstałych obrażeń. Podczas autopsji wykonuje się opis ciała z uwzględnieniem znaków szczególnych i przebytych chorób.
Badania kryminalistyczne mają na celu daktyloskopię zwłok, ujawnienie i zabezpieczenie śladów. Metody identyfikacji stosuje się według wiarygodności:
- porównanie profilu genetycznego DNA
- porównanie odcisków palców (jeśli jest jeszcze co i z czym porównać)
- badania odontologiczne (także superprojekcja)
- badania radiologiczne
- porównanie danych medycznych
- badania osteologiczno-antropologiczne (płeć, wiek, budowa)
- porównanie znaków szczególnych (znamiona, tatuaże, blizny)
- porównanie rysopisu
- identyfikacja rzeczy znalezionych przy zwłokach
- identyfikacja na podstawie dokumentów
- identyfikacja przez inne osoby (krewni, świadkowie)
Na tej podstawie ustala się przynależność grupową lub można wykluczyć związek szczątków z konkretną osobą. Można też przeprowadzić rekonstrukcję plastyczną, wykorzystać zapisy filmowe (np. z kamer przemysłowych), bądź opiniować na podstawie implantów.
Na oględziny zwłok składają się dwie główne czynności - oględziny zewnętrzne i oględziny wewnętrzne.
Ten referat będzie dotyczył oględzin wewnętrznych, czyli otwarcia zwłok, tzn. właściwej sekcji zwłok.
Polega ona na otwarciu i zbadaniu co najmniej trzech jam ciała: jamy czaszki, klatki piersiowej wraz z szyją i jamy brzusznej.
Sekcję przeprowadza się po to ażeby:
- ustalić przyczynę śmierci (czyli wyodrębnić wszelkie zmiany, jakie zaszły w organiźmie i doprowadziły do ustania funkcji życiowych)
- wykryć zmiany anatomiczne
- wyjaśnić etiologię tych zmian
- stwierdzić, czy śmierć nastąpiła na skutek procesu chorobowego
- na skutek starzenia ustroju (śmierć fizjologiczna)
- czy też jest to śmierć gwałtowna
Sekcje anatomopatologiczne - wykonywane są na zwłokach osób, które zmarły w zakładach lecznictwa zamkniętego. Na ich podstawie stwierdza się przyczynę śmierci pacjenta, efekty uboczne choroby, a także szkoli lekarzy i studentów.Sekcje sądowo-lekarskie natomiast przeprowadza się na polecenie prokuratury albo sądu. Wykonywane są w zakładach medycyny sądowej AM przez lekarzy, którzy są powołani jako biegli w zakresie medycyny sądowej. Na podstawie takiej sekcji ustala się, czy przyczyną śmierci było podlegające karze działanie lub zaniechanie działania osób trzecich, czy też miało miejsce samobójstwo. W szczególnych przypadkach na podstawie sekcji ustala się tożsamość zwłok.Zanim weźmiemy w łapki skalpele i przygotujemy się do pierwszego cięcia, musimy zorganizować sobie pracę.Najpierw należy poczytać co ustalono podczas śledztwa, a szczególnie w jakich okolicznościach nastąpiła śmierć i gdzie znalezione zostały zwłoki i czego dowiedziano się podczas ich oględzin na miejscu zdarzenia.
O czym należy pamiętać podczas sekcji ? O Czystości, Porządku i Dokładności.Sekcję najlepiej przeprowadzać przy oświetleniu dziennym. Stajemy zawsze po prawej stronie zwłok, jedynie w wypadku otwierania czaszki i kanału kręgowego zmieniamy pozycję odpowiednio na stronę dogłowową i lewą.
Skoro już mniej więcej wiemy, jak się zabrać do krojenia, to teraz się do niego zabierzemy. Pominiemy na razie zewnętrzne oględziny zwłok i zabierzemy się do wewnętrznych:Otwarcie jamy czaszkowej
Nacinamy skórę wraz z okostną, odpreparowujemy z przodu do wysokości guzów czołowych, a z tyłu poniżej guzowatości potylicznej zewnętrznej. Następnie przychodzi kolej na odpreparowanie mięśni skroniowych, a po tym przepiłowujemy kości czaszki, w poprzek między guzami czołowymi a łukami nadbrwiowymi. Zdejmujemy pokrywę czaszki i kolejno badamy sklepienie czaszki, opony twardej, mózgu (wydobytego z jamy czaszki). Oczywiście wszystko ładnie opisujemy.
Otwarcie klatki piersiowej i jamy brzusznej
pierwsze cięcie, tzw. kołnierzowe prowadzi się w płaszczyźnie czołowej, od wyrostka barkowego lewej łopatki do linii środkowej ciała. Później tniemy w prawą stronę aż do wyrostka barkowego prawej łopatki. Następnie odpreparowujemy skórę i zakładamy płat na brodę. Następne cięcie przebiega prostopadle do poprzedniego - od cięcia szyjnego, ponad mostkiem i jamą brzuszną aż do spojenia łonowego. Dookoła pępka robimy sobie obwodnicę z lewej strony.
