Zatrucie:
1). jest spowodowane bezpośrednim działaniem toksyn lub ich metabolitów
na organizm, powodując uszkodzenie organiczne, które wywołuje bezpośrednie
zagrożenie życia.
2). jest to zespół zaburzeń fizjologiczny ,który występuje pod wpływem substancji
toksycznych działających na organizm.
Toksyna – może to być każda substancja pochodzenia roślinnego, zwierzęcego, bakteryjnego.
Toksyczność poszczególnych substancji zależy od:
- Stężenia i czasu działania
- drogi wchłaniania (wziewna, doustna, przez skórę)
- szybkość wchłaniania
- wrażliwości chorego
- chorób poprzedzających.
Najczęstsze drogi zatrucia
1). droga oddechowa pary ,gazy ,aerozole – zatrucia inhalacyjne
2). droga pokarmowa
3). przez skórę.
Substancje będące główną przyczyną zatruć ostrych stanowią:
- Leki,
- alkohol metylowy, alkohol etylowy, glikol,
- tlenek węgla,
- grzyby,
- rozpuszczalniki organiczne,
- pestycydy.
Rodzaje zatruć:
- przypadkowe
- samobójcze
- jatrogenne
- umyślne ( zabójstwo U małych dzieci główną przyczyną zatruć lekami są zatrucia przypadkowe.)
1). Ostre
- jest to zespół zaburzeń czynności fizjologicznych organizmu, które rozwijają się na skutek działania substancji szkodliwych na organizm. Dostanie się do organizmu substancji w jednej dawce lub w kilku w krótkim odstępie czasu powoduje zgon
2). Podostre
- gdy do organizmu dostanie się substancja toksyczna w dawce mniejszej niż w zatrucia ostrym, rozwijają się dłużej i nie stwarzaj takich zagrożeń
- .Powstaje na skutek długotrwałego narażania organizmu na substancje toksyczne, niewielkie ilości czynnika szkodliwego
.Dawka śmiertelna
- jest to ilość substancji, która po dostaniu się do organizmu w jednej dawce lub w kilku podanych w krótkim odstępie czasu powoduje zgon
Objawy zatrucia:
W diagnozowaniu zatrucia trzeba wziąć pod uwagę, nagłe pojawienie się objawów chorobowych w sytuacji zupełnego zdrowia z tendencją do ostrego narastania
W zależności od rodzaju substancji i dawki występują zaburzenia podstawowych funkcji organizmu; oddechu i krążenia. W pierwszym rzędzie należy zabezpieczyć te funkcje
Podział objawów:
1). Objawy ze strony OUN
- zaburzenia świadomości
- utrata przytomności
- drgawki
2). Objawy psychiczne:
- agresja
- euforia
- majaczenie
3). Objawy ze strony ukł krążenia i oddechowego.
- oddech przyśpieszony lub zwolniony
- zaburzenia rytmu pracy serca (bradykardia, tachykardia)
- nadciśnienie
- hipotonia
4). Objawy żołądkowo-jelitowe:
- nudności
- wymioty
- biegunka
5). inne:
- zaczerwienienie skóry
- powstanie pęcherzy skórnych
- woń z ust
- zwężenie lub rozszerzenie źrenic
- porażenie mięśni okoruchowych
- ślinotok
1). Otoczenie w jakim został znaleziony pacjent (zamknięte pomieszczenie, podejrzana woń, ciecz rozlana )
2). Rzeczy znalezione przy pacjencie (opróżnione pojemniki na truciznę, opakowania po
lekach, list pożegnalny, itp.)Rzeczy te należy zabezpieczyć dla celów diagnostycznych
3). Stan pacjenta
4). Wywiad zebrany od chorego i otoczenia
- krwotoki mózgowe
- urazy czaszkowo-mózgowe
- zaburzenia endokrynne i metaboliczne
Podstawowe czynności ratownicze:
1). Sprawdzić czy otoczenie jest bezpieczne dla zespołu ratowniczego.
