Na początku może wyjaśnię co to jest język ciała, mowa ciała czyli tzw. komunikacja niewerbalna i co chciał nam przekazać w swojej książce autor, a także genezę tej nauki. Aż do sześćdziesiątych lat naszego stulecia ta dziedzina nauki nie była badana naukowo. Dopiero Julius Fast w 1970r. opublikował swoją książkę o języku ciała. Było to streszczenie badań behawiorystów i jest uważane za jedno z pierwszych dzieł poświęconych mowie ciała. Jednak pracą o największym znaczeniu jest książka Darina napisana przed 20-tym wiekiem „O wyrazie uczuć u człowieka i zwierząt” opublikowana w 1872 i ona właśnie dała początek współczesnym badaniom nad mimiką oraz językiem ciała. Wiele myśli i obserwacji Darwina zostało przyjętych przez współczesnych badaczy całego świata.
A więc komunikacja niewerbalna jest procesem międzyludzkim wyjątkowo złożonym, dotyczącym ludzi, słów, tonu głosu ruchów ciała. Większa część komunikacji interpersonalnej odbywa się za pomocą gestów, póz, pozycji i zachowania pewnych odległości, niż za jakimiś innymi sposobami. Mało jest gestów, które używane są pojedynczo. Zazwyczaj są one połączone z innymi z którymi razem tworzą przekaz. Większość naukowców uważa, iż kanał słowny jest używany głównie do przekazywania informacji, podczas gdy kanał niewerbalny służy głównie ustalaniu stosunków międzyludzkich; a także służy jako substytut werbalnego przekazywania informacji. Np. Albert Mehrabian odkrył, że 7% znaczenia wiadomości zawarte jest w słowach, 38% w brzmieniu głosu (ton i modulacja głosu oraz inne dźwięki) a aż 55% w środkach niewerbalnych. Podobne wyniki miał profesor Birdwhistell.
Poprzez swoje dzieło autor chciał nam uświadomić niewerbalne sygnały i znaki i w jaki sposób ludzie się nimi porozumiewają, chce pokazać czytelnikowi lepszy wgląd w istotę komunikacji z bliźnimi, tak aby mógł ich lepiej zrozumieć i dzięki temu łatwiej żyć. Posługiwanie się niewerbalną komunikacją służy, aby każde spotkanie z inną osobą było niczym emocjonalnym doświadczeniem.
W przekazie niewerbalnym odgrywa rolę również spostrzegawczość, intuicja, przeczucie. Jeśli mówimy, że ktoś ma intuicję, bądź jest spostrzegawczy, odwołujemy się do jego umiejętności odczytywania niewerbalnych wskazówek i porównywania ich z sygnałami werbalnymi. Jeżeli wydaje nam się, iż ktoś skłamał tak naprawdę mamy na myśli, że język ciała tego kogoś nie idzie w parze ze słowami. Kobiety są zazwyczaj bardziej spostrzegawcze niż mężczyźni, stąd mówi się często o „kobiecej intuicji”. Posiadają one wrodzoną umiejętność wychwytywania i rozszyfrowywania niewerbalnych sygnałów jak również spostrzegania poszczególnych detali. Dlatego większość mężów nie jest w stanie oszukać swoich żon. Ta intuicja szczególnie widoczna jest u kobiet, które wychowywały dzieci. Podczas pierwszych lat dziecka matka korzysta niemalże wyłącznie z komunikacji niewerbalnej i dlatego uchodzą za bardziej spostrzegawczych negocjatorów niż mężczyźni.
Nie wiadomo dokładnie czy wysyłane sygnały niewerbalne mają podłoże bardziej wrodzone, genetyczne, wyuczone czy też jest to wpływ środowiska i kultury. Zgromadzono wiele danych na podstawie obserwacji niewidomych i głuchych ludzi, którzy nie mogli się nauczyć niewerbalnych sygnałów za pomocą środków wizualnych czy słuchowych. Wyniki badań wskazują iż niektóre gesty można zakwalifikować do każdej kategorii. Większość dzieci rodzi się z umiejętnością ssania – co świadczy, że jest to cecha wrodzona lub dziedziczna. Eibl-Eibesfeldt zauważył iż uśmiech u dzieci niewidomych pojawia się niezależnie od uczenia czy naśladowania więc również musi być wrodzony. Np. kiedy krzyżujemy nogi prawa na lewą, bądź lewa na prawą, nie potrafimy powiedzieć dlaczego jeden ze sposobów jest wygodny a drugi nie. Bardzo możliwe, że jest to gest dziedziczny którego nie da się zmienić. Większość mężczyzn zakłada na przykład płaszcz najpierw na prawe ramię, podczas gdy kobiety zaczynają od lewego. Kiedy na ulicy mężczyzna mija kobietę zwykle odwraca się do niej, kobieta natomiast odwraca się w stronę przeciwną. Nie wiadomo czy robi to instynktownie chroniąc piersi, czy też jest to wrodzona kobieca reakcja czy też nieświadomie nauczyła się tego od innych kobiet. Nadal trwają dyskusje na ten temat.
