Dr hab. Andrzej Matan
Katedra Prawa Administracyjnego i Postępowania Administracyjnego UŚl.
Policja administracyjna jako funkcja administracji publicznej
-------------------------------------------------------------------------------
I. Zagadnienia wstępne.
II. Organy policji administracyjnej.
III. Formy działania policji.
IV. Procedury działania policji.
V. Granice działania policji.
VI. Wyodrębnienie administracji spośród innych funkcji administracji publicznej.
Samo słowo „policja” pochodzi od greckiego „politeja” , co oznacza państwowość , uposażony w ustrój organizm państwowy (państwo w znaczeniu statycznym – Arystoteles)[1]. Również w czasach nowszych , w XIV i XV w. we Francji , policja była pojęciem statycznym , oznaczającym działalność, cel państwa , a w znaczeni ściślejszym - dobry , uporządkowany (dobry) stan spraw państwowych. Stąd przechodzi do Niemiec , gdzie pod nazwa „prawa policji” (ius poltiae) obejmuje całokształt praw zwierzchnich panującego w dziedzinie świeckiej , w przeciwstawieniu do jego uprawnień w dziedzinie kościelnej. Na mocy tych praw zwierzchnich panujący uważa się za powołanego do dbania o dobrobyt powszechny i o wprowadzenie go przy pomocy przymusu ; z tego prawa wysuwa dla siebie upoważnienie do wtrącania się w prywatne życie poddanych i do reglamentowania wszelkich jego objawów . W ten sposób „prawo policji” staje się podstawa absolutyzmu , a państwo policyjne staje się synonimem państwa absolutnego[2].Rozwój tego pojęcia doprowadził do tego , że ostatecznie cały system administrowania w państwie absolutnym przybrał nazwą policji.
Policja obejmowała swoim zakresem działania całą działalność administracji wewnętrznej. Poza nią pozostawała tylko administracja skarbowa , administracja spraw zagranicznych , wojskowa i administracja sądowa. W tym znaczeniu używane jest to pojęcie w Polsce w końcu XVIII w.. Utworzona w 1774 r. Rada Nieustająca podzielona była na 5 departamentów : interesów cudzoziemskich , wojskowy , sprawiedliwości , skarbowy i policji czyli dobrego porządku. Policja obejmowała zatem całą działalność administracji wewnętrznej ( w tym również te zadania administracji , które później określano mianem „pieczy administracyjnej”).
Rolę państwa , a tym samym i rolę policji , ograniczają w XVIII w. i w początkach XIX w. zmiany polityczne stanowiące reakcję na wszechwładzę państwa . Zasadniczej zmianie ulega koncepcja ustroju ówczesnego państwa , a także sytuacja jednostki wobec państwa. Pojawia się konstrukcja tzw. państwa prawnego (Rechtstaat) . Aktywność administracji zostaje ujęta w ramy nowego porządku prawnego , wyrażającego się w poddaniu jej ustawom oraz ustanowieniu nad nią kontroli sadowej. Przepisy prawne obowiązujące administracje nie mogą już więc być narzucane przez panującego , lecz tworzone w drodze ustawodawczej przez parlament. Normy prawa administracyjnego stają się normami dwustronnie wiążącymi ; wiążą nie tylko (jak do tej pory) obywateli , ale także administrację . Każde wkroczenie administracji w sferę prawną obywatela musiało mieć wyraźną podstawę w ustawie . Obywatel zaś znajdował ochronę prawną w sądownictwie , niezależnym od władzy administracyjnej [3]. Zadania państwa mają być zredukowane do ochrony prawa i zapewnienia bezpieczeństwa.
Wyrazem tego są postanowienia zawarte w Lnadrechcie pruskim z 1794 r.[4] , ustawy o administracji krajowej Turyngii z 1926 r. i pruskiej ustawy o policji administracyjnej z 1931 r. Na podstawie zawartych tam regulacji przyjmowano na ogół , że pod pojęciem policji należy rozumieć zadania podejmowane przez administrację dla odsunięcia niebezpieczeństw grożących takim dobrom , jak spokój , bezpieczeństwo i porządek publiczny [5]. W ramach tak rozumianej policji wyróżniano policję bezpieczeństwa , policję kryminalną i policję administracyjną , przy czym zakres tej ostatniej określany był w sposób negatywny (to co pozostaje z zakresu policji po wyłączeniu policji bezpieczeństwa i policji kryminalnej) bądź też poprzez wskazanie działów prawa administracyjnego wyznaczających administracji zadania polegające na ochronie przed wymienionymi zagrożeniami [6].