2). Przerwać ostre narażenie życia przez wyniesienie ze strefy zagrożenia, zachowując
bezpieczeństwo osób udzielających pomocy.
3). Udrożnić i zabezpieczyć drogi oddechowe.
4). Zabezpieczyć dostęp do żył.
5). Ułożyć pacjenta w zależności od jego stanu (na boku, i uniesionym tułowiem lub nogami).
6). Zostawić wentylację mechaniczną lub resuscytację sercowo-oddechową, gdy zachodzi
taka potrzeba.
Postępowanie ratownicze:
1) Zebrać i zabezpieczyć substancję toksyczną.
2) Spowodować wydalenie trucizny.
3) Podać odtrutkę.
4) Włączyć leczenie objawowe.
5) Przewieść do szpitala.
Jeśli jest to możliwe należy ustalić następujące kwestie:
1) Kto? (tożsamość chorego)
2). Co? (jaka trucizna)
3). Ile? (dawka, stężenie)
4). Jak? (droga podania)
5). Kiedy? (czas działania, prawdopodobny stopień resorpcji)
6). Eliminacja trucizny (ewentualne wymioty)
7). Jakiej grupy osób dotyczą? (przy zatruciu zbiorowym)
Eliminacja (usunięcie) trucizny:
1). Usunąć skażoną odzież
(np. ślady estrów kw. fosforowego, węglowodorów, gazów drażniących)
2). Obmyć skórę ciepłą wodą.
3). Przeprowadzić detoksykację za pomocą prowokowania wymiotów
(tylko u osób przytomnych).
a). u dorosłych
- przez drażnienie tylniej ściany gardła; podać hipotoniczny roztwór
soli kuchennej (1-2 łyżki soli na szklankę wody)
spowoduje to wymioty po 10-20 min jeśli nie, to powtórzyć po 10 min.
b). u dzieci
- przez podaniu dużych ilości osłodzonych płynów i w pozycji klęczącej z
głębokim skłonem głowy
Nie podawać soli !!!
4). Przeprowadzić detoksykację za pomocą wymiotów wywołanych farmakologicznie
a) u dzieci
- syropem wymiotnicy (np. Orpec) w połączeniu z dużą ilością płynów
Dawkowanie:
< lub = 4 lata 10 – 20 ml. – wymioty po 20 min
> 4 lata 30 ml. – wymioty po 20 min
a) u dorosłych
- apomorfiną (np. Apomorphinum hydrochloricum) i.m lub i.v. z uwagi na obciążenie ukł. krążenia zawsze łączenie z lekami
– adrenergicznych (np. Levonor, Noradral i.v.)
0,1 mg/kc mc;
Środkiem antagonistycznym opioidów jest nalokson
(np. Naloxonum chydrochloricum 10 g/kg m.c. i.v)
Przy wymiotach wywołanych farmokologicznie zapobiegać aspiracji.
Bezwzględne przeciwwskazane jest wywołanie wymiotów w oparzeniach kwasami,
zasadami, zatruciach środkami pianotwórczymi (zagrożenie aspiracją)
5). Przeprowadzić płukanie żołądka dużą ilością wody (do 20 litrów) wyłącznie u chorych
przytomnych.
U nieprzytomnych i przy braku odruchów obronnych płukanie żołądka przeprowadza się
tylko po intubacji i po założeniu pewnego dostępu do żyły
(nie stosować u dzieci przytomnych)
6). Zastosować hiperwentylację (wentylację mechaniczną)
7). Jeśli to niezbędne wymusić diurezę za pomocą furosemidu (40-60mg i.v.)
8). Neutralizować substancje toksyczne za pomocą węgla aktywnego, oleju parafinowego.
9). Zastosować odtrutki specyficzne po zidentyfikowaniu substancji toksycznej.