Większość podstawowych gestów komunikacyjnych wygląda na całym świecie tak samo. Kiedy ludzie są szczęśliwi uśmiechają się, skinienie głowy oznacza „tak”... Gest kręcenia głową „nie” również jest uniwersalny i może być równie dobrze wyuczonym gestem w dzieciństwie.
Podobnie jak język mówiony przyjmuje różne postacie w różnych kulturach , ta i język niewerbalny może się różnić. Podczas gdy jeden gest w jednej kulturze może być powszechnie używany i mieć klarowną wypowiedź, w drugiej, może być całkowicie niezrozumiały bądź mieć znaczenie całkowicie przeciwstawne. Np. gest podniesionego kciuka: 1. Powszechnie używany przez autostopowiczów aby „złapać okazję”, 2. W Grecji jako „wypchaj się”. 3.wszyscy liczą od kciuka jeden, podczas gdy Anglicy czy Amerykanie zaczynają od odliczać od palca wskazującego. Kciuk jest używany również w kombinacji z innymi gestami jako znak władzy lub wyższości.
Na co należy zwracać uwagę gdy zaczniemy zajmować się interpretacją gestów? Należy zwracać uwagę na wszystkie gesty razem a także okoliczności, aby uzyskać prawidłową interpretację. Język ciała składa się ze słów, zdań i znaków interpunkcyjnych, a każdy gest jest jak pojedyncze słowo i może mieć wiele różnych znaczeń. Człowiek spostrzegawczy to taki, który potrafi odczytać cale niewerbalne zdanie i trafnie zestawić je z daną wypowiedzią słowną. Badania dowodzą, że sygnały niewerbalne mają pięciokrotnie większe odziaływanie niż kanał werbalny oraz że w przypadku gdy nie zgadzają się ze sobą, bierze się pod uwagę wiadomość przekazaną w sposób niewerbalny. Obserwacja zespołów gestów oraz zgodności werbalnego i niewerbalnego przekazu informacji jest kluczem do ścisłej interpretacji języka ciała. Wszystkie gesty powinny być również rozpatrywane w kontekście w jakim się pojawiają. Jeżeli np. ktoś siedziałby na przystanku autobusowym z rękami skrzyżowanymi, założonymi nogami i opuszczoną głową w mroźny dzień, oznaczałoby, że jest mu po prostu zimno, więc nie byłby to gest obronny. Jeżeli jednak identyczne gesty zostałyby użyte przy stole w momencie sprzedaży, zostałyby zinterpretowane jako jako wyrażenie negatywnego, obronnego stosunku do sprawy. Przy interpretacji gestów należy również wziąć pod uwagę zawód (uścisk śniętej ryby), ograniczenie fizyczne (inwalidztwo), pozycję społeczną (im wyżej ktoś jest postawiony tym więcej używa słów, ktoś słabiej wykształcony będzie posługiwał się raczej gestami), wiek.
Pojawia się pytanie czy istnieje możliwość fałszowanie własnego języka ciała? Generalnie odpowiedź brzmi „nie”, z powodu braku zgodności, który prawdopodobnie wystąpi pomiędzy użyciem głównych gestów a mówionymi słowami. Bywają jednak Takie przypadki, kiedy język ciała jest specjalnie fałszowany np. przy wyborach Miss xxx czy wybory polityka (specjalnie wyuczone ruchy ciała, aby wywołać wrażenie ciepła i szczerości) Problem kłamstwa polega na tym, że podświadomość działa automatycznie, niezależnie od słów, a więc język ciała i tak nas zdradzi. W momencie gdy zaczynamy kłamać nasze ciało wysyła sprzeczne sygnały, co pozwala odczuć, że nie mówimy prawdy. Podświadomość wysyła impuls emocjonalny ujawniający się jako gest, który może zaprzeczać temu co dana osoba powiedziała. Można udoskonalać kontrolę nad swoimi gestami podczas treningów wyczuwania własnych odruchów..