We współczesnym prawie administracyjnym przeprowadza się typologię (klasyfikację) policji w oparciu o różne kryteria. Zazwyczaj wyróżnia się policję w znaczeniu materialnym i formalnym. W pierwszym z podanych znaczeń (materialnym ) mamy do czynienia policją wtedy , gdy chodzi o organy zajmujące się ochroną porządku i bezpieczeństwa publicznego , ochroną ładu i spokoju publicznego , ochroną przed zagrożeniami zdrowia , życia itp., działaniem w stanach zagrożenia (np. klęsk żywiołowych) bez względu na to jak ustawodawca nazywa dany organ. W znaczeniu formalnym chodzi o organy tak nazwane przez ustawę. Zasadnym będzie wyróżnienie policji w znaczeniu funkcjonalnym , gdzie chodzi o wykonywanie pewnej funkcji (zadania) państwa czy organów administracji publicznej[7]. Takim pojęciem policji posługiwał się S.Kasznica , traktując ją jako pewną funkcję państwa[8]. Podobnie T.Bigo , zdaniem którego przez policję należy rozumieć tylko jeden z kierunków działalności , mianowicie działalność , która przy zagrożeniu względnie przy użyciu przymusu zmierza do zwalczania i zapobiegania naruszeniom porządku publicznego względnie niebezpieczeństwom jego naruszenia [9].
Dla wyodrębnienia zatem pojęcia policji istotne będą następujące cechy:
1. środek , którym operuje administracja tj. przymus ;
2. cel działalności tj. utrzymanie porządku publicznego ;
3. metoda realizacji celu , która polega na zapobieganiu niebezpieczeństwom względnie
zwalczaniu już dokonanych naruszeń porządku prawnego.
W takim ujęciu policja jest jednym z kierunków działalności administracyjnej , nie stanowi ona osobnego działu administracji wewnętrznej. Można przyjąć , że „przenika” wszystkie jej działy , gdziekolwiek zagraża jakieś niebezpieczeństwo , czy może być zakłócony porządek i spokój publiczny. Istnieje więc policja budowlana , leśna , wodna , łowiecka ., leśna itd.
U źródeł działalności tak rozumianej policji znajdują się dwa rodzaje zjawisk:
Po pierwsze – różnorodne , niezmiernie liczne niebezpieczeństwa jakie zagrażają w codziennym życiu ludziom. Zagrażają one ze strony sił przyrody , jak również ze strony innych ludzi. Państwo , jako związek dysponujący przymusem , jest powołane do tego aby chronić obywateli przed tymi niebezpieczeństwami , a w razie powstania niebezpieczeństw – do ich zwalczania[10].
Po drugie – tarcia i kolizje jakie nieustannie wynikają pomiędzy interesem jednostek a interesem zbiorowości ludzkiej (interesem społecznym).Każdy człowiek dąży do zaspokojenia swoich potrzeb , nie zważając na dążenia innych ludzi jak również na potrzeby społeczne. „I tutaj tak samo powstaje nieodzowna konieczność ciągłego interweniowania państwa , jako czynnika dysponującego przymusem , celem niedopuszczenia do naruszenia porządku i ładu , do zakłócenia spokoju publicznego , czy też celem przywrócenia tych dóbr społecznych w razie już dokonanego naruszenia ” [11].
II. Organy policji administracyjnej
Funkcje policyjne sprawują różne organy administracji , które zapewniają bezpieczeństwo publiczne , usuwają zagrożenia dla zdrowia , życia , porządku publicznego itp. Funkcję tę spełnia np. nadzór budowlany , inspekcja sanitarna itd. W ściślejszym znaczeniu policje kojarzy się , z reguły , z resortem spraw wewnętrznych , z formacjami zorganizowanymi na wzór wojskowy , które dla osiągnięcia celu mogą stosować przymus bezpośredni [12].
