Archeion 102,cz.2.pdf

PRZEGL˛D CZASOPISM

ARCHEION, T. CII

WARSZAWA 2000

„ARBIDO”. ASSOCIATION DES ARCHIVISTES SUISSES — ASSOCIATION DES

BIBLIOTHÈQUES ET BIBLIOTHÉCAIRES SUISSES — ASSOCIATION SUISSE DE

DOCUMENTATION, Berno 1996, nr 1–12.

Czasopismo szwajcarskie „Arbido” jest oficjalnym organem trzech stowarzysze´:

Stowarzyszenia Archiwist´ w Szwajcarskich, Stowarzyszenia Bibliotek i Bibliotekarzy

Szwajcarskich oraz Szwajcarskiego Stowarzyszenia Dokumentacji.

Nazwy tych stowarzysze´ w czterech j˛zykach: francuskim, niemieckim, włoskim

i retoroma´ skim (czwartym oficjalnym j˛zykiem Szwajcarii kanton´w g´ rskich na pograniczu

z Włochami), figuruja˛ zawsze w nagł´ wku czasopisma, wydawanego w Bernie od 1986 r. Ma

format A4, form ˛ broszury i stosunkowo niewielka ˛ obj ˛ to´´: cz ˛ sto niespełna 30 stron.

Pocza˛tkowo wychodziło nieregularnie, od 1994 r. jako kwartalnik, a od 1995 r. jako miesi˛cznik.

W latach 1989–1994 redaktorem naczelnym był Michael G o r i n, zwia˛zany z École supérieure

d¢information documentaire w Genewie. Nast˛pnie funkcj˛ t˛ obj˛ła Cendrine J é q u i e r.

„Arbido” publikuje teksty gł´wniewj˛zyku francuskim i niemieckim, a bardzo sporadycznie

wj˛zyku włoskim. W skład redakcji wchodziło w 1996 r. 12 os´ b, reprezentant´ w trzech

wymienionych stowarzysze´ . Od lutego 1996 r. cało´´ spraw administracyjnych (publikacji,

abonamentu, ogłosze´ , kolporta˙u itp.) przeja ˛ ł sekretariat Stowarzyszenia Bibliotek i Biblio-

tekarzy Szwajcarskich.

Trzeba zaznaczy´, ˙e opr´ cz „Arbido” wydawane jest drugie czasopismo zajmuja˛ce si˛

problematyka˛ archiwalna˛. Od 1975 r. ukazuje si˛ w Bernie rocznik, organ szwajcarskich

archiw´ w federalnych „Studien und Quellen — Etudes et Sources — Studi e Fonti. Zeitschrift

des Schweizerischen Bundesarchivs”. „Arbido” ´wiadczy o integracyjnych da˛˙eniach

w´rodowiskach archiwist´ w, bibliotekarzy i dokumentalist´ w, kt´ re uznały za inspiruja˛ca˛

i korzystna ˛ wymian ˛ do´wiadcze´ na łamach wsp´ lnego pisma, wychodza ˛ c z zało˙enia, ˙e

przedmiotem ich działalno´ci jest udost˛pnianie informacji.

Warto podkre´li´, ˙e ju˙ we wrze´niu 1994 r. odbył si˛ w Lozannie pierwszy Kongres

szwajcarskich archiwist´ w, bibliotekarzy i dokumentalist´ w, kt´ remu został po´wi˛cony

zeszyt specjalny z 1994 r., wydany poza numeracja ˛ cia ˛ gła ˛ w roczniku. Na kongresie odbyła

si˛ panelowa dyskusja na temat dokumentacji audiowizualnej. Profesor historii Beatrix

M e s m e r wygłosiła referat na temat Achiwa i biblioteki z perspektywy korzystaja˛cego .

W zawarto´ci „Arbido” problematyka zwia ˛ zana z działalno´cia ˛ bibliotek jest najbogaciej

reprezentowana. Z zamieszczanych informacji wynika, ˙e biblioteki odgrywaja˛ wa˙na˛ rol˛

w˙yciu naukowym i kulturalnym kraju, a najwi˛ksze z nich stale rozwijaja˛ formy swej

działalno´ci, wykorzystuja˛c najnowocze´niejsze ´rodki techniczne.