Jak wszyscy wiedzą, każdy człowiek posiada swoje terytorium, a jego rozmiar zależy od zagęszczenia populacji w miejscu, w którym się wychował. W związku z tym osobista sfera dystansu zdeterminowana jest kulturowo. Również pozycja społeczna ma wpływ na dystans z jakim człowiek traktuje innych ludzi. Istnieją 4 sfery dystansu: 1. S. Intymna – 15-45 cm – najważniejsza \, pilnie strzeżona przez każdego człowieka i uważana za jego własność. Tylko osoby związane uczuciowo mają prawo do naruszenia jej. W jej skład wchodzi s. Ściśle intymna – 0-15 cm. 2. S. Osobista – 46-122 cm. Odległość dzieląca nas od innych ludzi podczas przyjęć, na imprezie, w biurze, 3. S.społeczna – 122-3,6m., - odległość zachowana w stosunku listonosza, miejscowego sklepikarza. 4/ s/ publiczna- powyżej 3,6m. – najwygodniejsza odległość, zwykle przyjmowana w większej grupie ludzi.
Nasza sfera intymna jest naruszana przez innych ludzi w jednym z dwóch przypadków 1. Gdy intruz jest bliskim krewnym lub przyjacielem, lub gdy on/ona dążą do zbliżenia fizycznego. 2. Gdy intruz jest wrogo nastawiony i ma zamiar zaatakować. Gdy tolerujemy nieznajomych poruszających się po naszej s. Osobistej i społecznej to wkroczenie intruza w s. Intymną powoduje zmiany fizjologiczne – bije szybciej serce, wydzielanie się adrenaliny itp. Oznacza to, że nie zawsze przyjacielskie położenie ręki na ramieniu lub objęcie kogoś, może spowodować reakcje pozytywne, mimo że odbiorca się do nas uśmiecha. Im bardziej intymne są nasze stosunki tym bliżej możemy się poruszać w ich sferach. Czasem zachowanie odpowiedniego dystansu przestrzennego jest związane z pozycją społeczną danej osoby (dyrektor ryba pracownik). Ciekawe rzeczy można zaobserwować w kinie, podczas protestu, czy jadąc autobusem. W autobusie wszyscy wydają się nieszczęśliwi i przybici ,ale tak naprawdę tworzą oni grupę dostosowywującą się do zasad obowiązujących w miejscach zatłoczonych, kiedy nieuniknione jest wtargnięcie w sferę intymną drugiej osoby. W kinie również szukamy najszerszego obszaru osiągalnego pomiędzy dwojgiem ludzi. Rozłoszczony tłum walczącu o jakąś ideę nie reaguje w ten sam sposób jak pojedyncze osoby. W miarę zwiększania się tłumu przestrzeń osobista każdego człowieka zmniejsza się, jest więc on coraz bardziej wrogo nastawiony. Dlatego też staje się on coraz bardziej rozłoszczony. Wziąwszy to pod uwagę łatwo zrozumieć dlaczego regiony o największym zaludnieniu charakteryzują się wyjątkowo dużą liczbą zbrodni i ataków przemocy.
Wielkość sfer uwarunkowane jest również kulturowo, zagęszczeniem populacji w miejscu gdzie przebywa a także skąd pochodzi (status społeczny)
A teraz trochę z praktyki:
Otwarte dłonie – kojarzone z prawdą, uczciwością, wiernością i posłuszeństwem (przysięgi z ręka na sercu,; w sądzie lewa na biblii prawa do góry. Już za czasów jaskiniowców w góre dłonie – brak broni
Na co dzień używamy dwóch podstawowych pozycji dłoni:
1. Otwarta i odwrócona– szczerość, uczciwość, wyraża uległość, prosząca, charakterystczna dla żebraków Pozwól że będę z Tobą szczery str/ 34 rys. 16, wydajemy się bardziej wiarygodni, fakt trudno jest kłamać z otwartymi dłońmi.
2. Wyrażająca dominację : odwrócona w dół lub w dół z palcem wskazującym wyciągniętym. Np. poprosić o podanie pudełka: a) otwarta ku górze wyraża uległość, osobą proszona nie czuje żadnego nacisku w prośbie; b) otwarta dłoń zwrócona ku dołowi – w grę wchodzi autorytet, osoba czuje że został wydany rozkaz i może się nastawić antagonistycznie; c) otwarta ze wskazującym palcem – zmusza słuchającego do uległości, zresztą wskazywanie placem jednym z najbardziej irytujących gestów. Ciężka atmosfera.