Można wyodrębnić organy spełniające funkcje przypisywane policji , zorganizowane na wzór wojskowy jako umundurowane i uzbrojone formacje (np. Policja , Straż Graniczna)
oraz organy „cywilne” administracji publicznej nie oparte na wzorcach wojskowych (np. , policyjnego. W takim ujęciu możemy mówić o organach policji administracyjnej sensu largo.
Biorąc pod uwagę pierwsze z tych znaczeń zasadnym będzie określenie zespołu tych organów , które realizują zadania z zakresu funkcji policyjnej państwa jako organy policji publicznej oraz organy policji „prywatnej”. Ta ostatnia również , w sensie materialnym , ma charakter publiczny , natomiast kompetencje policyjne wykonywane będą przez podmioty pozostające poza strukturą administracji publicznej (podmioty prywatne) na zasadzie funkcji zleconych. W przypadku policji prywatnej , na podstawie aktu koncesyjnego , państwo odstępuje prawo wyłączności działania w zakresie pełnienia funkcji policji podmiotom prowadzącym działalność w dziedzinie ochrony osób i mienia.[13].
W ramach policji publicznej , ze względu na umiejscowienie organów policji w strukturze administracji publicznej , należy wyróżnić organy policji państwowej (Policja), samorządowej (straże gminne) . Biorąc pod uwagę charakter kompetencji można je podzielić na organy o kompetencji ogólnej oraz wyspecjalizowane organy policji [14]. Do grupy pierwszej należy zaliczyć organy sprawujące funkcje policyjne w różnych sferach aktywności (Policja, straże gminne) , zaś do drugiej – organy sprawujące funkcje policyjne na wyspecjalizowanych obszarach (inspekcie , dozory). W ramach grupy drugiej działają umundurowane i uzbrojone formacje , zorganizowane na wzór wojskowy (Straż Graniczna, Straż Marszałkowska ,straże portowe i bankowe , Straż Ochrony Kolei , Państwowa Straż Rybacka , straż Leśna , Państwowa Straż Łowiecka , Straż Parku) oraz określone służby cywilne (inspekcje , dozory). Zadania policji publicznej będą realizowały także organy administracji ogólnej (wojewoda przy pomocy wojewódzkich służb, straży i inspekcji, starosta przy pomocy powiatowych służb , straży i inspekcji , wójt , burmistrz).
W sferze policji prywatnej działają tzw. „wewnętrzne służby ochrony” oraz przedsiębiorcy dysponujący koncesjami na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia funkcjonujące na podstawie ustawy z dn. 22.8.1997 r. o ochronie osób i mienia[15]. Do tej grupy należy również zaliczyć służby porządkowe organizatora imprezy masowej [16].
Wewnętrzne służby ochrony to uzbrojone i umundurowane zespoły pracowników przedsiębiorców lub jednostek organizacyjnych , powołane do zapewnienia obowiązkowej ochrony obszarów , obiektów i urządzeń określonych w art. 5 ust. 2 ustawy [17] (art. 2 pkt. 8 ustawy w zw. z § 2 ust. 1 rozporz. MSW w sprawie wewnętrznych służb ochrony [18]). Tworzone są przez kierowników jednostek , po uzyskaniu zezwolenia komendanta wojewódzkiego Policji . Ich zadania polegają na ochronie mienia w granicach chronionych obszarów i obiektów , ochronie ważnych urządzeń jednostki , znajdujących się poza granicami chronionych obszarów i obiektów , konwojowaniu mienia jednostek oraz wykonywaniu innych zadań wynikających z planu ochrony jednostki.
Koncesję na wykonywanie usług w zakresie ochrony osób i mienia może uzyskać przedsiębiorca będący osobą fizyczną , jeśli posiada licencję drugiego stopnia pracownika ochrony lub licencję pracownika zabezpieczenia technicznego . Ponadto licencję może uzyskać przedsiębiorca nie będący osobą fizyczną , jeśli licencję taka posiada co najmniej jedna osoba będąca wspólnikiem spółki cywilnej , jawnej lub komandytowej , członkiem zarządu , prokurentem lub pełnomocnikiem ustanowionym przez przedsiębiorcę do kierowania działalnością określona w koncesji (art. 17 ust. 1 ustawy) . Przedsiębiorca obowiązany jest oznaczyć pracowników ochrony w sposób jednolity , umożliwiający ich identyfikację oraz identyfikację podmiotu zatrudniającego oraz zapewnić noszenie ubioru umożliwiającego ich identyfikację.