Z uwagi na ograniczona ˛ obj ˛ to´´ pisma, artykuły sa ˛ stosunkowo kr´ tkie, a pocza ˛ tek ich

umieszcza si˛ niekiedy ju˙ na stronie tytułowej. Artykuły na okładce, jako programowo

194

PRZEGLA ˛ D CZASOPISM

invité”, „Dossier”, „Les Gens”, „Impressum”, „News BBS”, „News VSA/AAS”,

„Recherche d´emploi”, „ZOOM” itp. Nie wszystkie działy wyst ˛ puja ˛ w ka˙dym numerze,

a ich kolejno´´ nie jest z g´ ry ustalona. Na szczeg´ lna˛ uwag˛ zasługuja˛ artykuły wst˛pne

oraz działy „Dossier” i „News”.

W dziale „Dossier” zamieszcza si˛ artykuły m.in. dotycza˛ce nowych zada´ stoja˛cych

przed archiwami, bibliotekami i o´rodkami dokumentacji oraz problem´ w metodycznych.

Niekiedy publikuje si˛ artykuły autor´ w zagranicznych. Pragna˛c przybli˙y´ zawarto´´ pisma

warto odnie´´ si˛ do niekt´ rych artykuł´ w i informacji w numerach z lat 1995–1996.

W n u m e r z e 7/8 (1995) w dziale „Dossier” (s. 6–7) opublikowano artykuł Eveline

Seewer Von Ljubljana nach Nischnij Novgorod . Dowiadujemy si˛ ze´, ˙e po upadku muru

berli´ skiego w 1989 r. parlament szwajcarski przyznał w latach 1990–1993 kredyty dla

kraj´w ´rodkowej i wschodniej Europy na rzecz przeprowadzania reform i demokratyzacji,

na og´lna ˛ sum ˛ 1,65 miliarda frank´ w szwajcarskich. Przedstawiciele Szwajcarskiego Archiwum

Zwia˛zkowego (Bundesarchiv) nawia˛zali kontakt z Mi˛dzynarodowa˛ Rada˛ Archiw´wwsprawie

mo˙liwo´ci wykorzystania cz˛´ci tych funduszy na rzecz pomocy dla archiw´ w tych kraj´w

i opracowania programu okre´lanego jako Projekt szwajcarski, na kt´ rego realizacj ˛ przyznano

kredyt w kwocie 500 tys. frank´ w. W latach 1992–1994 misje ekspert´ w odwiedzały archiwa

w Albanii, Bułgarii, Czechosłowacji, Polsce, Słowacji i Słowenii.

W Polsce przebywała czteroosobowa misja z ramienia MRA, kt´ rej przewodniczył

archiwista szwajcarski J. Z w i c k e r, ale o pomocy finansowej podczas jej pobytu

nie było mowy, co mog˛ stwierdzi´ jako tłumacz towarzysza˛cy misji. W wyniku rozeznania

sytuacji ustalono bowiem w Szwajcarii, ˙e pomoc b˛dzie si˛ koncentrowa´ na projekcie

dla Albanii i Rosji.

Na łamach „Arbido” publikowane sa˛ artykuły dotycza˛ce nie tylko zagadnie´ zwia˛zanych

ztradycyjn˛dokumentacja˛ aktowa˛,aler´wnie˙ z dokumentacja˛ audiowizualna˛ oraz powstaja˛ca˛

w wyniku stosowania informatyki.

W n u m e r z e 5 (1996) w dziale „Dossier” om´ wiono przebieg sesji archiwist´w

po´wi˛conej ´r´ dłom informatycznym, w artykule pt. VSA Spezialtagung — 24 November

in Bern (s. 11–21, 24–34). W sesji uczestniczył przedstawiciel holenderskiej słu˙by

archiwalnej Hans Hofman, kt´ ry poinformował o projekcie informatycznym realizowanym

w Holandii od 1991 r.

Aktualnych zagadnie´ dotyczy artykuł Claudio F e d r i g o Fribourg et les autoroutes de

l´information n u m e r 2 (1996) (s. 1–6), w kt´ rym om´ wiono sesj˛, zorganizowana˛

w pa´dzierniku 1995 r. z inicjatywy Biblioteki kantonalnej i uniwersyteckiej we Fryburgu

i tygodnika „l´Hebdo”, po´wi˛cona˛ wykorzystywaniu Internetu w kantonie. Dyrektor słu˙by

informatycznej Uniwersytetu we Fryburgu poinformował, ˙e ju˙ od wielu lat uniwersytety

w Szwajcarii maja˛ dost˛p do Internetu za po´rednictwem sieci uniwersyteckiej Switch,

obejmuja ˛ cej 33 tys. komputer´ w. Biblioteka ma własna ˛ sie´ lokalna ˛ dost ˛ pna ˛ przez Internet.