Uścisk dłoni: intencją jest okazanie szczerości, zaufania lub uczucia do drugiej osoby. Lewa ręka jest używana jest do podkreślania uczucia, które witający pragnie okazać – położenie dłoni, uścisk nadgarstka, łokcia, ramienia, barku str.43 wejście lewej ręki w sferę intymną.
gdy poznajemy kogoś nowego pierwszy uścisk ma b.duże znaczenie. Ten uścisk dłoni może przekazać jedna z trzech postaw: dominacji (przekręcenie ręki, że zewnętrzna część dłoni skierowana jest ku dołowi –str37, rys 20), uległość (dłoń otwarta ku górze – gdy chcemy przekazaqć kontrolę nad spotkaniem), bądź równość (gdy dwie osob dominujących dochodzi do symbolicznej walki i każda próbuje przekręcić dłoń drugiej i nadać jej pozycję uległości). Jest to przekazywane podświadomie i może to zaważyć na późniejsze kontakty. Należy również zwrócić uwagę na występujące okoliczności – chory na artretyzm obdarzy nas lekkim uściskiem, podobnie chirurg czy muzyki.
Sposoby uścisku: 1) naprężona dłoń skierowana ku dołowi – najbardziej agresywny sposób i daje witanemu niewielką szansę równości – mężczyźni agresywni, dominujący, zmusza do przyjęcia pozycji uległości – złagodnienie: krok na prawo, złapanie drugiej osoby od góry i uściśnięcie jej i my stajemy się dominantem; 2)rękawiczki str40– tzw. polityka – chce sprawić wrażenie, że jest godny zaufania i uczciwy, ale przy nowo poznanych osobach ma ona odwrotny stosunek. Odbiorca staje się podejrzliwy i uważny co do intencji inicjatora; 3)śniętej ryby – nie zachęcające, miękka wilgotna dłoń, powszechnie nie lubiany. Przypisuje się osobom o słabym charakterze, ze względu na to, że taka dłń może być łatwo odwrócona ku dołowi. 4) strzelających kostek- specyficzna dla ludzi agresywnych, a głównym celem jest trzymanie się na dystans poza sferą intymną inicjatora, również stosowany przez ludzi wychowywanych na wsi, którzy posiadają większe sfery intymne 5)uchwycenie końców palców niczym gest sztywnych palców – łapanie palców przez pomyłkę, udawanie zaangażowania i emocjonalnego stosunku do odbiorcy to tak naprawdę brak mu pewności siebie cel-utrzymanie odbiorcy w niekrępującej odległości.
Zacieranie rąk: przekazanie pozytywnych oczekiwań., spodziewanie się zwycięstwa, kontraktu, wygranej, napiwek; prędkość zacierania sygnalizuje kogo bądź co mamy na myśli wolno: chytrość i nieszczerość – sprzedawca domu; handlowiec przy produkcie – szybko, aby nie stracić klienta. (zwracamy uwagę na okoliczności – zima i przystanek autobusowy)
Pocieranie kciukiem o palce: oczekiwanie, spodziewanie się pieniędzy, często używany przez handlowców, ktoś kto chce pożyczyć pieniędzy.
Splecione dłonie: na pierwszy rzut oka-wyrażają pewność siebie; ale również sfrustrowanie, wrogą postawę, próba zapanowania nad swoją negatywną postawą – 3 postawy: dłonie splecione na wysokości twarzy, ręce spoczywające na biurku, w okolicach krocza; Należy postarać się, aby osoba rozwarła palce, odsłoniła dłonie i przód swego ciała., gdyż będzie trudno nawiązać z taką osobą kontakt
Ręce ułożone w wieżyczkę: pewność siebie, wyższość, często używane w kontaktach między przełożonym a podwładnym; 1) podniesiona – przy wyrażaniu swojej opinii 2) obniżonej – osoba słuchająca; + podniesiona głowa – arogancja, pycha, zadowolenie z siebie
Chwytanie dłoni ramion i nadgarstków str.49 – gest wyższości i pewności siebie, w sposób nieświadomy odsłania brak lęku (nie zabezpieczony żołądek, serce); przy sytuacji stresowej poczujemy się zrelaksowani, pewni siebie a nawet autorytatywni. UWAGA Jednak gest dłoń w dłoń jest oznaką frustracji i próbą zapanowania nad sobą. Ciekawe im człowiek bardziej wzburzony tym wyżej podnosi dłoń, aby zapanować nad emocjami.