Organizator imprezy masowej zobowiązany jest zapewnić bezpieczeństwo osobom obecnym na imprezie oraz porządek podczas trwania imprezy , w szczególności zaś poprzez zorganizowanie służby porządkowej (art.5 ust. 1 i 2 pkt. 2 ustawy). Do wniosku o uzyskanie zezwolenia na organizacje imprezy organizator powinien dołączyć informacje określającą stan liczebny , organizację , oznakowanie , wyposażenie i sposób rozmieszczenia służby porządkowej. Przyjmuje się , iż przelicznik co najmniej 10 porządkowych na 300 osób obecnych na imprezie i co najmniej 1 porządkowy na każde następne 100 osób (art. 7 pkt. 6 ). Zadania służby porządkowej powinny zostać określone w pisemnej instrukcji (art. 7 pkt. 8 ). Ponadto osoby wchodzące w skład służby porządkowej powinny legitymować się identyfikatorem umieszczonym na widocznym miejscu (art. 16 ust. 1 ) . Szczególne zasady organizacji dotyczą imprez masowych o podwyższonym ryzyku.
Tworzenie podstaw prawnych do funkcjonowania policji prywatnej należy widzieć jako pewien element procesu prywatyzacji zadań administracji publicznej przez przekazywanie tych zadań podmiotom prawa prywatnego [19]. Szczególnie w obszarze działania policji administracyjnej aktualne są pytania o charakter tych uprawnień przekazywanych w gestie podmiotów prywatnych oraz o zakres i formy ochrony prawnej. Zwłaszcza z tego względu , że działania policyjne nie zawsze mają postać decyzji administracyjnej. Problemy te są również aktualne w zakresie egzekucji [20].
III. Formy działania policji .
Ze względu na charakter swoich zadań policja będzie posługiwała się , przede wszystkim , środkami o charakterze władczym. Działania niewładcze traktować tu należy jako pomocnicze , uzupełniające.
W ramach działań władczych wyróżnić można działania władcze zewnętrzne , kierowane do adresatów pozostających poza struktura administracji publicznej oraz działania władcze wewnętrzne , których adresatem będą organy administracji publicznej pozostające w pewnym układzie zależności (np. organy administracji zespolonej , niezespolonej jak również organy działające w systemie administracji zdecentralizowanej).
Władczymi formami działania policji będą:
1.Przepisy porządkowe.
2.Akt administracyjny generalny o charakterze policyjnym.
3.Rozkazy policyjne (nakazy i zakazy policyjne).
4.Pozwolenia policyjne.
5.Przymus policyjny.
6.Kary policyjne.
1. Przepisy porządkowe są aktami generalnym , powszechnie obowiązującym , mającym na celu utrzymanie porządku publicznego. Mogą być podejmowane na
podstawie generalnego upoważnienia zawartego w ustawie o administracji rządowej w województwie (art. 40 ) , ustawy o samorządzie powiatowym (art. 41 ) i o samorządzie gminnym (art. 40 ust. 3 i 4 Przepisy porządkowe mogą być wydawane tylko w zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących . W przypadku uregulowania danej materii w rozporządzeniu wojewody nie można tej samej materii regulować przepisami porządkowymi powiatowymi bądź gminnymi ) [21]. Zarządzenia porządkowe podejmują organy administracji niezespolonej - dyrektorzy urzędów morskich ( art. 48 ustawy z 21 .3.1991 r. o obszarach morskich Rzeczpospolitej Polskiej i administracji morskiej [22]) oraz okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego (art. 39b ustawy z 18.1.1996 r. o rybołówstwie morskim [23]).
Wojewoda wydaje przepisy porządkowe w formie rozporządzeń porządkowych (art. 40 u.o.a.rz.w.) , natomiast przepisy porządkowe powiatowe i gminne stanowią , w zasadzie , rady powiatu i gminy. Odstępstwo od tej reguły polega na tym , że w przypadkach nie cierpiących zwłoki , przepisy porządkowe może stanowić zarząd powiatu oraz wójt (burmistrz , prezydent miasta). W takim nadzwyczajnym przypadku przepisy podlegają zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady. Tracą moc obowiązująca jeśli nie zostaną przedłożone radzie do zatwierdzenia albo jeśli rada ich nie zatwierdzi.