Przed otwarciem klatki piersiowej musimy trochę uwagi poświęcić badaniu otrzewnej i jamy otrzewnej.
A później idzie już z górki:
Sposób pierwszy:
Przecięcie chrząstek żebrowych tuż przy połączeniu ich z częściami kostnymi żeberSposób drugi:
Przecięcie żeber wzdłuż linii pachowej przedniej, od dołu od łuku żebrowego XI lub XII żebra . Przy IV żeberku linia cięcia skręca na zewnątrz przy I międzyżebrzu dochodząc do granicy chrzęstno-kostnej I żebra. Każde żebro przecinamy osobno.
Teraz kolej na mostek osierdziowy. - do tego służą szczypczyki i nożyczki, ale na razie nie chce mi się dokładnie opisywać.
Na koniec wytniemy sobie narządy szyi i klatki piersiowej. Wyjmujemy je razem. W tym celu odciągamy płat skóry i tkanki podskórnej szyi na twarz, wbijamy nóż przez przeponę jamy ustnej w okolicy brody i przecinamy wzdłuż wewnętrznej powierzchni gałęzi żuchwy do prawego kąta żuchwy. Wyjmujemy nóż i wbijamy go w okolicy środka brody przecinając przeponę jamy ustnej tym razem w kierunku lewego kąta żuchwy.
Trzecie cięcie zarezerwowane jest do przecięcia w linii środkowej ciała tego, co zostało nie przecięte.
Koniec języka za przewodnika, jak słusznie mówi przysłowie, więc łapiemy za wyżej wymieniony i wyciągamy go pod łukiem żuchwowym na zewnątrz. Następnie odcinamy podniebienie miękkie od twardego. Ciągniemy za podstawę języka w dół i oddzielamy tylną ścianę jamy nosowo gardłowej od kręgosłupa. Trzymając górną część tchawicy i ciągnąc ją pionowo ku górze wsuwamy nóż pod lewe płuco, odchylamy narządy w lewo i jednym pociągnięciem zrywamy więzi łączące tętnicę główna i przełyk z resztą ciała.
Teraz następuje część szczegółowa, czyli sekcjonowanie każdego z narządów.Uporządkowanie zwłok po sekcji (ZAMKNIĘCIE ZWŁOK) :
Osuszamy gąbką jamy ciała, zaszywamy odbyt i szparę sromową. Wycięte narządy wraz z mózgiem wkładamy do jamy brzusznej i klatki piersiowej, a puste miejsca wypełniamy ligniną, watą albo papierem. Wszystko ładnie uklepujemy, żeby się nie zapadło. Mostek i żebra doprowadzamy do w miarę normalnego stanu za pomocą drutu, później zaszywamy skórę od szyi do spojenia łonowego.Jamę czaszki wypełniamy trocinami lub ligniną. Zszywamy oba płaty skórne głowy.Zwłoki myjemy, suszymy (nie należy wykręcać).
Sądowo-lekarskie oględziny zwłok
Zwracamy baczna uwagę na rodzaj, barwę i rozmieszczenie wszelakich zanieczyszczeń pochodzących z "zewnątrz", a także na ślady wydzielin, wydalin i płynów ustrojowych. Przy podejrzeniu śmierci gwałtownej należy oglądnąć dokładnie zwłoki ubrane. Oględziny mają na celu ustalenie przyczyny śmierci na podstawie zmian znalezionych na zwłokach, a także czy śmierć była naturalna, czy gwałtowna oraz czy obrażenia powstały za życia, czy po śmierci i jak, czym zostały spowodowane. Na koniec ustala się, jaki związek miały obrażenia ze śmiercią.Ponadto stwierdza się na podstawie oględzin
- zgon
- czas zgonu
- prawdopodobną przyczynę zgonu
- tożsamość
- ujawnia się i zabezpiecza ślady
Stwierdzenie śmierci w sposób pewny odbywa się na podstawie cech śmierci rzeczywistej (biologicznej), czyli tzw. znamion śmierci.
Właściwe oględziny zwłok na miejscu ich znalezienia
- opis ułożenia: najpierw ogólna pozycja ciała, później głowy i kończyn w stosunku do tułowia i przedmiotów w okolicy
- oględziny odzieży
- sporządzenie wykazu przedmiotów znalezionych przy zwłokach
- w razie konieczności rozebranie zwłok i oględziny zewnętrzne ciała:
§ rozmieszczenie i nasilenie znamion śmierci
§ zanieczyszczenie powłok skórnych
§ obrażenia
§ rysopis i opis poszczególnych części ciała
zagadnieniem, jakim chciałbym się zająć jest zdefiniowanie pojęcia „ zwłoki ludzkie”. Pojęcie to znajdujemy w do metod jedynie sugerujących tożsamość nieznanych zwłok. Metody te to:
kasiula264