Gesty z użyciem kciuka str50: kciuk oznacza siłę charakteru i „ego”; używane w celu okazania dominacji, wyższości czasem nawet agresji; odsłonięcie kciuka ma wartość pozytywną; zwykle wystają z kieszeni, czasem tylnych, aby ukryć postawę dominującą osoby (feministki, dominujące kobiety); zgięte ramiona + z kciukami ku górze – posiadanie obronnej, negatywnej postawy + stosunek wyższości, często do tego kołysanie się na stopach.; może służyć jako sygnał wyśmiewania się i braku respektu – gdy jest stronę drugiej osoby
Gdy mówimy nieprawdę chcemy zakryć ręką usta, jakbyśmy próbowali zatrzymać słowa aby nie wydostały się na zewnątrz. (dzieci), gdy nie chcemy słuchać napomnień – zakrywamy uszy; gdy nie chcemy czegoś widzieć- symbol 3 mądrych małp/ Im człowiek jest starszy tym jego gesty ręki dotykającej twarzy stają się bardziej wyrafinowane i mniej klarowne, ale są zawsze jak ktoś kłamie bądź nieświadomie oszukuje.
Dotykanie nosa – kilka delikatnych potarć, bądź szybkim prawie niedostrzegalnym dotknięciem
Pocieranie oka – próba ukrycia widocznego oszustwa lub chęcią niewidzenia tego co się widzi; mężczyźni zwykle pocierają energicznie oczy albo wpatrują się w podłogę, kobiety spokojniej również unik
Pocieranie ucha – próba niesłyszenia złych wieści, zagłuszenie słowa dzieci reprymendy
Drapanie szyi – obok ucha ok.5x wątpienie lub niepewność, niespójne z tym co się mówi
Pociąganie kołnierzyka- kłamstwo powoduje podrażnienie delikatnej tkanki skóry twarzy i tarcie i drapanie jest potrzebne do uśmierzenia swędzenia
Palce w ustach – dana osoba jest pod nacikiem, podświadoma próba powrotu do bezpieczeństwa dziecka, które ssie pierś matki; jest to zewnętrzna manifestacja wewnętrznej potrzeby upewnienia się.
Interpretacja wypowiedzi:
Gesty policzka i podbródka: szczególnie ważne informacje dla handlowców.1)słuchacz podpiera głowę – nudzi go wypowiedź, a ręka pomaga mu nie zasnąć. Nuda zostaje wyrażona poprzez w jak dużym stopniu głowa jest podparta. Całkowita nuda i brak zainteresowania jak słuchacz leży na stole i chrapie.
Bębnienie o stół palcami, uderzanie stopami o podłogę im szybsze większe natężenie emocji– sygnalizują nie jak by się wydawało nudę a niecierpliwość. Dwa takie sygnały i mówca powinien skończyć swoją wypowiedź
Ocena str60: sygnalizowana jest przez zaciśniętą pięść spoczywającą na policzku, często ze wskazującym palcem uniesionym do góry. Gdy osoba zaczyna tracić zainteresowanie, ale nie chce tego okazać, zmienia pozycję: wnętrze dłoni podpiera brodę PODPIERANIE TO JUŻ KONIEC. Prawdziwe zainteresowanie jest wtedy gdy dłoń jest na policzku 1) palec wskazujący do góry+ kciuk podpiera podbródek – słuchacz ma krytyczny stosunek + tarcie oczu katastrofa
Głaskanie brody: słuchacz podejmuje decyzje, skrzyżowanie nóg rąk – nie
Zdjęcie okularów – podejmowanie decyzji, wkładanie zauszników do ust., długopisów itp.
Uderzenie się w tył szyi – zapominalstwo
Bariery rąk:
Gest założonych rąk: ciasno na klatce piersiowej w momencie zagrożenia, próba zablokowania ewentualnego zagrożenia bądź niepożądanych okoliczności; osoba o defensywnej, negatywnej postawie założy mocno ręce na piersiach – co pokazuję że czuje się mocno zagrożona, taka osoba ma wtedy negatywny stosunek do mówiącego i nie przywiązuje wagi do tego co mówi. Taka postawa może być po prostu wygodna i o niczym nie świadczyć połączona z odpowiednia postawą.
Standardowe skrzyżowanie rąk str66 – próba ukrycia serca i górnej części ciała:
1) standard - oznacza próbę ukrycia się przed niekorzystną sytuacją, gest uniwersalny, sygnalizowanie defensywnej, negatywnej postawy; często widoczna gdy osoba znajduje się wśród obcych sobie ludzi (spotkania publiczne), gdzie czuje się niepewnie. Aby przełamać tę pozycję wystarcza dać takiej osobie książkę albo pióro, aby rozłożyło ręce. Poruszy to daną osobę w kierunku postawy bardziej pozytywnej.
2) wzmocnienie założonych rąk pełne skrzyżowanie+ zaciśnięte pięści – oznaka przyjęcia wrogiej defensywnej postawy, często dochodzą do tego zaciśnięte zęby, czerwona twarz, można się spodziewać ataku słownego bądź fizycznego
3) gest ściśnięcia rąk – skrzyżowane ręce mocno ściskają ramiona, aby wzmocnić pozycję i powstrzymać ewentualną próbę rozłożenia rąk. (często kostki bieleją z powodu odcięcia dopływu krwi. Typowe przy wizycie u lekarza
4) postawa wyższościowa: ręce skrzyżowane + kciuki do góry.