Uczestnicza˛cy w sesji prof. Jacques N e i r y n c k wskazał na trudne do przewidzenia

skutki socjokulturalne niekontrolowanego rozwoju r´˙nych technik. Uwypuklił fundamentalne

zjawisko „darwinizmu technicznego”, kt´ry nas okre´la. Ten mechanizm, jednocze´nie tw´rczy

i destrukcyjny, wszedł w faz˛ brutalnych eksperyment´w i w cia˛gu najbli˙szych dziesi˛cioleci

wa˙ne, o bardzo zr´˙nicowanej tematyce, nie sa˛ ju˙ wyodr˛bniane w spisie tre´ci. Gdy jest

miejsce, na okładce drukowany jest spis tre´ci całego numeru. Sporadycznie publikowane sa˛

wr´˙nych działach artykuły autor´ w zagranicznych.

W pi´mie wyst˛puja˛ nast˛puja˛ce działy: „Agenda”, „Annonces”, „Bloc-Doc”, „Colonne

de l

PRZEGLA ˛ D CZASOPISM

195

zmodyfikuje społecze´ stwo. Przyczyna˛ tego przyspieszenia jest rozw´ j system´ w rozpo-

wszechniania informacji, b˛da˛cy wynikiem poła˛czenia licznych technik.

Wynalazek druku legł u narodzin cywilizacji papieru, kt´ ra trwa ju˙ od pi˛ciu wiek´w.

Obecnie rozpocz˛ła si˛ analogiczna rewolucja, kt´ ra mo˙e zapowiada´ kres cywilizacji

papieru. Spowoduje to zanik pewnych zawod´ w i zaj˛´, przyczyni si˛ do zmodyfikowania

organizacji pracy. Czy jeste´my przygotowani do tych zmian? Autor w to wa ˛ tpi, stwierdzaja ˛ c,

˙e szybka informacja nie oznacza, ˙e si˛ wie, o czym trzeba informowa´.

Warty odnotowania jest opublikowany w n u m e r z e 6 (1996) (s. 4) artykuł o utworzeniu

wko´ cu 1995 r. w Bernie Stowarzyszenia dla ocalenia dziedzictwa audiowizualnego Szwajcarii.

Do członk´w zało˙ycieli nale˙a˛ m.in. Kinoteka Szwajcarska w Lozannie, Szwajcarska Fonoteka

Narodowa w Lugano, Szwajcarskie Radio i Telewizja w Bernie. Prezesem stowarzyszenia

został dyrektor Biblioteki Narodowej Frédérick Jauslin, a wiceprezesem dyrektor Archiwum

Federalnego w Bernie Christoph Graf. W ramach pierwszego walnego zgromadzenia członk´w

stowarzyszenia zorganizowano kolokwium na temat „Widzie´ i słysze´. Lepsza przyszło´´

dla d´wi˛ku i obrazu”.

Na uwag˛ zasługuje dział „News”, w kt´ rym wyodr˛bniono informacje dotycza˛ce

działalno´ci stowarzyszenia archiwist´ w („News VSA/AAS”), bibliotekarzy („News BBS”)

i dokumentalist´ w („News SVD/ASD”). Zamieszczane sa˛ r´ wnie˙ w tym dziale informacje

o uczestnictwie przedstawicieli tych stowarzysze´ w pracach profesjonalnych organizacji

mi ˛ dzynarodowych, w konferencjach, sympozjach i sesjach roboczych w kraju i za granica ˛ .

Przykładowo: w n u m e r z e 4 (1996) (s. 11) w dziale „News VSA/AAS” poinformowano

o powołaniu Komitetu Organizacyjnego Jubileuszu 75-lecia Stowarzyszenia Archiwist´w

Szwajcarskich, kt´ re przypadało w 1997 r. W n u m e r z e 11 (1996) (s. 13–21), w tym

samym dziale znalazła si ˛ obszerna relacja o roboczej sesji po´wi ˛ conej porza ˛ dkowaniu

i opisywaniu zespoł´ w akt na przykładzie Archiwum Pa´ stwowego w Lucernie.