Postępowanie leczenie
trucizny
- wietrzenie,
- wyniesienie osoby zatrutej
2). Sprawdzamy stan pacjenta
- oddech
· ruch klatki piersiowej
· przyłożyć lusterko lub rękę do ust
- ukł. krążenia
· akcja serca, tony serca
· tętno na dużych naczyniach
3). Eliminacja substancji , które się już wchłonęły do organizmu
4).. Zmniejszenie lub ograniczenie działania substancji przez podanie odtrutki
- zabezpieczenie podstaw funkcji życiowych
- zwalczanie wszystkich objawów chorobowych
- unosimy żuchwę z językiem
- usuwamy ciała obce i wydzielinę z jamy ustnej
- układamy w pozycji bezpiecznej
- jeżeli brak oddechu robimy sztuczne oddychanie
Przy zatrzymaniu krążenia – pośredni masaż serca na twardym podłożu ucisk na klatkę
piersiową.
Każdy przypadek ciężkiego zatrucia bez względu na jego stan kliniczny powinien być przewieziony do szpitala i monitorowany.
Postępowanie przy poszczególnych zatruciach.
Szybkość zatrucia zależy od drogi, jaką substancja dostała się do organizmu.
1). Zatruci przez drogi oddechowe
– wynieść osoby z miejsca zatrucia na świeże powietrze
- tlenoterapia
- zdjąć odzież przesiąkniętą substancją trującą
2). Przy zatruciu doustnym usunąć substancje nie wchłonięte z przewodu pokarmowego
a ) sprowokować wymioty na miejscu zdarzenia
b ) płukanie żołądka
c ) podanie środków przeczyszczających
Wymioty u osób przytomnych z zachowanym odruchem połykania i przełykania i przy nie zaburzonej świadomości.
Nie wolno prowokować wymiotów przy zatruciu substancjami:
- Kwasy, zasady – ryzyko perforacji
- Substancje oleiste, benzyna
- Substancje pieniące się - znoszą odruch kaszlu
- Substancje powodujące drgawki
- mechaniczny
- chlorek sodu (sól kuchenna ) 1 łyżka na szklankę wody
- nie powodujemy wymiotów przy pomocy farmakologicznej (korzeń wymiotnicy ) działa dopiero po 15 – 20 minutach i trwa znacznie dłużej niż jest to wskazane
- zabezpieczenie 1 partii wymiocin do badań toksykologicznych
- do popicia podajemy tylko czystą wodę.
3). Przez skórę wchłaniają się substancje rozpuszczalne w tłuszczach
- zmywamy powierzchnię skóry strumieniem letniej wody
- powstałe rany oparzeniowe osuszamy gazikami jałowymi i leczymy jak inne rany
oparzeniowe
- substancje trudno usuwalne ,jeżeli nie jest uszkodzona skóra możemy zmyć mydłem
- w oku substancje stałą wyjmujemy i płuczemy wodą destylowaną , NaCl lub woda letnia z kranu słabym strumieniem.. Nie stosujemy neutralizatorów.
Żeby leczyć trzeba rozpoznać rodzaj substancji toksycznej.
Na miejscu zdarzenia należy;
- przeprowadzamy wywiad z osobą zatrutą lub z osobą z otoczenia
- zabezpieczamy opakowanie po lekach, substancje, strzykawki..
- część substancji, które przeszły do dalszych części przewód pokarmowy możemy usunąć podając do wypicia siarczan sodu 20 – 30 gr. .na szklankę wody.
Odtrutka
- substancja mająca zdolność czasowego lub całkowitego znoszenia działania substancji toksycznej.
Odtrutki dzielimy na swoiste i nieswoiste
1). Nieswoiste – ogólne (tlen, powietrze, woda )
Odtrutki ogólnie ochronne w zatruciach doustnych
Dzieciom 1 gr. / kg.. mc
Młodzieży 15 – 30 gr./kg mc
Dorośli 50 – 100gr./ kg mc
c). Białko wiąże wszystkie matowe ciężkie 3 – 4 białka na 1/2l mleka
d). Mleka nie podajemy w przypadku substancji rozpuszczalnych w tłuszczach.
e). Skrobi...
Niechybny