Bariery częściowego skrzyżowania rąk – mówi, że się czegoś obawiamy, jedna ręka zasłania drugą przenoszona wzdłuż ciała; czasem dłoń ściska drugą dłoń
Zamaskowane gesty skrzyżowania rąk: są to gesty bardzo wyszukane i stosowane przez osoby wystawione na ciągłą obserwację przez innych, są to głównie politycy, sprzedający, osobistości TV: jedna ręka przenosi się z przodu ciała, aby pochwycić drugą rękę, lecz zamiast tego dotyka torebki, naszyjnika rękawa koszuli albo innego przedmiotu na lub w pobliżu drugiej ręki, często trzymanie piwa, szklanki obydwa rękoma (kobiety) . I tak powstaje poczucia bezpieczeństwa.
Bariery nóg :
Gesty skrzyżowanych nóg: sygnał, że może wystąpić postawa negatywna lub obronna, obrona genitaliów.
1) standardowe skrzyżowanie nóg: jedna noga założona zgrabnie na drugą, zazwyczaj prawa na lewą – może służyć do zasygnalizowania postawy nerwowej, pełnej rezerwy lub defensywnej; jednak zazwyczaj jest to postawa pomocna, występująca przy innych negatywnych gestach, nie powinno się jej interpretować oddzielnie lub bez kontekstu. Tak ludzie siedzą podczas wykładów, gdy dochodzi do tego skrzyżowanie rąk osoba wycofuje się z rozmowy
2) amerykańska pozycja czwórki – postawa argumentująca lub współzawodnicząca normalnie siedzisz + kostka na kolanie
3) klamra nożna w pozycji czwórki – osoba o zdecydowanej postawie w czasie dyskusji czy sprzeczki (noga na 4 + ręce nogi do piersi); człowiek nieustępliwy, uparty, trzeba znaleźć specjalne podejście, aby przełamać jego upór wewnętrzny
4) skrzyżowanie nóg w pozycji stojącej- często na imprezach i ludzie od siebie stają też dalej, prawdopodobnie w grupce jest ktoś obcy, pozycja stojąca defensywna
5) przebieg procesu otwierania się gdy ludzie zaczynają się czuć coraz bardziej rozluźnieni w grupie i poznają się wzajemnie ich ruch wg. niepisanego kodu sprawiają, że przechodzą od defensywnej postawy do zrelaksowanej pozycji otwartej (etap 1 – pozycja defensywna ręce i nogi skrzyżowane. 2 –nogi obok siebie, stopy razem w pozycji neutralnej. 3-jedna ręka opada, druga zaczyna gestykulować 4- ręce rozkładają się a jedna trafia do kieszeni, 5-dana osoba opiera się na jednej nodze i wysuwa drugą w kierunku osoby, którą uważa za najbardziej interesującą dla siebie)
6) skrzyżowanie stóp – postawa równie defensywna. Mężczyźni + zaciśnięte pięści na krześle; kobieta kolana razem + stopy zwrócone w jedną stronę. = zagryzanie warg podczas przeprowadzania wywiadu, wstrzymywanie emocji czasami u kobiet dochodzi jeszcze gest zamykania stóp
1) siedzenie okrakiem na krześle: symbolizuje zachowanie ochronne, jeśli osoba staję się obiektem ataku fizycznego czy słownego. Oparcie służy jako tarcza do ochrony ciała; ci co tak siedzą próbują przejąć kontrolę nad innymi ludźmi czy grupami; osoba ta jest często ostrożna i może przyjąć taką pozycję prawie niepostrzeżenie; można ją rozbroić siadając bądź stając za nią, zmuszając do zmiany pozycji
2) zdejmowanie wyimaginowanej nitki – gdy dana osoba nie zgadza się z opinia lub postawą innych, lecz czuje się skrępowana i nie chce przedstawić swojego zdania. Pojawiają się wtedy gesty niewerbalne znane jako gesty przemieszczenia tj. wynikłe ze wstrzymywania się przed wyrażeniem opinii – zdejmowanie nitki z ubrania. Osoba nie patrzy na ludzi spogląda w kierunku podłogi; jest odruch dezaprobaty
Najczęstsze ruchy głowy to:
1) kiwanie – gest pozytywny, ma znaczenie „tak” lub afirmacji, możliwe, że jest to gest wrodzony, gdyż ludzie głusi, niewidomi również stosują ten gest do zaznaczenia afirmacji.