W n u m e r z e 3 (1995) na s. 20 opublikowano informacj˛ szwajcarskiego archiwisty

Lorenza H o l l e n s t e i n a, członka Komitetu ds. Sfragistyki MRA, o posiedzeniu Komitetu

w pa´dzierniku 1994 r. w Pary˙u. Z innych informacji zamieszczonych w dziale „News

VSA/AAS” mo˙na wymieni´ program dwudniowej konferencji Stowarzyszenia Szwajcarskich

Archiwist´w po´wi˛conej problematyce dokumentacji audiowizualnej, zorganizowanej

w listopadzie 1996 r. w Lugano, zamieszczony w n u m e r z e 10 (1996) (s. 14).

W dziale „News ASD/SVD” w n u m e r z e 6 (1996) (s. 17) znajdziemy informacj˛

o sesji roboczej zorganizowanej w lutym 1996 r. w Regensdorf przez Szwajcarskie Stowa-

rzyszenie Dokumentacji na temat prawa autorskiego krajowego i mi˛dzynarodowego. Pozostałe

działy zostana ˛ om´ wione w kolejno´ci alfabetycznej.

„Agenda” — dział pojawiaja˛cy si˛ co cztery miesia˛ce — przynosi informacje o imprezach

organizowanych w najbli˙szym czasie, moga˛cych interesowa´ czytelnik´ w: o kursach,

szkoleniach, kongresach i posiedzeniach, wystawach, targach itp. w Szwajcarii i za granica˛.

„Bloc-Doc” zawiera kr´ tkie informacje zamieszczane w ramkach, z boku lub u dołu

strony, o nowo´ciach i nowinkach z zakresu działalno´ci profesjonalnej archiwist´w,

bibliotekarzy i dokumentalist´ w, dotycza˛ce np. powi˛kszania zbior´ w, budowy gmach´w,

decyzji władz, wydarze´ w kraju i za granica ˛ .

„Colonne de l´invité” — wyst˛puja˛cy w pi´mie sporadycznie — prezentuje wypowiedzi

i informacje os´ b zaproszonych przez redakcj˛. Cz˛sto prezentowane sa˛ nowe projekty

i sprawy zwia˛zane z ich realizacja˛.W numerze 6(1996)(s.11)Fran˛oiseFélicité(dy-

rektor Uniwersytetu Wy˙szych Studi´w Mi˛dzynarodowych w Lozannie) informuje o kongresie

196

PRZEGLA ˛ D CZASOPISM

zorganizowanym przez Lig˛ Europejskich Bibliotek Naukowych w styczniu 1996 r. w Pary˙u.

Kongres był po´wi˛cony wsp´ łczesnym projektom architektonicznym gmach´ w bibliotek

i ich realizacji, zaprezentowano na nim m.in. projekt Biblioteki Uniwersytetu Warszaw-

skiego.

W tym samym dziale, n u m e r 11 (1996) (s. 9–10) Gilbert C o u t a z (dyrektor

Archiwum Kantonu Vaud) w artykule La crise financière menace aussi la mémoire de notre

pays stwierdza, ˙e trudno´ci finansowe, jakie maja˛ obecnie instytucje publiczne, ujawniaja˛

sprzeczno´ci w dziedzinie zachowania pami˛ci. Podkre´la, ˙e choc´w´r´ d coraz szerszych

kr˛g´ w społecze´ stwa zainteresowanie przeszło´cia˛ wzrasta, władze staraja˛ si˛ ograniczac´te

tendencje, je´li w og´ le nie zaniecha´ udzielania pomocy w tworzeniu, obronie i nadaniu

znaczenia pami˛ci i tradycji. Jest to wielce zastanawiaja˛ce, zwa˙ywszy, ˙e to te wła´nie

organy polityczne sa˛ odpowiedzialne za stan dziedzictwa narodowego, a same tak˙e wytwarzaja˛

liczne dokumenty b ˛ da ˛ ce ´r´ dłami historycznymi. Jednocze´nie organy te wspieraja ˛ finansowo

r´˙ne przedsi˛wzi˛cia wydawnicze wykorzystuja˛ce pami˛´.