Ustawy upoważniające do wydawania przepisów porządkowych uzależniają ich podejmowanie od ich niezbędności dla ochrony dóbr w tych ustawach określonych.
Wojewoda może wydać rozporządzenie porządkowe jeśli jest to niezbędne dla ochrony życia , zdrowia lub mienia , oraz dla zapewnienia porządku , spokoju i bezpieczeństwa publicznego „ (art. 40 ust. 1 ). Rada powiatu wydaje przepisy porządkowe , w szczególnie uzasadnionych wypadkach , jeśli jest to niezbędne dla ochrony życia , zdrowia lub mienia obywateli , ochrony środowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku , spokoju i bezpieczeństwa publicznego (art. 41 ust. 1) . Rada gminy podejmuje przepisy jeśli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku , spokoju i bezpieczeństwa publicznego (art. 40 ust. 3 ). Dyrektorzy urzędów morskich wydają zarządzenia porządkowe jeśli jest to niezbędne dla ochrony życia , zdrowia lub mienia na morzu alko ochrony środowiska morskiego (art. 48 ). Okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego mogą , w zakresie nie unormowanym w przepisach prawnych wydawanych na podstawie upoważnień udzielonych im w ustawach szczególnych , wydawać zarządzenia porządkowe . Zarządzenia te mogą być wydawane jeśli jest to niezbędne dla ochrony żywych zasobów morza i zachowania porządku przy połowach (art. 39b).
Przepisy porządkowe mogą przewidywać za ich naruszenie karę grzywny wymierzaną w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach.
Przepisy porządkowe wchodzą w życie z dniem ogłoszenia , przy czym ogłaszane są w szczególnym trybie . Podlegają natychmiastowemu ogłoszeniu w środkach masowego przekazu oraz w drodze obwieszczeń lub w inny sposób zwyczajowo przyjęty na danym obszarze (rozporządzenia porządkowe i porządkowe przepisy powiatowe ) .Przepisy porządkowe gminne ogłasza się przez rozplakatowanie obwieszczeń w miejscach publicznych lub w inny sposób miejscowo przyjęty , a także przez ogłoszenie w lokalnej prasie (art.42 ust. 1).
Przepisy porządkowe mogą być także podejmowane na podstawie upoważnień szczegółowych zawartych w ustawach szczególnych.
Na podstawie art. 46 ust. 3 ustawy z dn. 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt , wojewoda , działając na wniosek wojewódzkiego lekarza weterynarii , może w drodze rozporządzenia porządkowego określić obszar zapowietrzony lub zagrożony. Przesłanką ich podjęcia jest występowanie choroby zakaźnej zwierząt lub bezpośrednie zagrożenie jej wystąpienia . Ograniczenia te dotyczyć mogą ruchu osobowego , organizowania spędów , targów , wystaw zwierząt , polowań i odłowów zwierząt łownych . Rozporządzenie takie wchodzi w życie z dniem podania do wiadomości publicznej w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie . Podlega również ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym .
Przepisy ustawy z 15 ust. 2 ustawy z dn. 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz.U. nr 126 , poz. 138) upoważniają wojewodę do wydania rozporządzenia nakładającego m.in . obowiązek poddania się szczepieniom Przesłanką jego podjęcia jest wystąpienie stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemiologicznego .
Charakter przepisów porządkowych mają zarządzenia wójta (burmistrza , prezydenta miasta) oraz rozporządzenia wojewody podejmowane na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy z dn. 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz.U. nr 26 , poz. 558 ze zm.). W tej formie wprowadzane są ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela oraz obowiązki świadczeń osobowych i rzeczowych.
2. Akt administracyjny generalny o charakterze policyjnym.
Forma aktu administracyjnego generalnego może być stosowana przez policję dla osiągnięcia zamierzonego celu. W swojej treści określać one będą zakazy i nakazy adresowane do generalnie określonego adresata . Nie regulują statusu prawnego adresatów, ale odnoszą się do pewnego faktycznego czynienia , nieczynienia lub znoszenia. Są aktami bezpośrednio zobowiązującymi , stąd dla działań policyjnych maja znaczenie szczególne. Nie muszą one być wydawane w sformalizowanym postępowaniu. Mogą być stosunkowo prosto zmieniane , bowiem nie obejmuje je zasada res iudicata [24].
Taki charakter ma zarządzenie ewakuacji ludzi i mienia czy wstrzymanie ruchu drogowego przez kierującego działaniem ratowniczym na podstawie art. 25 ust. 1 pkt. 1 i 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej [25] .
Podobnie „zakaz” mógł być podejmowany na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy z 24.11.1995 r. o nasiennictwie (nie obowiązującej już) [26]. Wojewoda , działając na wniosek zainteresowanego i po zasięgnięciu opinii właściwych rad gmin i powiatów mógł wprowadzić zakaz uprawiania niektórych roślin uprawnych lub ich odmian , zakaz stosowania materiału siewnego o nieodpowiedniej zdrowotności , zakaz umieszczania uli z pszczołami na gruntach rolnych położonych w pobliżu chronionych upraw. Przesłanką wprowadzenia tego typu zakazów jest ochrona roślinnych materiałów hodowlanych i upraw nasiennych przed szkodliwym wpływem innych odmian lub innych roślin uprawnych albo upraw porażonych chorobami.
Zakaz powinien być wprowadzony i podany do wiadomości w takim terminie , aby mógł być uwzględniony przed dokonaniem siewu lub sadzenia na gruntach rolnych objętych zakazem .
3. Przez rozkaz policyjny rozumie się akt administracyjny , skierowany do pewnych oznaczonych indywidualnie osób (względnie kategorii osób indywidualnie oznaczonych) ,
mający na celu spowodowanie pewnego zachowania się w interesie porządku publicznego. Rozkaz ma spowodować pewne zachowanie się , czynność albo zaniechanie, może być zatem nakazem albo zakazem. Nakaz zobowiązuje adresata do podjęcia pewnej czynności lub świadczenia (np. nakaz natychmiastowego rozejścia się zebranych z chwilą rozwiązania zgromadzenia publicznego) . Zakaz zobowiązuje do biernego zachowania się, do bezczynności (np.
Przykładowo organy dozoru jądrowego [27], w razie stwierdzenia w czasie kontroli zagrożenia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej , w celu usunięcia takiego zagrożenia, wydają polecenia doraźne zawierające nakazy i zakazy określonych działań (art. 68 ust. 1). Jeśli polecenie takie ma na celu usunięcie bezpośredniego zagrożenia podlega natychmiastowemu wykonaniu. Polecenia są wydawane w formie pisemnej , a w wyjątkowych przypadkach w formie ustnej. Polecenia ustnie wymagają niezwłocznego potwierdzenia na piśmie (art. 68 ust. 2 )
Służby porządkowe organizatora imprezy masowej są uprawnione do wydawania poleceń porządkowych osobom zakłócającym porządek publiczny lub zachowujących się niezgodnie z regulaminem imprezy (art. 16 ust. 1 ustawy i bezp. imprez masowych ).
Taki charakter mają również decyzje podejmowane na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o stanie klęski żywiołowej przez wójta , starostę . W tej formie prawnej wskazane organy mogą nakładać na obywateli m.in. obowiązki w zakresie świadczeń rzeczowych czy osobowych.
4. Pozwolenia policyjne stanowią pewną kategorię aktu administracyjnego o charakterze konstytutywnym . Zalicza się je do grupy pozwoleń administracyjnych , które są aktami uchylającymi ustawowy zakaz rozwijania pewnej działalności. Przy pomocy tych aktów organy administracji publicznej stwierdzają , iż w konkretnym przypadku nie zachodzi przeszkoda z punktu widzenia interesu publicznego do rozwijania przez jednostkę pewnej działalności [28]. Niektóre rodzaje działalności mogą bowiem narazić na niebezpieczeństwo interes publiczny. Z tej racji ustawodawca w zasadzie zabrania ich podejmowania , jednocześnie jednak upoważnia władzę policyjną do uchylenia tego zakazu w stosunku do osób , które, czy to dzięki swoim osobistym kwalifikacjom , czy też dzięki pewnym rzeczowym urządzeniom , dają gwarancję , że przy rozwijaniu danej działalności nie narażą na szwank interesu publicznego. Jest to nadanie pewnej wolności przez uchylenie zakazu , krępującego wolność. Raz uzyskane pozwolenie nie zabezpiecza jego posiadacza od późniejszej ingerencji policji. Z reguły jest ona uprawniona do tego , aby stawiać mu dalsze wymagania , jeśli wskutek zmienionych okoliczności sa one wskazane w interesie publicznym [29].