2) potrząsanie – zazwyczaj znaczy „nie”, uważa się, że również jest wrodzony i jest pierwszym gestem – gdy małe dziecko się nasyci mlekiem matki potrząsa główką.
3) Zakamuflowany sprzeciw w stosunku do innych można odkryć gdy dana osoba używa gestu potrząsania głową podczas werbalnego zgadzania się ze swoim rozmówcą, nawet jeżeli to brzmi przekonywująco gest potrząsania głowa sygnalizuje wystąpienie postawy negatywnej.
Zasadnicze pozycje głowy:
1) głowa do góry - neutralna pozycja względem tego co słyszy, głowa pozostaje nieruchoma i tylko czasami wykonuje lekkie kiwnięcia, w tej pozycji często ocena
2) pozycja zainteresowania – trochę przekrzywiona głowa, jest to wyraz zainteresowania, zrozumienia, kobiety wyrażają tym swoje zainteresowanie atrakcyjnym mężczyzną.
3) głowa spuszczona - sygnalizuje postawę negatywną a nawet osądową, + zespoły gestów krytyczno – oceniających, dopóki głowa nie zostanie podniesiona lub przekrzywiona rozmówca ma problemy z komunikowaniem się.
4) Obie ręce z tyłu głowy (+4) – gest typowy dla profesjonalistów, księgowych, prawników, ludzie którzy czują się pewnie, dominujący lub przewyższają w czymś innych., poczucie wyższości, („znam wszystkie odpowiedzi”, „może któregoś dnia będziesz tak mądry jak ja”), gest wykonywany przez wszystkowiedzących, co wielu denerwuję jak się go robi w ich obecności, jest to demonstrowanie w bezsłowny sposób jak bardzo są wykształceni, gł. Prawnicy. Może być to również znak terytorialny ukazującym, iż dana osoba wyznaczyło sobie ten teren., jest skłonność do sprzeczki, jak z takim wygrać? Przybrać również podobną pozycje, zmuszenie do zmiany pozycji rozmówcy i jego postawy, poza tym można położyć jakiś przedmiot poza zasięgiem rozmówcy, aby się przechyliła. Często stosowany gest wobec pracowników, ale nie wobec zwierzchników.
Gesty agresywności i gotowości:
Stanie z rękoma na biodrach: - jeden z najbardziej powszechnych gestów do zakomunikowania agresywnej postawy, nazwany gestem :gotowości” – w pewnym sensie zostało nazwane prawidłowo, ale symbolizuje agresję., nazywane również pozycją zdobywcy w odniesieniu do jednostki nastawionej na dany cel, przyjmuję ta pozycję w momencie gdy jest gotowa do przystąpienia do zdobycia tego celu. Mężczyźni często używają tego gestu wobec kobiet, aby wyrazić agresywną, dominującą postawę a także jako wyzwania niewerbalnego w stosunku do innych mężczyzn, którzy wkroczyli na ich terytorium. Do tego można dołączyć inne czynniki a) + rozpięta marynarka – ujawnienie bezpośredniej agresji, otwarcie eksponowanie serca i szyji b) + zapięta marynarka- ujawnia frustrację. Kobiety często kładą jedną rękę na biodrze.
Gotowość w pozycji siedzącej: ważne dla osoby negocjującej, jeżeli rozmówca byłby w takiej pozycji, znaczy iż wywiad przebiegł pomyślnie i możemy spodziewać się kontraktu; + ręce na kolanach, pochylanie się do przodu, ściskanie krzesła – gotowość do zakończenia spotkania,
Agresywność seksualna:
Kciuki wetknięte za pasek lub za kieszenie to gest okazywany dla podkreślenia postawy agresywności seksualnej (jak na westernie), ma na celu ukazanie pokazanie męskości, + ramiona przyjmują pozycję gotowości a ręce zaznaczają okolice genitaliów. Mężczyźni używają tego gestu dla podkreślenia, że są na swoim terenie lub że się nie boją, wobec kobiet – jestem pełen męskości i mogę cię zdominować. + rozszerzone źrenice i jedna stopa wysunięta w kierunku kobiety jest łatwo rozpoznawane przez kobiety. Jest to podświadoma gra mężczyzn, kobiety za to wkładają kciuk za pasek.
Agresja męsko-męska; - dwaj w takiej pozie na biodrach ręce + kciuki za paskiem = podświadome ocenianie się nawzajem ale atak mało prawdopodobny, ale gdy + stanie mocno na ziemi możliwa walka.