Jego zdaniem odpowiedzialne instytucje kulturalne, wspomagane przez profesjonalne

stowarzyszenia, powinny przeciwstawic´si˛tym tendencjom, o ile chca˛ zapobiec deprecjacji ich

misji. Siła ˛ rzeczy reprezentuja ˛ one ´rodowisko badaczy uniwersyteckich, historyk´w-amator´w

oraz wszelkie instytucje badawcze. Autor podkre´la, ˙e prawo do pami˛ci jest nienaruszalne

i zawsze obowia˛zuja˛ce. Tw´rcy, po´rednicy i stra˙nicy pami˛ci powinni w rzeczowej dyskusji

uzgodni´ zasady selekcji (co chcemy zachowa´), ustali´ hierarchi ˛ warto´ci zwia ˛ zana ˛

z charakterem dokument´ w, ich komplementarno´cia˛. Nale˙ałoby skoordynowa´ działalno´´

r´˙nych instytucji w poszukiwaniu u˙ytkownik´ w i rozeznaniu ich potrzeb, przyjmowaniu

ipromocji´r´ deł, opracowaniu strategii na poziomie regionu, kantonu, kraju. Autor stwierdza, ˙e

nie mo˙e istnie´ administracja, pa´ stwowo´´, historia bez pami ˛ ci.

„Les Gens” r´ wnie˙ pojawia si˛ w pi´mie sporadycznie. Ukazywane sa˛ w nim sylwetki

zasłu˙onych dyrektor´ w archiw´ w, bibliotek i o´rodk´ w dokumentacji z okazji obj˛cia

stanowiska, jubileuszu lub przej´cia na emerytur˛.

„Impressum” — to stopka redakcyjna. „Netzrauschen” wyst˛puje cz˛stonałamachpisma.

Po´wi˛cony jest informacjom dotycza˛cym Internetu, m.in. o stronach instytucji szwajcarskich

i zagranicznych w Internecie oraz dotycza˛ce mo˙liwo´ci korzystania z sieci.

„Presse” zamieszcza kr´ tkie informacje z prasy krajowej i zagranicznej, np.

w numerze 6(1996) (s. 15) jest mowa o zaprezentowaniu w Stanach Zjednoczonych

projektu giełdy elektronicznej.

„Produkte” lub „Produits” pojawia si˛ sporadycznie i nie ma wyra´nego profilu, np.

w n u m e r z e 2 (1996) (s. 18) znajdujemy informacj˛ o ksia˛˙ce niemieckiego autora

Mathiasa B r ü g g e n a Welt der CD-ROMs von Infoware GmbH . W n u m e r z e 11 (1996)

(s. 6–7) jest informacja, ˙e Stowarzyszenie „Le Livre à la Carte” („Ksia˛˙ka na zam´ wienie”)

inicjuje wydawanie cennych ksia˛˙ek przy u˙yciu technologii numerycznej.

„Quid Novi” podaje informacje o organizowanych w danym miesia˛cu w archiwach,

bibliotekach, muzeach i in. instytucjach w Szwajcarii i za granica˛ odczytach, konferencjach,

wystawach, imprezach kulturalnych.

Dział „Stellenangebote”, „Stellengesuche”, „Offres d´emploi”, „Demandes d´emploi”

jest po´wi˛cony ofertom instytucji poszukuja˛cych archiwist´ w, bibliotekarzy lub dokumen-

talist´ w oraz ofertom os´ b tych profesji poszukuja˛cych pracy.

Dział „ZOOM” po´wi˛cony jest recenzjom ksia˛˙ek, czasopism, publikacji szwajcarskich

i zagranicznych z dziedziny archiwistyki, bibliotekarstwa oraz dokumentacji.

PRZEGLA ˛ D CZASOPISM

197

W n u m e r z e 4 (1995) (s. 11) om´ wiono zawarto´´ jubileuszowego, 20. tomu z 1994 r.

czasopisma archiwalnego „Studien und Quellen-Etudes et Sources — Studi e Fonti”.

Danuta Filarowa (Warszawa)

„DER ARCHIVAR”. MITTEILUNGSBLATT FÜR DEUTSCHES ARCHIVWESEN.

HERAUSGEGEBEN VOM NORDRHEIN — WESTFÄLISCHEN HAUPTSTAATSARCHIV,

Düsseldorf 1998, nr 4; 1999, nr 1–4.