Pozwolenie policyjne (wobec innych pozwoleń administracyjnych) wyróżnia się tym , że celem jego jest utrzymanie i zabezpieczenie porządku publicznego[30].
Konstrukcja pozwolenia policyjnego oparta jest na koncepcji wypracowanej przez O.Maye’ra „policyjnego zakazu z zastrzeżeniem pozwolenia”[31]. Zastrzeżenie konieczności uzyskania pozwolenia upoważnia organ administracji do uwolnienia indywidualnym przypadku spod generalnego zakazu policyjnego. Natomiast możliwość , czy nawet prawna konieczność udzielenia pozwolenia nie pomniejsza w żaden sposób mocy tego zakazu [32].
Z pozwoleniem policyjnym mamy do czynienia np. w przypadku pozwolenia na nabywanie , posiadanie , zbywanie broni i amunicji wydawanego na podstawie ustawy z dn. 21 maja 1999 r. o broni i amunicji [33].
5. Przymus policyjny (tzw. przymus natychmiastowy) jest pewną kategorią przymusu państwowego , któremu brak jednak znamion przymusu egzekucyjnego. Istota przymusu natychmiastowego sprowadza się do stosowania określonych środków egzekucyjnych , przez ustalone w ustawie organy , w sytuacjach szczególnych , wymagających szybkiego działania , i w swoistym , uproszczonym trybie.
Przesłankom tym odpowiada tzw. postępowanie egzekucyjne uproszczone . Ustawa o post. egzekucyjnym w administracji dopuszcza go w dwu przypadkach.
Po pierwsze – jeżeli zwłoka w wykonaniu obowiązku groziłaby niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzi albo ciężkimi szkodami dla gospodarstwa narodowego lub jeżeli wymaga tego szczególny interes społeczny (art. 117 p.e.a.). W razie wystąpienia jednej z tych okoliczności , organy egzekucyjne określone w art. 20 § 2 p.e.a.(sa to organy policyjne – organy Policji , UOP , Straży Granicznej , organ straży pożarnej kierujący akcją ratowniczą , a także inne organy powołane do ochrony spokoju , bezpieczeństwa, porządku , zdrowia publicznego lub mienia społecznego) , w granicach swojej właściwości do nakładania obowiązków o charakterze niepieniężnym , mogą stosować środki egzekucyjne wskazane w art. 116 pkt. 2 , 3 i 5 p.e.a. (wykonanie zastępcze , odebranie rzeczy ruchomej , przymus bezpośredni) w celu wyegzekwowania wydanych bezpośrednio ustnych poleceń , bez potrzeby wystawiania tytułu wykonawczego i doręczania zobowiązanemu postanowienia o zastosowaniu środka egzekucji.
Po drugie – w razie gdy zwłoka w wykonaniu obowiązku może zagrozić zdrowiu lub życiu ludzkiemu albo spowodować niemożność lub znaczne utrudnienie w dochodzeniu wykonania przez zobowiązanego obowiązku oraz w innych przypadkach określonych w odrębnych ustawach , organ egzekucyjny może niezwłocznie zastosować przymus bezpośredni do wykonania obowiązku wynikającego z przepisów prawa , po ustnym wezwaniu , bez uprzedniego upomnienia zobowiązanego oraz bez doręczenia mu odpisu tytułu wykonawczego i postanowienia wzywającego do wykonania obowiązku (art. 150 § 3 p.e.a.).
Specyficzny rodzaj przymusu policyjnego pojawia się w stanach wyższej konieczności (ius extremae necessitatis) .
...
Aguuul6