Sygnały dawane oczami
Oczy przesyłają najbardziej sekretne i precyzyjne ze wszystkich sygnałów porozumienia międzyludzkiego, ponieważ są one punktem ogniskowym ciała, a źrenice pracują niezależnie. W określonych warunkach oświetlenia źrenice rozszerzają się bądź zwężają wraz ze zmianą postawy i nastroju danej osoby od pozytywnego (rozszerzenie się) do negatywnego (zwężenie) i vice versa. Gdy kobieta kocha mężczyznę na jego widok rozszerzają się źrenice. Zły nastrój powoduje zwężenie do „małych świecących oczek”. Oczy są powszechnie używane, gdy chcemy na siebie zwrócić uwagę i komuś się przypodobać np. Kobiety robią sobie makijaż. Młodzi kochankowie patrzący sobie głęboko w oczy instynktownie poszukują u siebie rozszerzonych źrenic, bo to ich wzajemnie podnieca. Badania wykazują iż na widok pozycji seksualnych na filmach pornograficznych źrenice u mężczyzn mogą się powiększyć aż trzykrotnie w stosunku do ich normalnej wielkości. U kobiet mogą nawet jeszcze bardziej się rozszerzyć. Dzieci mają większe źrenice niż dorośli i w ich obecności ciągle się rozszerzają, ponieważ dorośli starają się wyglądać atrakcyjnie wobec dzieci, a te ich bacznie obserwują. Przy grze w kartach również można dostrzec układ kart przeciwnika poprzez sam wyraz oczu. Wg. starego powiedzenia „patrz w oczy jak z kimś rozmawiasz” aby źrenice mogły Ci powiedzieć wszystko co myśli Twój rozmówca. I wtedy jest pełne porozumienie. Jedni wywołują w nas uczucie rozluźnienia a inni nie budzą uczucia zaufania, zasadniczo wiąże się to z czasem patrzenia – gdy dana osoba jest nieuczciwa jej oczy spotykają się z naszymi tylko na 1/3 rozmowy , Jeżeli przez 2/3 to może to oznaczać: zainteresowanie naszą osobą, bądź wrogie nastawienie rozmówcy i może nam wydawać niewerbalne wyzwanie. Jak większa część języka ciała i gestów, w ciągu którego jedna osoba patrzy na drugą jest zdeterminowana kulturowo, miejsce na twarzy i ciele osoby na którą skierowywujemy wzrok. Sygnały te przenoszone są i odbierane w sposób niewerbalny i są dokładnie interpretowane przez odbiorcę:
1) spojrzenie biznesmana: trójkąt na czole; stwarza to poważną atmosferę a rozmówca odczuwa zainteresowanie całą sprawą, jeśli wzrok nie opadnie poniżej poziomu oczu jesteśmy w stanie utrzymać kontrolę nad sytuacją.
2) Spojrzenie towarzyskie: trójkąt pomiędzy oczami a ustami
3) Spojrzenie intymne: trójkąt pomiędzy oczami aż niemalże do samego krocza – okazanie zainteresowania
4) Spojrzenie w bok: zakomunikowanie zainteresowania czymś innym lub wrogości; + lekko uniesione brwi lub uśmiech –kokieteria; + zmarszczone brwi lub opuszczone kąciki ust – postawa podejrzliwości, wrogą lub krytyczną.
5) Gesty przymkniętych oczu: gest jednych z najbardziej irytujących ludzi, gest nieświadomy i jest próbą odgrodzenia się od naszego spojrzenia, ponieważ osoba ta znudziła się, przestała być zainteresowana lub czuje wyższość w stosunku do nas. Jeżeli taka osoba czuje wyższość to jeszcze + przechylenie głowy do tyłu, celem przesłania długiego spojrzenia, gest nacechowany negatywnie i potrzebna jest nowa taktyka jeżeli porozumienie ma się stać efektywne.
6) Jak sterować spojrzeniem drugiej osoby: 87% przekazywanych danych przechodzi drogą przez oczy wiec jak komuś coś tłumaczymy to możemy zastosować wizualne wsparcie (długopis do góry)
Gesty i sygnały kokieterii
Obserwacje badaczy zwierząt wykazują, iż zarówno samce i samice stosują szereg wyszukanych ruchów z których pewne są całkiem oczywiste inne zaś subtelne a większość z nich jest wykonywana podświadomie.. Zachowanie podczas umizgów przedstawicieli każdego gatunku świata zwierzęcego następuje wg. specyficznych i z góry określonych wzorców (u ptaków puszenie piór, wydawanie dźwięków, woni itp) Sukces jaki ludzie odnoszą w spotkaniach seksualnych z osobnikami...
marko-S1