N u m e r 4 (1998) otwiera artykuł Nilsa B r ü b a c h a o Johannesie Papritzu

(1898–1992), jednym z najsłynniejszych archiwist´ w niemieckich. Po uko´ czeniu studi´w

historycznych w Jenie obronił prac ˛ doktorska ˛ po´wi ˛ cona ˛ szczeci´ skiemu domowi handlowemu

w XVI w. (handel sola˛ w obszarze Odry). Od 1923 r. pracował w Pruskim Tajnym Archiwum

w Dahlem, w latach 1925–1927 w archiwum w Gda´ sku. W latach trzydziestych był ju˙

uznanym ekspertem do spraw Polski i dziej´ w bałtyckich, zasłyna˛łr´ wnie˙ szybko jako

´wietny organizator. Dnia 2 VI 1949 r. otworzył szkoł ˛ archiwalna ˛ w Marburgu, był r´ wnie˙

przez długie lata dyrektorem archiwum w tym mie´cie. Jego czterotomowe Archiwoznawstwo ,

wydane w 1976 r., pr´ buje usystematyzowa´ dotychczasowa˛ wiedz˛ archiwalna˛, jest wa˙ne

r´ wnie˙ ze wzgl ˛ du na podsumowania teoretyczne. Papritz pracował tak˙e nad rekonstrukcja ˛

porza˛dku zespołowego akt.

Angela U l l m a n, Elektroniczne opracowywanie danych — Komitet Archiwalnej

Konferencji Kraj´w i Zwia˛zku Niemieckiego , omawia dzieje powstania Komitetu w 1972 r.

Komitet nie jest zwia ˛ zany z pa´ stwowym bud˙etem. W 1974 r. podobna struktura powstała

przy Mi˛dzynarodowej Radzie Archiwalnej. Gł´ wnym zadaniem Komitetu jest wymiana

informacji o bie˙a˛cych i planowanych projektach, udzielanie daleko ida˛cej pomocy i rozwijanie

r´˙nych sposob´ w kształcenia. Niedawno przygotował klasyfikacj˛ elektronicznego opracowania

danych u˙ytkowanych przez administracj˛.

Mechthild B l a c k - V e l d t r u p, Otwarcie na przełomie [czas´w] , porusza problem

dost˛pno´ci do archiw´ w, ich zasob´ w i opracowan´w´wietle potrzeb Internetu.

Dieter G e s s n e r opisał archiwum prasowe, zwracaja ˛ c uwag ˛ na organizacj ˛ i zadania

archiwum pełnia˛cego usługi informatyczne. Nowoczesne archiwum prasowe jest całkowicie

skomputeryzowane. Istnieje pala˛ca potrzeba tworzenia nowych przewodnik´w i informator´w.

R´ wnie˙ Internet jest nieodła˛czna˛ cz˛´cia˛ stałego wyposa˙enia.

Charles-Claude B i e d e r m a n n jest autorem artykułu Mie˛dzynarodowa Słu˙ba

Poszukiwawcza — droga do multimedialnej instytucji . Opisuje korzy´ci wynikaja˛ce z mo˙-

liwo´ci komputerowego wykorzystania informacji. Wiele miejsca po´wi˛ca szczeg´ łowemu

om´ wieniu projektu wyszukiwania danych w Internecie oraz przyszłym zadaniom „słu˙b

poszukiwawczych”.

Nowe zarza˛dzenia archiwalne om´ wione sa˛ w dziale „Prawo archiwalne”: dotycza˛

Archiwum Federalnego, Badenii-Wirtembergii, Bawarii, Hesji i Dolnej Saksonii.

W dziale „Recenzje” przedstawiona została ksia ˛ ˙ka Archiwa polskie wobec wyzwa´

XXI w. Pamie˛tnik III Powszechnego Zjazdu Archiwist´w Polskich , 1997. Na ko´ cu numeru

znajduje si˛ protok´ ł finansowy z prac organizacyjnych Zwia˛zku Archiwist´ w Niemieckich.

N u m e r 1 (1999). Cz˛´´ pierwszego numeru zajmuje sprawozdanie z 69 Niemieckiego

Dnia Archiwalnego w Münster, kt´ rego tematem były „Archiwa we wsp´ lnej Europie”.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: